ΣΑΡΑΝΤΑΒΟΤΑΝΟ

(Ας είναι καλά ο φίλος και εκλεκτός παλιός συνάδελφος Γιώργος Αυγουστινάκης που μας το θύμισε)

Η παράδοσή μας λέει ότι το σαρανταβότανο ήταν ένα μείγμα από 40 βότανα, που φύονται στην Κρητική γη και σύμφωνα με την ίδια παράδοση ήταν αποτελεσματικό για την αποκατάσταση της υγείας.
Έβραζαν τα 40 βότανα σε πήλινο αχρησιμοποίητο (αφόριο) τσουκάλι. Έριχναν το υγρό σε μεγάλη σκάφη, όπου έμπαινε αυτός που χρειαζόταν τη λουτροθεραπεία. Έμενε εκεί περί τη μισή ώρα. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβανόταν 9 φορές. Το σαρανταβότανο χρησιμοποιούσαν στις αρχές του περασμένου αιώνα και οι πρακτικές μαμές στην ύπαιθρο της Κρήτης για το πρώτο λουτρό των νεογέννητων βρεφών. Έτσι πίστευαν ότι το σωματάκι του βρέφους έπαιρνε όλη τη δύναμη και την ενέργεια της Κρητικής γης!
Η συνταγή διασώθηκε στο πέρασμα του χρόνου, από γενιά σε γενιά, επειδή, με τη μορφή της μαντινάδας, ήταν εύκολη η αποστήθισή της.
ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΒΟΤΑΝΟ
"Σαν την υγειά σου έχασες και θες να την κερδίσεις
μόνο με βότανα της γης θα την ξαναποχτήσεις.
Φύλλα κιτροπορτοκαλιάς και άρωμα από λεμόνι
ανεραντζά, μανταρινιά, ξαρρωστικό κυδώνι.
Μάζωξε απ’ τσι ποταμούς τσ' ακονιζάς τα χνάρια
βάτο και τσάι του βουνού και τσ' αμπιστιάς κλωνάρια.
Μάζωξε έρωντα πολύ απ' τα βουνά της Κρήτης
και σφάκα την πικραδερή, δάφνες ,μυρτιές να βρίσκεις.
Θύμο, κισσό κι αγκαραθιά και αγκαθοστοιβίδα
την μυρουδιά βασιλικού, φασκομηλιά και θρίμπα.
Μέντα και δεντρολίβανο όπου μοσχομυρίζει
το λένε και αρισμαρί, που την υγειά χαρίζει.
Πάρε τα γιασεμόφυλλα τη ροδαρά με τ' άνθη
γαρεφαλοβιολές πολλές και γαριφάλου άνθη.
Απήγανο και βάλσαμο της γης το χαμομήλι
τη μυριστή αμπερόριζα που δένουν στο μαντήλι.
Πάρε το κοκκινόχορτο, βάλε και κουτσουνάδα
που φτιάχνουν κοκκινόλαδο, στου ήλιου την πυράδα.
Φύλλα συκιάς κι αμυγδαλιάς και φύλλα μαντζουράνας
φλισκούνι που μοσκοβολά σαν κόρφος κάθε μάνας
Το μαϊντανό, το σέλινο και την αντωναΐδα
τ'αγούδουρα τ' αγλακητού τον κλάδο και τα φύλλα.
Όλα ετούτα βράσε τα γέμισε μία σκάφη
και διώξε απ' το κορμάκι σου τσι πόνους και τα πάθη."