Λεξικό Λίντελ-Σκοτ και άλλα Λεξικά της αρχαίας ελληνικής

 

Λεξικό Λίντελ-Σκοτ

13 γλώσσες

• Λήμμα
• Συζήτηση

• Ανάγνωση
• Επεξεργασία
• Επεξεργασία κώδικα
• Προβολή ιστορικού

Εργαλεία

Για για άλλα λεξικά με παρόμοια ονομασία, δείτε: Μεγάλο λεξικό της ελληνικής γλώσσας (αποσαφήνιση).

Μεγάλο λεξικό της ελληνικής γλώσσας

Συγγραφέας	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ(D/R), Στιούαρτ Τζόουνς(D/R), Ρόμπερτ Μακένζι
Τίτλος	A Greek-English Lexicon
Γλώσσα	Αγγλικά / Αρχαία ελληνικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1819
Θέμα	αρχαία ελληνικά
Dewey Decimal	483/.21 20
LC Class	PA445.E5 L6 1996
Πρώτη έκδοση	Oxford University Press
Αριθμός Σελίδων	2042 (9η αγγλική έκδοση)
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Μέγα λεξικόν τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης (τίτλος πρωτοτύπου: A Greek–English Lexicon ή LSJ), γνωστό επίσης και ως το Λεξικό Λίντελ–Σκοτ, αποτελεί το καθιερωμένο λεξικογραφικό έργο αναφοράς για την αρχαία ελληνική γλώσσα (από το 1200 π.Χ. έως το 600 μ.Χ.)^[1].
Εκδόθηκε πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία το 1843 και έκτοτε, έως τα μέσα του 20ού αιώνα, ακολούθησαν συνολικά εννέα εκδόσεις και ένα συμπλήρωμα. Αποτέλεσε έργο αναφοράς για παρόμοια λεξικά της Αρχαίας Ελληνικής σε άλλες γλώσσες, όπως το ελληνοϊσπανικό Diccionario Griego–Español (DGE).

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο βασίστηκε στο γερμανο-ελληνικό λεξικό με τίτλο Handwörterbuch der griechischen Sprache (Εγχειρίδιο της ελληνικής γλώσσας) από τον Γερμανό λεξικογράφο Φραντς Πάσοβ^(D/R) το οποίο είχε εκδοθεί το 1819 και το οποίο με τη σειρά του βασίζονταν σε παλαιότερο γερμανικό έργο του 1797 από τον Γιόχαν Γκότλομπ Σνάιντερ^(D/R) με τίτλο Kritisches griechisch-deutsches Handwörterbuch (Κριτικό ελληνο-γερμανικό εγχειρίδιο). Το έργο του Πάσοβ είχε βασιστεί στο λεξιλόγιο των πρώιμων αρχαίων επικών έργων του Ομήρου και του Ησίοδου, και κατόπιν το λεξικό των Λίντελ και Σκοτ ενσωμάτωσε τις λέξεις των λυρικών ποιητών, τα έργα του Ηροδότου και του Ιπποκράτη, καθώς και τους Αττικούς δραματουργούς και συγγραφείς. Άλλη σημαντική πηγή του λεξικού ήταν επίσης και το γραμμένο στα λατινικά γαλλικό Thesaurus Linguae Graecae (Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας) του 16ου αιώνα από τον Ανρί Εστιέν^(D/R).

Οι αρχικοί επιμελητές του έργου ήταν οι Χένρι Λίντελ και Ρόμπερτ Σκοτ^(D/R), και μετέπειτα οι Στιούαρτ Τζόουνς^(D/R) και Ρόμπερτ Μακένζι, και το έργο εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Oxford University Press. Σύμφωνα με την εισαγωγή του Στιούαρτ Τζόουνς στην 9η έκδοση (1925),^[2] η δημιουργία του λεξικού είχε αρχικά προταθεί στον Ρόμπερτ Σκοτ από τον Ντέιβιντ Αλφόνσο Τάλμποϋς^(D/R), εκδότη ο οποίος δραστηριοποιούνταν στην Οξφόρδη, και ο Σκοτ αποδέχθηκε με την προϋπόθεση πως θα συμμετείχε και ο Χένρι Λίντελ στη δημιουργία του λεξικού. Τελικά εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Clarendon Press (θυγατρική του Oxford University Press) στην Οξφόρδη αντί για αυτόν του Τάλμποϋ καθώς ο τελευταίος πέθανε πριν ολοκληρωθεί η πρώτη έκδοση το 1843. Κατά την αλληλογραφία που διατηρούσε ο Χένρι Λίντελ ωστόσο, αναφέρεται πως η πρόταση για το λεξικό είχε γίνει από τον Ουίλλιαμ Σίουελ (William Seewell), εξεταστή του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Οι επόμενες εκδόσεις του έργου κατά τον 19ο αιώνα έγιναν το 1845, 1849, 1855, 1861, και 1869, ενώ η 8η έκδοση του 1897 ήταν η τελευταία που δημοσιεύτηκε κατά τη διάρκεια όπου ο Λίντελ βρισκόταν εν ζωή, και ενώ ο Σκοτ είχε ήδη αποβιώσει από το 1887.

Άλλα παρόμοια μεγάλα λεξικά αποτελούν το A Latin Dictionary για τη λατινική γλώσσα, καθώς και τα Bauer lexicon και το Πατριστικό Λεξικό τα οποία βασίζονται στα θεολογικά ελληνικά κείμενα.

Σύνοψη εκδόσεων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φωτογραφία του Χένρι Λίντελ, 1870

Κατά τις πληροφορίες που παρείχε ο Στιούαρτ Τζόουνς στο εισαγωγικό σημείωμα για την έκδοση του 1925, οι λεπτομέρειες των εκδόσεων είναι όπως παρακάτω:^[2]

Έκδοση	Έτος	Επιμέλεια	Σελίδες	Αντίτυπα	Τιμή	Σημειώσεις
1η	1843	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ	1.583	6.000	42 σελίνια	Κυρίως ομηρικές λέξεις (από το έργο του Φραντς Πάσο) + προσθήκες με λέξεις από έργα του Ηροδότου και Ιπποκράτη και Αθηναίους συγγραφείς.
2η	1845	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ				Ενσωμάτωση καταχωρήσεων από το Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας (1842) του Γουλιέλμου Πάπε
3η	1849	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ				Διορθώσεις και διάφορες μικροπροσθήκες
4η	1855	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ		8.000	30 σελίνια	Πολλές νέες καταχωρήσεις. Ο Πάσο δεν αναφέρεται πλέον ως συντάκτης στην 1η σελίδα (πέθανε το 1833)
5η	1861	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ	1.644	10.000	31 σελίνια και 6 πένες	Καταχωρήσεις από την 5η έκδοση του λεξικού του Πάσο, και το Griechische Etymologie του G.Curtius
6η	1869	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ	1.685	15.000	36 σελίνια	Νέες καταχωρήσεις, και ενσωμάτωση καταχωρήσεων από το Greek Verbs irregular and defective (2η ε. 1866).
7η	1882	Χένρι Λίντελ, Ρόμπερτ Σκοτ	1.776			Μεγαλύτερες διαστάσεις σελίδων. Ενσωμάτωση καταχωρήσεων από το Index to Aristotle (Boniz 1870), Index to CIG (Roehl 1877), όροι Αττικού δικαίου. Αρκετές μετέπειτα ανατυπώσεις.
8η	1897	Χένρι Λίντελ				Ενσωμάτωση καταχωρήσεων από το Journal of Hellenic studies. Οι νέες καταχωρήσεις και διορθώσεις μπαίνουν ως παράρτημα.
9η	1925	Στιούαρτ Τζόουνς, Ρόντρικ Μακένζι				Ιατρικοί όροι, Μαθηματικοί όροι, Αστρονομία, λέξεις από παπύρους και όστρακα, λέξεις από καινή διαθήκη και βίβλο της μετάφρασης των εβδομήκοντα
9η (αναθεωρημένη)	1940	Στιούαρτ Τζόουνς, Ρόντρικ Μακένζι				Σύντομα μετά τον θάνατο των Τζόουνς και Μακένζι
Συμπλήρωμα	1968	Έντουαρντ Μπάρμπερ				Αφαίρεση των παραρτημάτων σχετικά με συγγραφείς και διορθώσεις/προσθήκες και ενσωμάτωση στον ξεχωριστό τόμο του συμπληρώματος
9η (αναθεωρημένη με συμπλήρωμα)	1996	Πίτερ Γκλέαρ, Αν Τόμσον	2042			Μυκηναϊκές και αρκαδοκυπριακές καταχωρήσεις. Ενσωμάτωση του συμπληρώματος ως παράρτημα του κυρίως έργου. Μαζί με τις 320 σελίδες καταχωρήσεων του συμπληρώματος, το σύνολο των σελίδων είναι 2362.

Άλλες εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν 2 μικρότερες εκδόσεις του λεξικού οι οποίες παραμένουν σε κυκλοφορία.

Επίτομο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1843 όταν και έγινε αρχικά διαθέσιμο το λεξικό, εκδόθηκε παράλληλα και η επίτομη έκδοση του με τίτλο A Lexicon: Abridged from Liddell and Scott's Greek–English Lexicon, ή Little Liddell όπως έγινε γνωστό στην αγγλική γλώσσα, το οποίο επίσης επανεκδόθηκε αρκετές φορές.

Ενδιάμεση έκδοση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1889 κυκλοφόρησε μια ενδιάμεση έκδοση του λεξικού με τίτλο An Intermediate Greek–English Lexicon -αποκτώντας παράλληλα το προσωνύμιο Middle Liddle-, το οποίο βασίστηκε στην 7η έκδοση (1882) του πλήρους λεξικού. Σε σχέση με την επίτομη έκδοση η ενδιάμεση περιέχει περισσότερες καταχωρήσεις οι οποίες καλύπτουν το βασικό λεξιλόγιο της κύριας αρχαίας ελληνικής βιβλιογραφίας, καθώς και παρέχει παραπομπές συγγραφέων -χωρίς να επισημαίνει τα εδάφια- και προσφέρει περισσότερη βοήθεια με τις ανώμαλες μορφές. Στην ελληνική γλώσσα κυκλοφόρησε ως Ἐπιτομή τού Μεγάλου Λεξικού τῆς Ἐλληνικής Γλῶσσης και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο.^[3]

Συμπληρώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την διάθεση της 9ης έκδοσης το 1940, σύντομα μετά τον θάνατο του Στιούαρτ και του Μακένζι, ο εκδοτικός οίκος Oxford University Press ξεκίνησε να διατηρεί ένα κατάλογο προσθηκών και διορθώσεων -addenda et corrigenda- οι οποίες και διατίθονταν συνοδευτικά με το κυρίως έργο. Το 1968, οι περίπου 20.000 καταχωρήσεις αυτές ενσωματώθηκαν στον συμπληρωματικό τόμο -Supplement- του λεξικού. 

Τα περιεχόμενα αυτά δεν ενσωματώθηκαν ποτέ ανάμεσα στις καταχωρήσεις του κυρίως έργου, το οποίο παραμένει όπως συντάχθηκε από τους παλαιότερους συντάκτες του. Αποτελεί το προϊόν συνεργασίας πολλών συντακτών, ενώ ως επιμελητές του έργου εργάστηκαν οι Π. Γκλαιρ (P. G. W. Glare) -επιμελητής του Oxford Latin Dictionary- και από το 1988 η Ανν Τόμπσον (Anne A. Thompson).

Το συμπλήρωμα έχει την μορφή προσθηκών και διορθώσεων με παραπομπές στο κυρίως μέρος του έργου, ταξινομημένων ανά την καταχώριση που αφορούν, και με τις αντίστοιχες τυπογραφικές ενδείξεις ως προς τη φύση των αλλαγών και χρονολογία της προσθήκης ή διόρθωσης. Έως το 2016, η πιο πρόσφατη έκδοση του συμπληρώματος ήταν αυτή του 1996 η οποία αποτελείται από 320 σελίδες διορθώσεων στο κυρίως έργο και κάποιο επιπρόσθετο υλικό. 

Η αναθεωρημένη έκδοση του 1996 περιέχει επίσης προσθήκες σχετικά με τα κείμενα των Μυκηναϊκών επιγραφών, καθώς κατά την πρώτη έκδοση του συμπληρώματος το 1968 η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β´ (1951-1953) από τον Βέντρις θεωρήθηκε ως ακόμα αρκετά πρώιμη.

Ηλεκτρονικές εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η 9η έκδοση του λεξικού στην αγγλική γλώσσα είναι ελεύθερα διαθέσιμη από το 2007 με τα περιεχόμενα της να έχουν ψηφιοποιηθεί από το εγχείρημα του Perseus Project του πανεπιστημίου Ταφτς (με αναζήτηση λέξης ή μορφήματος) και από το ΛΟΓΕΙΟΝ του πανεπιστημίου του Σικάγου. Η ανάγνωση των καταχωρήσεων μπορεί να γίνει και χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω ελεύθερα διαθέσιμων εφαρμογών οι οποίες επιτρέπουν την ανάγνωση τους σε διαφόρου είδους λειτουργικά συστήματα επιτραπέζιων και φορητών υπολογιστών^[4][5][6] ή κινητών συσκευών.^{[7][8][9][10][11]}

Μια νέα διαδικτυακή έκδοση του λεξικού έγινε διαθέσιμη το 2011 από το πρόγραμμα Thesaurus Linguae Graecae (TLG) του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ, η οποία διαθέτει πολλές διορθώσεις τυπογραφικών σφαλμάτων και το κείμενο διαθέτει συνδέσμους προς τα αρχαία κείμενα και πηγές από όπου προέρχονται οι λέξεις.^[12]

Ελληνική μετάφραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ερμηνείες των αρχαίων ελληνικών λέξεων, «εκ της επιτεθεωρημένης και απαυξημένης εβδόμης εκδόσεως» του λεξικού, μεταφράστηκαν για πρώτη φορά στη νέα ελληνική γλώσσα από τον Ξενοφώντα Π. Μόσχο, με «τας αναγκαίας μεταβολάς, διορθώσεις και προσθήκας» από τον Μιχαήλ Κωνσταντινίδη^[13] και γενική επιμέλεια του εγχειρήματος από τον εκδότη Ανέστη Κωνσταντινίδη. Το λεξικό ολοκληρώθηκε σε συνολικά οκτώ^[14] (διπλούς) τόμους (με αρίθμηση Α' έως Δ΄) μεταξύ 1901 και 1906, με τίτλο Μέγα λεξικόν τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης. Έφερε ως εισαγωγή ειδική μελέτη του Γ.Ν. Χατζηδάκι.^[15] Επανεκδόθηκε αρκετές φορές έκτοτε, ως συνολικό έργο καθώς και στην επίτομη μορφή του.^[14] Συχνά συγχέεται με το Μέγα λεξικόν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης του Δημήτριου Δημητράκου.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. ↑ «A Greek-English Lexicon». global.oup.com. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2016.
2. ↑ ^{Άλμα πάνω, στο:2,0 2,1} Liddel, H.G.· Scott, Robert (1996). Greek-English Lexicon. Οξφόρδη: Clarendon Press. σελ. 1-20. ISBN 0198642261.
3. ↑ «Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας των H.G. Liddell & R. Scott». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2016.
4. ↑ «Diogenes». Dur.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2014.
5. ↑ Vagrantos (10 Ιουνίου 2013). «Marcion». SourceForge. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2013. GNU General Public License version 2.0 (GPLv2)
6. ↑ Konvicka, Milan. «Greek dictionary». Marcion - software to study the Gnostic scriptures. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2013.
7. ↑ «Ancient Greek Lexicon & Syntax».
8. ↑ «Lighthouse Digital Publishing». Lighthouse Digital Publishing. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2014.
9. ↑ Lexiphanes Αρχειοθετήθηκε 2010-02-14 στο Wayback Machine., David Finucane, iPhone Apps Αρχειοθετήθηκε 2012-03-04 στο Wayback Machine.
10. ↑ «LSJ Greek Dictionary - Android Apps on Google Play». Market.android.com. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2014.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
11. ↑ Complete Liddell & Scott's Lexicon with Inflections [Kindle Edition] (9η έκδοση). Lighthouse Digital Publications. 18 Μαρτίου 2012. ASIN B0092K07BQ. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2014.
12. ↑ «TLG: About the Liddell-Scott-Jones Lexicon». Tlg.uci.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2014.
13. ↑ Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης. Α΄. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδη. 1901. σελ. B (Πρόλογος).
14. ↑ ^{Άλμα πάνω, στο:14,0 14,1} «BiblioNet - (αναζήτηση προσώπου=Liddell, Henry G.)». biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2016.
15. ↑ Βλ. Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης, Α΄, σελ. α΄-η΄, «Σύντομος επιθεώρησις της ιστορίας της Ελληνικής γλώσσης».

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Πατριστικό Ελληνικό Λεξικό

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έντυπη έκδοση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Επίσημη ιστοσελίδα της τρέχουσας αγγλικής έντυπης έκδοσης

Ηλεκτρονικές εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνική και Αγγλική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• lsj.gr αγγλική και ελληνική έκδοση σε περιβάλλον wiki. Επιπλέον, παρέχονται αποδόσεις αρχαιοελληνικών όρων σε γαλλικά, ισπανικά, ρωσικά, ολλανδικά καθώς και λατινικά λεξικά.

Ελληνική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Η ελληνική έκδοση (Κωνσταντινίδη)- Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Η ελληνική έκδοση (επίτομη) (εκδ. Πελεκάνος) στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Αγγλική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Η αγγλική έκδοση στο εγχείρημα Thesaurus Linguae Graecae
• Η αγγλική έκδοση στο εγχείρημα Perseus Project
• Η αγγλική έκδοση στο εγχείρημα Philologus online

Οπτικά αντίγραφα / Σάρωση

• 7η έκδοση του 1883 (archive.org)
• Αμερικανική έκδοση του 1853 (archive.org)
• 8η έκδοση του 1901 (archive.org)

[απόκρυψη]π • σ • εΛεξικά της ελληνικής γλώσσας Κύρια λεξικογραφική περίοδος Αρχαιότητα Μεγάλο λεξικό της ελληνικής γλώσσας (Λίντελ Σκοτ) • Μέγα λεξικόν όλης της ελληνικής γλώσσης (Δημητράκου) • Diccionario Griego-Español • Wörterbuch der griechischen Papyrusurkunden Ύστερη αρχαιότητα Πατερικό Ελληνικό Λεξικό • Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods • A Greek-English Lexicon of the Septuagint • Griechisch-DeutschesWörterbuch zu den Schriften des Neuen Testaments • Lexicon Plotinianum • Ονομαστικόν • Λέξεις των δέκα ρητόρων • Συναγωγή πασών λέξεων κατά στοιχείον Μεσαίωνας Λέξεων συναγωγή • Μέγα Ετυμολογικόν • Λεξικό Σούδα • Etymologicum Genuinum • Μέγα και πάνυ ωφέλιμον λεξικόν • Θησαυρός της ελληνικής γλώσσης • Θησαυρός της εγκυκλοπαιδικής βάσεως τετράγλωσσος • Λεξικό του Δουκαγγίου • Glossarium ad scriptores mediae et infimae graecitatis • Lexikon zur byzantinischen Gräzität • Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (Κριαράς) Νεότερη εποχή Glossarium Graeco-Barbarum • Θησαυρός της Ρωμαϊκής και της Φραγκικής Γλώσσας • Άτακτα • Λεξικόν της καθ' ημάς ελληνικής διαλέκτου • Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών • Λεξικόν ορθογραφικὸν και χρηστικόν της ελληνικής γλώσσης • Συνώνυμα και συγγενικά Τέχνες και σύνεργα • Ιστορικόν λεξικόν της νέας ελληνικής • Λεξικό της Πρωίας • Λεξικό Σταματάκου • Ετυμολογικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής • Αντίστροφον Λεξικόν της Nέας Ελληνικής Σύγχρονη εποχή Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Μπαμπινιώτης) • Λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδης) • Ελληνικό λεξικό (Κριαράς) • Tο μεγάλο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Γεωργοπαπαδάκος) • Υπερλεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Παγουλάτου) • Αντιλεξικό ή Ονομαστικό της ελληνικής γλώσσας (Βοσταντζόγλου) • Ελληνο-αγγλικό λεξικό (Γεωργακάς) • Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Ακαδημία Αθηνών)

Κατηγορίες: 

• Ελληνικά λεξικά
• Αρχαία ελληνική γλώσσα