Ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ υπήρξε αναµφισβήτητα ο πλέον χαρισµατικός ηγέτης που ανέδειξε το ευρωπαϊκό κοµµουνιστικό κίνηµα στη δεκαετία του 1970 και στις αρχές του 1980. Υπήρξε γόνος εύπορης αριστοκρατικής οικογένειας - έφερε µάλιστα και τον τίτλο του µαρκησίου -, τα µέλη της οποίας φηµίζονταν για την καλλιέργειά τους αλλά και τις προοδευτικές αντιφασιστικές τους αντιλήψεις και δράσεις. Γεννήθηκε στο Σάσαρι της Σαρδηνίας στις 25 Μαΐου του 1922 και εγκολπώθηκε από τα γεννοφάσκια του τις οικογενειακές αρχές. Ο Μπερλινγκουέρ έγινε µέλος του παράνοµου τότε Ιταλικού Κοµµουνιστικού Κόµµατος για να αναδειχτεί σε σύντοµο χρονικό διάστηµα γραµµατέας της οργάνωσης της κοµµουνιστικής νεολαίας της ιδιαίτερης πατρίδας του. Ήταν η εποχή που κορυφωνόταν ο Δεύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος. Το 1944, στη διάρκεια της κυβέρνησης του στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο, ο Μπερλινγκουέρ συνελήφθη επειδή συµµετείχε σε µια διαδήλωση και φυλακίστηκε για τρεις µήνες, διάστηµα ικανό για να λάβει τις τελικές του αποφάσεις που θα σφράγιζαν το µέλλον του: Να εγκαταλείψει τις νοµικές του σπουδές και να αφοσιωθεί ολόψυχα στην πολιτική δράση στο πλευρό των κοµµουνιστών. Εκείνη τη χρονιά ο Μπερλινγκουέρ γνωρίστηκε µε τον γενικό γραµµατέα του IKK Παλµίρο Τολιάτι. Ως ενεργό µέλος του κόµµατος ανέβαινε στην ιεραρχία του, µια ανέλιξη που τον έφερε το 1948 να γίνει ένα από τα ηγετικά στελέχη του κόµµατος.
Γενικός γραμματέας
Μέσα από τις τάξεις ενός ενεργού ευρωπαϊκού κοµµουνιστικού κόµµατος ο Μπερλινγκουέρ πέρασε από όλες τις ηγετικές βαθµίδες του ΙΚΚ, εδραιώνοντας τη φήµη του και έξω από τα σύνορα της Ιταλίας. Το 1968 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής και έναν χρόνο αργότερα, όταν γενικός γραµµατέας του κόµµατος ήταν ο Λουίτζι Λόνγκο, κατέλαβε τη θέση του βοηθού γενικού γραµµατέα. Το 1969 στη διάσκεψη των κοµµουνιστικών κοµµάτων στη Μόσχα ο Μπερλιγκουέρ ήρθε σε αντιπαράθεση - πράγµα αδιανόητο για τα κοµµουνιστικά κόµµατα - µε τη σοβιετική γραµµή, που φυσικά εξέφραζε την «ορθή άποψη», µε συνέπεια η ιταλική αντιπροσωπεία να αρνηθεί να ψηφίσει το τελικό κείµενο της διάσκεψης. Στην ίδια διάσκεψη ο Μπερλινγκουέρ αρνήθηκε να συµφωνήσει στη σοβιετική πρόταση που ζητούσε την καταδίκη των Κινέζων κοµµουνιστών, λόγω των γνωστών διαφορών. Επίσης διαφώνησε ανοιχτά και µε κατηγορηµατικό τρόπο µε τον Σοβιετικό ηγέτη Λεονίντ Μπρέζνιεφ για την επέµβαση των δυνάµεων του Συµφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Ωστόσο η µεγάλη επιρροή του στη διαµόρφωση της κοµµουνιστικής ευρωπαϊκής Αριστεράς ξεκινά από το 1972, όταν ο Λόνγκο, λόγω αξεπέραστων προβληµάτων υγείας, περιορίζεται στις δάφνες του τιµής ένεκεν προέδρου του κόµµατος, του οποίου πλέον τις τύχες αναλαµβάνει ο Μπερλινγκουέρ ως εκλεγµένος γενικός γραµµατέας.
Στα επόµενα δώδεκα χρόνια ζωής που του απέµειναν ο φωτισµένος αυτός ηγέτης της ευρωπαϊκής Αριστεράς κατάφερε να µεταµορφώσει ριζικά το ΙΚΚ, πράγµα που είχε τεράστιο αντίκτυπο στην κοινή γνώµη της πατρίδας του, όπως µάλιστα εκφράστηκε και εκλογικά. Το Ιταλικό Κοµµουνιστικό Κόµµα υπό την ηγεσία του, απαλλαγµένη από την ολοκληρωτική σοβιετική πατρωνία, αναδείχτηκε το ισχυρότερο και λαοφιλέστερο κοµµουνιστικό κόµµα της Ευρώπης. Στις εθνικές εκλογές του 1972 κατάφερε να αποσπάσει το 27,2% των ψήφων και στις επόµενες του 1976 το 34,4%. Επίσης οι επιτυχίες του κόµµατος στις δηµοτικές εκλογές υπήρξαν πρωτόγνωρες και σαρωτικές. Έφτασε στο σηµείο το ΙΚΚ να ελέγχει περισσότερη από τη µισή χώρα, επιδεικνύοντας εξαίρετες διοικητικές ικανότητες.
Ιστορικός συμβιβασμός
Την παγκόσµια φήµη που απέκτησε τόσο ο Μπερλίνγκουερ όσο και το ΙΚΚ την οφείλουν στην πρωτοφανή για τα κομμουνιστικά χρονικά άποψη, η οποία ανέτρεπε ριζικά τη δογματική - θεοκρατική μαρξιστική - λενινιστική αντίληψη, υιοθετώντας την άποψη της διεξαγωγής της πάλης μέσα από δημοκρατικές, συναινετικές και συνεργατικές διαδικασίες. Αυτό με απλά λόγια σήμαινε ότι το ΙΚΚ αποδεσμευόταν πλέον από τη στερεότυπη δογματική προσήλωση στη θεωρία που έθετε ως προϋπόθεση την κατάκτηση με επαναστατικά μέσα της εξουσίας προκειμένου να γίνουν οι κοινωνικές αλλαγές.
Ο ιστορικός συμβιβασμός όπως επικράτησε παγκοσμίως υιοθετούσε τη διεξαγωγή της πολιτικής πάλης με δημοκρατικές και συναινετικές μεθόδους, όπου περιλαμβάνονταν όχι μόνο η λειτουργία του κόμματος στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού συστήματος με απόλυτο σεβασμό στους θεσμούς του αλλά και η συνεργασία του με τα αστικά κόμματα.
Ο περίφημος ιστορικός συμβιβασμός του ΙΚΚ υπήρξε μια προσπάθεια αποφυγής της πόλωσης στην πολιτική. Έτσι επιχείρησε ένα άνοιγμα προς τα δεξιά μέσα από μια συνεργασία με τους χριστιανοδημοκράτες. Η συνεργασία αυτή θα βασιζόταν πάνω σε προγραμματικά συμφωνημένες πολιτικές, όπως η δημοσιονομική αυστηρότητα και τα δρακόντεια μέτρα ενάντια στην εξωκοινοβουλευτική Άκρα Αριστερά. Επίσης είχε συμφωνηθεί να διασφαλιστούν οι μισθοί από τον πληθωρισμό, όπως επίσης θα επιχειρούνταν μια προσπάθεια μεταρρυθμίσεων στον διαβρωμένο κρατικό μηχανισμό του κράτους.
Η εκτέλεση του Άλντο Μόρο, που ήταν ο βασικός συνομιλητής εκ μέρους των χριστιανοδημοκρατών με τον Μπερλινγκουέρ, από τους «επαναστάτες» των «Ερυθρών Ταξιαρχιών» ματαίωσε αυτό το ιστορικό εγχείρημα. Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι μιλάμε για έναν ηγέτη που επί των ήμερων του οδήγησε το ΙΚΚ σε πρωτόγνωρες εκλογικές επιτυχίες. Αυτή η χαρισματική ηγετική φυσιογνωμία της ευρωπαϊκής Αριστεράς απεβίωσε αιφνιδίως το 1984, στερώντας από τα αριστερό προοδευτικό κίνημα έναν φωτισμένο ηγέτη. Μετά τις σαρωτικές αλλαγές της δεκαετίας του 1990 με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και υπό το βάρος των συντριπτικών αλλαγών που επήλθαν, το ιστορικό ΙΚΚ άλλαξε τίτλο και ονομάστηκε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς. Ο Μπερλινγκουέρ πίστευε ότι στις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή η θέση αυτή αποτελούσε μονόδρομο για την κατάληψη της εξουσίας από το ΙΚΚ ή έστω για την αποφασιστική συμμετοχή του στον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων σε κυβερνητικό επίπεδο. Η καινοφανής αυτή θεωρία σχετικά με τη μεθοδολογία που οφείλει να ακολουθήσει ένα κουμμουνιστικό κόμμα για την κατάληψη της εξουσίας ονομάστηκε «ιστορικός συμβιβασμός» και προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, τεράστιες αντιδράσεις στους κόλπους των δογματικών σοβιετόφιλων κομμουνιστικών κομμάτων.
Για τον Μπερλινγκουέρ, ωστόσο, αυτή η απόκλιση θεωρήθηκε επιβεβλημένη ιστορικά και προχώρησε δυναμικά στην αυτονόμηση του IKK από τη σοβιετική δεσποτεία, αποφασισμένος να μην δέχεται το ΙΚΚ στο όνομα του διεθνισμού ξένες επεμβάσεις στα εσωτερικά του. H πρόταση του Μπερλινγκουέρ ήταν η εμβάθυνση στο ένα σκέλος της διττής κληρονομιάς του Τολιάτι, ο οποίος από τη μια έμενε πιστός στο σοβιετικό πρότυπο, από την άλλη όμως πρώτος έκανε λόγο για τον «ιταλικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό».
Η αυγή του ευρωκομμουνισμού
Τη θέληση του ΙΚΚ να εδραιωθεί σαν ένα αυτόνομο ευρωπαϊκό κομμουνιστικό κόμμα επιβεβαίωσε ο Μπερλινγκουέρ το 1976 στη Μόσχα, μπροστά σε 5.000 αντιπροσώπους των κομμουνιστικών κομμάτων όλου του κόσμου. Ο Μπερλινγκουέρ μίλησε για ένα «πλουραλιστικό σύστημα» (στα ρωσικά μεταφράστηκε «πολυμορφικό») και αναφέρθηκε στην πρόθεση του IKK να οικοδομήσει «έναν σοσιαλισμό που είναι απαραίτητος και κατορθωτός μόνο στην Ιταλία». Όπως είναι φυσικό, η σοβιετική αντίδραση υπήρξε σφοδρή για την απόκλιση του ΙΚΚ από τον ορθό δρόμο, ωστόσο οι απόψεις του Ιταλού κομμουνιστή ηγέτη είχαν ήδη βρει τον δικό τους ανεξάρτητο δρόμο με τη μεγάλη ανταπόκριση από κομμουνιστικά κόμματα που τα απασχολούσαν παρόμοιες αναζητήσεις. Αποτέλεσμα αυτών των νέων ιδεολογικών ζυμώσεων υπήρξε το κίνημα που έγινε γνωστό ως «ευρωκομμουνισμός» και που υιοθετούσε την αποδέσμευση από τη σοβιετική γραμμή και τη χάραξη εσωτερικής λειτουργίας των κομμάτων, δίχως εξωτερικές επεμβάσεις, όπως και την προσαρμογή της πολιτικής κάθε κόμματος στις ιδιαίτερες συνθήκες της κοινωνίας όπου αυτό δρούσε.
Ελληνικός επίκαιρος επίλογος
Οι συγκυρίες που περνούμε είναι ιστορικές,
όπως και οι ευκαιρίες που χάνονται ή αξιοποιούνται. Προφανώς δεν απευθύνεται
κανείς στη δογματική ελληνική Αριστερά, όπως αυτή εκπροσωπείται από το
μοναδικό εναπομείναν σταλινικό κόμμα στην υφήλιο. Ωστόσο, οι λεγόμενες δυνάμεις
της ανανεωτικής Αριστεράς ας αναλογιστούν τις ευθύνες τους και ας πάψουν να
πολιτεύονται με υπεκφυγές και διαμαρτυρίες. Ας ξεπεράσουν τους φόβους και τις
αναστολές που τους δημιουργούν οι ευθύνες της διακυβέρνησης και ας ενεργήσουν
προς όφελος του λαού, που είναι και η βασική αποστολή τους. Τους δίνεται η
ευκαιρία να συμμετέχουν στην εξουσία κι όχι να δημιουργήσουν τις κατάλληλες
προϋποθέσεις για να καταλάβουν την εξουσία. Τα αποτελέσματα της λαϊκής ψήφου να
μην τα ερμηνεύουν μονομερώς. Ας ξεπεράσουν το σύνδρομο της διαμαρτυρίας, ας
καταπολεμήσουν τον φόβο της διακυβέρνησης και επιτέλους ας συμμετέχουν.
**Σημ. Αντίλογου: Διαβάζοντας το παροιμιωδώς δογματικό, χωρίς κανένα λογικό πολιτικό επιχείρημα, τυφλά αντιφάσκον με τα άκρως αντίθετα από τα διακηρυσόμενα αποτελέσματα παραπάνω δημοσίευμα επαληθεύει απόλυτα τα γραφόμενα στο εισαγωγικό σχόλιο: "ΤΟ ΠΑΡΑΤΙΘΈΜΕΝΟ ΆΡΘΡΟ ΑΠΟ ΤΟ "ΠΟΝΤΙΚΙ" ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΟΥΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΟΣΩΝ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΠΩΣ "ΟΣΟ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕ ΣΥΜΦΩΝΕΙ Μ΄ΕΜΑΣ, ΤΟΣΟ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΓΙ ΑΥΤΗΝ!"..."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.