ο σιωπηλός κόσμος των Rebreather
Rebreather
Μπορεί η λογική του rebreather να έχει τις ρίζες της στο μακρινό παρελθόν, και στα σίγουρα οι «διαβασμένοι του χώρου» θα ισχυριστούν ότι η αρχή του ήταν κάπου στο 1620 και όχι το 19ο αιώνα όταν ο Touboulic, μηχανικός του Βασιλικού Ναυτικού κατοχύρωσε την πατέντα του πρώτου επαναπνευστήρα(σύμφωνα με την ελληνική μετάφραση) οξυγόνου, όμως μέχρι και σήμερα πολλοί μάλλον είναι οι λόγοι που αναγκάζουν τις φοβερές αυτές συσκευές, να μην έχουν βρει ακόμη τη θέση που τους αρμόζει, στο παγκόσμιο καταδυτικό στερέωμα.
Αντίθετα, το ανοιχτό κύκλωμα έχει απλώσει για τα καλά τα δίχτυα του στον υποβρύχιο κόσμο, είτε πρόκειται για καταδύσεις αναψυχής, είτε για τεχνικές καταδύσεις. Και παρά την οικονομική κρίση που βασανίζει αρκετές χώρες του πλανήτη, πολλοί είναι εκείνοι που σήμερα επιλέγουν να ασχοληθούν με τη δραστηριότητα της υποβρύχιας κατάδυσης. Αυτό άλλωστε μαρτυρεί και ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός, όχι μόνο όσων επιδιώκουν να γίνουν εκπαιδευτές καταδύσεων, αποβλέποντας σε μία επαγγελματική εξέλιξη συναφή με το χώρο, αλλά και εκείνων που αποφασίζουν να στήσουν μια νέα επιχείρηση, όπως για παράδειγμα ένα καταδυτικό κέντρο. Βέβαια τόσο για τους παλιούς, όσο και για τους νέους αυτού του χώρου, «η μπουκάλα» ήταν, είναι και θα είναι η κινητήριος δύναμη του κύριου όγκου του κύκλου εργασιών τους! Κυρίως για τα ελληνικά δεδομένα, το rebreather έχει σημαντικά μικρότερο κομμάτι της καταδυτικής «πίτας», κάτι που στο εξωτερικό φαίνεται ότι σιγά σιγά αλλάζει!
«Οι φήμες» το θέλουν, να αποτελεί «το αδιαμφισβήτητο μέλλον» της κατάδυσης! Αν και κανείς δεν αντιλέγει στο ότι, η ιστορία είναι αυτή που τελικά θα δικαιώσει ή όχι την ορθότητα αυτής της άποψης, ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο.. Ο σιωπηλός κόσμος των rebreathers από τη στιγμή που μπόρεσε να ξεφύγει από τα κλειστά όρια των στρατιωτικών μονάδων και των τεχνικών καταδύσεων και κατάφερε τελικά να διαβεί το κατώφλι της πύλης των καταδύσεων αναψυχής, έχει αναμφίβολα μπροστά του ένα φερέλπιδο ορίζοντα, του οποίου τα όρια δύσκολα προσδιορίζονται και φυσικά ακόμη πιο δύσκολα περιορίζονται!!!
Εφόσον λοιπόν δεν μπορεί να το πει κανείς «καινούριο», θα σταθούμε στο ότι, κάποιος μπορεί να το πει απλά «διαφορετικό» ! Η διαφορετικότητα του δε αυτή, απλώνει τον ιστό της σε όλο το φάσμα των διαδικασιών που σχετίζονται με τη λειτουργία του, με ότι καλό ή και κακό αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Κοινό μυστικό άλλωστε, που οφείλουν να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους όλοι όσοι χρησιμοποιούν οποιοδήποτε είδος εξοπλισμού, είναι ότι κάθε συσκευή έχει τα συν και τα πλην της. Στη διακριτική ευχέρεια λοιπόν του δύτη έγκειται, το να θέλει και να μπορεί να διαχειριστεί σωστά τα εν λόγω μειονεκτήματα και βεβαίως, να επωφεληθεί στο έπακρο από τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα της εκάστοτε συσκευής που κάνει χρήση, διασφαλίζοντας έτσι για τον εαυτό του και τον buddy του μόνο ευχάριστες και ασφαλείς καταδύσεις σε βάθος χρόνου.
Ξεκινώντας λοιπόν από τα βασικά, αφού προσδιορίσουμε με απλό τρόπο, τι σημαίνει rebreather, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε λιγάκι αυτή τη διαφορετικότητα και να αναδείξουμε πως αυτή αγγίζει τον απλό δύτη/δύτρια, εκείνο ή εκείνη που ασχολείται μόνο με καταδύσεις αναψυχής. Ναι είναι αλήθεια, τώρα πια χάριν της εξέλιξης και της τεχνολογίας δεν χρειάζεται να είναι κάποιος τεχνικός δύτης ή να ανήκει στα ΟΥΚ για να μπει στη φιλοσοφία των συγκεκριμένων συσκευών, αλλά το μόνο που χρειάζεται είναι να παρακολουθήσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα με τα οποία γίνεται rebreatherdiver/ advancedrebreather diver, που του δίνουν τη δυνατότητα να καταδύεται μέχρι τα 40 μέτρα παρέα μόνο με το καταδυτικό του ζευγάρι. Έτσι απλά, παίρνει το εισιτήριο να απολαμβάνει καταδύσεις, χωρίς αποσυμπιέσεις, συνολικής διάρκειας μέχρι και 180 λεπτών, χωρίς να είναι αναγκασμένος να κουβαλάει αμέτρητες μπουκάλες τεράστιας χωρητικότητας ή συνδυάζοντας πολλαπλά μείγματα, που αυτόματα σημαίνουν ότι θα πρέπει να δαπανήσει ατελείωτες ώρες αποσυμπίεσης.
Για να καταλάβουμε όμως πως θα γίνει αυτό, θα αναφερθούμε στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το rebreather. Σε αντίθεση λοιπόν με το ανοιχτό κύκλωμα, όπου το αέριο που χρησιμοποιεί ο δύτης μέσω της εκπνοής του διαφεύγει στο περιβάλλον με μορφή φυσαλίδων, ένα rebreather είναι μία αναπνευστική συσκευή, κλειστού ή ημίκλειστου τύπου, όπου ο δύτης μπορεί να ξαναχρησιμοποιήσει όλο ή μέρος του αερίου που έχει στη διάθεση του. Το αέριο που εκπνέει ο δύτης εμπλουτίζεται, ηλεκτρονικά ή μηχανικά με οξυγόνο, ώστε να παραμένει αναπνεύσιμο και ικανό να υποστηρίζει τη ζωή του. Η ανακύκλωση λοιπόν του αερίου αυξάνει το χρόνο της υποβρύχιας παραμονής του, συνεπώς και το χρόνο απόλαυσης και διασκέδασης του!!! Η λειτουργία του βέβαια δεν είναι απεριόριστη, καθώς εξαρτάται από τη διάρκεια ζωής της σόδας(νατράσβεστος) που χρησιμοποιείται κάθε φορά, η οποία συγκρατεί το άχρηστο CO₂ που παράγεται σε κάθε εκπνοή του δύτη. Ευτυχώς όμως η διάρκεια αυτής της σόδας, για το ηλεκτρονικό CCR, φτάνει με άνεση τις 3 ώρες, επιτρέποντας έτσι στους χρήστες του, υποβρύχιες παραμονές που για να πετύχουν με ανοιχτό κύκλωμα θα χρειαζόντουσαν πολλά μπουκάλια!!!
Μιλώντας σε πρώτη φάση για τα συν «της διαφορετικότητας» πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν φυσικά οι εκτεταμένοι υποβρύχιοι χρόνοι και μάλιστα σε βάθη διόλου ευκαταφρόνητα, που κυμαίνονται σε κλίμακες από το 1 έως το 40. Με τη μερική πίεση του οξυγόνου(PO₂) σταθερή κάπου στο 1,2 με 1,3(βαθύτερα περίπου από τα 10 μ.), ο δύτης στην πραγματικότητα αναπνέει ένα εμπλουτισμένο αέριο, άρα χρεώνεται με λιγότερο άζωτο, το οποίο ως γνωστό ευθύνεται για την περιβόητη νόσο της αποσυμπίεσης και όχι μόνο. Και το πιο σημαντικό είναι ότι, όταν αναφερόμαστε στο ηλεκτρονικό rebreather(CCR), ο δύτης καθ’ όλη τη διάρκεια της κατάδυσης, το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να ελέγχει σε τακτικά διαστήματα την κονσόλα του, όπως ακριβώς έχει μάθει και στο ανοικτό κύκλωμα ότι πρέπει να παρακολουθεί το μανόμετρο του. Αυτή η απλότητα στη χρήση του, το κάνει προσιτό όχι μόνο σε έμπειρους δύτες, αλλά και σε εκείνους που δεν έχουν ακόμη πλημμυρίσει τις σελίδες των logbooks τους με αμέτρητες υποβρύχιες εξορμήσεις ή που ανήκουν στο «αδύναμο» φύλο ή που δεν έχουν διαβάσει τα ατελείωτα καταδυτικά εγχειρίδια και συνεπώς δεν ανήκουν στους «ειδήμονες» του χώρου.
Με τις φυσαλίδες δε να απουσιάζουν, η ησυχία που βιώνει ο χρήστης είναι μοναδική και στις μέρες μας ανεκτίμητη… Το μόνο που μπορεί να διαταράξει αυτή την ηρεμία είναι η φωνή του buddy του, η οποία ακούγεται αρκετά καθαρά στην περίπτωση που και αυτός χρησιμοποιεί rebreather ή ο θόρυβος των φυσαλίδων του, αν τον συνοδεύει χρησιμοποιώντας μπουκάλι. Όπως καταλαβαίνουμε, δεν είναι απαγορευτικό να συνδυαστεί μία κατάδυση όπου, ο ένας έχει μπουκάλι και ο άλλος rebreather. Απλά σε αυτή την περίπτωση, αφενός οι χρόνοι παραμονής οριοθετούνται από αυτόν που χρησιμοποιεί το ανοιχτό κύκλωμα και αφετέρου, θα πρέπει πριν την κατάδυση να έχουν καθοριστεί με σαφή, ξεκάθαρο και για τους δύο τρόπο, οι ενέργειες που είναι απαραίτητες να ακολουθηθούν σε περίπτωση ανάγκης!
Και τώρα, ας αναλογιστούν οι λάτρεις της υποβρύχιας φωτογραφίας και βιντεοκάμερας, τι σημαίνει πρακτικά το να μην κάνεις θόρυβο υποβρυχίως, πόσο κοντά μπορούν να πλησιάσουν τα θέματα τους, πόσες λήψεις μπορούν να αποθανατίσουν σε τρίωρες καταδυτικές εξορμήσεις, πόση ώρα μπορούν να περιφέρονται ανάμεσα σε υποθαλάσσια όντα χωρίς αυτά να τρομάζουν και να απομακρύνονται, τι εικόνες μπορούν να συνθέσουν, τι λεπτομέρειες μπορούν να αναδείξουν και πόσα νέα στοιχεία μπορούν να ανακαλύψουν, που πριν δεν είχαν τη δυνατότητα, είτε λόγω της αναγκαστικά μεγάλης απόστασης τους από τα αντικείμενα, είτε λόγω του περιορισμένου διαθέσιμου χρόνου τους.
Επιπλέον, στο rebreather η χημική διαδικασία της απομάκρυνσης του CO₂ κάνει το αέριο που φτάνει στο δύτη να είναι πιο ζεστό, να διατηρεί την υγρασία του και έτσι η αναπνοή του δύτη είναι πιο «φυσιολογική» και μοιάζει πολύ με την αναπνοή που έχει συνηθίσει εκτός του υγρού στοιχείου. Αυτό βέβαια είναι κάτι που αρέσει ιδιαίτερα στους χρήστες του κλειστού κυκλώματος, το οποίο εύλογα καταλαβαίνει κανείς ότι αποκτά ιδιαίτερη αξία, όταν συζητάμε για μεγάλες σε διάρκεια καταδύσεις. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν ο δύτης δεν ταλαιπωρείται από το αίσθημα ξηρότητας, το οποίο πολλές φορές είναι αρκετά έντονο στις καταδύσεις με μπουκάλα, ούτε αισθάνεται να έχει αφυδατωθεί, ακόμη και μετά το πέρας ενός καταδυτικού τρίωρου.
Αναφερόμενοι τώρα στο θέμα της πλευστότητας, μπορεί αρχικά να φαίνεται ότι είναι πιο δύσκολο με το rebreather, μόλις όμως ο δύτης κατανοήσει ότι οι πνεύμονες του απλά δεν συμμετέχουν πια, αλλά το BCD και η στεγανή είναι τα μέσα που διαθέτει για να τη ρυθμίσει, τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά εύκολα. Και επειδή οι αλλαγές όγκου δεν είναι σημαντικές σε όλη τη διάρκεια της κατάδυσης(λίγες για το SCR, καθόλου για το CCR), ο δύτης δύσκολα θα βρεθεί με πολύ θετική πλευστότητα. Αφού λοιπόν ρυθμίσει σε κάποιο βάθος την πλευστότητα του, όση ώρα και αν μείνει σε αυτό το βάθος, οι αλλαγές θα είναι ελάχιστες ή και μηδενικές. Και με ένα μικρό tip στο μυαλό του, ότι πρέπει να κολυμπάει γύρω από τα αντικείμενα και όχι πάνω από αυτά, θα αποφεύγει αλλαγές στην πλευστότητα του, κάνοντας έτσι σημαντική «οικονομία» στα αέρια του.
Και επειδή αυτός που ασχολείται με καταδύσεις αναψυχής είναι πολύ πιθανό να εμπλέκεται και σε καταδυτικά ταξίδια στο εξωτερικό, καλό θα ήταν να γνωρίζει ότι το ηλεκτρονικό CCR, που είναι κατάλληλο για αυτού του είδους τις καταδύσεις, είναι εξαιρετικά ελαφρύ και εύκολο στη μεταφορά του. Αυτό αφενός σημαίνει ότι, ο κάτοχος του έχει τη δυνατότητα να το μεταφέρει χωρίς ιδιαίτερες διαδικασίες σε οποιοδήποτε διεθνή καταδυτικό προορισμό και αφετέρου, δεν θα χρειαστεί να επιφορτιστεί με extra χρεώσεις λόγω υπέρβαρων αποσκευών. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα να μεταφέρει το rebreather του χωρίς τα μπουκάλια του(του οξυγόνου και του diluents-αέρα), τα οποία κάλλιστα κατόπιν συνεννοήσεως μπορεί να νοικιάσει από το καταδυτικό το οποίο πρόκειται να επισκεφθεί. Και φυσικά, δεν χρειάζεται να έχει κανείς ζωηρή φαντασία για να αντιληφθεί τι μπορεί να σημαίνει ο συνδυασμός rebreather και κοραλλιογενής ύφαλος!!! Απλά, δεν υπάρχει!!!
Όμως επειδή η φύση μας έχει συνηθίσει στη συνύπαρξη του καλού και του κακού, ήρθε η ώρα να αναφέρουμε και μερικές αρνητικές πτυχές της περιβόητης «διαφορετικότητας» του rebreather. Μιλώντας λοιπόν για κάτι πλήρες ηλεκτρονικό, το τίμημα της απλότητας του χειρισμού του από το χρήστη, είναι ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή, εντός ή εκτός νερού μπορεί να προκύψει κάποιο πρόβλημα στα ηλεκτρονικά του. Βλέποντας όμως εμείς πάντα το «ποτήρι μισογεμάτο», θα πούμε ότι το σημαντικό εδώ είναι ότι, το μηχάνημα σε κάθε περίπτωση θα προειδοποιήσει το χρήστη, φροντίζοντας έτσι την ασφάλεια του, έστω και με την απώλεια μίας κατάδυσης. Απώλεια που μπορεί να είναι προσωρινή και αντιμετωπίσιμη από τον ίδιο το χρήστη, διαθέτοντας κάποια spare κομμάτια ανταλλακτικών ή μπορεί και να μην είναι, οπότε το μηχάνημα θα πρέπει να πάει σε εξουσιοδοτημένο τεχνικό για επισκευή. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει και σε περιπτώσεις αστοχίας εξοπλισμού ανοικτού κυκλώματος; Γι’ αυτό ο κάτοχος του rebreather δεν θα πρέπει ποτέ και για κανένα λόγω να παραλείψει τις απαραίτητες συντηρήσεις-service σύμφωνα με τις οδηγίες πάντα του εκάστοτε κατασκευαστή, καθώς και να ακολουθεί τις κατάλληλες προ ή μετά καταδυτικές διαδικασίες συναρμολόγησης, συντήρησης και αποθήκευσης. Φυσικά κανένας κατασκευαστής δεν εγκρίνει, να επεμβαίνει ο χρήστης με οποιοδήποτε τρόπο πάνω στο μηχάνημα και γι’ αυτό σε αντίθετη περίπτωση, εάν συμβεί βλάβη δεν καλύπτεται από την εγγύηση.
Στα πλην συγκαταλέγεται και ο περισσότερος χρόνος που χρειάζεται ο δύτης για τη συναρμολόγηση του μηχανήματος και την ολοκλήρωση των απαραίτητων προκαταδυτικών ελέγχων. Ως γνωστό, η χρήση λίστας (checklist) στη φάση προετοιμασίας είναι επιβεβλημένη από τον κατασκευαστή και μπορεί μεν να κοστίζει σε χρόνο στον εκάστοτε χρήστη, αποτελεί όμως αναμφίβολα δικλείδα ασφαλείας για εκείνον και αυτός είναι φυσικά ο λόγος για τον οποίο, δεν πρέπει ποτέ μα ποτέ ο χρήστης να αποκλίνει από αυτή. Άλλωστε με τον καιρό έρχεται η εξειδίκευση, οπότε οι χρόνοι αυτοί αυτόματα μειώνονται σημαντικά. Και όταν κάποιος έχει τη δυνατότητα να ξοδέψει τρεις ώρες υποβρυχίως, είναι μάλλον απίθανο να προβληματίζεται από τον επιπλέον χρόνο που απαιτούν οι προκαταδυτικές διαδικασίες του rebreather, σε σχέση με αυτές του ανοικτού κυκλώματος…
Κλείνοντας την αναφορά μας στα ενδεχόμενα πλην του rebreather, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί το γεγονός ότι, ο χρήστης εκπαιδεύεται μόνο για συγκεκριμένο μοντέλο. Αυτό στην αρχή μπορεί όντως να φαντάζει μειονέκτημα, αλλά αν αναλογιστεί κανείς ότι και ο δύτης ανοιχτού κυκλώματος όταν θέλει να κάνει ένα επόμενο βήμα, οφείλει να περάσει κάποιο νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με την ίδια λογική, ένας δύτης rebreather αν θέλει να καταδυθεί με κάποιο άλλο μοντέλο, το μόνο που έχει να κάνει είναι να περάσει ένα συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που του δίνει ακριβώς αυτή τη δυνατότητα!
Τέλος, αρκετοί είναι αυτοί που θα επικαλεστούν τον παράγοντα «κόστος» αγοράς-λειτουργίας-συντήρησης του rebreather σε σύγκριση πάντα με το ανοιχτό κύκλωμα. Αναμφίβολα υπάρχει μια οικονομική διαφορά εις βάρος του rebreather, η οποία όμως στην πραγματικότητα, μπορεί να μην είναι και τόση όση μπορεί κάποιος να φαντάζεται ότι είναι. Η απόκτηση ενός πλήρους, καλής ποιότητας εξοπλισμού ανοικτού κυκλώματος αφενός, δεν απέχει παρασάγγας και αφετέρου, δεν θα δώσει ποτέ τις ίδιες δυνατότητες στο χρήστη του, με αυτές που θα του προσφέρει ένα τύπουR, ηλεκτρονικό CCR(rebreather για καταδύσεις αναψυχής). Και για όσους πραγματικά θέλουν, αλλά δεν μπορούν, εξαιτίας των γνωστών οικονομικών συνθηκών, υπάρχει και η λύση της ενοικίασης του εξοπλισμού, αφού βέβαια έχουν ολοκληρώσει το ή τα απαραίτητα εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως ακριβώς θα έκανε και ένας δύτης ανοιχτής θάλασσας που δεν θέλει να αγοράσει εξ αρχής τον εξοπλισμό του…
Για κάθε λοιπόν αυτοδύτη που ασχολείται αποκλειστικά με καταδύσεις αναψυχής και ενδιαφέρεται να διευρύνει τα καταδυτικά του όρια, στα πλαίσια όμως πάντα της αναψυχής, το ηλεκτρονικό CCR, τύπου R είναι σίγουρα η μαγική συσκευή, που «σκέφτεται», ελέγχει και προειδοποιεί, για το οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια του δύτη. Το μόνο που απαιτείται είναι, εάν και εφόσον προκύψει κάποιου είδους προειδοποίηση, ο χρήστης να τη σεβαστεί και είτε να μην καταδυθεί, αν πρόκειται για ένα απροσπέλαστο πρόβλημα στην προκαταδυτική φάση, είτε αν βρίσκεται υποβρυχίως να γυρίσει στο ανοιχτό κύκλωμα, τελειώνοντας χωρίς καθυστερήσεις την κατάδυση του. Μένοντας για πάντα πιστός σε αυτή την αρχή, κάθε χρήστης του συγκεκριμένου rebreather θα έχει την ευκαιρία να απολαμβάνει ανεξίτηλες υποβρύχιες εμπειρίες!!!
Εν κατακλείδι, χωρίς πραγματικά καμία πρόθεση εκ μέρους μας να μειώσουμε τη διαχρονική αξία της μπουκάλας, μέσω του σιωπηλού κόσμου των rebreathers προτείνουμε ένθερμα μια πιο «ήσυχη» και «διαφορετική» προσέγγιση του υποβρύχιου κόσμου, που μόνο όσοι έχουν δοκιμάσει μπορούν στ’ αλήθεια να καταλάβουν τι διαστάσεις μπορεί να πάρει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου