Γράφει ο Νίκος Μαρκετάκης
Από: Ιστορ. Καλλιτ. Σύλλογος ''Κρητικές Μαδάρες'' Διαχρονικοί φίλοι
f/b 23/3/2023
Ριζίτικο τραγούδι της Δυτ. Κρήτης και αρχαία Λυρική ποίηση: Πολλές φορές έννοιες όχι μόνο παράλληλες αλλά και ...απόλυτα ταυτόσημες! Λες κι έκανε ''copy paste''(πληροφορική) αντιγραφή και επικόλληση, ο (ενίοτε και αναλφάβητος...) ορεσίβιος βοσκός κ.λ.π. του 19ου αι., απο τους Λυρικούς μας ποιητές!!!
Γνωμικό ριζίτικο με παραινέσεις προς τον νεότερο:
''Γροικάτ΄είντα παράγγενε γεις φρόνιμος του γιού του:-
-Γιέ μου, κι αν πας στο καπηλειό και βρείς τσι χαροκόπους, ντήρα, διαντήρα το σκαμνί, την τάβλα να καθίζεις.
Με τον καλλιά σου κάθιζε και νηστικός σηκώνου,
το φρόνιμον ατίμαζε, τον κουζουλό χαιρέτα,
να σε τιμούν οι γι άρχοντες, να σε ΄παινά ο κόσμος''.
(Α΄καταγραφή, Γιάνναρης Αντ. 1876 σ. 158) όπου:
1) γ(δ)ροικάτε=ακούστε, 2)ντήρα, διαντήρα=κοίταξε, παρατήρησε προσεκτικά, 3)ατίμαζε=να τιμάς, να εκτιμάς ( σύμφωνα με τους Αρ.Κριάρη 1920 σ.205, και Σταμ. Αποστολάκη 1992 σ. 435)....
Ας διαβάσουμε τώρα τι έγραφε ο Ελεγειακός και Λυρικός ποιητής Θέογνις ο Μεγαρεύς (6ος αι. π. Χ.), στις παραινέσεις του προς τον νεαρό φίλο του Κύρνο τον Πολυπα΄ί΄δα:
''Κύρν᾽, ἀπὸ τῶν ἀγαθῶν παῖς ἔτ᾽ ἐὼν ἔμαθον
πέπνυσο, μηδ᾽ αἰσχροῖσιν ἐπ᾽ ἔργμασι μηδ᾽ ἀδίκοισιν
τιμὰς, μηδ᾽ ἀρετὰς ἕλκεο μηδ᾽ ἄφενος.
Ταῦτα μὲν οὕτως ἴσθι· κακοῖσι δὲ μὴ προσομίλει
ἀνδράσιν, ἀλλ᾽ αἰεὶ τῶν ἀγαθῶν ἔχεο·
καὶ μετὰ τοῖσιν πῖνε καὶ ἔσθιε, καὶ μετὰ τοῖσιν
ἵζε.
Έσθλῶν μὲν γὰρ ἄπ᾽ ἐσθλὰ μαθήσεαι· ἢν δὲ κακοῖσιν
συμμίσγῃς, ἀπολεῖς καὶ τὸν ἐόντα νόον.''...
και σε μετάφραση του αείμνηστου καθηγητού μου στην Λαογραφία Ιωαν. Παυλάκη πριν 30+ χρόνια:
''Κύρνε, απ᾽ αγάπη για σένα θα σου δώσω τις ίδιες συμβουλές
που έδωσαν σ΄εμένα άνθρωποι ευγενείς, τότε που ήμουν παιδί.
Φρόνιμος να ᾽σαι· τιμές μη ζητάς, διακρίσεις και πλούτη
μ᾽ έργα ανθρώπων κακών, μ᾽ έργα που φέρνουν ντροπή.
Να τα ξέρεις αυτά, και ποτέ με ανθρώπους κακούς μη θελήσεις
να ᾽σαι μαζί, μόνο δες να ΄σαι με ανθρώπους καλούς και
μόνο μ᾽ αυτούς συντροφιά στο πιοτό, στο φαΐ και στο γλέντι να κάνεις..........
Κύρνε, παιδί μου, καλά απ᾽ τους καλούς έχεις πάντα να μάθεις·
αν τους κακούς προτιμάς, χάνεις κι ό ,τι έχεις καλό.
Σκέψου τα αυτά, κι αγαθών πολιτών την παρέα κυνήγα....''
Τι δεν θα μπορούσε αλήθεια κανείς να σκεφθεί, διαβάζοντας αυτά τα δύο ποιήματα που τα χωρίζουν 2.550 χρόνια!!!!
Ευκαιρία όμως να ακούσουμε το Ριζίτικο αυτό τραγούδι, όπως τα ηχογραφήσαμε (σε ένα απο τους δύο σκοπούς που συνήθως αποδίδεται σήμερα) οι Κρητικές Μαδάρες πριν από αρκετές δεκαετίες:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου