Χείλων ο Λακεδαιμόνιος, ο σοφός με τα περισσότερα γνωστά ως σήμερα αποφθέγματα : «Εγγύα παρά δ` άττα»: Η εγγύηση του δανεισμού φέρνει στην καταστροφή...

Ο Χίλων ή Χείλων o Λακεδαιμόνιος υπήρξε ένας από τους επτά σοφούς, ίσως ο επιφανέστερος, της αρχαιότητας αν και κατ΄ουσίαν άγνωστος για το άλλων στόχων διαχρονικό νεοελληνικό εκπαιδευτικό  σύστημα...

. Γεννήθηκε στην Σπάρτη* το 600 π.Χ και ήταν υιός του Δαμαγέτου. 

Διετέλεσε έφορος της Σπάρτης το 566 π.Χ. και υπήρξε νομοθέτης, πολιτικός και ελεγειακός ποιητής.

Υπήρξε περιώνυμος για την βραχυλογία του (λακωνισμό) η οποία αποτελούσε κατά τους αρχαίους χρόνους το γνώρισμα των Λακεδαιμονίων. Ήταν άνδρας μοναδικής σοφίας, θαυμαστός για την ευθυκρισία του, ενάρετος, ηθικός, σοβαρός και βαθυστόχαστος.

Όταν τον ρώτησαν τι είναι πιο δύσκολο στον άνθρωπο, απάντησε: 

«Τα απόρρητα σιωπάν, χολήν ευ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν». Δηλαδή,

"Το πιο δύσκολο για τον άνθρωπο, είναι να κρατά μυστικά, να συγκρατεί τα νεύρα του και να υποφέρει την αδικία".

Απεβίωσε στην Πίσα της Σικελίας, σε ηλικία 80 ετών από υπερβολική χαρά, όταν αγκάλιασε τον γιο του, ο οποίος γύρισε από τους Ολυμπιακούς αγώνες, νικητής στο άθλημα της πυγμαχίας. Το δε επίγραμμα που χάραξαν στον τάφο του έλεγε:

 «Μακάρι κι εμείς να είχαμε τέτοιο θάνατο».

Μετά τον θάνατό του, οι Σπαρτιάτες, έστησαν άγαλμα στη βάση του οποίου χάραξαν το ακόλουθο επίγραμμα:

 «Τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χείλων εφύτευσεν, ός επτά σοφών πρώτος έφυ σοφός», 

που σημαίνει: 

«Αυτόν εδώ τον Χείλωνα,  που αναδείχθηκε πρώτος κατά τη σοφία από τους εφτά σοφούς γέννησε η δοξασμένη στους πολέμους  Σπάρτη».

Στην δε προμετωπίδα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, αναγράφονται τα τρία γνωστότερα ρητά του: 

* «Μηδέν άγαν», δηλαδή «Τίποτε καθ` υπερβολή» (Μην υπερβάλλεις στα λόγια ή στις πράξεις)

 * «Γνώθι σ’ αυτόν» (Γνώρισε τον εαυτό σου)

 * «Εγγύα παρά δ` άττα» (Η εγγύηση-δηλαδή ο δανεισμός- φέρνει στην καταστροφή).

Αποφθέγματα Χείλωνα του Λακεδαιμονίου

Γνώθι σαυτόν. Να γνωρίζεις τον εαυτό σου.

Ατυχούντα μη επιγελάν. Εκείνον που ατύχησε να μην τον περιγελούμε.

Κάλλιστον είναι βασιλέα τον μη μόνον του φοβερόν είναι φροντίζοντα. Πολύ κακός είναι ο βασιλιάς εκείνος, ο οποίος φροντίζει να προξενεί μόνο φόβο.

Τον άρχοντα χρήναι μηδέν φρονείν θνητόν αλλά πάντ’ αθάνατα. Ο άρχων πρέπει να μην σκέπτεται σαν θνητός, αλλά σαν αθάνατος.

Γήρας τιμάν. Να τιμάς τα γηρατειά.

Τον τεθνηκότα μη κακολογείν. Εκείνον που έχει πεθάνει μην τον κακολογείς.

Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων η επί τας ευτυχίας πορεύεσθαι. Να πηγαίνεις πιο γρήγορα στις δυστυχίες των φίλων σου, παρά στις ευτυχίες.

Ζημίαν αιρείσθαι μάλλον, ή κέρδος αισχρόν. Η μεν άπαξ ελύπησε. Το δε δια παντός. Να προτιμάς την ζημιά από το αισχρό κέρδος. Διότι η μεν ζημιά προξενεί μία φορά λύπη, ενώ τέτοιου είδους κέρδος σε λυπεί συνεχώς.

Γλώττης κρατείν και μάλιστα εν συμποσίω. Να συγκρατείς την γλώσσα σου, προπάντων σε συμπόσια.

Μη προτρεχέτω η γλώττα της διανοίας. Να σκέφτεσαι πριν μιλήσεις.

Χρόνου φείδου. Να ξοδεύεις με σύνεση τον χρόνο σου.

Μηδέν άγαν. Μην καταφεύγεις σε υπερβολές.

Σπεύδε βραδέως. Συντόμευε ότι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι πάνω σ` αυτό.

Μη επιθυμείν αδυνάτων. Μην επιθυμείς όσα είναι αδύνατον να πετύχεις.

Θυμού κράτει. Να συγκρατείς τον θυμό σου.

*Σημ. "Αντίλογου": 

Στην Σπάρτη, την ..."απολίτιστη" κατά την αλαζονική των αρχόντων της τότε Αθήνας μα και και κατά την σημερινή προπαγάνδα των ιδεολογικών επιτελείων των "οικονομιών της αγοράς".

Στην Σπάρτη των μετά τη νομοθεσία του εμπνευσμένου από το Μινωικό καθεστώς Λυκούργου "Ομοίων"-όλων περιουσιακά και κοινωνικά ίσων ελευθέρων ανδρών μα και, όπως στην Μινωική Κρήτη των γυναικών, σε πλήρη αντίθεση με την Αθήνα.

Την Λακωνική Πολιτεία, την μόνη θεωρούμενη (αποσιωπούμενο κι αυτό από την προπαγάνδα των υπέρμαχων της ταξικής κοινωνίας "δημοκρατών") από τους Πλάτωνα και Αριστοτέλη ως πλησιάζουσα την ιδανική Πολιτεία!

Αυτήν του σοφού "Λακωνίζειν", αυτήν που δημιούργησε ως και τον δωρικό ρυθμό, αυτό με τον οποίο οι σπαρασσόμενοι από εσωτερικές ταξικές αντιθέσεις και ίντριγκες Αθηναίοι έχτισαν τον Παρθενώνα (ανύπαρκτος οιοσδήποτε "αθηναϊκός ρυθμός"...) με αρχιτεχνίτες από άλλες πόλεις και προπαντός, με τα κλεμμένα χρήματα του πρώην Ταμείου της Δήλου, των μάταια διαμαρτυρόμενων γιαυτό , μα και άγρια τιμωρηθέντων από αυτούς, όπως οι δύστυχοι Μήλιοι και οι Λέσβιοι, "συμμάχων" τους...