Εκπαίδευση παραγωγής πτυχιούχων εξειδικευμένης άγνοιας

Ειδικευμένοι ηλίθιοι

 (Από την ιστοσελίδα sarajevo 17/02/2019)Το μόνο που παράγει πραγματικά αυτή η εκπαίδευση, και μάλιστα πολύ πιο έντονα στην 3η και στην 4η βαθμίδα της (το επαναλαμβάνουμε: αδιάφορο αν είναι “δημόσια” ή “ιδιωτική”) είναι η εξειδικευμένη (αλλά “με σφραγίδα”) άγνοια. 

Η ειδικευμένη ηλιθιότητα – που έλεγαν έγκαιρα οι Καταστασιακοί. (1)

Είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο είδος. Πρόκειται, συνήθως, για ανθρώπους που έχουν τόσο μεγάλη ιδέα για τους εαυτούς τους και για τις “γνώσεις” που κατάπιαν αμάσητες, ώστε η αντικοινωνικότητα είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό της “κοινωνικότητάς” τους. Αν, επιπλέον, θεωρούν ότι δεν βρίσκονται “στη θέση που τους αξίζει”, προσθέστε και την μνησικακία.

Σε άλλες ιστορικές περιόδους ήταν εφικτό να περιοριστεί εδώ ή εκεί η κοινωνικά δηλητηριώδης παραγωγή ειδικευμένων ηλιθίων, επειδή υπήρχαν παράλληλα συστήματα αντι-εκπαίδευσης / γνώσης. Απ’ τις παρέες τις ίδιες μέχρι τις κοινότητες της καταγωγής του καθενός· ακόμα και η πολιτική ένταξη / στράτευση σε διάφορες οργανώσεις και σχηματισμούς που δήλωναν αντι- φαινόταν να έχει την σημασία της. Δεν τα εκθιάζουμε υποχρεωτικά· ξέρουμε τι έγινε όταν άρχισαν να παρακμάζουν. 
Ωστόσο η ύπαρξη παράλληλων (και unofficial) συστημάτων αντι-εκπαίδευσης γέννησε κάποτε μια ισχυρή κριτική στην οργανωμένη παραγωγή σπέσιαλ ηλιθιότητας και γνωσιολογικών κομφορμισμών. 
Όχι κριτική της «ιδιοκτησίας» της (αν η δημόσια είναι καλύτερη απ’ την ιδιωτική ή το ανάποδο). Κριτική στο σύνολο της εκπαιδευτικής μηχανής. Συμπεριλαμβανόμενης της σκοπιμότητάς της…

Αυτά τα παράλληλα συστήματα αντι-εκπαίδευσης / γνώσης έχουν εκλείψει πια. 
Τα επίσημα εκπαιδευτικά συστήματα κυριαρχούν απόλυτα στον πρώτο κόσμο. Σολάρουν αλλά και παρακμάζουν ταυτόχρονα, καθώς τα ξεπερνάει η ίδια καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση. 
Το μόνο που έχει απομείνει σαν «αιτία ύπαρξης» τους είναι ένας αυτοτροφοδοτούμενος μηχανισμός προσδοκιών κοινωνικής ανόδου μέσω γνωσιακών πιστοποιητικών. Και ένα αυτοαναφορικό κυνήγι τίτλων. 
Οι περισσότεροι απ’ τους οποίους δεν κάνουν ούτε για κωλόχαρτα· αλλά δεν το λέμε…

Σωρός από ψέμματα

Η ελληνική περίπτωση είναι ιδιαίτερη, σε ότι αφορά την μαζική ιδιωτική εκπαίδευση που είναι η περίμετρος του (επίσημα) “δημόσιου” συστήματος· μια περίμετρος που πριν 30 χρόνια αφορούσε βασικά την 2η βαθμίδα (γυμνάσιο – λύκειο) αλλά εδώ και πολύ καιρό έχει επεκταθεί και προς τα κάτω (1η βαθμίδα) και προς τα πάνω (3η, ίσως και 4η). Αναφερόμαστε στα φροντιστήρια, στα “σεμινάρια”, στις πληρωμένες “φοιτητικές εργασίες”, κλπ κλπ. Κι ας μην μιλήσουμε για τις ξένες γλώσσες, που θεωρούνται ακόμα ένα είδος γνωσιακής πολυτέλειας που πρέπει να αγοράζεται…

Το ότι δεν έχουν καθιερωθεί δίδακτρα για την προπτυχιακή φάση (ενώ στα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα υπήρχαν) κάνει πράγματι μια διαφορά· μικρή όμως αν υπολογίσει κανείς τίμια το σύνολο του ιδιωτικού εκπαιδευτικού κύκλου. Η ελληνική εκδοχή της “αυτοτροφοδοσίας” της εκπαιδευτικής μηχανής είναι πράγματι αξιοπρόσεκτη: αυτός ο ιδιωτικός κύκλος “απορροφά” σημαντικό μέρος των “εκροών” της δημόσιας παραγωγής πτυχίων· συνήθως με ελεεινούς μισθούς και ακόμα πιο ελεεινές εργασιακές συνθήκες. Στην ερώτηση “γιατί οι φανατικοί της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης” δεν έχουν στραφεί δυναμικά κατά της πραγματικής και υπαρκτής ιδιωτικής εκπαίδευσης η απάντηση είναι εύλογη: πέρα απ’ αυτά καθεαυτά τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά συμφέροντα που έχουν τα μέσα τους, τι θα γίνονταν όσοι / όσες δουλεύουν εκεί;

Απ’ την μεριά τους οι συνήγοροι των ιδιωτικών πανεπιστημίων που ανεμίζουν κάτι Harvard και κάτι MIT made in greece, είναι επίσης κοινοί απατεώνες. Πουλάνε χάντρες και καθρεφτάκια στους απελπισμένους μικροαστούς. Αυτό που θα κατασκευαζόταν σαν «ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση» θα ήταν, απλά, αρπακτές επιτήδειων· όπως περίπου συμβαίνει με την «ιδιωτική υγεία», που ανθεί στην περίμετρο της επίσης πρακτικά ιδιωτικοποιημένης «δημόσιας υγείας».

Έχει προσέξει άραγε κανείς ότι τα ιδιωτικά φροντιστήρια στεγάζονται σε κτίρια που παραβιάζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ανθρώπων, και μάλιστα νεολαίων – σε πολυκατοικίες και κτίρια γραφείων δηλαδή; Έχει προσέξει κανείς ότι πρόκειται για κάτεργα, ακόμα κι αν είναι «γυαλισμένα»; Ακριβώς το ίδιο θα έκαναν και τα αφεντικά των «ιδιωτικών πανεπιστημίων»: εγκαταστάσεις με όσο το δυνατόν μικρότερη επένδυση σε «πάγιο κεφάλαιο», άρα γνωστικά αντικείμενα του είδους νομική, μάνατζμεντ, ή – άντε – και λίγο πληροφορικές. Εύκολες δουλειές, εύκολα λεφτά. Με κράχτες κανά δυο πανεπιστημιακούς του δημόσιου (που θα έκαναν την δεύτερη δουλειά τους για δυο ώρες την εβδομάδα ή θα συμπλήρωναν την σύνταξή τους) και υπόλοιπο προσωπικό απ’ την μεγάλη δεξαμενή των πτυχιούχων που λιμνάζουν. Εννοείται, με σκατά λεφτά και σκατά σχέσεις εργασίας. Εννοείται επίσης, όπως συμβαίνει με τα φροντιστήρια: χωρίς αντιρρήσεις, χωρίς καταλήψεις, χωρίς αμφισβήτηση «της αξίας του πτυχίου», χωρίς παράπλευρες παροχές.

Περί αυτού πρόκειται. Τα υπόλοιπα είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Σωρός από τούβλα

 Κάθε φορά που οι (δήθεν…) ντόπιοι νεοφιλελεύθεροι σηκώνουν την σημαία των “ιδιωτικών πανεπιστημίων” και, απ’ την άλλη, οι (δήθεν) ντόπιοι σοσιαλδημοκράτες απαντούν με την σημαία της “εκπαιδευτικής ισότητας” μέσω δημόσιου συστήματος, είναι σαν να βλέπει (η ασταμάτητη μηχανή) την ίδια φάρσα: μια (στην πραγματικότητα) ψευδής αντίθεση που νομιμοποιεί όλη την αθλιότητα αλλά και την παρακμή αυτού που λέγεται “εκπαιδευτικό σύστημα” στην ελληνική του παραλλαγή.

Η μόνη σκοπιμότητα αυτού του συστήματος είναι η πιστοποίηση τυπικών προσόντων για την εξασφάλιση μιας καλοπληρωμένης “θέσης στην αγορά εργασίας”· και του ανάλογου κοινωνικού status του «μεσοστρώματος». 
Ακόμα, όμως, κι αν αποδεχόταν κανείς αυτήν την raison d’etre, αποτυγχάνει εδώ και δεκαετίες με ταρατατζούμ, και το ξέρουν οι πάντες! 

Είναι αδιάφορο αν το «εκπαιδευτικό κεφάλαιο» που μοστράρει ο καθένας έχει προκύψει από δημόσιο ή ιδιωτικό εκπαιδευτικό εργοστάσιο! Υπάρχει υπερπροσφορά σ’ αυτές τις φιλοδοξίες για μια στέρεη θέση στη μεσαία τάξη, για γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, μανατζαρέους και ό,τι άλλο· και υπερκορεσμός. 

Εδώ και πολλά χρόνια…

Κι ωστόσο η ίδια πάντα μικροαστική κοινωνική μηχανική / ιδεολογία δεν παραιτείται απ’ το όνειρο των «πτυχίων με αξία». Αυτά την στιγμή που, μετά από 3 δεκαετίες υπερπαραγωγής πτυχιούχων ΑΕΙ, στη συνέχεια υπερπαραγωγής masters και διδακτορικών, υπερπροσφοράς φιλόδοξων και υπερκορεσμού «θέσεων», έχει αναγγελθεί το (τεχνολογικό) ξεπέρασμα πολλών απ’ αυτές τις «ιστορικές ειδικότητες». 
Η 4^η βιομηχανική επανάσταση δεν πρόκειται να κάνει χάρες!!!

Τι σημασία μπορεί να έχει η (ψευτο)δημόσια εκπαίδευση ή/και η ιδιωτική, όταν το λειτουργικό μοντέλο και των δύο παραλλαγών είναι η βαθιά ιδιωτικοποίηση του «μαθαίνω», και ο μανιακός προσανατολισμός της σε μια «αγορά εργασίας» που όλοι ποθούν την κορυφή της και αρρωσταίνουν όταν βρεθούν στη βάση της; 
Τι σημασία έχει αυτός ο διπολισμός όταν έχει γίνει βαθιά πεποίθηση το «έχω εκπαιδευτεί για να βγάζω λεφτά» (σε βάρος άλλων που μου είναι αδιάφοροι) – και θα τα βγάλω ακόμα και σκαρφαλώνοντας πάνω σε σωρούς από πτώματα;

Νάχαμε να λέγαμε…

Σημειώσεις

(1) Καταστασιακοί:  Η Καταστασιακή Διεθνής ή Σιτουασιονιστική Διεθνής (γαλλικά: Internationale situationniste‎) ήταν επαναστατικοφανής  οργάνωση που συγκροτήθηκε στον ευρωπαϊκό χώρο στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950. Η ιδεολογία της βασιζόταν στην ταξική αντίληψη της κοινωνικής συγκρότητησης και στη δικτατορία των εμπορευμάτων πάνω στην πραγματική ζωή των ανθρώπων, αντλούσε από τις ιδέες του μαρξισμού και του συμβουλιακού κομμουνισμού, αλλά και τις επαναστατικές διαστάσεις των πρωτοποριακών καλλιτεχνικών κινημάτων του 20ού αιώνα, όπως ο ντανταϊσμός, ο σουρεαλισμός και ο λετρισμός. Συστάθηκε από θεωρητικούς καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, πολιτικούς και άλλους. Η δράση τους επηρέασε την πολιτική γραμμή της άκρας Αριστεράς και των αναρχικών καθώς και τα γεγονότα που ξέσπασαν τον Μάιο του 68 στην Γαλλία. Στον τομέα της τέχνης επηρέασαν την μαζική κουλτούρα. Ήταν μια μικρή ομάδα που αποτελείτο από 40 έως 75 άτομα. Διαλύθηκε το 1972.

Οι Σιτουασιονιστές δρούσαν στο περιθώριο μεταξύ τέχνης, πολιτικής, αρχιτεκτονικής και πραγματικότητας. Σκοπός τους ήταν η υλοποίηση των υποσχέσεων των καλών τεχνών στην καθημερινή ζωή. Για να πετύχουν τον σκοπό τους δήλωσαν ως απαίτηση την καθαίρεση των θεσμών των καταναλωτικών αγαθών, της έμμισθης εργασίας, της τεχνοκρατίας και των ιεραρχιών. Διατύπωσαν την θεωρία της «Θεωρητικής και πρακτικής ανάπτυξης των καταστάσεων» (Situations, εξ ου και Σιτουασιονιστές) και απαίτησαν να γίνει η ζωή καλλιτέχνημα. 

Οι ιδέες τους διαδόθηκαν και βρήκαν απήχηση σε διεθνή κλίμακα μέχρι σήμερα. 

Μερικά από τα σλόγκαν τους ήταν:

• «Απαγορεύεται να απαγορεύεται» (Il est interdit d’interdire)
• «Κάτω από τα καλντερίμια/πεζοδρόμια υπάρχουν παραλίες» (Sous les pavés, la plage)
• «Μη δουλεύετε ποτέ/Ποτέ δουλειά!» (Ne travaillez jamais)

Το κίνημα των Σιτουασιονιτών πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του 1950 στην Γαλλία. Επηρεάστηκαν από τον Ζαν Πωλ Σαρτρ και τον Καμύ. Πρωταγωνιστής ήταν ο Γκυ Ντεμπόρ, ο οποίος έθεσε τα θεωρητικά θεμέλια της ομάδας. Ο Ντεμπόρ ήταν 19 χρονών όταν το 1951 ήρθε σε επαφή στις Κάννες με τους Λετριστές, μια ομάδα πρωτοποριακών καλλιτεχνών με σουρεαλιστική παράδοση. Οι Λετριστές είχαν έρθει γα να δουν το έργο του Ισιντόρ Ισού. Οι Λετριστές δημιούργησαν σκάνδαλο, επειδή το στιλ τους ήταν πολύ μποέμικο για την εποχή εκείνη, πράγμα που γοήτευσε τον νεαρό Ντεμπόρ και τους ακολούθησε. Οι Λετριστές εξέδιδαν το περιοδικό «Πότλαχ», στο οποίο διατυπώθηκαν οι πρώτες ιδέες των Σιτουασιονιστών. Μερικά μέλη των Λετριστών ίδρυσαν την «Λετριστική Διεθνή», έναν από τους προδρόμους της Καταστασιακής Διεθνούς. Με τα σκάνδαλα που προξενούσαν οι Λετριστές προκαλούσαν συχνά το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Το Πάσχα του 1950 ένας Λετριστής γλύτωσε από το λιντσάρισμα όταν, μασκαρεμένος καλόγερος, κατάφερε να μπει στην Μητρόπολη της Παναγίας των Παρισίων και να ανακοινώσει την ώρα της θείας λειτουργίας ότι ο Θεός είναι νεκρός.

Η Καταστασιακή Διεθνής ιδρύθηκε στις 28 Ιουλίου του 1957 στο Κόσιο ντ'Αρόσια της Ιταλίας υπό την συγχώνευση τριών ομάδων, του «Κινήματος υπέρ του φανταστικού Μπαουχάους» (γαλ. «Mouvement pour un Bauhaus Imaginiste») που είχε ιδρύσει ο ζωγράφος Άσγκερ Γιορν, της «Ψυχογεωγραφικής Εταιρείας του Λονδίνου» που είχε ιδρύσει ο Ραλφ Ράμνεϊ και των Λετριστών που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Στόχος της Καταστασιακής Διεθνούς ήταν η ίδρυση μιας οργάνωσης που θα πραγματοποιούσε την κατάργηση των ορίων μεταξύ τέχνης και καθημερινής ζωής.

Μέλη της οργάνωσης ήταν καλλιτέχνες πάνω από δέκα εθνικοτήτων. Ανάμεσά του ήταν και οι Ατίλα Κοτάνι, Ζακλίν ντε Γιονγκ, Χανς Πλάτσεκ, Ιβάν Στσέγκλοφ, Ραούλ Βανεγκέμ, Αλεξάντερ Τρόκι, Ούβε Λάουσεν, Μισέλ Μπέρνσταϊν, Μουσταφά Χαγιατί, Αμπντελχαφίντ Χατίμπ, Ρενέ Βιενέ, Γκρέτελ Στάντλερ και ο Ντίτερ Κούνζελμαν της Kommune 1 αρχικά έγινε μέλος, αποκλείστηκε όμως αργότερα λόγω Εθνικοκαταστασιασμού. Επίσης τα μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας SPUR με έδρα το Μόναχο εντάχθηκαν το 1959 μετά από σφοδρούς διαλόγους, για να αποκλεισθούν το 1961 και να αποχωρήσουν.

Το 1972 η ομάδα διαλύθηκε, αφού είχαν μείνει μόνο λίγα από τα μέλη της, υπό την καθοδήγηση του Ντεμπόρ.

 Στον αγγλοσαξονικό χώρο συνέχισαν μερικές μικρές ομάδες όπως η King Mob και το Bureau of Public Secrets του Κεν Ναμπ. Μια από τις τελευταίες δράσεις ήταν το «Χριστουγεννιάτικο δέντρο» που έκανε ο King Mob, όπου ντυμένος Αη Βασίλης τα Χριστούγεννα δώριζε στα παιδάκια παιχνίδια που τα έπαιρνε κατευθείαν από το ράφι.

  εκπαίδευση, ιδεολογία, νόμοι σχέσεις