Η πραγματική Κλιματική αλλαγή
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η «υπερθέρμανση» του πλανήτη (κλιματική αλλαγή) που προκάλεσε την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και η υποχώρηση των πάγων ξεκίνησαν πολύ πριν υπάρξουν σημαντικές ανθρωπογενείς αυξήσεις του CO2. Τα δεδομένα θερμοκρασίας των τελευταίων 10.000 ετών, είναι η πιο ουσιαστική απόδειξη ότι η σύγχρονη αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι ούτε ασυνήθιστη ούτε πρωτοφανής.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας μας είναι ένα φυσικό και προβλέψιμο φαινόμενο. Οι πιο ουσιαστικές πρόοδοι στον πολιτισμό έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων θερμών περιόδων (κλιματικών αλλαγών) – συμπεριλαμβανομένης της δικής μας. Αυτές οι θερμές περίοδοι ακολουθήθηκαν από ψυχρές, με ονόματα όπως οι Ελληνικοί Σκοτεινοί Αιώνες, και η Μικρή Εποχή των Παγετώνων (Maunder Minimum).
Τα μοντέλα πρόβλεψης που χρησιμοποιεί η IPCC (International Panel on Climate Change = Διεθνής Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή) μετά από εξέταση της εγκυρότητάς των, αποδείχτηκε ότι υπερβάλλουν στην πρόβλεψη αύξησης της θερμοκρασίας, κατά μέσο όρο, δυόμισι φορές την πραγματική θερμοκρασία (ή τρεις φορές περισσότερο, στις κρίσιμες για το κλίμα τροπικές περιοχές).
Ένα άλλο δεδομένο που έχουν διαπιστώσει οι επιστήμονες του κλίματος και οι δύο πλευρές συμφωνούν, είναι ότι η επίδραση θέρμανσης κάθε μορίου CO2 μειώνεται σημαντικά (λογαριθμικά) καθώς αυξάνεται η συγκέντρωσή του. Το CO2 είναι η σημαντικότερη τροφή για τα φυτά, διότι οδηγεί σε αυξημένη φωτοσύνθεση. Τα φυτά αναπτύσσονται ταχύτερα σε υψηλές συγκεντρώσεις CO2 και με μικρότερη καταπόνηση (stess) και λιγότερο νερό. Τα δάση αναπτύσσονται ταχύτερα. Διεγείρει επίσης την ανάπτυξη ευεργετικών βακτηρίων τόσο στο έδαφος όσο και στο νερό. Με την ταχύτερη ανάπτυξη των φυτών, ελαχιστοποιείται η διάβρωση του καλλιεργήσιμου εδάφους και αυξάνονται οι αποδόσεις των καλλιεργειών. Τις τελευταίες χιλιετίες, τα επίπεδα CO2 έπεφταν απότομα και σταθερά φθάνοντας σε περίπου 30 ppm πάνω από τη «γραμμή θανάτου» των 150 ppm συγκέντρωσης στην ατμόσφαιρα, κάτω από την οποία τα φυτά δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Η απελευθέρωση διοξειδίου του Άνθρακα με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, ίσως επέτρεψε στην ανθρωπότητα να αποτρέψει μια πραγματική κλιματική αποκάλυψη.
Η πραγματική Κλιματική αλλαγή
Πρόσφατα (τον Νοέμβριο του 2022) στο Σαρμ Ελ-Σέιχ, της Αιγύπτου έγινε η 27η διεθνής διάσκεψη των μερών της (United Nations Framework Convention on Climate Change) UNFCCC (COP27) για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Το κεντρικό σύνθημα (motto) της διάσκεψης ήταν: «Η επιστήμη έχει αποδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το παράθυρο για δράση κλείνει γρήγορα»...
Όσοι επιστήμονες είναι αντίθετοι με τον νέο «δράκο» της μεγάλης επανεκκίνησης με το ψευδώνυμο «Κλιματική αλλαγή» απλά δεν υπάρχουν, όσο θόρυβο και αν κάνουν. Οι δαπάνες και οι επενδύσεις τις τελευταίες δεκαετίες παγκοσμίως για τις πολιτικές για το κλίμα είναι απίστευτες. Το 2021 (έτος κορωνοϊού, εγκλεισμών και στραγγαλισμού της ελεύθερηςοικονομίας και όχι μόνο, παγκοσμίως) η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δέσμευσαν 23,04 δισ. € για χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα από δημόσιες πηγές, προκειμένου να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν τις ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπουν και να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Καλεί επίσης άλλους χορηγούς να εντείνουν τις προσπάθειές τους και αναμένει ότι ο συλλογικός στόχος κινητοποίησης 100 δισ. $ ετησίως, με σκοπό τη χρηματοδότηση για το κλίμα θα επιτευχθεί το 2023 [1] (https://www.consilium.europa.eu/el/policies /climate-change/).
Ο πρώην πρόεδρος όμως της Greenpeace, Dr Patrick Moore, δήλωσε ότι πολύ ισχυρές οργανώσεις και ελίτ όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) ζητούν περικοπές και προωθούν επικίνδυνες πολιτικές που εστιάζουν με υπερβολή στο κλίμα. Η αλήθεια είναι ότι η ανθρωπότητα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση σήμερα από ότι ήταν στους προηγούμενους αιώνες. Η διαφορά είναι στο μοίρασμα του πλούτου. Το 1% του πλανήτη κατέχει το 50% του διαθέσιμου πλούτου. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις δεν φαίνεται να πτοούν τους πλουσίους. Αυτό είναι το συμπέρασμα της έκθεσης του Boston Consulting Group (BCG), που έδειξε ότι ο παγκόσμιος πλούτος αυξήθηκε κατά 10,6% το 2021, με τον ταχύτερο ρυθμό σε διάρκεια μεγαλύτερη της δεκαετίας, προσθέτοντας 26 τρισ. δολάρια στον ιδιωτικό πλούτο, με τους πρωταγωνιστές της ψηφιακής οικονομίας να απειλούν την ηγεμονία αυτών της παραδοσιακής. Συνολικά, ο πλούτος σε ολόκληρο τον πλανήτη «μετρά» 530 τρισ. δολάρια με βάση στοιχεία για το 2021. Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι αναμένεται να προστεθούν ακόμη 80 τρισ. δολάρια στον παγκόσμιο πλούτο την προσεχή πενταετία, παρά τους γεωπολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εκτίναξη του πληθωρισμού στα ύψη [2] (
Η θεωρία της Κλιματικής Αλλαγής, έτσι όπως προωθείται (με στοχοποίηση του CO2) γίνεται το μέσον διατήρησης της παγκόσμιας εξουσίας και μέσω αυτής, του πλούτου, ελέγχοντας δια του αποτυπώματος του άνθρακος την ενέργεια και τα παραγόμενα τρόφιμα, αλλά και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.
Οι πολιτικές της "Μεγάλης Επανεκκίνησης" είναι ένα σύμφωνο αυτοκτονίας. Ο Dr Patrick Moore έχει πτυχίο Βιολογίας και Ph.D. ( Ecology ) και επιτυχημένος συγγραφέας. Είναι επίσης διευθυντής του CO2coalition.org, ενός συνασπισμού που επιδιώκει μια ενημερωμένη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, και τον ρόλο των ανθρώπων στο κλιματικό σύστημα. Εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες για το αφήγημα της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από το CO2, αφήγημα που κυριαρχεί στον ακαδημαϊκό χώρο, την πολιτική και τις ειδήσεις και επικρίνει το δόγμα του Klaus Schwab «να μην έχεις τίποτα και να είσαι ευτυχισμένος».
«Ο ολοκληρωτισμός και η δικτατορία ελλοχεύουν σε όλο τον κόσμο τώρα… Έχουμε μια πραγματικά τρομακτική κατάσταση, που δεν βασίζεται στην λογική. Η επιστήμη εργαλειοποιείται για να πείσει τους ανθρώπους ότι έχουμε μια «κλιματική καταστροφή» ή μια «κλιματική έκτακτη ανάγκη».
Οι θεωρητικοί της κλιματικής αλλαγής με προτάσεις βασισμένες στην θεωρία του «ενεργειακού αποτυπώματος» απαιτούν ως και την ολική απαγόρευση της τεκνοποίησης και την μείωση του πληθυσμού χάριν της σωτηρίας του κλίματος!..
Στην θεωρία των φανατικών οικολόγων τα παιδιά παράγουν απόβλητα, καταναλώνουν πόρους και προκαλούν εκπομπές CO2. Κάθε επιπλέον παιδί είναι βάρος για την φύση. Οι λεγόμενοι «αντιναταλιστές» απαιτούν να μην έχουμε παιδιά ή να έχουμε σημαντικά λιγότερα παιδιά στο μέλλον για χάρη του περιβάλλοντος!
Τι είναι το ενεργειακό αποτύπωμα
Το ενεργειακό ή αλλιώς οικολογικό αποτύπωμα ορίστηκε το 2009 από το Παγκόσμιο Δίκτυο Αποτυπώματος (Global Footprint Network, GFN) ως το σύνολο όλων των περιοχών που χρησιμοποιούνται για την παροχή μη διατροφικής και μη τροφοδοτικής ενέργειας (non-food and non-feed energy), όπως η γη που χρησιμοποιείται για την υδροηλεκτρική ενέργεια, η καλλιεργούμενη γη για την παραγωγή ενέργειας και καυσίμων (ενεργειακές καλλιέργειες) και οι δασικές εκτάσεις για καύσιμα ξύλα. Το οικολογικό αποτύπωμα είναι ένας τρόπος για να μετράμε τις επιδράσεις που προκαλούν πάνω στη Γη οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Είναι το μέτρο ζήτησης και κατανάλωσης που μετράει την κάλυψη των αναγκών μιας κοινωνίας, καθώς και τα απορρίμματα και αέρια θερμοκηπίου που παράγει καθημερινά σε εκτάσεις παραγωγικής θαλάσσιας και χερσαίας επιφάνειας. Επίσης, εκτιμάει όλους τους φυσικούς πόρους που χρειάζονται για την υποστήριξη των υλικών αναγκών ενός πληθυσμού ή ενός ατόμου μέσα από την τεχνολογία, τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες της κάθε χώρας. Μονάδα μέτρησης του οικολογικού αποτυπώματος είναι το εκτάριο και μπορεί να υπολογιστεί σε κάθε κλίμακα: μια δραστηριότητα, ένα πρόσωπο, μια κοινότητα, μια πόλη, ένα έθνος ή την ανθρωπότητα στο σύνολό της.
Το ανθρακικό αποτύπωμα αποτελεί ουσιαστικά υπομονάδα του οικολογικού αποτυπώματος. Αρχικά, αναφέρθηκε στο συνολικό διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από την ανθρωπότητα, ενώ σήμερα αποτελεί δείκτη του Δυναμικού Θέρμανσης του Πλανήτη. Το ανθρακικό αποτύπωμα λαμβάνει υπόψη και τα έξι αέρια του θερμοκηπίου τα οποία πραγματεύεται το Πρωτόκολλο του Κιότο: Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), Μεθάνιο (CH4), Μονοξείδιο του Αζώτου (N2O), Υδροφθοράνθρακες (HFCs), Υπερφθοράνθρακες (PFCs) και Εξαφθοριούχο θείο (SF6).
Ποια είναι όμως η αλήθεια;
Στην πραγματικότητα η σύγχρονη θέρμανση του πλανήτη ξεκίνησε πριν από περισσότερα από 300 χρόνια… Oι καταγραφές της θερμοκρασίας του πλανήτη ξεκίνησαν το 1659, την περίοδο της Μικρής Εποχής των Παγετώνων (1250 - 1800) κατά την οποία παρατηρήθηκαν μερικές από τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες σε βάθος χρόνου σχεδόν 8.000 ετών.
Η περίοδος του τέλους του 17ου αιώνα και των αρχών του 18ου αιώνα ήταν μια πολύ ψυχρή περίοδος γνωστή ως Maunder Minimum. Ευτυχώς, η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας στην οποία βρισκόμαστε ξεκίνησε το έτος 1695. Τα επόμενα 40 έτη υπήρξε υπερδιπλάσιος ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας από αυτόν που βιώσαμε τον 20ό αιώνα.
Το λιώσιμο των πάγων στους πόλους και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι το άμεσο αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκάλεσε την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και η υποχώρηση των πάγων ξεκίνησαν πολύ πριν υπάρξουν σημαντικές ανθρωπογενείς αυξήσεις του CO2. Και τα δύο είναι άμεσα, αποτέλεσμα της φυσικής θέρμανσης που ξεκίνησε στα τέλη του 17ου αιώνα. Οι πάγοι δεν θα μπορούσαν να αρχίσουν να υποχωρούν στους πόλους και οι θάλασσες να ανεβαίνουν έως ότου η ατμόσφαιρα θερμανθεί αρκετά, ώστε να επιτρέψει στην απώλεια πάγου του καλοκαιριού να υπερβεί τις συσσωρεύσεις πάγου του χειμώνα. Αυτό το «σημείο καμπής» συνέβη γύρω στο 1800, με πλήρη υποχώρηση μέχρι το 1850. Έτσι ξεκίνησε η παγκόσμια υποχώρηση των συγκεντρώσεων πάγου και ανόδου της στάθμης της θάλασσας που συνεχίζονται περίπου με τον ίδιο ρυθμό σήμερα όπως και πριν από 150 χρόνια.
Το μόνο αμετάβλητο χαρακτηριστικό για την θερμοκρασία είναι ότι δεν είναι ποτέ σταθερή· διαπιστώνουμε ότι ανεβαίνει και κατεβαίνει ανεξάρτητα από την χρονική κλίμακα που παρατηρούμε, έστω και εάν πρόκειται για χιλιάδες χρόνια. Στα βάθη της ιστορίας διακρίνουμε αρκετά μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, πολύ μεγαλύτερες από αυτές που έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία 150 περίπου χρόνια. Κάθε μία από αυτές τις κινήσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω προκλήθηκε εξ ολοκλήρου από φυσικές δυνάμεις.
Εκείνοι που προωθούν την ιδέα ότι οι ενέργειες του ανθρώπου είναι ο κύριος παράγοντας των πρόσφατων αλλαγών της θερμοκρασίας απαιτούν να πιστέψουμε ότι αυτές οι φυσικές δυνάμεις έπαψαν ξαφνικά και ανεξήγητα να λειτουργούν στις αρχές του 20ού αιώνα και ότι οι ανθρώπινες εκπομπές είναι πλέον υπεύθυνες για αυτές τις αλλαγές.
Γνωρίζουμε ότι οι εποχές προκαλούνται από την κλίση του άξονα περιστροφής της Γης (23,45ο) ως προς την κάθετο στο επίπεδο της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο. Το επίπεδο πάνω στο οποίο διαγράφεται η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο ονομάζεται εκλειπτική. Η κλίση του άξονα περιστροφής της Γης, ως προς το επίπεδο της τροχιάς ονομάζεται λόξωση της εκλειπτικής. Αν ο άξονας ήταν κάθετος στο επίπεδο της τροχιάς (μηδενική κλίση), τότε δε θα υπήρχαν εποχές.
Η αστροφυσική θεωρία αλλαγών του κλίματος διατυπώθηκε από τον Σέρβο αστροφυσικό Milutin Milankovitch (1879-1958) με την ανάπτυξη μιας μαθηματικής θεωρίας για το κλίμα. Βασίστηκε δε, στις μεταβαλλόμενες εποχιακά ποσότητες της ηλιακής ακτινοβολίας που απορροφάται στη Γη ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου. Η εργασία του ήταν μια προσπάθεια για την εξήγηση των Εποχών των Παγετώνων και αποτέλεσε συνέχεια προηγούμενων αστρονομικών θεωριών για την μεταβολή του κλίματος, από τους Joseph Adhemar και James Croll που διατυπώθηκαν τον 19ο αιώνα (Σαχσαμάνογλου και Μπλούτσος, 1998).
Οι Κύκλοι Milankovitch περιγράφουν τις συνδυασμένες επιπτώσεις των αλλαγών των κινήσεων της Γης στο κλίμα της, για χιλιάδες χρόνια.
Γνωρίζουμε σήμερα, ότι ο άξονας της Γης δείχνει προς τον Πολικό Αστέρα και ότι η Γη είναι περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο. Αυτά όμως τα γεγονότα δεν είναι απόλυτα ή σταθερά. Η αλληλεπίδραση μεταξύ της Γης και του Ήλιου, που είναι γνωστή ως τροχιακή παράλλαξη, αλλάζει τη διεύθυνση του άξονα, τις αποστάσεις ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο από την αρχή της ιστορίας του πλανήτη μας, εδώ και πάρα πολλούς αιώνες. Μαζί όμως αλλάζει και το κλίμα της Γης.
Οι Κύκλοι Milankovitch αναφέρουν ότι καθώς η Γη κινείται στο διάστημα γύρω από τον Ήλιο, συνδυάζονται οι περιοδικές μεταβολές τριών στοιχείων της γεωμετρίας Γης-Ηλίου για να δημιουργήσουν περιοδικές μεταβολές στο ποσό της ηλιακής ενέργειας που φτάνει στη Γη:
Α) Μεταβολή στην εκκεντρότητα της γήινης τροχιάς, τη μορφή της τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.
Σχήμα 1: Ελλειπτική τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο (διακεκομμένη γραμμή) και κυκλική τροχιά (συνεχής γραμμή). Πηγή: https://www.researchgate.net/
Η εκκεντρότητα είναι η αλλαγή στη μορφή της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.
Η μορφή της τροχιάς της Γης παρουσιάζει μια περιοδικότητα ανάμεσα σε μια ελλειπτική τροχιά υψηλής εκκεντρότητας, έως μια σχεδόν κυκλική (χαμηλή εκκεντρότητα). Η περίοδος της μεταβολής αυτής της τροχιάς είναι περίπου 90.000-100.000 έτη. Όταν η τροχιά είναι ιδιαίτερα ελλειπτική, το ποσό της ηλιακή ενέργειας ανά μονάδα επιφανείας που λαμβάνεται στο περιήλιο είναι 20 έως 30% μεγαλύτερη από ό,τι στο αφήλιο.
Αυτήν την περίοδο, η τροχιά του πλανήτη μας είναι σχεδόν ένας τέλειος κύκλος. Υπάρχει μόνο μια διαφορά 3% (5 εκατομμύρια χιλιόμετρα) στην απόσταση μεταξύ της εποχής που είμαστε πιο κοντά στον ήλιο (περιήλιο) και την εποχή που είμαστε πιο μακριά από τον ήλιο (αφήλιο). Το περιήλιο εμφανίζεται στις 3 Ιανουαρίου και σε εκείνο το σημείο, η Γη είναι 147 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο. Στο αφήλιο, κάθε 4 Ιουλίου, η Γη είναι 152 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο. Αυτή η διαφορά στην απόσταση προκαλεί μια αύξηση περίπου 6% στην εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία από τον Ιούλιο μέχρι τον Ιανουάριο. Επίσης, ο ήλιος δεν είναι στο κέντρο της έλλειψης αλλά στο ένα από τα δύο εστιακά σημεία.
Β) Αλλαγές στη γωνία που σχηματίζει ο γήινος άξονας με το επίπεδο της γήινης τροχιάς
Με μια περίοδο 42.000 ετών, η Γη ταλαντεύεται καθώς αλλάζει η γωνία του άξονά της με το επίπεδο της εκλειπτικής. Η μεταβολή αυτή κυμαίνεται μεταξύ 22.1° και 24.5°. Η μείωση της γωνίας από την τρέχουσα τιμή των 23,45ο σημαίνει λιγότερες εποχιακές διαφορές μεταξύ του Βόρειου και Νότιου Ημισφαιρίου. Δηλαδή πιο δροσερά καλοκαίρια και ηπιότεροι χειμώνες. Μια μεγαλύτερη γωνία όμως, σημαίνει μεγαλύτερες εποχιακές διαφορές. Με άλλα λόγια, καθώς η κλίση του άξονα αυξάνεται, οι χειμώνες γίνονται ψυχρότεροι και τα καλοκαίρια θερμότερα και στα δύο Ημισφαίρια.
Σχήμα 2: Μεταβολές στη λόξωση της εκλειπτικής της Γης. Πηγή: https://phys.org/
Γ) Μεταβολή στην κατεύθυνση του γήινου άξονα της περιστροφής
Σχήμα 3: Μεταβολή της κατεύθυνσης του άξονα περιστροφής της Γης (a) και εποχιακή αντιστροφή (b) & (c) μετά από 11 χιλιάδες χρόνια. Πηγή: Πηγή: https://phys.org/
Οι μεταβολές στην κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης, αλλάζουν τις ημερομηνίες του περιηλίου και του αφηλίου. Επομένως, αυξάνεται η εποχιακή αντίθεση στο ένα Ημισφαίριο και μειώνεται στο άλλο. Το φαινόμενο αυτό προκαλείται από τις βαρυτικές ροπές που ασκούνται από το φεγγάρι και τον Ήλιο στην περιστροφή της ελαφρώς πεπλατυσμένης Γης. Σε 11.000 περίπου χρόνια από τώρα, το Βόρειο Ημισφαίριο θα έχει καλοκαίρι το Δεκέμβριο και χειμώνα τον Ιούνιο. Ο άξονα της Γης τότε, θα δείχνει στο αστέρι Βέγκα αντί του Βόρειου Πολικού Αστέρα που δείχνει σήμερα. Αυτή η εποχιακή αντιστροφή δε θα συμβεί ξαφνικά, αλλά οι εποχές θα μετατοπιστούν βαθμιαία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χιλιάδων ετών.
Και οι τρεις περιόδοι αυτών των τροχιακών κινήσεων μαζί, είναι γνωστές ως Κύκλοι Milankovitch.
Οι υποστηρικτές της ανθρωπογενούς κλιματικής καταστροφής δηλώνουν κατηγορηματικά ότι η τρέχουσα θερμοκρασία μας είναι «ασυνήθιστη και άνευ προηγουμένου» σε κλίμακα χιλιάδων ετών. Όμως τα δεδομένα θερμοκρασίας των τελευταίων 10.000 ετών, όπως αυτά έχουν αποτυπωθεί σε πυρήνες πάγου της Γροιλανδίας, μπορεί να είναι η πιο ουσιαστική απόδειξη ότι η σύγχρονη αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι ούτε ασυνήθιστη ούτε πρωτοφανής. Αντίθετα, μοιάζει πολύ με εννέα άλλες τάσεις αύξησης της θερμοκρασίας των τελευταίων 10.000 ετών. Για περισσότερα από 6.100 χρόνια (ή 60%) της τρέχουσας μεσοπαγετώδους θερμής περιόδου, η θερμοκρασία ήταν υψηλότερη από ό, τι είναι σήμερα. Από τις εννέα προηγούμενες σημαντικές περιόδους αύξησης της θερμοκρασίας από το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, πέντε είχαν υψηλότερους ρυθμούς αύξησης της θερμοκρασίας και επτά είχαν μεγαλύτερες συνολικές αυξήσεις της θερμοκρασίας. Επιπλέον, κάθε ένας από τους προηγούμενους θερμούς κύκλους παρουσίασε σημαντικά υψηλότερες θερμοκρασίες από ό, τι σήμερα. Θα πρέπει να καταστεί σαφές, με βάση αυτά τα δεδομένα, ότι η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας μας είναι ένα φυσικό και προβλέψιμο αποτέλεσμα της ευλογημένης εξόδου μας από τη Μικρή Εποχή των Παγετώνων.
Πριν 14.000 χρόνια, η μέση γήινη θερμοκρασία στον πλανήτη ανέβηκε από 11 βαθμούς Κελσίου στους 15 βαθμούς χωρίς να γνωρίζουμε την αιτία. Μεταξύ 8.500 π.Χ. και 4.500 π.Χ., ήτοι κατά την παλαιολιθική περίοδο, η μέση γήινη θερμοκρασία ανέβηκε στους 17 βαθμούς Κελσίου. Αυτή την εποχή, που ονομάζεται η περίοδος του Ολοκαινικού μεγίστου, δημιουργήθηκε η Σαχάρα χωρίς να εξαφανιστούν ούτε οι πάγοι από τον Βόρειο και Νότιο Πόλο, ούτε οι αρκούδες και οι πιγκουίνοι.
Μεταξύ 4.500 π.Χ. και 500 π.Χ. είχαμε μικρές κλιματικές αλλαγές. Η μεγάλη άνοδος της θερμοκρασίας άρχισε κατά την εποχή του Περικλέους και διήρκεσε, περίπου μέχρι το 300 μ.Χ., ήτοι για 800 έτη με μέση γήινη θερμοκρασία πάλι τους 17 βαθμούς Κελσίου. Αυτή η κορύφωση ονομάζεται Ρωμαϊκό ή ελληνορωμαϊκό μέγιστο. Δεν είχαμε καμία βροχόπτωση στην Αθήνα και οι κάτοικοι γονυπετείς πήγαιναν στους ναούς του Όμβριου Διός (δύο ναοί, ένας στους πρόποδες του Υμηττού, περιοχή Αργυρούπολης, και ο άλλος στα Τουρκοβούνια).
Η Μεσαιωνική Θερμή Περίοδος ήταν η πιο πρόσφατη περίοδος θέρμανσης και πιθανότατα είχε παρόμοιες ή υψηλότερες θερμοκρασίες από τις σύγχρονες. Λάβετε υπόψη ότι αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας προκλήθηκε από φυσικές δυνάμεις και συνέβη σε μια περίοδο πολύ χαμηλών συγκεντρώσεων διοξειδίου του Άνθρακα. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα τα τελευταία 60 έτη είναι περίπου 100 φορές ταχύτερος από τις προηγούμενες φυσικές αυξήσεις, όπως αυτές που συνέβησαν στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων πριν από 11.000-17.000 έτη [3] https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/climate-change-atmospheric-carbon-dioxide.
Οι περίοδοι των παγετώνων επαναλαμβάνονται σε κύκλους 120.000 ετών, καθοδηγούμενες από φυσικές δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό μας. Τα θερμότερα μεσοπαγετώδη διαστήματα συνήθως διαρκούν 10.000 έως 15.000 έτη. Η σύγχρονη μεσοπαγετώδης περίοδος είναι περίπου 11.000 ετών. Είναι σημαντικό ότι βρισκόμαστε τώρα περίπου 11.000 χρόνια στην τρέχουσα μεσοπαγετώδη περίοδο, η οποία μπορεί να τελειώσει μέσα στον επόμενο αιώνα ή να διαρκέσει αρκετές χιλιάδες έτη. Από το 300 μ.Χ. μέχρι το 800 μ.Χ. είχαμε πτώση της μέσης γήινης θερμοκρασίας κάτω των 15 βαθμών Κελσίου. Μετά από αυτή την πτώση είχαμε πάλι μια άνοδο της μέσης γήινης θερμοκρασίας στους 170 Κελσίου από το 800 μ.Χ. έως το 1350 μ.Χ. χωρίς να λιώσουν οι πάγοι στον Βόρειο και Νότιο Πόλο. Είναι καταγεγραμμένο στις 400 παγοκολώνες που υπάρχουν στα μουσεία. Σε αυτή την θερμή περίοδο των 550 ετών ακρίδες από την Υποσαχάριο ζώνη της Αφρικής έφθασαν στην Βιέννη και κατέστρεψαν τα σιτηρά της Νότιας Ευρώπης. Παρατηρήθηκε ότι η καλλιέργεια της αμπέλου επεκτάθηκε στην Σκωτία και το λιώσιμο των πάγων στο νότιο μέρος της Γροιλανδίας με αποτέλεσμα να εποικιστεί αυτή από τους Δανούς.
Και όμως, ο πλανήτης Γη δεν καταστράφηκε, όπως ισχυρίζονται ορισμένες ελληνικές εφημερίδες και blogs, ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν ανέβαινε η θερμοκρασία στους 16,5 βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για συστηματική διαστρέβλωση της αλήθειας.
Το 1995 εκατοντάδες επιστήμονες από όλον τον κόσμο έκαναν γεωτρήσεις στον Βόρειο και Νότιο Πόλο και στη Γροιλανδία για να πάρουν παγοκολόνες που δείχνουν τις κλιματικές αλλαγές τα τελευταία 450.000 χρόνια. Αυτές οι παγοκολώνες, ορισμένες μήκους 3.200 μέτρων, φυλάσσονται στο μουσείο του πανεπιστημίου Οχάιο των ΗΠΑ, ενώ οι πάγο-κολώνες από την Γροιλανδία στο Ινστιτούτο Niels Bohr της Κοπεγχάγης στη Δανία. Μελετώντας τις διακυμάνσεις της περιεκτικότητας του διοξειδίου του Άνθρακος που υπήρχαν ως εγκλείσματα στις παγοκολόνες, όπως επίσης και των ισοτόπων οξυγόνου 18 (180) που βρίσκονται σε εγκλείσματα αέρος και είναι θερμοκρασιακοί δείκτες, κατασκεύασαν διαγράμματα διακύμανσης της θερμοκρασίας. Έτσι αποδείχθηκε ότι πολλές φορές η μέση γήινη θερμοκρασία υπερέβη την σημερινή μέση γήινη θερμοκρασία των 15 βαθμών Κελσίου, ασχέτως της ατμοσφαιρικής περιεκτικότητας σε διοξείδιο του Άνθρακος. Επιπροσθέτως, παρατηρούμε την επιβεβαίωση της θεωρίας του Milancovitch, δηλαδή ότι περίπου κάθε 120.000 έτη, πράγματι έχουμε μέσο-παγετώδεις περιόδους, δηλαδή κλιματικές αλλαγές, καθώς επίσης επιβεβαίωση των υπαιθρίων παρατηρήσεων που έκαναν οι γεωλόγοι του Τεταρτογενούς πριν 200 χρόνια για τις κλιματικές αλλαγές. Το πολύ σημαντικό συμπέρασμα, είναι ότι κατά την διάρκεια του Τεταρτογενούς, ιδιαίτερα τις τελευταίες χιλιετίες, είχαμε μέσο-παγετώδεις περιόδους με μέσες γήινες θερμοκρασίες πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που έχουμε σήμερα και για πολύ μεγάλες περιόδους, χωρίς να λιώσουν οι πάγοι στον Βόρειο και Νότιο Πόλο. Άρα, αυτά που διαδίδουν οι περιβαλλοντολόγοι ότι ο πλανήτης θα καταστραφεί αν η μέση γήινη θερμοκρασία ανέβει κατά 1-1,5 βαθμό Κελσίου ήτοι στους 16,8 βαθμούς Κελσίου είναι καθαρή απάτη. Αυτό μαρτυρούν τα συμπεράσματα από τις μελέτες των 400 παγοκολονών που βρίσκονται σήμερα στα μουσεία.
Επίσης, οι τελευταίες μελέτες που αφορούν τα τελευταία 10.000 χρόνια, έδειξαν με βάση τις θερμοκρασίες που καταγράφηκαν σε ιζήματα του Βόρειου Ατλαντικού, και μελέτη των ισοτόπων οξυγόνου 18 (180) ότι παρατηρήθηκαν πάνω από 100 φορές κλιματικές αλλαγές χωρίς να είναι υπεύθυνη γι’ αυτό κάποια ανθρώπινη δραστηριότητα.
Πριν πολιτικοποιηθεί η επιστήμη του κλίματος, οι θερμές περίοδοι αναφέρονταν από τους επιστήμονες ως "climate optima" (κλιματικό άριστο) επειδή, για σχεδόν όλα τα είδη στη Γη, το θερμότερο είναι καλύτερο από το ψυχρότερο. Οι πιο δραματικές πρόοδοι στον πολιτισμό έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων θερμών περιόδων – συμπεριλαμβανομένης της δικής μας. Η πρόοδος της επιστήμης, και της τεχνολογίας έχει συνδεθεί άμεσα με τον θερμότερο καιρό. Η αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία κατέστησε δυνατή την αφθονία των τροφίμων, απελευθέρωσε τον πληθυσμό από την ανησυχία του για την καθημερινή επιβίωση. Οδήγησε σε πολιτιστική ανάπτυξη, κάτι αδύνατο κατά τη διάρκεια των ψυχρών περιόδων. Αυτές οι θερμές περίοδοι ακολουθήθηκαν από ψυχρές, με ονόματα όπως οι Ελληνικοί Σκοτεινοί Αιώνες, και η Μικρή Εποχή των Παγετώνων. Ο Έντουαρντ Γουόλτερ Μώντερ (Edward Walter Maunder, 12 Απριλίου 1851 – 21 Μαρτίου 1928) ήταν Βρετανός αστρονόμος που μελέτησε τις ηλιακές κηλίδες και τον μαγνητικό ηλιακό κύκλο, με αποτέλεσμα την ανακάλυψη της περιόδου χωρίς κηλίδες μεταξύ 1645 και 1715. Αυτή η περίοδος είναι γνωστή σήμερα με το όνομα Ελάχιστο Μώντερ. Στα μέσα του 17ου αιώνα, μία ήρεμη φάση του ηλίου (χωρίς δρατηριοποίηση ηλιακών κηλίδων) γνωστή ως Maunder Minimum- διήρκεσε 70 χρόνια, και προκάλεσε μία «μίνι εποχή παγετώνων». Ο Έντουαρντ Μώντερ υποστήριξε αργότερα, σε σχέση με την Μικρή Εποχή των Παγετώνων, ότι ήταν μία περίοδος κατά την οποία οι ηλιακές κηλίδες είχαν σχεδόν εξαφανισθεί και επανεμφανίσθηκαν μετά από μία επανέναρξη του ενδεκαετούς κύκλου τους, το 1700 (Beckman and Mahoney, 1998). Προσεκτικές μελέτες επαλήθευσαν ότι αυτή η έλλειψη ήταν πραγματική και δεν οφείλεται σε ανυπαρξία δεδομένων παρατήρησης, αφού υπήρχαν αναφορές αρνητικών παρατηρήσεων. Η απουσία των κύκλων ηλιακής δραστηριότητας φαίνεται και από την απουσία βόρειου σέλαος κατά την ίδια περίοδο, η οποία ονομάσθηκε «Ελάχιστο Μώντερ» (1645-1717). Αυτές ήταν στιγμές μεγάλης απελπισίας καθώς συνέβησαν καταστροφές των καλλιεργειών, λιμός και μαζική ερήμωση.
Τα κλιματικά μοντέλα
Μια λεπτομερής εξέταση από τον John Christy (Christy and McNider, 2017 ) διακεκριμένο κλιματολόγο του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα στο Huntsville, αξιολογεί την εγκυρότητα (ή μη) των μοντέλων που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη της φανταστικής αποκάλυψης (κλιματικής αλλαγής). Η κατάθεσή του τον Φεβρουάριο του 2016 στην Επιτροπή Επιστήμης, Διαστήματος και Τεχνολογίας της Βουλής των ΗΠΑ περιελάμβανε αξιοσημείωτα διαγράμματα που τεκμηριώνουν πόσο τα μοντέλα υπερεκτιμούν τις θερμοκρασίες.
Σχήμα 4: Στο διάγραμμα η κόκκινη γραμμή δείχνει τον μέσο όρο των 102 κλιματικών μοντέλων που ολοκληρώθηκαν από τον Christy και την ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Huntsville χρησιμοποιώντας τα μοντέλα στα οποία βασίζεται η ίδια η IPCC (International Panel on Climate Change = Διεθνής Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή). Στο διάγραμμα εμφανίζονται επίσης οι πραγματικές, παρατηρούμενες θερμοκρασίες (γραμμές μωβ, πράσινες και μπλέ).
Τα μοντέλα υπερβάλλουν στην πρόβλεψη αύξησης της θερμοκρασίας, κατά μέσο όρο, δυόμισι φορές επάνω από την πραγματική θερμοκρασία (ή τρεις φορές επάνω στις κρίσιμες για το κλίμα τροπικές περιοχές).
Υποστηρίζουν ότι οι πάγοι που υποχωρούν, συχνά στην Αλάσκα, αποτελούν απόδειξη της ανθρωπογενούς θέρμανσης. Πολλοί όμως παγετώνες παγκοσμίως άρχισαν να υποχωρούν γύρω στο 1800. Στο Glacier Bay, στη νοτιοανατολική Αλάσκα για παράδειγμα, οι παγετώνες άρχισαν να υποχωρούν στα τέλη του 1700, ενώ περισσότερο από το 90% αυτής της υποχώρησης συνέβη πολύ πριν αρχίσει να προστίθεται σημαντικό CO2 στην ατμόσφαιρα στα μέσα του 1900.
Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν διαπιστώσει -και οι δύο πλευρές συμφωνούν- ότι η επίδραση κάθε μορίου CO2 στη μεταβολή της θερμοκρασίας μειώνεται σημαντικά (λογαριθμικά) καθώς αυξάνεται η συγκέντρωσή του, όπως φαίνεται στο πιο κάτω διάγραμμα. Αυτή η σημαντική πληροφορία κρατιέται πολύ καλά κρυμμένη και σπάνια αναφέρεται, γιατί υπονομεύει τη θεωρία της μελλοντικής καταστροφικής κλιματικής αλλαγής.
Το CΟ2 μετράται σε μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) όλων των ατμοσφαιρικών μορίων. Η προσθήκη του CO2 ως αερίου του θερμοκηπίου μειώνει τη ροή προς το διάστημα, πολύ γρήγορα για τα πρώτα μέρη ανά εκατομμύριο CO2. Αλλά καθώς προστίθεται περισσότερο CO2, αυξανομένης της συγκεντρώσεώς του, μειώνεται η ικανότητά του να συγκρατεί την ροή προς το διάστημα. Επομένως το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι καθόλου ευαίσθητο στις αλλαγές στις συγκεντρώσεις CO2. Αυτό φαίνεται στο πιο κάτω διάγραμμα.
Σχήμα 5: Σε αυτό το διάγραμμα η μπλε καμπύλη δείχνει πώς η ροή θερμικής ακτινοβολίας Z(C) από τη Γη στο διάστημα αλλάζει με τη συγκέντρωση C διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα. Η μπλε καμπύλη είναι σχεδόν επίπεδη, επομένως το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι ευαίσθητο στις αλλαγές της συγκέντρωσης CO2. Οι κάθετες κόκκινες γραμμές δείχνουν τη μείωση της ροής θερμότητος στο χώρο που προκαλείται από διαδοχικές αυξήσεις της συγκέντρωσης CO2 ( C ) κατά 50 ppm. Στην τρέχουσα τιμή της συγκέντρωσης CO2, περίπου C = 400 ppm, η ροή είναι Z(400 ppm) = 277 Watt ανά τετραγωνικό μέτρο (W/m-2).
Γνωρίζουμε επίσης ότι η αρχή της σύγχρονης αύξησης των εκπομπών CO2 ξεκίνησε στη βιομηχανική άνθηση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, αυτή η μεγάλη αύξηση του CO2 συνοδεύτηκε από μια σημαντική περίοδο παγκόσμιας ελάττωσης της θερμοκρασίας 33 ετών από το 1944-1976. Εάν το CO2 είναι ο κύριος παράγοντας αλλαγής της σύγχρονης θερμοκρασίας, γιατί οι θερμοκρασίες έπεσαν πραγματικά κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος; Ήταν αυτή η περίοδος ελάττωσης της θερμοκρασίας που έκανε πολλούς επιστήμονες στα τέλη της δεκαετίας του 1970 να προβλέψουν ότι εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή παγετώνων.
Τέλος η σημερινή χαμηλή συγκέντρωση CO2 οδηγεί τα δέντρα και τα φυτά σε μικρότερη ανάπτυξη και παραγωγή, σε σχέση με τις ανάγκες που έχουν για να επιτύχουν το πλήρες δυναμικό ανάπτυξής τους μέσω της φωτοσύνθεσης. Το CO2 είναι η σημαντικότερη τροφή για τα φυτά, οδηγεί σε αυξημένη φωτοσύνθεση. Τα φυτά αναπτύσσονται ταχύτερα σε υψηλές συγκεντρώσεις CO2 και με λιγότερο stess (καταπόνηση) και λιγότερο νερό. Τα δάση αναπτύσσονται ταχύτερα. Το CO2 επίσης διεγείρει την ανάπτυξη ευεργετικών βακτηρίων τόσο στο έδαφος όσο και στο νερό. Με την ταχύτερη ανάπτυξη των φυτών, ελαχιστοποιείται η διάβρωση του καλλιεργήσιμου εδάφους και αυξάνονται οι αποδόσεις των καλλιεργειών (Idso, 2013).
Ο λόγος για μια πιθανή μείωση της ξηρασίας μπορεί να οφείλεται στην αύξηση της περιεκτικότητας σε υγρασία του εδάφους παγκοσμίως, λόγω ενός συνδυασμού αυξανόμενων θερμοκρασιών και αύξησης του CO2. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες σημαίνουν ότι η ατμόσφαιρα μπορεί να φιλοξενήσει υψηλότερα επίπεδα υδρατμών, τα οποία στη συνέχεια οδηγούν σε αύξηση των βροχοπτώσεων. Αυτό υπερτροφοδοτείται από το γεγονός ότι η αύξηση της επίδρασης ως λιπάσματος του CO2 στα φυτά μειώνει το μέγεθος των αναπνευστικών τους πόρων (στοματίων) και τα φυτά έχουν μειωμένες ανάγκες για διαπνοή, οδηγώντας σε μειωμένες ανάγκες σε νερό και απώλεια νερού. Εξ’ άλλου το Παγκόσμιο Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης και Πρόβλεψης Ξηρασίας (GIDMaPS) παρέχει μετεωρολογικές και γεωργικές πληροφορίες ξηρασίας με βάση πολλαπλούς δορυφορικούς δείκτες από επεξεργασία λήψεων και δεδομένα βροχόπτωσης και υγρασίας εδάφους. Καμία αύξηση δεν αναγνωρίζεται τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια για ακραία, σοβαρή και εξαιρετική ξηρασία. Παρατηρείται σαφής μείωση της μέτριας ξηρασίας και των ασυνήθιστα ξηρών συνθηκών.
Τις τελευταίες χιλιετίες, τα επίπεδα CO2 ελαττώνονταν απότομα και σταθερά φθάνοντας σε περίπου 30 ppm πάνω από τη «γραμμή θανάτου» των 150 ppm κάτω από την οποία τα φυτά δεν μπορούν να επιβιώσουν. Τόσο τα σχετικά βραχυπρόθεσμα δεδομένα, όσο και τα πολύ πιο μακρινά δεδομένα (Berner 2001) δείχνουν μια ανησυχητική πτωτική τάση του CO2. Η απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα με τη χρήση ορυκτών καυσίμων επέτρεψε στην ανθρωπότητα να αυξήσει τις συγκεντρώσεις αυτού του ευεργετικού μορίου και ίσως να αποτρέψει μια πραγματική κλιματική αποκάλυψη.
Μια περίληψη 270 εργαστηριακών μελετών (Idso, 2013) από 83 καλλιέργειες έδειξε ότι η αύξηση των συγκεντρώσεων CO2 κατά 300 ppm αυξάνει την ανάπτυξη των φυτών κατά μέσο όρο 46% σε όλες τις καλλιέργειες που μελετήθηκαν. Αντίθετα, ένας μεγάλος αριθμός μελετών δείχνει τις δυσμενείς επιπτώσεις ενός περιβάλλοντος χαμηλών επιπέδων CO2. Για παράδειγμα, ο Overdieck (1988) έδειξε ότι, σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα, η ανάπτυξη των φυτών ήταν μειωμένη κατά 8% κατά την περίοδο πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση, όταν η συγκέντρωση του CO2 ήταν 280 ppm.
Ως εκ τούτου, οι προτεινόμενες άστοχες προσπάθειες μείωσης των συγκεντρώσεων CO2 είναι δυσμενείς για τα φυτά και τα ζώα και καταστρεπτικές για την ανθρωπότητα.
Διαδίκτυο
[1] https://www.consilium.europa.eu/el/policies/climate-change/, τελευταία επίσκεψη 23/01/2023.
[3] https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/climate-change-atmospheric-carbon-dioxide, τελευταία επίσκεψη 23/01/2023.
Φυσική για όλους, ανακτήθηκε από http://physics4u.gr/blog/, τελευταία επίσκεψη 17/01/2021.
Wikipedia, the free encyclopedia, ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/, τελευταία επίσκεψη 17/01/2021. News and Articles on Science and Technology, ανακτήθηκε από https://phys.org/, τελευταία επίσκεψη 17/01/2021.
Βιβλιογραφία
- Parker DE, Legg TP, Folland CK (1992) A new daily Central England Temperature Series, 1772 – 1991. Int. J. Clim., Vol 12, pp 317–342
- Boden TA, Marland G, Andres RJ (2016) Global CO2 emissions from Fossil-Fuel Burning Cement Manufacture and Gas Flaring 1751 - 2013. CDIAC, Oak Ridge National Laboratory, U.S. Dept of Energy, Oak Ridge, TN, USA, DOI 10.3334/CDIAC/00001_V2010
- Oerlemans J (2005) Extracting a Climate Signal from 169 Glacier Records. Science 29 Apr 2005: Vol. 308, Issue 5722, pp. 675–677 DOI: 10.1126/science.1107046
- Jevrejeva et al (2008) Recent global sea level acceleration started over 200 years ago? Geophys. Res. Lett., 35, L08715, doi:10.1029/2008GL033611
- Alley, R.B. 2004. GISP2 Ice Core Temperature and Accumulation Data. IGBP PAGES/World Data Center for Paleoclimatology Data Contribution Series #2004-013. NOAA/NGDC Paleoclimatology Program, Boulder CO, USA.
- Box JE, Yang L, Bromwich DH, Bai L (2009) Greenland Ice Sheet Surface Air Temperature Variability: 1840–2007*. American Meteorological Society, Journal of Climate Vol 22, pp 4029 - 4049
- Moberg A, Sonechkin DM, Holmgren K, Datsenko NM, Karlen W, Lauritzen SE (2005) Highly variable Northern Hemisphere temperatures reconstructed from low and high-resolution proxy data. Nature, 433(7026):613-617.
- Christy, J.R., McNider, R.T., 2017. Satellite bulk tropospheric temperatures as a metric for climate sensitivity. Asia-Pacific J Atmos Sci 53, 511–518.
- Wijngaarden-Happer 2020, Dependence of Earth's Thermal Radiation on Five Most Abundant Greenhouse Gases
- HadCRUT4 (2017) The Hadley Climate Research Unit (HadCRUT4) annual global mean surface temperature dataset,
- Boden TA, Marland G, Andres RJ (2016) Global CO2 emissions from Fossil-Fuel Burning Cement Manufacture and Gas Flaring 1751 - 2013. CDIAC, Oak Ridge National Laboratory, U.S. Dept of Energy, Oak Ridge, TN, USA, DOI 10.3334/CDIAC/00001_V2010
- Hao et al (2014) Global integrated drought monitoring and prediction system. Sci Data 1, doi:10.1038/sdata.2014.1
- Idso, 2013. The Positive Externalities of Carbon Dioxide: Estimating the Monetary Benefits of Rising Atmospheric CO2 Concentrations on Global Food Production. 30pp.
- Overdieck, D., 1988. The Effects of Preindustrial and Predicted Future Atmospheric CO2 Concentration on Lyonia mariana L.D. Don. Functional Ecology Vol. 3, No. 5, 1989.
- Beckman, John E. and T. J. Mahoney (1998). The Maunder Minimum and Climate Change: Have Historical Records Aided Current Research?. Library and Information Services in Astronomy III. ASP Conference Series. Vol. 153. Instituto de Astrofísica de Canarias, Tenerife: Astronomical Society of the Pacific.
- Σαχσαμάνογλου Χ.Σ., Μπλούτσος Α., 1998. Γενική Κλιματολογία, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Ζήτη.
