Αβοκάντο-Καλλιέργεια

 

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Δ. ΝΑΝΟΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τα διδακτικά βιβλία αποτελούν δημιούργημα κόπου και πολύτιμο βοήθημα στη μελέτη και κατανόηση των εννοιών της Γεωπονικής Επιστήμης. Όμως η εφαρμοσμένη αυτή επιστήμη συνεχώς εξελίσσεται με αποτέλεσμα ένα βιβλίο που γράφηκε πριν ακόμα και ελάχιστα έτη να υπολείπεται πρόσφατων επιστημονικών ευρημάτων, στοιχείων ή μεθόδων καλλιέργειας. Ακόμα ένα βιβλίο περιέχει πολλές και χρήσιμες πληροφορίες που σήμερα φαντάζουν στους φοιτητές όχι και τόσο χρήσιμες, αλλά μάλλον γραμμένες για την ταλαιπωρία τους. Αργότερα θα καταλάβουν ότι ακόμα και τα βιβλία με τις πολλές σελίδες έχουν ελάχιστη από τη λεπτομέρεια που θα χρειαστούν στην καριέρα τους σαν γεωπόνοι, αλλά έχουν βασική γνώση που απαιτείται.

Έτσι θεωρήθηκε απαραίτητη η συγγραφή και συχνή ανανέωση ενός βοηθήματος στην Ειδική Δενδροκομία με σκοπό την εκ παραλλήλου μελέτη για κάθε οπωροφόρο από το διδακτικό βιβλίο και τις παρούσες σημειώσεις. Να αναφέρω για μια ακόμη φορά ότι αυτές οι σημειώσεις προσφέρουν λίγα στοιχεία (μερικές φορές όμως πιο εξειδικευμένα) στον κύριο όγκο γνώσεων που προσφέρει το εκ παραλλήλου χρησιμοποιούμενο βιβλίο.

Γιώργος Δ. Νάνος

ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Persea americana. Καλλιεργείται σε πολλές χώρες της Αμερικής και στο Ισραήλ.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται 8.000 στρέμ. στα Χανιά (το 2019) και υπάρχει τάση αύξησης

 (παραγωγή περίπου 5200 τόνοι). Εσωτερική κατανάλωση υψηλότερη της παραγωγής.

Καταγωγή: Τροπική Αμερική.


Καλλιεργούμενοι τύποι:

Μεξικού (σχεδόν υποτροπικό, πιο ανθεκτικό στο κρύο από Γουατεμάλας, μικρό φρούτο, λεπτό λείο φλοιό),

Γουατεμάλας (υποτροπικό, μέσου μεγέθους στρόγγυλο καρπό, χοντρό τραχύ φλοιό) και

Δυτικών Ινδιών (τροπικό, μεγάλο φρούτο, λεπτό λείο φλοιό).

Καλλιεργούμενες ποικιλίες στον κόσμο και Ελλάδα:

Hass (χοντρός σχετικά σκούρος φλοιός με εξογκώματα, Γουατεμάλας), κύρια καλλιεργούμενη και στην Ελλάδα (55%, συγκομιδή από αρχές Μαρτίου)

ΑΒΟΚΑΝΤΟ HASS

(από το 2014 φυτεύεται στα Χανιά η Lamb Hass, με εξαιρετική γεύση και μέγεθος καρπού),

Fuerte (λεπτός φλοιό πράσινου χρώματος, διασταύρωση Μεξικού x Γουατεμάλας) (35%, συγκομιδή από τέλη Νοεμβρίου) 

ΑΒΟΚΑΝΤΟ FUERTE

Zutano (10%, λείος αστραφτερός φλοιός ανοικτού πράσινου χρώματος, συγκομιδή από

τέλη Οκτωβρίου).

ΑΒΟΚΑΝΤΟ ZUTANO

Σημαντικές για προώθηση διάφορες όψιμες (Gwen, Whitsell, Lamb Hass, etc) και οι Benik, Pinkerton.

ΑΒΟΚΑΝΤΟ PINKERTON Χανιά Κρήτης

Παραγωγικότητα: 1200 κιλά / στρέμμα στην Ελλάδα και μπορεί να φτάσει τους 3

τόνους με 2 ευρώ το κιλό τιμή παραγωγού. Συχνά μειωμένη λόγω κλίματος,

ακατάλληλων καλλιεργητικών τεχνικών, ελλιπή ή ατελή επικονίαση και καρπόδεση

λόγω έλλειψης κατάλληλων επικονιαστών, εντόμων ή ακανόνιστου ρυθμού άνθισης.

Βοτανική: Αειθαλές, μεγάλο έως 20 μέτρα ύψος δέντρο, συνήθως πλαγιόκλαδο με

πράσινους βλαστούς που σπάζουν εύκολα. Επιπολαιόριζο φυτό ώστε η μηχανική

κατεργασία του εδάφους για την αντιμετώπιση των ζιζανίων να καταστρέφει μεγάλο

μέρος του ριζικού συστήματος. Έχει 2 – 5 κύματα βλάστησης ετησίως δίνοντας

λαίμαργους, ταχυφυείς, μέσου μεγέθους και μικρού μεγέθους (<30 εκατ.) βλαστούς.

Χαμηλές θερμοκρασίες (20 °C ημέρα, 15 °C νύκτα) προάγουν διαφοροποίηση

ανθοφόρων οφθαλμών. Ανθίζει από τον Νοέμβριο έως τον Ιούλιο στα Χανιά, ανάλογα

την ποικιλία και καιρικές συνθήκες. Άνθος τέλειο με 3 σέπαλα και 3 όμοια πέταλα, 3

σειρές στημόνων χαρακτηριστικά τοποθετημένες και κάποιοι με νεκτάρια. Τα άνθη

βρίσκονται ένα σε κάθε οφθαλμό ή ολόκληρη ταξιανθία στα πλάγια νεοεκπτυσσόμενου

βλαστού. Το ίδιο άνθος ανοίγει για μισή ημέρα το πρωί σαν θηλυκό, κλείνει το

μεσημέρι και το επόμενο απόγευμα ανοίγει σαν αρσενικό (Τύπος Α, ποικ. Hass,

Anaheim, Topa-Topa). Ή το απόγευμα σαν θηλυκό, κλείνει το βράδυ και το επόμενο

πρωί σαν αρσενικό (Τύπος Β, ποικ. Fuerte, Zutano, Bacon, Booth, Ettinger).

Απαιτούνται επικονιάστριες ποικιλίες σε αναλογία 1:8 και έντομα επικονιαστές για

καλύτερη καρπόδεση.

Κλίμα- Έδαφος: Το φυτά του υποείδους Μεξικού είναι τα πιο ανθεκτικά στο ψύχος

(παθαίνει ζημιά στους -4 °C). Απαιτούνται εδάφη τουλάχιστον ενός μέτρου βάθους

ελαφρά έως μέτρια με χαμηλό ασβέστιο και υψηλή στράγγιση, pH 5-5,5. Η υπερβολική

εδαφική υγρασία προκαλεί σηψιριζίες ακόμα και μετά από μερικές ημέρες με

νεροκράτημα. Χρειάζεται υψηλή σχετική υγρασία την άνοιξη στην άνθιση. Παθαίνει

μεγάλες ζημιές από ανέμους. Καθώς παράγει πολλή βιομάζα και σκιάζει έντονα το

χώρο κάτω από την κόμη, η οργανική ουσία αυξάνεται και η ανάγκη αντιμετώπισης

των ζιζανίων είναι ελάχιστη.

Πολλαπλασιασμός: Εμβολιασμός σποροφύτων. Ο σπόρος πρόερχεται από καθαρά από

ιώσεις και μύκητες μητρικά φυτά τύπου Μεξικού (Topa-Topa, Mexico, Mexicola) ή

 υποκείμενα ανθεκτικά στη φυτόφθορα (το μεγαλύτερο φυτοπαθολογικό πρόβλημα του

αβοκάντο, το υποκείμενο Diuk και άλλα όχι στην Ελλάδα ακόμα), στις σηψιρριζίες ή

στην πολλή υγρασία. Εγκεντρισμός με σχισμή (συνήθως) ή αγγλικός ή ενοφθαλμισμός

όρθιο Τ.
Δυστυχώς υπάρχει σημαντική έλλειψη εμβολιασμένων φυτών ανά τον κόσμο

λόγω των εκτεταμένων φυτεύσεων και ιώσεων των σπόρων-υποκειμένων, που μειώνει

την επέκταση της καλλιέργειας και στην Ελλάδα.

Φύτευση- Διαμόρφωση: Παλιότερα 7 m x 7 m, τώρα και 4 m x 4 m, απαραίτητοι

ανεμοθραύστες. Διεθνώς πυκνές φυτεύσεις με έως 200 φυτά/στρέμμα (2,25 m x 2,25 m)

και καλύτερα πάνω σε σαμάρι για καλύτερη στράγγιση και λιγότερη ζημιά από

Φυτόφθορα. Συνήθως διαμορφώνεται σε κύπελλο με ελαφρύ κλάδεμα ετησίως για

καλύτερο φωτισμό και αερισμό της κόμης.


Η δακτυλίωση βραχιόνων ή κορμού εφαρμόζεται πολλές φορές για την αύξηση της καρπόδεσης και

 παραγωγής. Γίνεται με αφαίρεση του φλοιού πάχους 2 cm περιμετρικά του βραχίονα το Δεκέμβριο έως

Φεβρουάριο.

Λίπανση: Τα φύλλα τον Οκτώβριο πρέπει να περιέχουν (% Ξ.Ο.) >2% Ν, 0,1-0,25% Ρ,

0,75-2% Κ. Κατά μια πηγή δέντρα ηλικίας 10 ετών με μέτρια καρποφορία χρειάζονται

ετησίως λίπανση περίπου 1 kg άζωτο και 1 kg κάλιο σε τρεις δόσεις.

Οι ανάγκες του αβοκάντο στην Κρήτη είναι 10-15 κιλά Ν, 4-5 κιλά Ρ και 18-20 κιλά Κ στο στρέμμα.

Αλλιώς για κάθε τόνο φρούτων πρέπει να εφαρμόζονται 7 kg N, 1,5 kg P, 8 kg K, 3,5

kg Ca, 1,5 kg Mg. Όπως σε όλα τα οπωροφόρα, η παραγωγικότητα και μέγεθος καρπού

δεν σχετίζεται με την ποσότητα του εφαρμοζόμενου Ν. Τα κύρια στοιχεία

εφαρμόζονται από το πέρας της θερινής πτώσης καρπιδίων έως και το φθινόπωρο.

Συχνά παρουσιάζεται έλλειψη ψευδαργύρου, λόγω της υπερβολικής φωσφορούχου

λίπανσης. Έλλειψη Fe παρουσιάζεται σε αλκαλικά εδάφη. Συχνές ελλείψεις Β.

Διαφυλλικές εφαρμογές ιχνοστοιχείων γίνονται κατά την ανάπτυξη των ταξιανθιών (όχι

στην άνθιση) και σε νέα κύματα βλάστησης (ώριμα φύλλα δεν απορροφούν τα

στοιχεία). Το Β εφαρμόζεται διαφυλλικά τον Απρίλιο και Οκτώβριο όταν στα φύλλα

είναι <40 ppm. O Zn εφαρμόζεται στο τέλος της άνθισης.

Άρδευση: μόνο με νερό χαμηλής αλατότητας (το νερό πρέπει να περιέχει <100 ppm Cl-

 φυτό πολύ ευαίσθητο στα άλατα). Κρίσιμες περίοδοι για ορθή άρδευση είναι κατά την

ανθοφορία-καρπόδεση (αποφυγή πτώσεων καρπιδίων), κατά την ανάπτυξη του καρπού

(για καλύτερο μέγεθος) και κατά την ωρίμανση των καρπών (για να αποφευχθεί

προσυλλεκτική καρπόπτωση).

Οι ανάγκες σε νερό είναι υψηλές και σαν μέση κατάσταση κυμαίνονται από 600 έως 700 m3 στο στρέμμα. 

Αποδοτικότερη μέθοδος άρδευσης με ατομικά μπεκ σε αμμώδη εδάφη και με σταγόνες σε πιο βαριά. Πιο αποτελεσματική η συχνή και με μικρότερες ποσότητες ανά δόση άρδευση.

Συγκομιδή: Ο καρπός παραμένει ανώριμος πάνω στο δέντρο για μήνες, και συνεχίζει να

μεγαλώνει λίγο. Στην Ελλάδα η συγκομιδή της Fuerte γίνεται από Νοέμβριο έως Ιούνιο

και της Hass από Μάρτιο έως Σεπτέμβριο. Για να συγκομιστεί πρέπει να περιέχει

τουλάχιστον 19-21% λιπαρά επί του ξηρού βάρους. Ωριμάζει μόνο αφού συγκομιστεί ή

ωριμάζει πολύ αργά σε συντήρηση σε χαμηλή θερμοκρασία (>7,5 °C).
Δεν έχει

σοβαρούς εχθρούς και ασθένειες γι’ αυτό στα κατάλληλα μικροκλίματα με άφθονο

καλό νερό μπορεί άνετα να καλλιεργηθεί και βιολογικά.
Το αβοκάντο περιέχει 20-30%

ακόρεστο κυρίως λίπος και πολλές φυτικές ίνες. Τρώγεται σαν λαχανικό σε σαλάτες με

άλλα λαχανικά ή σαν ορεκτικό με λεμόνι, αλάτι και κίτρινο τυρί. Επίσης γίνεται η

γνωστή σάλτσα γκουακαμόλε (σε μίγμα με γιαούρτι και καρυκεύματα).

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των αβοκάντο Hass και Fuerte;|

Τα αβοκάντο Hass έχουν βουτυρώδη, κρεατώδη υφή, ενώ τα αβοκάντο Fuerte είναι πιο γλυκά και φρουτώδη. Τα αβοκάντο Fuerte έχουν επίσης λιγότερο κρεμώδη γεύση λόγω του γεγονότος ότι είναι πιο υδαρή από την ποικιλία Hass.