Τι είναι τα Μερομήνια; Τι λένε για Χανιά και όλη την Ελλάδα φέτος; Πώς τα παρατηρούν;

1.Τα Μερομήνια είναι μια πανάρχαια μέθοδος πρόβλεψης του καιρού για όλο τον ερχόμενο χρόνο. Η διαδικασία απλή: παρατηρούμε τον καιρό του Αυγούστου για 12 μέρες, εκ των οποίων κάθε μια αντιπροσωπεύει τον καιρό των επόμενων μηνών. Δηλαδή: η πρώτη μέρα θα μας πει για τον καιρό του Αυγούστου, η δεύτερη για του Σεπτεμβρίου, η τρίτη για του Οκτωβρίου κ.ο.κ

Για το πότε ξεκινάμε να παρατηρούμε τις μέρες, υπάρχει διχογνωμία. Κάποιοι ξεκινούν να παρατηρούν τα ημερομήνια από 1η Αυγούστου έως και την 12η Αυγούστου, ενώ άλλοι ξεκινούν με το παλιό ημερολόγιο, δηλαδή από τις 14 Αυγούστου. Οι περισσότεροι ακολουθούν την δεύτερη άποψη (από 14 Αυγούστου) λόγω του ότι η μέθοδος αυτή πρόβλεψης του καιρού είναι πανάρχαια και δεν σχετίζεται με την αλλαγή του ημερολογίου, αλλά με το ότι τον Αύγουστο εμφανίζεται ο αστερισμός του κυνός , περίοδος η οποία, κατά τους αστρολόγους του παρελθόντος, εθεωρείτο κατ' εξοχήν πρόσφορη για μαντικές παρατηρήσεις.

Οι αποκλίσεις που υπάρχουν τόσο στα παρατηρούμενα σημάδια, όσο και στις ημέρες κατά τις οποίες γίνονται οι παρατηρήσεις μπορούν να δικαιολογηθούν από τις εδαφολογικές διαφορές ( και όχι μόνο) του κάθε τόπου.

Ο λαογράφος Γ. Αικατερινίδης γράφει, στην Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, ότι πολλοί από τους τρόπους πρόγνωσης του καιρού που συναντάμε ακόμα στις μέρες μας, κυρίως σε πληθυσμούς της υπαίθρου και στους ψαράδες, συνεχίζουν μια αρχαιότατη παράδοση, μαρτυρίες της οποίας βρίσκονται σε διάφορους συγγραφείς και ιδιαιτέρως στον Αριστοτέλη και το Θεόφραστο.

«Τα σημάδια συνήθως έχουν να κάνουν με αλλαγές του καιρού. Όταν οι κοράκοι είναι ένας-ένας και φωνάζουν, βάνει αέρα ενώ όταν είναι πολλοί μαζί και τσιμπιούνται τότε βρέχει. Έτσι ερμηνεύεται η συμπεριφορά αυτή στην Κρήτη,» γράφει ο Αικατερινίδης. Η πρώιμη ανθοφορία θεωρείται επίσης σίγουρο σημάδι πρόγνωσης. Για την πρόγνωση ακόμα παρατηρούνται σημάδια στα ουράνια σώματα, στον ήλιο, το φεγγάρι, τ' αστέρια. Αλλά και στη θάλασσα, στον καπνό από το τζάκι κ.α.

Πως προβλέπουν τα Μερομήνια στα Χανιά 

Έναν τρόπο πρόβλεψης των Μερομηνιών στα Χανιά, μεταφέρει ο «Ριζίτης» στο oliveoil.homedns.org.

« Αμέσως παρακάτω θα σας παρουσιάσω τον τρόπο που παρατηρούσε τα μερομήνια ο προ-παππούς (Φαραντάκης Πέτρος) έτσι όπως τον δίδαξε στον παπά Γιάννη Κολοκοτρώνη και αυτός με την σειρά του μου τα εξήγησε πριν από χρόνια όμως.....

Η παρατήρηση αρχίζει 12:00πμ την πρώτη Αυγούστου κάθε χρόνο και μέχρι να ολοκληρωθεί το 24ωρο τα φαινόμενα αφορούν τον πρώτο μήνα του έτους δηλαδή τον Γενάρη.
Οπότε από τις 12:00πμ μέχρι τις 12:00μμ της πρώτης Αυγούστου μαθαίνουμε τον καιρό που θα έχει ο Γενάρης της καινούριας χρονιά, μετά ο Φλεβάρης, ο Μάρτης κτλ..
Αυτή η σειρά όπως καταλαβαίνετε θα κρατήσει μέχρι 12 Αυγούστου και ώρα 12:00μμ όπου τελειώνει ο δωδέκατος μήνας που είναι ο Δεκέμβρης.

12:01 όμως ξημέρωμα 13 Αυγούστου αρχίζουμε πάλι από την αρχή το μέτρημα. Αυτήν την φορά όμως οι μήνες αλλάζουν κάθε 12 ώρες. Δηλαδή από 12:00 το βράδυ μέχρι 12:00 μεσημέρι είναι ο Γενάρης, από 12:00 μεσημέρι της ίδια μέρα μέχρι 12:00 το βράδυ ο Φλεβάρης και μετά πάλι αλλάζει ο μήνας μέχρι το μεσημέρι και γίνετε Μάρτης, έπειτα Απρίλης κτλ...
Αυτή η μέτρηση όπως καταλαβαίνετε κρατάει 6 ημέρες οπότε 18 Αυγούστου στο ξημέρωμα της 19 Αυγούστου τελειώνει η εποχή παρατήρησης. Και αρχίζει η μελέτη των παρατηρήσεων μας.

Αφού λοιπόν έχουμε γράψει σε ένα τετράδιο για κάθε ημέρα και για κάθε ώρα της ημέρας τα απαραίτητα στοιχεία πρέπει να κάνουμε την πρόγνωση του καιρού της επόμενης χρονιάς.

Ποια είναι όμως τα στοιχεία που θα πρέπει να παρατηρεί κάποιος:

Άνεμος: κατεύθυνση,ένταση
Θερμοκρασία : Υγρασία,παγωνιά,καύσωνας
Γενική εικόνα ημέρας : Ηλιοφάνεια,χιονόπτωση,βροχή

Αυτά τα φαινόμενα οφείλει να παρατηρεί ο "μετεωρολόγος" και στις 2 φάσεις, δηλαδή από 1-12 Αυγούστου και από 13-18 Αυγούστου και να τα σημειώνει σε ένα χαρτί. Έπειτα τα διασταυρώνει κάθε μήνα ξεχωριστά και όπου ταιριάζουν 100% μπορεί να γνωρίζει ακριβώς τον καιρό που θα υπάρχει τον συγκεκριμένο μήνα, όπου υπάρχουν διαφορές βγάζει τον μέσο όρο.

Το κάθε φαινόμενο χοντρά χοντρά σημαίνει το αντίθετο του. Δηλαδή αν μια μέρα φυσάει και βρέχει πολύ, τότε τον αντίστοιχο μήνα θα έχουμε καύσωνα και άπνοια.

Μερικά παραδείγματα για να καταλάβουμε καλύτερα: 

Την 1 Αυγούστου 12:00πμ έχουμε γράψει στο χαρτί μας ότι είχαμε άπνοια, ήταν μια πολύ ζεστή βραδιά και ο ουρανός δεν είχε κανένα σύννεφο. Ενώ στις 13 Αυγούστου 12:00πμ στην δεύτερη φάση (το λεγόμενο δίπλωμα), τα στοιχεία που έχουμε καταγράψει είναι τα ίδια σύν ένα πολύ ελαφρύ νότιο άνεμο που υπήρχε εκείνη την στιγμή.

Το συμπέρασμα που πρέπει να εξάγουμε είναι ότι: Τον Γενάρη της χρονιάς που θα έρθει θα έχουμε:Βόρειο άνεμο πολύ δυνατής έντασης, κρύο πάρα πολύ και με μεγάλες πιθανότητες για εκτεταμένη χιονόπτωση. 

Ένα άλλο παράδειγμα είναι :
7 Αυγούστου 01:00μμ δυνατό μελτέμι από βόρια κατεύθυνση, αραιή συννεφιά, δροσερή μέρα χωρίς ζέστη. Και στο δίπλωμα (16 Αυγούστου) 6-7 ώρα το πρωί είχαμε πολύ υγρασία.
Το συμπέρασμα είναι ότι στα μέσα του επόμενου Αυγούστου (11-15) θα έχουμε μεγάλο καύσωνα, ξηρή μέρα με άπνοια ή πολύ αδύναμους νότιους ανέμους. 

Σε γενικές γραμμές δηλαδή ισχύει το ακριβώς αντίθετο από αυτό που υπάρχει την στιγμή που γίνετε η μέτρηση.

Κάπως έτσι ήταν τα μερομήνια που είχαν ανακαλύψει οι άνθρωποι για να μπορούν να έχουν ένα μπούσουλα σχετικά με τα μελλοντικά καιρικά φαινόμενα. Τα μερομήνια είναι διαφορετικά φυσικά από τόπο σε τόπο και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Υπάρχουν πολύ ποιο δύσκολα και ποιο "μελετημένα", εγώ απλά κατέγραψα αυτά που χρησιμοποιούσαν στο χωριό μου, τα οποία από ότι λένε οι παλαιοί δεν έπεφταν έξω. Οι επιστήμονες φυσικά ποτέ δεν παραδέχτηκαν τέτοιου είδους προγνώσεις, αλλά νομίζω ότι άσχετα αν είναι σωστά ή λάθος σαν μετεωρολογικά εργαλεία τα μερομήνια είναι μέρος της λαϊκής μας παράδοσης και πρέπει να καταγράφονται τουλάχιστον σαν τέτοια.» 

2.(Πηγή: rethymnoguide.gr)Σύμφωνα με τα «μερομήνια» η Κρήτη θα έχει ένα κανονικό χειμώνα όχι πρόωρο ή βαρύ. Από την άλλη πλευρά για τη Βόρεια Ελλάδα αναμένονται βροχοπτώσεις και πτώση θερμοκρασίας το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο, αρχικά ήπιος Ιανουάριος με ψυχρή μεταβολή στη συνέχεια και σχετικά ήπιο χειμερινό καιρό για το Φεβρουάριο.

Πολυάριθμοι είναι οι υποστηρικτές που βασίζονται στα «μερομήνια» για να προχωρήσουν με τις αγροτικές τους επενδύσεις, ανάμεσά τους αγρότες, κτηνοτρόφοι και γενικά ανθρώποι που ζουν και εργάζονται στην ύπαιθρο. Η παρατήρηση που γίνεται αφορά κυρίως τον συγκεκριμένο τόπο και αυτό συμβαίνει καθώς ο κάθε τόπος έχει δικές του εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες.

Πιο συγκεκριμένα στην Κρήτη, ο φετινός χειμώνας σύμφωνα με το λαϊκό μετεωρολόγο κ. Μιχάλης Γεροντής θα είναι επιτέλους ένας κανονικός χειμώνας, που θα έρθει στην ώρα του, θα έχει τις βροχές, τα κρύα και τα χιόνια του, δεν θα είναι ήπιος όπως τον περυσινό, αλλά ούτε πρώιμος και βαρύς όπως εκείνον που είχαμε πρόπερσι.

Αυτή είναι μια πρώτη γεύση για το αποτέλεσμα της έρευνας που κάνει κάθε χρόνο, μελετώντας τα μερομήνια τις έξι πρώτες και τις έξι τελευταίες μέρες του Αυγούστου.

«Η χρονιά που μετεωρολογικά ξεκινά για τα μερομήνια το Σεπτέμβρη και τελειώνει τον Αύγουστο μάς έδειξε από τις παρατηρήσεις που κάναμε στη φύση τις πρώτες έξι και τις τελευταίες έξι ημέρες του Αυγούστου ότι θα είναι αλλιώτικη. Έρχεται ένας διαφορετικός χειμώνας. Δε θα μοιάζει με το χειμώνα του 2011, που ήταν πολύ βαρύς και πρώιμος, ούτε με τον περυσινό που ήταν αρκετά ήπιος. Θα είναι ένας χειμώνας που θα έχει τα πάντα. Τις βροχές του, τα κρύα και τα χιόνια του, χωρίς όμως ακραία καιρικά φαινόμενα», μας λέει ο κ Μιχάλης Γεροντής.

Βροχές
«Στη μελέτη που έχω κάνει έχω βρει τη βροχή που έπεσε τον περασμένο μήνα στην Κρήτη, αλλά και την ψιχαλίδα του περασμένου Σαββάτου. Ο Σεπτέμβρης θα έχει κάποιες ακόμα ασθενείς βροχοπτώσεις την τελευταία εβδομάδα. Ο Οκτώβρης, ο Νοέμβρης και ο μισός Δεκέμβρης θα έχουν πάρα πολλές βροχές και πολύ κρύο. Από τις 15 Δεκεμβρίου έρχονται πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, παγωνιά και χιόνια.

Ο Γενάρης θα είναι άβροχος μήνας. Το πολύ να βρέξει στις 5 από τις 31 μέρες του Γενάρη. Ο Φλεβάρης, ο Μάρτης και ο Απρίλης θα είναι 100% χειμωνιάτικοι, με πολλές βροχές, κρύο και όψιμες χιονιές».

Καύσωνες
«Το Μάη δε θα έχουμε εκπλήξεις. Οι καλοκαιρινοί μήνες θα δώσουν πολλούς καύσωνες, χωρίς όμως τα πολλά μελτέμια που είχαμε αυτό το καλοκαίρι»’, προσθέτει ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός κ. Μιχάλης Γεροντής, αναφερόμενος στις δρίμες 2012-2013.

Η φετινή έρευνα του κ Γεροντή, καθώς και η μεθοδολογία του, με πολλές συμβουλές για τους ενδιαφερόμενους να μυηθούν στα μυστικά της τέχνης του λαϊκού μετεωρολόγου, θα καταγραφούν σε ένα ακόμη βιβλίο του, που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες και θα έχει τίτλο “Προβλέψτε τον καιρό με τις δρίμες”.

Σε αυτό το βιβλίο οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, κυρίως, που ενδιαφέρονται για αυτές τις μακροπρόθεσμες προγνώσεις-εκτιμήσεις, θα μπορούν να διαβάσουν πολλές λεπτομέρειες για τον κάθε μήνα ξεχωριστά.

Βόρεια Ελλάδα:

Νοέμβριος:
1-15: Κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες, αρκετές βροχές στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας
15-30: Χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες και ειδικά προς το τέλος του μήνα προβλέπεται ψυχρή εισβολή που θα επηρεάσει κυρίως την βόρεια χώρα με χιόνια σε όλα τα ορεινά και ίσως ημιορεινές περιοχές.

Δεκέμβριος:
1-15: Χαμηλές θερμοκρασίες και πρώτη σημαντική ψυχρή εισβολή με χιόνια σε πολλές περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας.
15-31: Συνεχίζονται οι χαμηλές θερμοκρασίες ενώ θα κάνουν την εμφάνιση τους 1 ή 2 κακοκαιρίες με έντονα φαινόμενα. Χιόνια σε ακόμη χαμηλότερα υψόμετρα.

Ιανουάριος:
1-15: Υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες χωρίς ιδιαίτερα φαινόμενα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας
15-31: Σημαντική αλλαγή στο δεύτερο δεκαήμερο με ψυχρή εισβολή και κακοκαιρία με χιόνια στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Φεβρουάριος:
1-15: Ήπιος χειμερινός καιρός χωρίς αξιόλογα φαινόμενα
15-31: Συνεχίζεται ο ήπιος χειμερινός καιρός με άνοδο της θερμοκρασίας στο τέλος του μήνα