Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2019

Νίτσε: «Χριστιανισμός, η μεγαλύτερη συμφορά της ανθρωπότητας» .


Κριτική του Γιώργου Λαμπράκου  για το φιλοσοφικό έργο "Ο Αντίχριστος" του Φρ. Νίτσε (εκδ. Gutenberg)

 Ο Αντίχριστος: ανάθεμα κατά του Χριστιανισμού.

Στη νέα μετάφραση του Βαγγέλη Δουβαλέρη, με φιλολογική επιμέλεια του Ήρκου Ρ. Αποστολίδη, που συνοδεύεται από εξονυχιστικές υποσημειώσεις, ένα παράρτημα με κατάλοιπα της ίδιας περιόδου και συναφή νιτσεϊκά κείμενα, και την οποία θα χαρακτηρίζαμε οριστική (μολονότι ένας τέτοιος χαρακτηρισμός είναι παρακινδυνευμένος όταν μιλάμε για το νιτσεϊκό έργο), μπορούμε να απολαύσουμε εκ νέου αυτό το πόνημα, αλλά και να σκεφτούμε πιο προσεκτικά τις αδυναμίες του...
...Ο φιλόσοφος των αξιών Νίτσε, ιδιαζόντως κανονιστικός σε αυτό το έργο, ορίζει εξαρχής τι είναι καλό και κακό.
 Καλό είναι ό,τι «κορυφώνει το αίσθημα της δύναμης, τη βούληση για δύναμη», ενώ κακό είναι ό,τι «προέρχεται από την αδυναμία».
 Με βάση αυτό τον δυισμό, θα ορίσει ως αξίες τη φύση, την αλήθεια, την επιστήμη, την ελευθεροφροσύνη, την ομορφιά, την τέχνη, τις αισθήσεις, τη διανοητική εντιμότητα, τον υγιή σκεπτικισμό, τη ζωντάνια, την ιεραρχία, την υπερηφάνεια. Αυτές είναι οι βασικές «ευγενείς αξίες» τις οποίες αποδίδει στον αγαπημένο του τύπο ανθρώπου (και φυσικά στον εαυτό του). 
Απεναντίας, θα ορίσει ως απαξίες την ταπεινότητα, την παρακμή, την απαισιοδοξία, τη συμπόνια, τον οικουμενικό Λόγο, την ισότητα, τη μνησικακία, την ελπίδα του επέκεινα, το «μη ερεύνα», τη «μοραλίνη», απαξίες τις οποίες αποδίδει στον αντίπαλο τύπο του χριστιανού και τις οποίες χαρακτηρίζει «μηδενιστικές».
Οι ευγενείς αξίες ανατράπηκαν, σύμφωνα με τον Νίτσε, καταρχάς με τους Εβραίους και στη συνέχεια με τους χριστιανούς που μαθήτευσαν στον ηθικισμό των πρώτων. Με στόχο να προσποριστούν ισχύ και εξουσία, οι ίδιοι οι ιερείς, κατόπιν και οι θεολόγοι, όρισαν τι είναι καλό και τι κακό, τι αμαρτία και τι σωτηρία, και απαρνήθηκαν κάθε φυσικό ένστικτο της ζωής εντεύθεν αυτού του κόσμου, για χάρη μιας δήθεν παραδείσιας ζωής εκείθεν. «Απ' τη στιγμή που η έννοια "Φύση" καθιερώθηκε ως αντίθετη του "θεού", το "φυσιολογικός" έγινε αναγκαστικά συνώνυμο του "απορριπτέος"», υποστηρίζει καίρια ο Νίτσε, ενώ σε άλλο σημείο θα τονίσει ορθά: «ίδιον χριστιανικό το μίσος κατά των αισθήσεων, κατά της χαράς των αισθήσεων, κατά της χαράς αυτής καθεαυτής...» Ο Νίτσε, ως ούτως ειπείν γιατρός του πολιτισμού, αναλαμβάνει στον Αντίχριστο, και φυσικά στα άλλα έργα του, να επαναξιολογήσει τις αξίες της χριστιανικής Δύσης. 
Οι φιλόσοφοι παριστάνουν τους οικουμενικούς, μα ουσιαστικά εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα (ο Καντ στο στόχαστρο, ακόμα και ο πάλαι ποτέ λατρεμένος «παιδαγωγός» Σοπενχάουερ). Όσο για τον Χριστό, αυτός ξεσήκωσε «τους τσαντάλα του Ιουδαϊσμού εναντίον της άρχουσας τάξης», οπότε προφανώς «πέθανε για τις δικές του "αμαρτίες"», σημειώνει ο Νίτσε με τον αμείλικτο ειρωνικό τόνο που είναι διάχυτος στο έργο του, το οποίο κατά τα άλλα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «Αντιπαύλος».
"Σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια, κι ούτε ένας καινούργιος θεός πέρα από τον ελεεινό θεό του χριστιανικού μονοτονο-θεϊσμού!", αναφωνεί ο Νίτσε, και θέτει ως στόχο να εξαλείψει μια και καλή τον χριστιανικό θεό και να βάλει στη θέση του, με σπινοζικό τρόπο, τη Φύση. 
Και, όπως στη Φύση υπάρχει ιεραρχία, έτσι πρέπει να υπάρχει και στον πολιτισμό, και μάλιστα μια ιεραρχία που, για να διατηρηθεί, χρειάζεται μιαν «υγιή και γερά εδραιωμένη Μετριότητα». 
Συνεπώς ο Νίτσε, ακολουθώντας εδώ τους περισσότερους αρχαίους Έλληνες στοχαστές, δεν απευθύνει σε όλους τις ευγενείς αξίες του, αφού δεν είναι όλοι ικανοί να τις πραγματώνουν – χωρίς αυτό να σημαίνει (το τονίζει) πως όσοι δεν τις πραγματώνουν είναι δυστυχείς.
Η σύγχρονη εποχή έχει ανάγκη μια νέα ιεραρχία μετά την αντιστροφή των αξιών που προκάλεσε ο χριστιανισμός. Πρώτη κίνηση στη δημιουργία της νέας ιεραρχίας: η καταστροφή του θρησκευτικού ενστίκτου που έχει εμποτίσει τον άνθρωπο...."
Εδώ ολόκληρο το κείμενο:
«Χριστιανισμός, η μεγαλύτερη συμφορά της ανθρωπότητας» - Book Press

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.