Πότε και πώς κηρύχθηκε πράγματι η Επανάσταση του 1821;

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 14ης ΜΑΡΤΙΟΥ 1821-ΜΕ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΤΙΣ 23, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΘΙΕΡΩΣΕ Ο ΟΘΩΝΑΣ ΤΟ 1838* ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΣΤΙΣ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ

Ο Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης, γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αναφερόμενος στην Εθνική εξέγερση αναφέρει τα εξής:

Ιωάννης-Γενναίος Κολοκοτρώνης

«Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της επαναστάσεως, ο σπινθήρ της ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμόν των Ελλήνων, οίτινες διενοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου. Όθεν την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσιν τα όπλα κατά των Τούρκων…».

Η περιοχή της Μάνης είχε τότε περίπου 35.000 πληθυσμό, 180 οικισμούς και 800 πύργους, ενώ οι μαχητές της ανέρχονταν μέχρι και 10.000 άνδρες.

Από την πλευρά του, ο ιστορικός της επανάστασης Σπυρίδων Τρικούπης ο οποίος μίλησε με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον Λόντο, τον Ζαΐμη και άλλους προκρίτους της Αχαΐας γράφει για την έναρξη της επανάστασης:

«Ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα ότι εν Μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Την ιδέα ταύτην εξέφρασα και εγώ εν τω επικήδειώ μου λόγω εις Ανδρέα Ζαΐμη πριν εξακριβώσω την αλήθεια».

                        Σπυρίδων Τρικούπης

Αλλά, ας πάρουμε τα γεγονότα με τη σειρά τους:
Από τα τέλη Ιανουαρίου έως αρχές Μαρτίου 1821 πραγματοποιήθηκαν στην Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο) συνολικά πέντε συσκέψεις προεστών και κληρικών της Αχαΐας, των Καλαβρύτων και της Βοστίτσας, αλλά σε καμία δεν αποφασίστηκε η έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα.

Ωστόσο, η Επαρχία Καλαβρύτων παρουσιάζεται νωρίτερα προετοιμασμένη για τον αγώνα. Αυτό αποδεικνύεται με την πραγματοποίηση σημαντικών Επαναστατικών γεγονότων.

Πρώτος ο Νικόλαος Σολιώτης, στις 14 Μαρτίου, αγνοώντας με προτροπή του Κολοκοτρώνη και του Σωτήρη Χαραλάμπη, τις μακροχρόνιες συνελεύσεις των προεστών των Καλαβρύτων και των Πατρών μαζί με τον Αναγνώστη Κορδή και άλλους κλέφτες, στις 14 Μαρτίου έστησαν ενέδρα και χτύπησαν σε τοποθεσία κοντά στο Αγρίδι  τρεις γυφτοχαρατζήδες και τρεις ταχυδρόμους, που μετέφεραν επιστολές του καϊμακάμη Μεχμέτ Σελήχ στον Χουρσίτ πασά στα Ιωάννινα.

Στις 17 Μαρτίου κηρύσσεται και επίσημα, με παρότρυνση του Κολοκοτρώνη η Επανάσταση, από τους οπλαρχηγούς της Μάνης στην Αρεόπολη (τότε Τσίμοβα).

Ακολουθεί στις 18 Μαρτίου η επίθεση του Χονδρογιάννη στην τοποθεσία Χελωνοσπηλιά της Κατσάνας (Λυκούρια), εναντίων του εισπράκτορα Λαλαίου Τουρκαλβανού Σεϊδή, που μετέφερε μαζί με καταγόμενο από τη Βυτίνα «Σαράφη» Νικόλαο Ταμπακόπουλο, δημόσια χρήματα από την Κερπινή Καλαβρύτων στην Τριπολιτσά.

Μετά τη Χελωνοσπηλιά καταγράφεται επίσης η εχθρική ενέργεια του Νικόλαου Σολιώτη και του Ανδρέα Πετιμεζά, κατά διαταγή του Ασημάκη Φωτήλα στο Λιβάρτζι, εναντίων δύο σπαχήδων από την Τροπολιτσά, των Τσιπουγλαίων.

Επαναστατικές ενέργειες θεωρούνται επίσης, η επίθεση από το Νικόλαο Σολιώτη εναντίων 7 Τούρκων στα χωριά του Αρφαρά των Χασίων και 19 Αλβανών στο Βερσοβά/ Μπερτζοβά, η προσβολή και ο φόνος μερικών από τους 18 Τούρκους, οι οποίοι πηγαίνοντας από τα Σάλωνα στην Τροπολιτσά έπεσαν στην ενέδρα των Πετμεζαίων στην Ακράτα, καθώς και ο φόνος στον Ανάργυρο και το ναΐσκο του Αγ. Αθανασίου Σοπωτό, των Τούρκων ιδιοκτητών των χωριών Μοστιτσίου και Καστελίου.

-Στις 23 Μαρτίου, είναι η πραγματική επέτειος της δημιουργίας των προϋποθέσεων (κατά το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο) αναγνώρισης ΚΡΑΤΙΚΗΣ υπόστασης του ελληνικού έθνους!

Συγκεκριμένα, στις 23 Μαρτίου 1821, με την άλωση της Καλαμάτας, το ελληνικό έθνος απέκτησε «προσδιορισμένη εδαφική κυριαρχία, με μόνιμο λαό και ανεξάρτητη από εξωτερικούς παράγοντες εξουσία», την «Μεσσηνιακή Σύγκλητο»· η οποία, μάλιστα, εξέδωσε αυθημερόν, ως πρώτο επίσημο διπλωματικό έγγραφο, την ακόλουθη, περίφημη προκήρυξη-«προειδοποίηση» Ανεξαρτησίας:

"Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου.

Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και επέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς.

Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας.

Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας.

Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την Ελευθερίαν.

Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας.

Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας.

Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.

1821 Μαρτίου 23 εν Καλαμάτα. Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου

Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού"

* Ο εορτασμός στις 25 Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 από την Κυβέρνηση του Όθωνα για θρησκευτικούς λόγους...

Σχετικά ιστορικά βοηθήματα: 1. Απομνημονεύματα Παλαιών Πατρών Γερμανού (1771 - 1826). Ιεράρχης και εκ των πρωταγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Το όνομά του ήταν Γεώργιος Γκόζιας και γεννήθηκε στην Δημητσάνα. Φοίτησε στην Σχολή της Δημητσάνας, έγινε γραμματέας του μητροπολίτη Αργολίδας Ιάκωβου Πετράκη, οπότε και χειροτονήθηκε ως διάκονος και έλαβε το όνομα Γερμανός. Στην Κων/λη φοιτά στην Πατριαρχική Σχολή Κουρούτσεσμε. Σε ηλικία 36 ετών εκλέγεται μητροπολίτης Παλαιών Πατρών. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Στις 13 Μαρτίου 1821 ευλόγησε την σημαία της Επανάστασης στην Μονή της Αγίας Λαύρας. Την 25η Μαρτίου την ευλόγησε στην Πάτρα και όρκισε τους επαναστάτες στην πλατεία Αγίου Γεωργίου. Πέθανε το 1826 κατά την διάρκεια της Γ' Εθνοσυνέλευσης, της οποίας είχε εκλεγεί μέλος. Στα τελευταία χρόνια του, έγραψε τα Απομνημονεύματά του, που δημοσιεύτηκαν στο 1837. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

2. Στα 1958 ο εκπαιδευτικός και ιστορικός ερευνητής, Τάκης Σταματόπουλος, συγγράφει ένα βιβλίο για την απομυθοποίηση της προσωπικότητας του Παλαιών Πατρών Γερμανού.

Περιγράφει:

• Τη στάση του Π. Π. Γερμανού πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης

• Τους λόγους για τους οποίους επιθυμούσε την εξόντωση του Παπαφλέσσα

• Το γκρίζο παρασκήνιο της περιβόητης Συνέλευσης της Βοστίτσας

• Τα πραγματικά γεγονότα στην αγία Λαύρα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την απουσία αναφορών στα ίδια τα Απομνημονεύματα του Γερμανού αναφορικά με την ύψωση του περίφημου Λαβάρου του Αγώνα

• Την ακόρεστη δίψα για εξουσία και τη σύγκρουσή του με τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Κολοκοτρώνη, αλλά και τους Φιλικούς.

Το βιβλίο προλογίζεται από τον Γιώργο Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ. 

3. Η ιστορική «μονομαχία» Παλαιών Πατρών Γερμανού και Παπαφλέσσα

https://www.tovima.gr/.../vostitsa-i-istoriki-monomaxia.../

tovima.gr

https://www.tovima.gr › 2021/01/26 › istoriko-arxeio

tovima.gr

https://www.tovima.gr › 2021/01/26 › istoriko-arxeio

Οι συνταρακτικές συνομιλίες της μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας, μεταξύ Παπαφλέσσα-Π.Π.Γερμανού και προκρίτων της Πελοποννήσου:
"...Ο Παπαφλέσσας, φλογερός στο λόγο του, προχωρά σε μία σειρά από ανυπόστατους ισχυρισμούς που έχουν αρχίσει να πείθουν μια μερίδα προκρίτων.

Τότε μπαίνει στη «μάχη» το βαρύ τους πυροβολικό. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Ανδρέας Ζαίμης, που ξεκίνησε πρώτος:

– Όσα είπε ο αρχιμανδρίτης Δικαίος είνε άστατα, απελπισμένα στασιαστικά, ιδιοτελή και σχεδόν μπερμπάντικα. Αν βάζαμε βάσι σε τέτοια πράγματα, θα παίρναμε χωρίς άλλο το έθνος στο λαιμό μας και θάπεφτε στο κεφάλι μας το αιώνιο ανάθεμα. (…) Απ’ όσα είπε τίποτα δεν είνε θετικό και σίγουρο για ένα έργό τόσο μεγάλο και δύσκολο»

«Ο Γερμανός σηκώθηκε, κρατώντας ένα χαρτάκι: Αρχιμανδρίτα Δικαίε, είπε στο συνειθισμένο, υπεροπτικό και κοροϊδευτικό τόνο: Η συνέλευσι δεν ζητεί από σένα λόγους παχείς, αλλ’ αποκρίσεις συντόμους και θετικάς προς τας ερωτήσεις, όπου έχω την εντολήν να θέσω»

Ο δύο άνδρες λογομαχούν. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ζητά εγγυήσεις ότι με την έναρξη της Επανάστασης συμφωνεί ολόκληρο το Εθνός.\

Ο Παπαφλέσσας δεν μπορεί να δώσει τέτοιες εγγυήσεις. Αλλά δεν τα χάνει. Η μάχη συνεχίζεται.

«Οι λαοί μας είνε όχι μάλλον άπειροι της οπλοφορίας, αλλά και άοπλοι, δυστυχώς, επομένως, πάρα πολύ ολίγοι είνε εκείνοι, οίτινες έχουν οπωσούν την πείραν του πολεμείν», υποστηρίζει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός.

Ο Παπαφλέσσας αφού μιλά με πύρινα λόγια για τους κλέφτες και τους Σουλιώτες λέει στον κληρικό:

– "Αν οι λαοί δεν οπλοφορήσουν, δέσποτα, Γερμανέ, πώς θα μάθουν να γεμίζουν τα όπλα; Και αν δεν πολεμήσουν πώς θα λάβουν πείραν πολεμικήν; Και αν δεν γίνουν στρατοί και πόλεμοι πώς θα γίνουν στρατηγοί; Αν καρτεράτε ο ραγιάς να βγη πολεμικός, από τον ύπνο της δουλείας, να πήτε καλλίτερα και φανερά πώς δεν στέργετε την ελευθερία, ούτε τον αγώνα εις τ’ όνομά της!".

Τα λόγια αυτά του Παπαφλέσσα προκάλεσαν την οργή του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Η απάντηση του  έμεινε στην Ιστορία:

– "Γνωρίζω το αίτιον της βίας σου! Άρπαξ, απατεών και εξωλέστατος ως είσαι, ωθείς τα πράγματα εις ταραχήν προσμένων να πλουτίσης από λάφυρα."

» Ο Δικαίος κάνει να ορμήση. Οι άνθρωποί του φέρνουν το χέρι τους στα όπλα. Συγκρατείται. Τους απομακρύνει. Οι πρόκριτοι έχουν πέση στη μέση.

– Στις βρισιές σου δεν θ’ αποκριθώ, λέει αργά και ήσυχα ο Δικαίος. Μα μην πιστέψης πως δεν ξέρω γιατί δε θέλετε ν’ ακούσετε και να πιστέψετε.

Δεν είνε πόνος για το έθνος, μα για το τομάρι σας και την κατάστασί σας. Γιατί το ξέρετε καλά πως χωρίς δικά μας άρματα η ρωσσική βοήθεια όσο μεγάλη κι αν ήταν δεν θα μας ωφελούσε τίποτα.

Και ποιοι θέλετε ν’ αρματωθούν και να ριχτούνε στον αγώνα πρώτοι, αν όχι εμείς; (…) Την ώρα τούτη ο Μωρηάς μονάχα είνε ελαφρωμένος»

Αποχωρώντας ο Παπαφλέσσας διεμήνυσε ότι θα έκανε μόνος του επανάσταση με όσους άνδρες μπορούσε να μαζέψει, «και τότε όποιον πιάσουν χωρίς όπλα Τούρκοι ας τον σκοτώσουν»...