Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024

Γερμανικό "Ινστιτούτο Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία IfW Kiel" : Έτοιμοι για πόλεμο σε δεκαετίες - Ο αργός επανεξοπλισμός της Ευρώπης και της Γερμανίας ενάντια στη Ρωσία...

 

Έτοιμη για πόλεμο σε δεκαετίες: Η Γερμανία εξοπλίζεται πολύ αργά ενάντια στη ρωσική απειλή


«Η Ρωσία αναδεικνύεται σε αυξανόμενη απειλή για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, σημειώνουμε πολύ αργή πρόοδο με τον απαραίτητο επανεξοπλισμό για την αποτροπή», λέει ο Guntram Wolff , συνεργάτης στο IfW Kiel και κύριος συγγραφέας της έκθεσης του Kiel
«
Έτοιμοι για πόλεμο μετά από δεκαετίες: Ο αργός επανεξοπλισμός της Ευρώπης και της Γερμανίας έναντι - έναντι της Ρωσίας».

«Αυτό που χρειάζεται τώρα η Ευρώπη, εκτός από το ειδικό ταμείο, είναι μια μόνιμη, σημαντική και άμεση αύξηση των τακτικών γερμανικών αμυντικών δαπανών τουλάχιστον στο 2% του ΑΕΠ. Πρέπει να το πούμε τόσο ξεκάθαρα: Το να συνεχίσουμε ως συνήθως θα ήταν αμελές και ανεύθυνο ενόψει της επιθετικότητας της Ρωσίας».

Κατά συνέπεια, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μόλις καταφέρνει επί του παρόντος να αντικαταστήσει τα όπλα που ρέουν στην Ουκρανία. Ο αριθμός των συστημάτων αεράμυνας και των κινητών μονάδων βολής (οβίδες πυροβολικού) στην πραγματικότητα μειώνεται σημαντικά. Μόλις το 2023, μια καλή χρονιά μετά την επίθεση της Ρωσίας, η Γερμανία άρχισε να αυξάνει σημαντικά τις αμυντικές της δαπάνες και να υπερβαίνει τον στόχο του ΝΑΤΟ του 2%.

Έκτοτε, η κυβέρνηση των φαναριών έχει κάνει παραγγελίες αξίας περίπου 90 δισ. ευρώ. Το νέο σύνολο δεδομένων του Kiel Military Procurement Tracker τεκμηριώνει όλες τις δημοσιευμένες γερμανικές στρατιωτικές προμήθειες από το 2020.

Ωστόσο, οι συγγραφείς επικρίνουν τις αμυντικές προσπάθειες ως ακόμα υπερβολικά αφιλόδοξες. 

Για να φτάσει ξανά στους αριθμούς της Bundeswehr του 2004, η Γερμανία θα χρειαζόταν σήμερα σχεδόν 100 χρόνια, γεγονός που οφείλεται αφενός στον δραστικό αφοπλισμό των τελευταίων δεκαετιών και, αφετέρου, στο γεγονός ότι ο επανεξοπλισμός εξακολουθεί να πολύ αργό και οικονομικό υπό την κυβέρνηση του φαναριού.

Με τον τρέχοντα ρυθμό προμηθειών, τα αποθέματα μαχητικών αεροσκαφών του 2004 θα φτάσουν τα ρωσικά σε περίπου 15 χρόνια, τα άρματα μάχης σε περίπου 40 χρόνια και οβιδοβόλα πυροβολικού σε σχεδόν 100 χρόνια.

Η μαχητική ισχύς της Ρωσίας αυξάνεται συνεχώς

Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση, η Ρωσία είναι σε θέση να παρέχει τις ίδιες ποσότητες σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα. Οι παραγωγικές ικανότητες είναι τώρα τόσο μεγάλες που μπορεί να παράγει ολόκληρο το απόθεμα της Bundeswehr σε λίγο περισσότερο από έξι μήνες.
Μετά την επίθεση στην Ουκρανία, η Ρωσία μπόρεσε να αυξήσει σημαντικά την παραγωγική της ικανότητα για σημαντικά οπλικά συστήματα, για παράδειγμα διπλασιάζοντας τις αντιαεροπορικές άμυνες μεγάλης εμβέλειας ή τριπλασιάζοντας άρματα μάχης.

Χάρη στην υποστήριξη της ...Βόρειας Κορέας (σημ. Αντίλογου: Εδώ γελάμε...)  η Ρωσία μπορεί επί του παρόντος να εκτοξεύει  την ημέρα συνεχώς, περίπου 10.000 βλήματα (βομβίδες και ρουκέτες).
 
Με αυτόν τον ρυθμό, ολόκληρη η ετήσια παραγωγή της Γερμανίας θα εξαντλείτο μετά από 70 ημέρες.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Ρωσία σημειώνει επίσης σημαντική πρόοδο στα σύγχρονα συστήματα μάχης.
  Η χωρητικότητα των ρωσικών μη επανδρωμένων drones έχει αυξηθεί πε
ρισσότερο από έξι φορές. 

Το οπλοστάσιο και η τεχνογνωσία της Ρωσίας με τους πολύ καταστροφικούς και σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστούν  υπέρ-υπερηχητικούς πυραύλους αποτελούν υψηλό κίνδυνο ασφάλειας για το ΝΑΤΟ.

Σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία, τα ρωσικά στρατιωτικά αποθέματα θα αυξάνονταν με άνευ προηγουμένου ρυθμό.

Έλλειψη κινήτρων για τη στρατιωτική βιομηχανία

Οι συγγραφείς επικρίνουν ιδιαίτερα ότι ο σχεδιασμός του γερμανικού προϋπολογισμού δεν παρέχει αρκετά κίνητρα στη στρατιωτική βιομηχανία να επεκτείνει τις παραγωγικές της ικανότητες, επειδή δεν είναι σαφές πόσα χρήματα θέλει και μπορεί να ξοδέψει η Γερμανία για την άμυνα μετά τη λήξη του ειδικού ταμείου. Το αποτέλεσμα είναι μεγάλοι χρόνοι παράδοσης και υψηλό κόστος. «Ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και ένα αποτελεσματικό σύστημα προμηθειών είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση βιομηχανικών ικανοτήτων», λέει ο Wolff.

Οι προμήθειες είναι επίσης αδικαιολόγητα ακριβές επειδή οι παραγγελίες γίνονται μόνο σε μικρές ποσότητες, πράγμα που σημαίνει υψηλότερες τιμές μονάδας από ό,τι για μεγάλες παραγγελίες. Ανεξάρτητα από το κόστος, θα ωφεληθούν ιδιαίτερα οι εγχώριοι παραγωγοί..(σημ. Αντίλογου: Οι βιομηχανίες δηλαδή που έγιναν τεράστιοι οικονομικοί κολοσσοί σε Γερμανία, Αγγλία, ΗΠΑ, Ιταλία και Ιαπωνίαμε τον Β Παγκ Πόλεμο ενώ σκοτώθηκαν 50 εκατομ άνθρωποι στην Ευρωπη μόνο, και πάνω από 40 εκατομ πολύ πριν από το 1939 ως το 1944, μόνο στην εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα...) 
 Η πιο αποτελεσματική λύση θα ήταν ένας ευρωπαϊκός όμιλος αγορών.

Ο Moritz Schularick , Πρόεδρος του IfW Kiel λέει:

«Το σημείο καμπής είναι μέχρι στιγμής απλώς μια κενή φράση. Υπάρχει ειρήνη όταν το καθεστώς στη Μόσχα κατανοεί ότι δεν μπορεί να κερδίσει στρατιωτικά έναν επιθετικό πόλεμο στην Ευρώπη. Για αυτό, η Γερμανία και η Ευρώπη χρειάζονται αξιόπιστες στρατιωτικές δυνατότητες. Η Γερμανία πρέπει να έχει επαρκή αμυντικό προϋπολογισμό τουλάχιστον 100 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως».

Η έκθεση διατυπώνει συνολικά έξι συγκεκριμένες συστάσεις πολιτικής και ζητά μια μακροπρόθεσμη, συντονισμένη από την Ευρώπη στρατηγική όπλων.

Ανακαλύψτε τη βάση δεδομένων τώρα:

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024

Δεκέμβριος, Λαογραφία, Παροιμίες, το Ηλιοστάσιο και οι πανάρχαιες "θεογονίες" του, Μυθολογία, Συμβολισμοί και Ιστορία

Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του έτους, ανήκει στην εποχή του χειμώνα κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και είναι ένας από τους 7 μήνες με διάρκεια 31 ημερών.  

Λατινικά, decem σημαίνει δέκα, αφού ο Δεκέμβρης ήταν ο 10ος μήνας σύμφωνα με το Ρωμαϊκό ημερολόγιο.

                            Λευκά Όρη (Χανιώτικες Μαδάρες)
 
“Χιόνι Δεκεμπριού, χρυσάφι του καλοκαιριού”


Με την άφιξη του Δεκεμβρίου το κρύο αρχίζει να είναι αρκετά τσουχτερό, ενώ στις 21 Δεκεμβρίου μπαίνει επισήμως ο χειμώνας και οι χιονοπτώσεις. Γι’ αυτό, άλλωστε ο Δεκέμβριος λέγεται και «άσπρος μήνας», «ασπρομηνάς» αλλά και «χιονιάς». 

Τα "λουλούδια του Δεκεμβρίου" είναι ο νάρκισσος κι ο λιόπρινος.  

Είναι ο μήνας με τις λιγότερες ώρες φωτός στο βόρειο ημισφαίριο και τις περισσότερες ώρες φωτός στο νότιο ημισφαίριο.  
 
Ο Δεκέμβρης πάντα ξεκινά την ίδια μέρα της εβδομάδας με τον Σεπτέμβριο! 

 

            Το Καλαντάρι του Δεκεμβρίου από το Très riches heures du duc de Berry


Εορτές και Λαογραφία 

Στο καλαντάρι του λαού μας ο Δεκέμβριος θεωρείται ιδιαίτερα «γιορτινός» λόγω των πολλών θρησκευτικών εορτών του όπως του Αγίου Διονυσίου στις 17 του μήνα. Ο Δεκέμβρης ονομάζεται, μεταξύ άλλων, και «κυρ Λευτέρης» από την γιορτή του αγίου Ελευθερίου στις 15 του μήνα που χαρίζει «καλή λευτεριά» στις έγκυες γυναίκες. Στης αγίας Άννας, στις 9 του μήνα, εθεωρείτο «η μέρα παίρνει ανάσα», ενώ στις 12 τ΄άι Σπυρίδωνα «η μέρα παίρνει ένα σπυρί», εθεωρείτο δηλαδή πως αρχίζει δηλαδή να μεγαλώνει, αν και αυτό, όπως ήξεραν οι αρχαίοι Έλληνες, Ρωμαίοι και Ασυροβαβυλώνιοι, συμβαίνει μετά τις 25... 

Αρτοποιός φουρνίζει ψωμάκια: Η σελίδα του Δεκεμβρίου από Βιβλίο των Ωρών, όπου απεικονίζεται μια χαρακτηριστική εργασία του μήνα και το ζώδιο του Αιγόκερω (άγνωστου καλλιτέχνη, τέλη 15ου αι.) 

 


Στις αρχές, όμως, του μήνα έχουμε τα «Νικολοβάρβαρα» οπότε «κάνει νερά και χιόνια» όπως λέει ο λαός μας, ενώ οι ναυτικοί συμπληρώνουν:  

«Τ’ αϊ-Νικολοβάρβαρα, κατεβασιές και χιόνια και μπουράσκας και τελώνια». 

 Άλλες παροιμίες αναφέρουν πως «αγιά Βαρβάρα βαρβαρώνει (το κρύο),  αϊ-Σάββας σαβανώνει κι  αϊ-Νικόλας παραχώνει». 

Για τον Δεκέμβριο λέγονται και οι επόμενες παροιμίες-γνωμικά:

Σαν πρωιμίσει η αμυγδαλιά κι ανθίσει το Δεκέμβρη, βαρύς χειμώνας θα μας εύρει. 

Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μάς φαρμάκωσε.

Ο Δεκέμβριος φέρνει το κρύο, χαρά σ’ εκείνον απού χει βιος(αγαθά για να καλοπεράσει).

Δεκέμβρης και δεν έσπειρες, λίγο σιτάρι θα ’χεις.

Δεκέμβρης, κι αν απόσπειρες σαν έχεις κι άλλο, σπείρε.

Σαν βρέχει  το Δεκέμβρη και χιονίζει τον Γενάρη, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά με το τρανό αμπάρι.]

Μαδημένο κοράκι το Δεκέμπρη ψοφάει. ( κατά τον Δεκέμβριο το ψύχος είναι μεγάλο και θανατηφόρο για πολλά ζώα)

Μάζωξε ξύλα κι άχερα και τράβα και στο μύλο, Δεκέμβρης μήνας έρχεται, δεν ξέρει από φίλο.

Δεκέμβρη μου, με πάγωσες και πώς να ξεπαγώσω;

Το τραγούδι με τον τρύγο, τον Δεκέμβρη παραμύθι.

Τον Νοέμβρη και Δεκέμβρη, φύτευε καταβολάδες.

Χιόνι του Δεκεβριού, χρυσάφι του καλοκαιριού (ή χιόνι του Γενάρη, χρυσάφι τ’ Αλωνάρη).

Είχαμε δεν είχαμε, τον κακό Δεκέμβρη,  διακονιά εβγήκαμε.

Η αλεπού τον Δεκέμβρη διώχνει τ’ αλεπόπουλα από την φωλιά της.

Το Δεκέβρη τα ζουζούνια κρύβονται κι οι χήρες κλαίγονται.

Τον Δεκέμβρη σαν χιονίζει, για καλή σοδειά μυρίζει..


 

Χριστούγεννα-Ηλιούγεννα-Μιθρούγεννα

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, δεκάδες αιώνες πΧ,  ο Ζευς, όπως και ο ανατολικός θεός Μίθρα-Ήλιος είναι ένα άλλο Θείον Βρέφος, που γεννιέται μέσα στη νύχτα, σε μια σπηλιά του όρους Δίκτη της Κρήτης.

Ο Δεκέμβριος συνδέεται  με τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 του μήνα.  
Ο λόγος που έκανε την Εκκλησία να προσδιορίσει τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου είναι, όπως αναφέρει ο Πάπας Γρηγόριος Α, ΄  «
η προσπάθεια των Πατέρων να μετατραπούν βαθμιαίως αι εορταί των εθνικών εις χριστιανικάς», 

 αφού η 25η Δεκεμβρίου ήταν για τη Ρώμη η κεντρική, ελληνικής καταγωγής εορτή των Σατουρναλίων (γέννησης του Saturnis-Κρόνου)   και της «γέννησης του αήττητου Ηλίου», η γνωστή ως Dies Natalis Invicti Solis.  

 

Πολύ πριν τους Ρωμαίους, οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν αυτή την ημέρα τα Κρόνια (αφιερωμένα στον Κρόνο) και τα  Διονύσια, καθώς επίσης και τα Θεοφάνεια ή Επιφάνεια του ηλιακού θεού Φοίβου-Απόλλωνα.   Επίσης πολλούς αιώνες πριν από τους Ρωμαίους οι Ασυροβαβυλώνιοι γιόρταζαν τότε την γέννηση σε σπήλαιο του υπέρτατου θεού Μίθρα-Ηλίου... 

Τα Σατουρνάλια ήταν η αρχαιότερη γιορτή των Ρωμαίων και την απέδιδαν στον Ρωμύλο ή στους (πανάρχαιους προγόνους των Ελλήνων) Πελασγούς.

Ξεχώρισε από τις άλλες αγροτικές γιορτές τους το 217 π.Χ.

Οι γιορτές αυτές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και είχαν κατακτήσει ολόκληρο τον ελληνορωμαϊκό κόσμο.  

Στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, σε όλες τις χώρες της επικράτειας και φυσικά στην Ελλάδα γιόρταζαν τα «Σατουρνάλια». Πρόκειται για μια επταήμερη γιορτή αφιερωμένη στον Σατούρνο, τον Κρόνο των Ελλήνων, πατέρα των Ολυμπίων θεών.

Άρχιζαν με τα Βρουμάλια από τις 24 Νοεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου και ακολουθούσαν τα Σατουρνάλια από τις 18 έως τις 24 Δεκεμβρίου. Κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του «αήττητου ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, εορταζόταν το γεγονός της τροπής του ηλίου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες, και μαζί τους οι ζωογόνες ακτίνες του ήλιου ξανάκαναν τη Γη να καρποφορήσει. 

Η 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων αντί των αρχαίων συμβολικών αναζωογόνησης της φύσης εορτών του ηλιοστασίου, καθιερώθηκε από την ηγεσία της εκκλησίας για πρώτη φορά στη Ρώμη κατά τα μέσα περίπου του 4ου μ.Χ. αιώνα, ενώ κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα, ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου εξαπλώθηκε σ’ ολόκληρη την Ανατολή εκτός από την Αρμενία όπου διατηρήθηκε ο συνεορτασμός στις 6 Ιανουαρίου. 

Ο εορτασμός όμως των Χριστουγέννων την ίδια ημέρα που οι εθνικοί γιόρταζαν τα δικά τους Σατουρνάλια ή Κρόνια είχε και τις δυσμενείς για τους φανατικούς θρησκόληπτους επιπτώσεις. Γιατί, σιγά-σιγά, και ιδιαίτερα μεταξύ του 5ου και 8ου αιώνα, πολλά από τα "απαράδεκτα για την εκκλησία έθιμα των αρχαίων εορτασμών πέρασαν και στην Χριστιανική εορτή και ιδιαίτερα στο Βυζάντιο «όπου ο λαός τα ακολουθούσε με υπερβολή και γι’ αυτό οι Πατέρες της Εκκλησίας ή οι Κανόνες των Συνόδων τα πολεμούσαν».  
Το 729 μ.Χ. μάλιστα ο Πάπας Ζαχαρίας αναγκάστηκε να απαγορεύσει με αυστηρότητα τους εορτασμούς των Χριστουγέννων του τύπου των αρχαίων Καλενδών!... 

Εν τούτοις πολλά από τα έθιμα αυτά των Σατουρναλίων και των Καλενδών, που διαρκούσαν 12 συνολικά ημέρες, διατηρούνται ακόμη και σήμερα στους εορτασμούς του «Δωδεκαημέρου» του χρονικού δηλαδή διαστήματος μεταξύ των δυο μεγάλων καθιερωθέντων από τους μετά τον 4ο αιώνα Ρωμαίους επικεφαλής της εκκλησίας αυτοκράτορες ακινήτων εορτών των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, και των Θεοφανίων στις 6 Ιανουαρίου. 


Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο  

Πάνω: Η τροχιά του Ήλιου στα δύο ηλιοστάσια.

Κάτω: Φωτισμός της Γης από τον Ήλιο κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. 

 

Ο εορτασμός της 25ης Δεκεμβρίου από τους αρχαίους είχε μία σπουδαία αστρονομική σημασία. Στην εποχή μας, ο Ήλιος βρίσκεται στο νοτιότερο ύψος του στις 21 Δεκεμβρίου. Επί έξι μήνες, κάθε μέρα χαμηλώνει όλο και περισσότερο στον ουρανό ανατέλλοντας όλο και πιο αργά και δύοντας καθημερινά νωρίτερα.  

Μετά τις 21 Δεκεμβρίου όμως, ο Ήλιος αρχίζει σιγά-σιγά να αναρριχάται και πάλι στον ουρανό, και οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν. Έτσι, τα μεσημέρια ο Ήλιος φαίνεται όλο και πιο ψηλά στον ουρανό. Ονομάζουμε την 21η Δεκεμβρίου ημέρα της «χειμερινής τροπής του Ηλίου», οπότε ο Ήλιος σταματάει την προς Νότο κίνησή του και τρέπεται στην αντίθετη φορά, προς Βορρά. Επειδή μάλιστα για μερικές ημέρες πριν και μετά τη «χειμερινή τροπή» ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκεται πάνω στην εκλειπτική σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει, η χειμερινή τροπή ονομάζεται επίσης και «χειμερινό ηλιοστάσιο». Η ημέρα αυτή επισημαίνει επίσης την αρχή της εποχής του Χειμώνα. 



Ημερολόγια: Ιουλιανό και Γρηγοριανό 
 

                                          Άγαλμα Ιουλίου Καίσαρα

 
     
                   Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄, άγαλμα στο παλάτι του βασιλιά Enzo
         

 

Το πρόβλημα αρχίζει με το Ιουλιανό Ημερολόγιο που εισήγαγε ο Ιούλιος Καίσαρ το 44 π.Χ. που είχε όμως κι αυτό τις δικές του ατέλειες γιατί έχανε μία ημέρα κάθε 128 χρόνια. Το Ιουλιανό λοιπόν ημερολόγιο είχε θεσπίσει την «χειμερινή τροπή του Ηλίου», το χειμερινό δηλαδή ηλιοστάσιο, στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά με την πάροδο των ετών το προστιθέμενο μικρό λάθος είχε μεταθέσει την πραγματική ημερομηνία της χειμερινής τροπής. Έτσι λοιπόν το 325 μ.Χ. το έτος που έγινε η Σύνοδος της Νίκαιας, η χειμερινή τροπή συνέβαινε στις 22 Δεκεμβρίου. Η μετάθεση όμως του Χειμερινού Ηλιοστασίου συνεχίστηκε χωρίς να διορθωθεί μέχρι και το έτος 1582, οπότε η χειμερινή τροπή συνέβαινε στις 12 Δεκεμβρίου. 

Τότε ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ εισήγαγε μία νέα μεταρρύθμιση, γι’ αυτό και το νέο ημερολόγιο, αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα, ονομάζεται Γρηγοριανό, και χάνει μία μόνον ημέρα στα 3.333 χρόνια. Για να γίνει μια καινούρια αρχή, η Γρηγοριανή μεταρρύθμιση έτρεψε τη θέση του ημερολογίου προς τα εμπρός με βάση το έτος της Συνόδου της Νίκαιας και όχι το έτος εισαγωγής του Ιουλιανού ημερολογίου, το 44 π.Χ. Γι’ αυτό και το Χειμερινό Ηλιοστάσιο συμβαίνει σήμερα στις 22 Δεκεμβρίου, και ο πρωταρχικός λόγος για τον εορτασμό της 25ης Δεκεμβρίου έχει πια χαθεί. 

Πηγές Σιμόπουλος, Διονύσης. Οι Μήνες Νοέμβριος και Δεκέμβριος, Γεωτρόπιο Ελευθεροτυπίας, Τεύχος 498 (31 Οκτωβρίου 2009) Συλλογικό (Επιμέλεια: Κωστής Γιούργος), Αφιέρωμα:  Δεκέμβριος, ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ Καθημερινής, 2 Δεκεμβρίου 2001  Βικιπαίδεια  ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ: ΜΕΛΕΤΑΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ, ΠΟΛΙΤΗΣ Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Προσωπικό αρχείο Κώστα Ντουντουλάκη.