Στο προαναφερόμενό τεύχος, το οποίο ο αναγνώστης μπορεί να βρει στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.iccr.gr/ δημοσιεύεται άρθρο που υπογράφεται από την ΚΕ του ΚΕΚΡ και το οποίο φέρει τον τίτλο «Η πάλη των κομμουνιστών ενάντια στον ιμπεριαλισμό ως πηγή πολέμων».
Στο τέλος του έχει προστεθεί κριτικό σημείωμα των εκπροσώπων του ΚΚΕ, από τη σύνταξη του θεωρητικού του περιοδικού «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (ΚΟΜΕΠ), που συμμετέχουν στη Συντακτική Επιτροπή της ΔΚΕ.
Το κριτικό αυτό σημείωμα φέρει τον τίτλο «Παρατηρήσεις των εκπροσώπων της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» (ΚΚΕ) στη Συντακτική Επιτροπή της ΔΚΕ για το άρθρο: ‘‘Η πάλη των κομμουνιστών με τον ιμπεριαλισμό ως πηγή των πολέμων’’, που παρουσίασε το ΚΕΚΡ».
Ολόκληρη η άγνωστη απάντηση του ΚΕΚΡ στο ΚΚΕ- σε μετάφραση από τα ρωσικά του Βασίλη Μακρίδη- έχει ως εξής:
Καλοπροαίρετη απάντηση προς τους φίλους μας – σχολιαστές του άρθρου του ΡΚΕΚ για την πάλη των κομμουνιστών εναντίον του ιμπεριαλισμού.
Λόγος γίνεται για τα σχόλια που έγιναν εξ ονόματος του ΚΚΕ για το άρθρο του ΡΚΕΚ «Η πάλη των κομμουνιστών ενάντια στον ιμπεριαλισμό ως πηγή πολέμων», που δημοσιεύτηκε στο № 5 του περιοδικού «Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση».
Θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι στα ερωτήματα, τις αμφιβολίες και τις αντιρρήσεις των συντρόφων έχουμε δώσει ήδη αναλυτικές τεκμηριώσεις, τόσο στις συνεδριάσεις της συντακτικής επιτροπής, όσο και στο ίδιο το άρθρο, κάτι για το οποίο ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί εύκολα να πειστεί.
Οι σύντροφοι έδειχναν ότι μάλλον δεν είχαν περισσότερες αντιρρήσεις, όμως αμέσως μετά τη δημοσίευση του άρθρου η μη κατανόηση εμφανίστηκε εκ νέου – και πάλι για μία σειρά ζητημάτων που είχαν ήδη εξεταστεί.
Από αυτό βγάζουμε το συμπέρασμα, ότι οι σύντροφοι δεν κατανόησαν πλήρως τα γενικά ζητήματα της λενιιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού, γι’ αυτό και παρακάτω «σκοντάφτουν» σε επιμέρους ζητήματα επιμέρους.
Από αυτού του είδους τις λανθασμένες ερμηνείες των γενικών ζητημάτων στη συζήτηση που διεξάχθηκε θα ξεχωρίσουμε δύο:
- Πρώτη: η υπεραπλουστευμένη, μη πλήρης κατανόηση και εφαρμογή της λενινιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού·
- Δεύτερη: η μη διαλεκτική κατανόηση και σχέση προς τον ορισμό του φασισμού ως έκφρασης ενός διατηρούμενου μέσα από αλλαγές χαρακτηριστικού αυτού του φαινομένου.
Ως προς το πρώτο ζήτημα, πρώτα απ’ όλα θεωρούμε απαραίτητο να υπενθυμίσουμε, ότι ο Β.Ι. Λένιν μας καλούσε να κατανοήσουμε την οικονομική ουσία του ιμπεριαλισμού:
«Θα ήθελα να ελπίζω, ότι η μπροσούρα μου θα βοηθήσει στην κατανόηση του βασικού οικονομικού ζητήματος, χωρίς την μελέτη του οποίου δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει τίποτε από την εκτίμηση του σύγχρονου πολέμου και της σύγχρονης πολιτικής, για την ακρίβεια: από το ζήτημα της οικονομικής ουσίας του ιμπεριαλισμού».
Τον πυρήνα της λενινιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού αποτελεί η θέση, ότι μια χούφτα από μεγάλα ιμπεριαλιστικά κράτη, τα οποία πραγματοποίησαν το μοίρασμα του κόσμου και που μάχονται για την ανακατανομή του, σε περίοδο ιμπεριαλισμού ληστεύουν όλα τα υπόλοιπα αστικά κράτη.
Ο Λένιν έδειχνε πειστικά, πώς σχηματίζεται «η στέρεα βάση της ιμπεριαλιστικής καταπίεσης και εκμετάλλευσης της πλειοψηφίας των εθνών και των κρατών του κόσμου, του καπιταλιστικού παρασιτισμού μιας χούφτας των πλουσιότερων κρατών!»
Στις μέρες μας, η ουσία του ιμπεριαλισμού δεν έχει αλλάξει. Σήμερα αυτή η «χούφτα» έχει ως επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν λίγες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – η Βρετανία, η Γερμανία και η Γαλλία. Όλα τα υπόλοιπα αστικά κράτη αποτελούν αντικείμενο πίεσης και ληστείας.
Δυστυχώς, οι αγαπημένοι μας φίλοι αυτή τη σημαντικότατη θέση της λενινιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού για την ανισομετρία της ανάπτυξης των καπιταλιστικών χωρών και της εκμετάλλευσης από τα ισχυρότερα «αρπακτικά» του υπόλοιπου κόσμου την εφαρμόζουν εσφαλμένα, πιθανόν και να μην την κατανοούν πλήρως, γι’ αυτό και τα σχόλιά τους προς το συγκεκριμένο άρθρο συχνά φέρουν θεωρητικά εσφαλμένο χαρακτήρα.
Για το δεύτερο ζήτημα θα παρατηρήσουμε, ότι οι σύντροφοι εκφράζουν τη διαφωνία τους με τη χρήση από τον ΡΚΕΚ του ορισμού του φασισμού που δόθηκε από την Κομιντέρν το 1935.
Ταυτόχρονα όμως οι ίδιοι δεν δίνουν έναν δικό τους ορισμό, αλλά μόνο υπενθυμίζουν, ότι στην Κομιντέρν, τάχα, υπήρχαν και παλιότεροι ορισμοί με την απαρίθμηση διαφόρων χαρακτηριστικών του φασισμού, ενώ αυτός ο τελευταίος δόθηκε πλέον «σε άλλες ιστορικές συνθήκες, σε μια περίοδο όπου τα ιμπεριαλιστικά κράτη σχεδίαζαν την εξαφάνιση του μοναδικού σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο και η ΕΣΣΔ επιδίωκε να προκαλέσει ρήγμα στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο και να εκμεταλλευτεί τις αντιθέσεις του».
Εδώ οι σύντροφοι απομακρύνονται από την μαρξιστική μεθοδολογία, αντιπαραθέτοντας προς έναν πιο εξελιγμένο ορισμό, που δόθηκε κατά την περίοδο της ανώτατης ανάπτυξης του συγκεκριμένου φαινομένου (φασισμού), κάποιες περισσότερο πρώιμες και, αντίστοιχα, λιγότερο ώριμες διατυπώσεις, οι οποίες δεν εξέφραζαν το διατηρούμενο εντός των αλλαγών χαρακτηριστικό, αλλά απλώς πλησίαζαν στην αποκάλυψή του και περιορίζονταν στην απαρίθμηση μιας σειράς από συμπληρωματικά χαρακτηριστικά.
Αυτά όμως είναι «επί του γενικού». Η επιστημονική ευσυνειδησία απαιτεί, ωστόσο, να ασχοληθούμε με τα συγκεκριμένα σχόλια επί της ουσίας, απαντώντας σε κάθε επιχείρημα.
Τις αντίστοιχες παραγράφους του σχολίου των Ελλήνων συντρόρων τις βάλαμε σε εισαγωγικά, τις αριθμήσαμε, τις ξεχωρίσαμε με διαφορετική γραμματοσειρά και θα τις απαντήσουμε με τη σειρά.
1❫ Οι σύντροφοι ξεκινούν: «Στην αρχή του άρθρου του ΚΕΚΡ δείχνεται η σχέση του καπιταλισμού με τον πόλεμο, όμως σύντομα το άρθρο αναπτύσσεται γύρω από την θέση του ΚΕΚΡ περί του «εξαγώγιμου φασισμού». «Φασιστικά» αποκαλούνται ορισμένα από τα ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κράτη (ΗΠΑ και ΕΕ). Παρακάτω το άρθρο προσπαθεί να απαντήσει στις σοβαρές αντιρρήσεις που εμφανίστηκαν σε σχέση με αυτή την ανάλυση. Ωστόσο, κατά την άποψή μας παραμένουν μερικές λεπτομέρειες αυτής της θέσης, με τις οποίες δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε».
Λάθος. Ούτε μία χώρα στο άρθρο δεν αποκαλείται φασιστική, αλλά γίνεται λόγος για την ανάλυση του σύγχρονου ιμπεριαλισμού. Ταυτόχρονα καταδεικνύεται, ότι η ΗΠΑ και οι ηγετικές χώρες της ΕΕ, διατηρώντας στο εσωτερικό τους την αστική δημοκρατία, σε σχέση προς μια σειρά άλλων χωρών επιχειρούν να πραγματοποιήσουν μια ανοιχτή τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντδραστικών, των πιο σωβινιστικών στοιχείων του δικού τους χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, την καταστροφή των κρατών του Ιράκ και του Λιβάνου, μόνο ένας τυφλός μπορεί να μη βλέπει, ότι αυτές οι ενέργειες εμπίπτουν στον ορισμό του φασισμού, τον οποίο έδωσε το 7ο Συνέδριο της Κομιντέρν. Και, δεδομένου ότι στο εσωτερικό αυτών των χωρών δεν υπάρχει ανοιχτός φασισμός, αυτό το φαινόμενο είναι δόκιμο να χαρακτηρίζεται ως εξαγώγιμος φασισμός.
Και μόνο στη Συρία, στη Ρωσία και στη Νοτιο-Ανατολική Ουκρανία αυτή η πολιτική του εξαγώγιμου φασισμού συνάντησε σοβαρή αντίσταση και αντίδραση. Οι σχολιαστές δεν κατανοούν, ή δεν θέλουν, ή ακόμη φοβούνται να αναγνωρίσουν κατά πρόσωπο εκείνη την απειλή του εξαγώγιμου φασισμού, ο οποίος μπορεί να επιτεθεί και στη δική τους χώρα. Έτσι ή αλλιώς, όμως συμβαίνει οι σύντροφοι εκόντες-άκοντες στην πράξη να φαίνεται σαν να υπερασπίζονται την φασιστική πολιτική των ιμπεριαλιστικών χωρών στη Λιβύη, τη Συρία, την Ουκρανία, λέγοντας: «είναι κακό, αλλά δεν είναι φασισμός».
2❫ Παρακάτω συνεχίζουν: «Πρώτα απ’ όλα, θεωρούμε ότι ο διαχωρισμός των κρατών του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος να φιλοφασιστικά-φιλοπόλεμα και σε άλλα, αποκρύπτει την αιτία της γέννησης και της ενίσχυσης του φασιστικού κινήματος, η οποία βρίσκεται στον ίδιο τον μονοπωλιακό καπιταλισμό και στο εσωτερικό κάθε χώρας».
Όμως δεν είναι έτσι. Διαχωρίζει τα αστικά κράτη την περίοδο του ιμπεριαλισμού η ανισομετρία της ανάπτυξης των καπιταλιστικών χωρών, κάτι που υπογραμμίζεται από τον Β.Ι.Λένιν στο έργο του «Ο ιμπεριαλισμός ως ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού».
Οι σύντροφοι από το ΚΚΕ, όπως ήδη σημειώσαμε, στην πράξη απορρίπτουν το θεμελιώδες θεωρητικό συμπέρασμα του Λένιν, ότι μια χούφτα από τα μεγαλύτερα ιμπεριαλιστικά κράτη ληστεύει όλον τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Ιλίτς ακόμη πριν την είσοδο στον 20ο αιώνα σημείωνε: «Ο κόσμος χωρίστηκε σε μια χούφτα κρατών-τοκογλύφων και στη γιγαντιαία πλειοψηφία των κρατών-οφειλετών». Σήμερα αυτός ο διαχωρισμός εκφράζεται ακόμη περισσότερο αντιθετικά. Όμως οι σύντροφοι αποσπούν την προσοχή (μας) στον καπιταλιστικό κόσμο γενικά – δήθεν, (επειδή) ζει σήμερα ολόκληρος σε συνθήκες ιμπεριαλισμού, δύθεν, (επειδή) στο εσωτερικό κάθε χώρας υπάρχουν μονοπώλια, τα οποία γεννούν το φασισμό.
Ο κόσμος πραγματικά ζει σε συνθήκες ιμπεριαλισμού, όμως δεν χρειάζεται να κρύβουμε, να συσκοτίζουμε ή να αγνοούμε την θεμελιώδη διαφορά ανάμεσα στους ιμπεριαλιστικούς ληστές και στα θύματα, ή τα αντικείμενα της ληστείας. Η ανάλυση του συσχετισμού δυνάμεων του σημερινού ιμπεριαλισμού ακριβώς έτσι, όπως και στην εποχή του Λένιν, μιλά για μια εκλεπτυσμένη και με πολλούς διαύλους ληστεία του μεγαλύτερου μέρους του κόσμου από μια χούφτα των πιο ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών. Οι αξιότιμοι σύντροφοι ουσιαστικά αγνοούν την πραγματική πηγή του φασισμού – τα πιο αντιδραστικά στοιχεία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στα μεγαλύτερα ιμπεριαλιστικά κράτη.
3❫ Αυτοί (στμ: οι σύντροφοι από το ΚΚΕ) είδαν στο άρθρο ακόμη και κίνδυνο οπορτουνιστικής προδοσίας: «Συνεπώς, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με την άποψη που διαχωρίζει τα ιμπεριαλιστικά κράτη σε «κακά» («φασιστικά», «νεοφασιστικά») και σε «καλά» και με τα καλέσματα να δημιουργηθούν αταξικά «αντιφασιστικά μέτωπα» (δηλαδή συμμαχίες βασισμένες όχι σε ταξικά κριτήρια), με όλους «τους προοδευτικούς και τίμιους ανθρώπους». Αυτή η θέση αφοπλίζει το κομμουνιστικό κίνημα και την εργατική τάξη, την οδηγεί στην άρνηση της ιστορικής του αποστολής και στη διαμόρφωση της γραμμής της λεγόμενης «εξυγίανσης» του ιμπεριαλισμού από τις «φασιστικές» δυνάμεις.
Αν και σε ορισμένα σημεία γίνεται λόγος για την πάλη εναντίον του οπορτουνισμού και για την αναγκαιότητα της αναγνώρισης της δικτατορίας του προλεταριάτου, το κομμουνιστικό κίνημα καλείται σε συνεργασία με άλλες δυνάμεις, αστικές μεταξύ άλλων, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την υπόθεση του σοσιαλισμού.
Στην πράξη, στο όνομα της πάλης εναντίον του φασισμού ανοίγεται ο δρόμος για τη συνεργασία με τον οπορτουνισμό, με τη σοσιαλδημοκρατία, με τμήματα της αστικής τάξης. Προτείνεται το να επιλέξουμε ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές. Δηλαδή, σε μία περιφερειακή ή γενική πολεμική σύγκρουση, το κομμουνιστικό κίνημα θα βρεθεί στο πλευρό μερικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με την πρόφαση ότι οι άλλες είναι «φασιστικές».
Εδώ, κατά την άποψή μας, παρατηρείται όχι μόνο μια εσφαλμένη θέση, εδώ εκδηλώνεται και ελλειπής κατανόηση της ιστορικά δικαιωμένης στρατηγικής της πάλης της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον του χιτλερικού φασισμού. Στο άρθρο μας δεν γίνεται λόγος για «κακές» ή «καλές» χώρες. Αυτή είναι μικροαστική και όχι θεωρητική προσέγγιση.
Αυτή (την προσέγγιση) – ακατανόητο με ποιον στόχο – προσπαθούν να την αποδώσουν σ’ εμάς, αν και από αυτήν «πάσχουν» οι ίδιοι οι κριτές μας. Στο άρθρο γίνεται λόγος για την πάλη εναντίον του φασισμού και για την κινητοποίηση προς αυτήν την πάλη αυτών που είναι ικανοί γι’ αυτήν, μεταξύ άλλων και με σκοπό έστω την υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας.
Οι σύντροφοί για κάποιον λόγο δεν επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τη λενινιστική και τη σταλινική πείρα και μέθοδο, που συνίσταται στο ότι είναι προς το συμφέρον της παγκόσμιας εργατικής τάξης το να χτυπάει κανείς με τα χέρια μιας μερίδας αστών τους υπόλοιπους (αστούς). Ή μήπως οι σύντροφοι κατηγορούν τη Σοβιετική Ένωση για το ότι στην πάλη εναντίον του φασισμού συμμάχησε με τα μεγαλύτερα ιμπεριαλιστικά κράτη, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία; Έτσι έπραξαν η ΕΣΣΔ και ο σ. Στάλιν.
Όμως οι σύντροφοι ουσιαστικά προτείνουν να αγνοήσουμε αυτή την ιστορική πείρα μαζί με την αγνόηση εκείνου του ορισμού του φασισμού που έδωσε η Κομιντέρν. Ή μήπως οι σύντροφοι κατηγορούν τη Σοβιετική Ένωση για οπορτουνισμό και παράδοση των θέσεων της εργατικής τάξης μέσω της νίκης εναντίον του φασισμού;
4❫ Όμως να, οι σύντροφοι επιτέλους θυμούνται την ανισομετρία της ανάπτυξης των καπιταλιστικών χωρών: «Στο άρθρο χρησιμοποιείται ο όρος «παγκόσμιος ιμπεριαλισμός». Ωστόσο, όταν αυτός ο όρος χρησιμοποιείται χωρίς παραπομπή στις ανισομετρίες της ανάπτυξης, του ανταγωνισμού ανάμεσα στις διάφορες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και κέντρα, τότε ανάγεται σε υπερ-ιμπεριαλισμό. Κατά την άποψή μας μπορούμε να μιλάμε για ένα παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, στο οποίο κάθε καπιταλιστική χώρα συμμετέχει ανάλογα με τη δύναμη της δικής της αστικής τάξης. Στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει θέση (και) ο σκληρός ανταγωνισμός και η συνεργασία της αστικής τάξης διαφόρων χωρών.
Αντίθετα, η έννοια «παγκόσμιος ιμπεριαλισμός» όχι μόνο διαγράφει αυτή τη σύνθετη πραγματικότητα, αλλά και την μπερδεύει. Η θέση που υποστηρίζει ότι «ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός άρχισε να δρα περισσότερο αχαλίνωτα, επιθετικά, χωρίς να υπολογίζει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου», έμμεσα αποδέχεται, ότι ορισμένες άλλες καπιταλιστικές χώρες (πχ οι χώρες των BRICS) τηρούν το Διεθνές Δίκαιο, γι’ αυτό και δεν ανήκουν «στον πυρήνα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου». Κατά την άποψή μας, μία τέτοια θέση αποτελεί αποκοπή της οικονομίας από την πολιτική, εφόσον σήμερα σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες κυριαρχεί το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί τη συγχώνευση του βιομηχανικού και του τραπεζικού κεφαλαίου. Κυριαρχούν τα μονοπώλια, το βασικό γνώρισμα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, δηλαδή του ιμπεριαλισμού».
Ο όρος «παγκόσμιος ιμπεριαλισμός» στο άρθρο χρησιμοποείται σε συγκεκριμένο συνδυασμό με την αντιπαλότητά του προς το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, πρώτα απ’ όλα στην Ανατολική Ευρώπη με επικεφαλής την ΕΣΣΔ και γίνεται λόγος ακριβώς για τη «δύναμη κρούσης» του στο πρόσωπο του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αφού αυτοί ακριβώς άρχισαν να δρουν περισσότερο αχαλίνωτα και επιθετικά. Άρα λοιπόν κανείς δε βάζει τίποτε στο ίδιο τσουβάλι του «υπερ-ιμπεριαλισμού και με την κατανόηση της διάταξης των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού τα πάμε μια χαρά.
Όμως στους συντρόφους μας βγαίνει ότι όλοι στον κόσμο είναι, τάχα, ιμπεριαλιστές – και η Ελλάδα και η Αλβανία και η Συρία και… οι ΗΠΑ, η Γερμανία, το Ισραήλ. Αυτό ακριβώς και σηματοδοτεί τη μη κατανόηση της διαφοράς ανάμεσα σε αυτούς που τους κλέβουν και αυτούς, οι οποίοι κλέβουν.
Και τη μη κατανόηση του ότι μπορούμε να μιλάμε από θεωρητικής ή ιστορικής άποψης για μια χώρα ως αυτοκρατορία, μόνο εάν μια ολόκληρη σειρά άλλων χωρών βρίσκεται ουσιαστικά σε εξάρτηση υποτέλειας από αυτήν. Και εκείνο το φαινόμενο, το οποίο παλαιότερα ονομαζόταν «κολονιαλισμός» («αποικιοκρατία»), τώρα ονομάζεται «νεοκολονιαλισμός» («νεοαποικιοκρατία»). Άραγε η Λιβύη ήταν αυτοκρατορία; Άραγε τη Συρία και την Ουκρανία μπορούμε να τις αποκαλέσουμε αυτοκρατορίες;
Ναι, σε κάθε χώρα κυριαρχούν μονοπώλια. Όμως στις «αυτοκρατορίες» κυριαρχούν τα δικά τους μονοπώλια, ενώ σε όλες τις υπόλοιπες χώρες κατά κύριο λόγο κάνουν κουμάντο ξένα ή πολυεθνικά (μονοπώλια), που έχουν την έδρα τους στα μεγαλύτερα ιμπεριαλιστικά κράτη. Ναι, μια σειρά από χώρες (όπως για παράδειγμα η Ρωσία) υπόκεινται και σε ληστεία από την πλευρά των πιο ισχυρών ιμπεριαλιστών και, ταυτόχρονα και οι ίδιες προσπαθούν να ανταγωνιστούν μαζί τους και να ληστεύουν τους λιγότερο ισχυρούς.
Όμως συνολικά οι διαδικασίες ορίζονται από το γεγονός, ότι κάποιες χώρες εξάγουν κεφάλαια, ενώ κάποιες άλλες χώρες ληστεύονται πρώτες με τη βοήθεια της εξαγωγής κεφαλαίων προς τις πρώτες. Θα θέλαμε να ευχηθούμε στους συντρόφους να διαβάσουν προσεκτικότερα και να σκεφθούν καλά γύρω από το θεμελιώδες έργο του Β.Ι.Λένιν «Ο ιμπεριαλισμός ως ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού». Προς το παρόν οι σύντροφοί μας όχι μόνο δεν χρησιμοποιούν ακριβείς ορισμούς, αλλά και ουσιαστικά αγνοούν τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, δεδομένου ότι τους εμποδίζει να το κάνουν η εσφαλμένη κατανόηση (της έννοιας) του ιμπεριαλισμού.
5❫ Παρακάτω οι σύντροφοι προσπαθούν να αποδείξουν κάτι για το οποίο εμείς δεν έχουμε ούτως ή αλλως καμία αντίρρηση: «Το άρθρο περιέχει επίσης ορισμένες αντιφάσεις. Έτσι, για παράδειγμα, ορισμένα ιμπεριαλιστικά κράτη ονομάζονται «φασιστικά» και πηγές του «εξαγώγιμου φασισμού», από τη στιγμή που παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο.
Στο άρθρο υπάρχει η εκτίμηση ότι «ο εξαγώγιμος φασισμός είναι μια ανοιχτή και αγνοούσα τους νόμους και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου τρομοκρατική ιμπεριαλιστική πολιτική βίας και αιματηρής επίλυσης των ζητημάτων της διασφάλισης των συμφερόντων του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού, πυρήνας τους οποίου είναι το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο». Ταυτόχρονα, σε άλλο σημείο του άρθρου γίνεται η εκτίμηση, ότι «οι πόλεμοι για τις χώρες και τους λαούς μπορούν να είναι δίκαιοι και τα ζητήματα του Δικαίου της αστικής τάξης δεν έχουν εδώ καμία θέση». Ωστόσο το Διεθνές Δίκαιο αποτελεί επίσης τμήμα του Δικαίου της αστικής τάξης.
Όσο υπήρξαν η ΕΣΣΔ και οι υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες, δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα της ισορροπίας ανάμεσα στις δυνάμεις του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού, η οποία και τότε ήταν αρνητική και λάμβαναν χώρα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα. Μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού το Διεθνές Δίκαιο καθορίζεται αποκλειστικά από την ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη, γίνεται περισσότερο αντιδραστικό και χρησιμοποιείται από αυτά κατά το δοκούν, στα πλαίσια του μεταξύ τους ανταγωνισμού και σε βάρος των λαών».
Δεν αμφιβάλλουμε καθόλου για τον αστικό χαρακτήρα του Διεθνούς Δικαίου. Το ζήτημα είναι αλλού – οι σύντροφοι επίμονα δεν θέλουν να δουν τις διαφορές ανάμεσα στον πόλεμο γενικά ως ένοπλη διαμάχη εθνών, τάξεων ή κρατών και στον πόλεμο ενάντια στο φασισμό, ο οποίος (φασισμός) είναι αντιδραστικός όχι μόνο σε σύγκριση με την προλεταριακή, σοσιαλιστική δημοκρατία, αλλά και σε σύγκριση με την αστική δημοκρατία. Συνεπώς, δεν λαμβάνουν υπόψη και το ότι το ζήτημα των συμμάχων δεν μπορεί να λύνεται χωρίς να συνυπολογίζεται ο συγκεκριμένος χαρακτήρας του πολέμου.
Ο πόλεμος στη ΝΑ Ουκρανία γίνεται, πρώτα απ’ όλα, εναντίον του αμερικανικού και δυτικού εξαγώγιμου φασισμού και των Ουκρανών πρωτοπαλίκαρών του. Και το να μη βλέπει κανείς αυτό σήμερα, σημαίνει ότι είναι θεωρητικά και πολιτικά «άοπλος».
6❫ Πλησιέστερα προς το τέλος οι σύντροφοι προσεγγίζουν ένα πολύ σημαντικό σημείο, για το οποίο σας μιλήσαμε ήδη στην αρχή. Αν και κάπως συγκαλυμμένα, ωστόσο ουσιαστικά αναγνωρίζουν τη διαφωνία τους με τον τελικό ορισμό του φασισμού που έδωσε η Κομιντέρν. «Το άρθρο περιέχει επίσης ορισμένες αντιφατικές απόψεις γύρω από το ζήτημα του διαχωρισμού της εσωτερικής από την εξωτερική πολιτική των αστικών κρατών, όπως και των αιτίων γέννησης του φαινομένου του φασισμού.
Και, παρόλο που το άρθρο προσπαθεί να στηριχθεί στον ορισμό του φασισμού που δόθηκε από την Κομιντέρν το 1935, θεωρούμε ότι οι προαναφερόμενες προσεγγίσεις, στις οποίες επιστήσαμε την προσοχή μας, δεν προκύπτουν από αυτόν τον ορισμό. Εκτός αυτού, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε, ότι πριν από αυτόν τον ορισμό του φασισμού η Κομιντέρν στο Πρόγραμμα του 1928 έδωσε έναν άλλον ορισμό, στον οποίο σημειωνόταν ότι «σε συγκεκριμένες ειδικές ιστορικές συνθήκες, η αστική, ιμπεριαλιστική, αντιδραστική επίθεση λαμβάνει τη μορφή του φασισμού», ενώ τα γνωρίσματα του φασισμού παρουσιάζονται αναλυτικά στην Απόφαση για τη Διεθνή Κατάσταση στο 6ο Συνέδριο της Κομιντέρν το 1928.
Ωστόσο το άρθρο αγνοεί αυτές τις θέσεις και παίρνει ως βάση έναν ορισμό, που δόθηκε σε άλλες ιστορικές συνθήκες, σε μια περίοδο, όπου τα ιμπεριαλιστικά κράτη σχεδίαζαν την εξαφάνιση του μοναδικού σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο και η ΕΣΣΔ επιδίωκε να προκαλέσει ρήγμα στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο και να εκμεταλλευτεί τις αντιθέσεις του».
Σημειώσαμε ήδη, ότι οι σύντροφοι αποκλίνουν εδώ από τη μαρξιστική μεθοδολογία, αντιπαραθέτοντας σε έναν πιο εξελιγμένο ορισμό, δοσμένο κατά την περίοδο της υψηλότερης ανάπτυξης του οριζόμενου φαινομένου, μία πιο πρώιμη και αντίστοιχα λιγότερο «ώριμη» διατύπωση.
Το 7ο Συνέδριο της Κομιντέρν έλαβε υπόψην και συνόψισε όλη τη δουλειά που είχε προηγηθεί και με μαρξιστικό, διαλεκτικό τρόπο εξέτασε το αντίστοιχο φαινόμενο στη συγκεκριμένη ιστορική του εξέλιξη.
Γι’ αυτό κι εμείς, καθοδηγούμενοι από την επιστημονική προσέγγιση και τη μεθοδολογία του μαρξισμού, επιμένουμε και αποδεικνύουμε την ορθότητα του ορισμού του φασισμού που δόθηκε από το 7ο Συνέδριο της Κομιντέρν: «Ο φασισμός είναι η ανοιχτή τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σωβινιστικών, των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, μια ιδιαίτερη μορφή ταξικής κυριαρχίας της αστικής τάξης».
7❫ Στο τέλος οι σύντροφοι καλούν να κάνουμε αυτό, από το οποίο εμείς προτείναμε να ξεκινήσουμε: από τους ορισμούς και την επιστημονικότητα της προσέγγισης.
Γράφουν: «Τέλος, θεωρούμε ότι την κρίση του κομμουνιστικού κινήματος (ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική), σε συνθήκες ενίσχυσης του οπορτουνισμού είναι αδύνατο να την αντιμετοπίσουμε κολλώντας «ετικέτες». Είναι απαραίτητη μια σοβαρή, θεμελιωμένη ιδεολογικο-πολιτική αντιπαράθεση, κάτι που επιβάλλει την υποχρέωση ν’ αναπτύξουμε την επαναστατική στρατηγική μας, τις θέσεις και την επιχειρηματολογία των κομμάτων μας, όπως και τις επεξεργασίες μας. Διαφορετικά η πάλη εναντίον του οπορτουνισμού δεν θα είναι πειστική και αποτελεσματική».
Με αυτήν την τελευταία θέση μπορούμε και πρέπει να συμφωνήσουμε απόλυτα, με τη διευκρίνιση – μη αρνούμενοι, εννοείται, τους ακριβείς ορισμούς και έννοιες για το χαρακτηρισμό των εξεταζομένων φαινομένων, μη ξεχνώντας, ότι η αλήθεια είναι η αντιστοιχία της έννοιας προς το αντικείμενο.
Β.Α. Τιούλκιν, Μ.Β. Ποπόβ, Ι.Λ. Φέρμπεροβ,
μέλη της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Διεθνής Κομμουνιστική Επιθεώρηση» από το περιοδικό της ΚΕ του ΚΕΚΡ «Σοβιετική Ένωση»
Σημείωση: Ολόκληρος ο διάλογος δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του ΚΕΚΡ στα ρωσικά .
Σημ: Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον Βασίλη Μακρίδη, ο οποίος μετέφρασε από τα ρωσικά (από την ιστοσελίδα του ΚΕΚΡ) και παραχώρησε στην εφημερίδα μας το σύνολο των κειμένων που αφορούν την αντιπαράθεση ΚΚΕ - ΚΕΚΡ. Οπως έχουμε αναφέρει, ο αναγνώστης μπορεί να βρει τα δύο αρχικά κείμενα- (άρθρο της Κ.Ε. του ΚΕΚΡ και απάντηση του ΚΚΕ) στην ελληνική ιστοσελίδα της ΔΚΕ. Την απάντηση του ΚΕΚΡ στην κριτική του ΚΚΕ, σε μετάφραση του Βασίλη Μακρίδη, θα τη δημοσιεύσουμε ολόκληρη στην ιστοσελίδα της «Εφ.Συν.» μαζί με όλους τους σχετικούς συνδέσμους, ώστε ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται να έχει πρόσβαση σε όλο το υλικό.
