Καζαντζάκης, Νίτσε, αρχαιοελληνική σύνθεση Απολλώνιου και Διονυσιακού

 Εξαιρετική όσο και επιγραμματική η παρακάτω παρουσίαση-ανάλυση από την Κων/να Λεκκάκου της άποψης του Νίτσε για Ηρακλείτεια διαλεκτική συνύπαρξη ένωσης και πάλης μεταξύ των, του Διονυσιακού και του Απολλώνιου στοιχείου στην αρχαιοελληνική κοσμοαντίληψη και στάση ζωής, σε πλήρη αντίθεση με την ασιατική/γιαχβεϊκή αντίληψη ψυχοπνευματικής υποδούλωσης των ανθρώπων.

Ο Νίκος Καζαντζάκης γράφει για τον Φ. Νίτσε:

"...-Δεν τον γνωρίζετε; Πρώτη φορά τον βλέπετε;

Περιμένετε! Είπε κι έφυγε η κοπέλα πεταχτή.

Σε λίγο μού ‘φερνε τον Ζαρατούστρα.

-Να, μου είπε γελώντας, να λιονταρίσια θροφή για το μυαλό σας – αν έχετε μυαλό. Κι αν το μυαλό σας πεινάει.

Ετούτη στάθηκε μια από τις πιο αποφασιστικές στιγμές της ζωής μου..."

Όλα τα αριστουργήματα του αρχαιοελληνικού κόσμου ο Νίτσε τα θεωρεί καρπό της αγαπητικής συνύπαρξης των δύο στοιχείων: του Διονύσου και του Απόλλωνα.

Πίστευε σε έναν θεό τον Διόνυσο που ξέρει να χορεύει» ( Τάδε έφη Ζαρατούστρα).

Ο Απόλλων και ο Διόνυσος προσδιορίζονται, μέσω του Ελληνικού Πνεύματος και του ανώτατου πεδίου έκφρασης του -της Τραγωδίας- ως συστατικά στοιχεία της διαλεκτικής [κατά τον Ηράκλειτο] εξέλιξης της προσωπικότητας του.

Η εσωτερική αυτή σύγκρουση του Απολλώνιου και του Διονυσιακού στοιχείου, αποτελεί και τη βαθύτερη αποκάλυψη του Ελληνικού πνεύματος στην ιστορία της Ηθικής και της Γνώσης.

Η αέναη μάχη Φωτός-Σκότους μεταφέρεται από το εξωτερικό πεδίο της Φύσης, στο εσωτερικό πεδίο της Ψυχής και γίνεται πλέον υπόθεση του Ελεύθερου ανθρώπου, του Πολίτη ενός οργανωμένου Άστεως, ο οποίος έχει ηθικό και πολιτικό καθήκον, να εξισορροπήσει τις αντιτιθέμενες δυνάμεις του Εγώ του και να επιτύχει την υγιή εναρμόνιση τους, στην διαρκώς εξελισσόμενη προσωπικότητα του.

Κι εδώ εντοπίζεται πλέον η ειδοποιός διαφορά που ξεχωρίζει τον Ελληνισμό [και κατά συνέπεια ολόκληρο το πνευματικό οικοδόμημα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού] από τον ασιατικό και τον ιουδαϊκό κόσμο.

Ο Αριμάν, ο Άχουρα Μάσδα, ο Τζεχώβα, ο Σατάν και όλοι αυτοί οι τρομεροί Θεοί των ασιατών, που θέλουν τον άνθρωπο άβουλο θεατή και τυφλό σκλάβο τους, αποκόπτονται από τον ψυχοσωματικό ορίζοντα του ανθρώπινου όντος.

Ο Νίτσε στην "Γέννηση της Τραγωδίας" γράφει:

«Σε κάθε περίοδο της εξέλιξής του ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες.

Η προσπάθεια αυτή είναι διαποτισμένη με βαθύτατη δυσαρέσκεια, διότι οτιδήποτε κι αν (οι δυτικοευρωπαίοι) δημιουργούσαν, φαινομενικά πρωτότυπο και άξιο θαυμασμού, έχανε χρώμα και ζωή στη σύγκρισή του με το ελληνικό μοντέλο, συρρικνωνόταν, κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα». "