Κατάλογος πόλεων της Αρχαίας Κρήτης (Βικιπαίδεια)

Ο παρακάτω κατάλογος, περιέχει τις πόλεις της αρχαίας Κρήτης^[1] κατά αλφαβητική σειρά (περιλαμβάνονται και διπλές ονομασίες των πόλεων):

Αναφορές πόλεων της Αρχαίας Κρήτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Όμηρος αποκαλούσε την Αρχαία Κρήτη ως «Εκατόμπολιν» αναφέροντας ότι είχε εκατό (100) πόλεις.^[2] Μετά την εποχή του Ομήρου η αριθμητική αυτή αναφορά είναι πλέον περισσότερο συμβολική, αφού οι αρχαίες κρητικές πόλεις, που έως τώρα έχουν βρεθεί και αναγνωρισθεί, είναι τουλάχιστον πάνω από εκατόν πενήντα (150) ή και περισσότερες,^[3] σε γνωστές, αλλά και άγνωστες θέσεις και τοποθεσίες της σύγχρονης Κρήτης. Όμως δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός ούτε των πόλεων ούτε των ονομάτων.^[4] και επίσης για άλλες πόλεις είναι γνωστό το αρχαίο όνομα, σε άλλες γίνονται επιστημονικές υποθέσεις και σε άλλες αγνοείται εντελώς.^[5] Παράλληλα, υπάρχουν πολλά γνωστά ονόματα, που όμως δεν μπορούν να ταυτιστούν με καμιά από τις γνωστές θέσεις. Για τις περισσότερες πόλεις υπάρχει πληθώρα αναφορών και πηγών από την αρχαιότητα ως σήμερα, ενώ σε άλλες υπάρχουν ελάχιστες ή/και καθόλου αναφορές:

• 259 π.Χ. - 233 π.Χ.: Διάταγμα της Κνωσού, για ανανέωση της φιλίας με την Μίλητο και κυρίως μεταξύ των πόλεων: Τύλισος, Ραύκος, Χερσόνησος, Μίλατος, Ελτυνία, Ηράκλειον, Πριανσός, Απολλωνία Κρήτης Α’, Πέτρα, Ίτανος, Πραισός, Ιστρών, Ολούς, Δρήρος, Λατώ, Ελεύθερνα ή Απολλωνία Κρήτης Β’, Αξός, Κυδωνία και Φαλάσαρνα.^[6]
• 230 π.Χ. - 220 π.Χ. Αναφορά για την αποστολή Θεωροδόκων ή Θεαροδόκων της Πυθίας, (δηλαδή αυτών που αναλάμβαναν την παραλαβή και φιλοξενία των ιερών πρεσβευτών της αρχαιότητας, που ονομάζονταν «θεωροὶ» ή «θεαροὶ» για τα Πανελλήνια) μεταξύ των άλλων (π.χ από πόλεις των Κυθήρων) και από 29 κρητικές πόλεις. Ανάμεσά τους αναφέρονται και οι κρητικές πόλεις: Φάλαννα, Πελκίν, Ψυχίον, Ώλερος και Λασαία.^[7]
• 183 π.Χ. Αναφορά από τη συνθήκη φιλίας του βασιλιά Ευμένη Β’ με το Κοινόν των Κρητών και 31 κρητικές πόλεις. Γίνεται αναφορά στους εξής κατοίκους κρητικών πόλεων: «Γορτύνιοι, Κνώσιοι, Φαίστιοι, Λύττιοι, Ῥαύκιοι, Ἱεραπύτνιοι, Ἐλευθερναῖοι, Ἀπταραῖοι, Πολυρρήνιοι, Συβρίτιοι, Λαππαῖοι, Ἄξιοι, Πριανσιέες, Ἀλλαριῶται, Ἀρ [κ ] άδες, Κεραῗται, Πραίσιοι, Λάτιοι, Βιάννιοι, Μαλλαῖοι, Ἐρώνιοι, Χερ [σ] ονάσιοι, Ἀπολλωνιᾶται, Ἐλύριοι, Ὑρτακίνιοι, Ἐλτυναιεῖς, Ἀνω-[πο] λῖται, Ἠραδήννιοι, Ἰστρώνιοι, Ταρραῖοι και [.... ]ι̣ο̣ι̣.»^[8]

Αλφαβητικός Κατάλογος πόλεων της Αρχαίας Κρήτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Αγία Τριάδα,^[9] 3 χιλιόμετρα δυτικά της Φαιστού, Νομός Ηρακλείου
• Αγνείον,^[9] Άγιος Σώστης Κισάμου, Νομός Χανίων
• Άηρος,^[10] πιθανόν Ζήρος, Νομός Λασιθίου
• Αίνα,^[9] Καστέλι Καινούργιου, Νομός Ηρακλείου
• Αίπεια,^[11]
• Άκυτος,^[9] Θοδωρού ή Άγιοι Θεόδωροι Αγίας Μαρίνας Χανίων (νησίδα), Νομός Χανίων
• Άλας^[12] Αλάς ή Λασαία, 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά από τους Καλούς Λιμένες, Νομός Ηρακλείου
• Άλασσα^[13] ή Λασαία, 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά από τους Καλούς Λιμένες, Νομός Ηρακλείου
• Άλβα,^[9] Άρβη, Νομός Ηρακλείου
• Άλβη,^[9] Άρβη, Νομός Ηρακλείου
• Αλλαρία,^[9] (οι κάτοικοι: «Ἀλλαριῶται»),^[14] Σταυρωμένος Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Αμνισός,^[9] Καρτερός Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Άμπελος,^[9] Ξερόκαμπος Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Αμύκλαιον,^[15] Κόκκινος Πύργος, Πυργιωτίσσας, Νομός Ηρακλείου
• Αμφιμάλιον,^[16] Αμφίμαλα Αποκορώνου, Νομός Χανίων
• Ανώπολις,^[16] (οι κάτοικοι: «Ἀνω[πο]λῖται»),^[14] Ανώπολη Σφακίων, Νομός Χανίων
• Αξός,^[16] (οι κάτοικοι: «Ἄξιοι»),^[14][17] Αξός Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Απολλωνία Κρήτης Α’^[16] ή Απολλωνία (Β. Κρήτης), (οι κάτοικοι: «Ἀπολλωνιᾶται»),^[14][17] Αγία Πελαγία Μαλεβυζίου, Νομός Ηρακλείου
• Απολλωνία Κρήτης Β’^[18] ή Ελεύθερνα ή Απολλωνία (Ν. Κρήτης), (οι κάτοικοι: «Ἐλευθερναῖοι»),^[17] Ελεύθερνα, Νομός Ρεθύμνης
• Απολλωνιάς,^[19] Αργουλές, Σφακίων Νομός Χανίων
• Άπτερα ^[16] ή Άπταρα, (οι κάτοικοι: «Ἀπταραῖοι»),^[14] Παλαιόκαστρο Αποκορώνου, Νομός Χανίων
• Αραδήν^[16] ή Ηραδήν, Αράδαινα Σφακίων, Νομός Χανίων
• Άρβις^[20] ή Άρβη, Αμιρά Βιάννου, Νομός Ηρακλείου
• Αρκάδες ή Αρκαδία,^[16] (οι κάτοικοι: «Ἀρ[κ]άδες»),^[14] Αφρατί Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Αρσινόη,^[16] (επίνειο = λιμάνι) της Λύκτου, Λύκτος, Νομός Ηρακλείου
• Άσος,^[16] κοντά στο Βουρβουλίτη Καινούργιου, Νομός Ηρακλείου
• Αστάλη^[16] ή Ατάλη, Μπαλί Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Αστερουσία,^[16] άγνωστη θέση, (ασυμφωνία ερευνητών). Πιθανόν, Αστερούσια, Νομός Ηρακλείου
• Ατάλη ή Αστάλη, Μπαλί Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Άτρικος,^[21]
• Αυλών,^[16] Αυλή Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Αχάρνα,^[22] Αρχάνες Τεμένους, Νομός Ηρακλείου
• Άωρος,^[16] Ελεύθερνα, Νομός Ρεθύμνης
• Βήνη,^[16] περιοχή Γόρτυνας, Νομός Ηρακλείου
• Βιάννος,^[16] (οι κάτοικοι: «Βιάννιοι»),^[14] Άνω Βιάννος, Νομός Ηρακλείου
• Βίεννος,^[16] μεταξύ Φαλάσαρνας και Κριού Μετώπου, Νομός Χανίων
• Βιώννος,^[23] Κεραμέ Αγίου Βασιλείου, Νομός Ρεθύμνης
• Βοίβη,^[16] Πόμπια Καινούργιου, Νομός Ηρακλείου
• Βοιαί ή Βοίον^[16] ή Βοιαί
• Γάζα,^[24]
• Γλαμία^[25]
• Γληνός,^[26] Μεσαρά, Νομός Ηρακλείου
• Γόρτυνα, Γόρτυν^[27] ή Γόρτυς και Γορτύνη, (οι κάτοικοι: «Γορτύνιοι»).^[14] Παλαιότερα λεγόταν Ελλωτίς (διότι έτσι καλούσαν οι Κρήτες την Ευρώπη), έπειτα την έλεγαν Λάρισσα ή Λάρισα, αργότερα Κρημνία,^[28] κοντά στο χωριό Άγιοι Δέκα, 35°3′48″N 24°56′49″E, Νομός Ηρακλείου
• Γουρνιά,^[28] 19 χιλιόμετρο ε.ο. Αγίου Νικολάου - Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Γράμμιον,^[28] Ερημούπολη Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Δαίδαλα,^[28]
• Δία,^[28] πιθανώς βυθισμένη πόλη, (κάτοικος: Διεύς, και το θηλυκό Διάς), ανευρεθέν λιμάνι από Ζακ-Ιβ Κουστώ, νησίδα Δία του Κρητικού Πελάγους που υπάγεται στην κοινότητα Ελαίας, της επαρχίας Πεδιάδας, Νομός Ηρακλείου
• Διατόνιον,^[28] Αϊτάνια Πεδιάδος ή μέρος της Λυκάστου, Νομός Ηρακλείου
• Δίον,^[28] Μεσαρά & Φόδελε, Νομός Ηρακλείου
• Δουλόπολις,^[28] κοντά στη Σκλαβοπούλα Σελίνου, Νομός Χανίων
• Δραγμός,^[28] Παλαίκαστρο Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Δρήρος,^[28] (οι κάτοικοι: «Δρήριοι»),^[17] ύψωμα Άγιος Αντώνιος Νεάπολης Μεραμβέλου, Νομός Λασιθίου
• Είνατος ή Ίνατος^[28] Τσούτσουρος Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Ελαία,^[29] Ελιά Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου ( ή/και Γραμβούσα Κισάμου, Νομός Χανίων)
• Ελεύθερνα ή πιθανώς Ελευθεραί^[30] ή Απολλωνία Κρήτης Β’, (οι κάτοικοι: «Ἐλευθερναῖοι»),^[14][17] Ελεύθερνα Μυλοποτάμου, Πρίνες, Νομός Ρεθύμνης
• Ελλωτίς,^[31] Γόρτυνα, Νομός Ηρακλείου
• Ελτυνία,^[32] (οι κάτοικοι: «Ἐλτυνιεῖς»,^[17] ή «Ἐλτυναιεῖς»)^[14] ή Κουνάβοι Πεδιάδας, Νομός Ηρακλείου
• Έλυρος,^[33] (οι κάτοικοι: «Ἐλύριοι»),^[14] Ροδοβάνι Σελίνου, Νομός Χανίων
• Έρρανος ή Έρωνος, Παπούρα, Νομός Λασιθίου
• Ερταία,^[34] (αναφορά από επιγραφή της Κνωσού), Νομός Ηρακλείου
• Έρωνος,^[32] (οι κάτοικοι: «Ἐρώνιοι»),^[14] Παπούρα, Νομός Λασιθίου
• Ζάκρος,^[32] σήμερα Ζάκρος, Κάτω Ζάκρος, Νομός Λασιθίου
• Ετέα ή Ητεία ή Ήτις, Πετράς Σητείας & Σητεία, Νομός Λασιθίου
• Ηραδήν ή Αραδήν, (οι κάτοικοι: «Ἠραδήννιοι»),^[14] Αράδαινα Σφακίων, Νομός Χανίων
• Ηράκλεια,^[32] Ηράκλειο, Νομός Ηρακλείου
• Ηράκλειον,^[32] (οι κάτοικοι: «<Ἡ>ρακλεῶται»),^[17] Ηράκλειο, Νομός Ηρακλείου
• Ητεία ή Ήτις ή Ετέα, Πετράς Σητείας & Σητεία, Νομός Λασιθίου^[32] Πετράς Σητείας & Σητεία, Νομός Λασιθίου
• Θεναί,^[32] επαρχία Πεδιάδας, από Σαμπά μέχρι Αμνισό με πιθανότερη θέση το Ανάκτορο του Γαλατά Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Θέραπναι,^[32] μεταξύ Ελεύθερνας και Κυδωνίας, Νομός Ρεθύμνης
• Θήβη,^[35] Σίβα Πυργιωτίσσας, Νομός Ηρακλείου
• Ιεράπολις^[32] ή Ιεράπολη, Λεβήνα ή Μάλια, Νομός Ηρακλείου
• Ιεράπυτνα,^[32] (οι κάτοικοι: «Ἱεραπύτνιοι»),^[14] Ιεράπετρα, Νομός Λασιθίου
• Ιλλατία,^[32] μεταξύ Αλλαρίας και Συβρίτου, Νομός Ρεθύμνης
• Ιναχώριο,^[32] κοντά στο Άνω Σφηνάρι Κισάμου, Νομός Χανίων
• Ιπποκορώνιον^[32] ή Τάνος, κοντά στην Κυδωνία, στον Αποκόρωνα, Νομός Χανίων
• Ίστρος, Ιστρών ή Ιστοί, επίνειο του Ιστρώνος, Καλό Χωριό Αγίου Νικολάου, Νομός Λασιθίου^[32] (οι κάτοικοι: «Ἰστρώνιοι»),^[14][17] δίπλα στον ποταμό Ίστρωνα, Ίστρων (ποταμός) και το επίνειο του τον Ίστρο ή Ιστοί, Καλό Χωριό Αγίου Νικολάου, Νομός Λασιθίου
• Ιστοί,^[36] ή Ίστρος, επίνειο του Ιστρώνος, Καλό Χωριό Αγίου Νικολάου, Νομός Λασιθίου
• Ίτανος,^[32] (οι κάτοικοι: «Ἰτάνιο[ι]»),^[17] νότια Ερημούπολης Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Καινώ,^[32] Κάινα Αποκορώνου, Νομός Χανίων
• Καίρατος,^[37] Κνωσός, Νομός Ηρακλείου
• Καλαμύδη,^[32] Παλαιόχωρα Σελίνου, Νομός Χανίων
• Καμάρα,^[32] Άγιος Νικόλαος Μεραμπέλου, Νομός Λασιθίου
• Κάντανος,^[32] Κάντανος Σελίνου, Νομός Χανίων
• Καρνησσόπολις,^[32] Λύττος, Νομός Ηρακλείου
• Κάτρη,^[32] Λεκανοπέδιο Κράπης, Νομός Χανίων
• Καυδώ ή Κλαύδος ή Κλαύδη ή Καυνός,^[38]
• Καύνος ή Καύδος,^[38] Το νησί Γαύδος
• Κεραία,^[38] (οι κάτοικοι: «Κεραῗται»),^[14] Ρόκκα Κισάμου, Νομός Χανίων
• Κίσσαμος Α’,^[38] ή Κίσσαμος πόλις (επίνειο = λιμάνι) της Πολυρρηνίας, Καστέλι Κισάμου, Κίσσαμος, Νομός Χανίων
• Κίσσαμος Β’,^[38] Καλάμι Αποκορώνου, Κίσσαμος, Νομός Χανίων
• Κνωσός,^[38] (οι κάτοικοι: «Κνώσιοι»),^[14] 5 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, Νομός Ηρακλείου
• Κομμός ή Κομός, (επίνειο = λιμάνι) της Φαιστού
• Κόριον,^[38] κοντά στη Λίμνη Κουρνά Χανίων, Νομός Χανίων
• Κρημνία, άλλη ονομασία της Γόρτυνας,^[39] Νομός Ηρακλείου
• Κυδωνία,^[38] (οι κάτοικοι: «Κυδωνιᾶται»),^[17] Χανιά, Νομός Χανίων
• Κύτα ή Κύταιον, το Παλαιόκαστρο^[38] Ροδιάς Μαλεβυζίου, Νομός Ηρακλείου
• Κώρυκος,^[38] ακρωτήριο Γραμπούσα της Κισάμου;
• Λάμπη ή Λάππα,^[38] (οι κάτοικοι: «Λαππαῖοι»),^[14] ή Στίμπολις (κατά τον Μεσαίωνα) ή σήμερα Αργυρούπολη Ρεθύμνης, Νομός Ρεθύμνης Αργυρούπολη Νομός Ρεθύμνης
• Λάμων,^[38] πιθανών Πλακιάς Αγίου Βασιλείου, Νομός Ρεθύμνης
• Λάρισα,^[38] Καλαμαύκα Ιεραπέτρας, Νομός Λασιθίου
• Λασαία^[38] ή Λάσαια ή Λασός ή Αλάς ή Αλάσσα, 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά από τους Καλούς Λιμένες, Νομός Ηρακλείου
• Λασός,^[40] Λάππα;
• Λατώ, (οι κάτοικοι: «Λάτιοι»),^[14][17] διακρινόμενη σε Λατώ Ετέρα και Λατώ προς Καμάραν, Νομός Λασιθίου
• Λατώ Ετέρα,^[38] 3 χιλιόμετρα βόρεια της Κριτσάς, Νομός Λασιθίου
• Λατώ προς Καμάραν,^[34][41] (επίνειο = λιμάνι) της Λατούς, Άγιος Νικόλαος Μεραμβέλου, Νομός Λασιθίου
• Λεβήν,^[38] Λέντας, Νομός Ηρακλείου
• Λισός ή Λισσός,^[38] (επίνειο = λιμάνι) της Ελύρου Αϊ Κυρκός Σελίνου, Νομός Χανίων
• Λύκαστος,^[38] Βιτσιλιά Τεμένους, Νομός Ηρακλείου
• Λύκτος,^[42] μεταξύ Ξιδά - Κασταμονίτσας και Ασκών Πεδιάδας, σήμερα Λύττος, Νομός Ηρακλείου
• Λύττος ή Λύκτος, (οι κάτοικοι: «Λύττιοι»),^[14][43] μεταξύ Ξιδά - Κασταμονίτσας και Ασκών Πεδιάδας, σήμερα Λύττος, Νομός Ηρακλείου
• Μάλια,^[42] Μάλια Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Μάλλα,^[42] (οι κάτοικοι: «Μαλλαῖοι»),^[14] Μάλλες ή Μάλες Ιεραπέτρας, Νομός Λασιθίου
• Μαραθούσα,^[44] πιθανόν Λάππα, Νομός Ρεθύμνης
• Μαρώνεια ή Μαρωνεία,^[42] πιθανόν Μαρωνιά Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Μάταλλον ή Μάταλλα,^[42] (επίνειο = λιμάνι) της Φαιστού, Μάταλλα ή Μάταλα Πυργιώτισσας, Νομός Ηρακλείου
• Μίλατος ή Μίλητος,^[42] (οι κάτοικοι: «Μιλάτιοι»),^[17] Μίλατος, Νομός Λασιθίου
• Μινώα Α’ Μινώα,^[45] Μαράθι Κυδωνίας, Νομός Χανίων
• Μινώα Β’ Μινώα,^[46] Παχειά Άμμος Ιεραπέτρας, Νομός Λασιθίου
• Μυκήναι ή Μυκήνες,^[47] δυτικά των Χανίων, Νομός Χανίων
• Μύρινα,^[48] Σύβριτος, Νομός Ρεθύμνης
• Μωδαίοι,^[42] μεταξύ Κισσάμου και Κυδωνίας, Νομός Χανίων
• Ναξία ή Νάξος,^[49] κοντά στον Πλακιά Ελούντας, Νομός Λασιθίου
• ’Οαξος,^[42] Αξός Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Οιός,^[50] άγνωστη θέση.
• Ολόπυξος,^[51] κοντά στον Πατσό Αμαρίου, Νομός Ρεθύμνης
• Ολούς,^[42] (οι κάτοικοι: «Ὀλ<ο>ύντιοι»),^[17] Ελούντα, Νομός Λασιθίου
• Ονύχιον,^[42] πόλη ή τοποθεσία της Κρήτης με αποικία των Αμυκλαίων.
• Όριον, βυζαντινή πόλη, στη Βιράν Επισκοπή Ρεθύμνου, Νομός Ρεθύμνης
• Όριον,^[42] περιοχή Σελίνου, Νομός Χανίων
• Οσμίδα,^[52] Ονιθέ, κοινότητας Όρους Ρεθύμνου, Νομός Ρεθύμνης
• Παννόνα,^[53] Άγιος Θωμάς Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Πάνορμος,^[42] επίνειο της αρχαίας Ελεύθερνας, σήμερα Πάνορμο, Νομός Ρεθύμνης
• Παντομάτριον,^[42] Φόδελε Μαλεβυζίου, Νομός Ηρακλείου
• Παραισός,^[54] Πραισός, Νομός Λασιθίου
• Πελκίν ή Πέλκιν ή Πέλκις,^[55] Πελεκάνες Σελίνου, Νομός Χανίων
• Πέργαμος ή Περγαμία ή Πέργαμον,^[42] Κολυμπάρι ή Κολυμβάρι Κισάμου, Νομός Χανίων
• Πέτρα,^[56] (οι κάτοικοι: «Πετραῖοι»),^[17] περιοχή Ιεράπετρας, Νομός Λασιθίου
• Ποικιλασσός ή Ποικιλασός ή Ποικιλάσιον,^[42] (επίνειο = λιμάνι) της Ελύρου, μεταξύ της Σούγιας και της Αγίας Ρουμέλης & Βουκιλάσι Σφακίων, Νομός Χανίων
• Πολίχνα,^[42] κοντά στην Κυδωνία, Νομός Χανίων
• Πολυρρηνία,^[57] (οι κάτοικοι: «Πολυρρήνιοι»),^[14] Πολυρρήνια Κισάμου, Νομός Χανίων
• Πραισός,^[57] (οι κάτοικοι: «Πραίσιοι»),^[14][17] Νέα Πραισός Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Πρεπσίδαι ή Πρεπσίδες,^[58] μεταξύ Δρήρου και Μιλάτου, Νομός Λασιθίου
• Πριαισός,^[59] Πριανσός, Νομός Ηρακλείου
• Πριανσός,^[57] (οι κάτοικοι: «Πριάνσιοι»^[17] και «Πριανσιέες»),^[14] Καστελιανά Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Πρώνος,^[60] Έρωνος, Παπούρα, Νομός Λασιθίου
• Πύλωρος,^[61] Απεσωκάρι – Πλώρα Καινούργιου, Νομός Ηρακλείου
• Πύρανθος,^[62] Πυράθι Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Ραμνούς ^[63] ή Ραμνούντας, Στόμιον ή Στόμιο Κισάμου, Νομός Χανίων
• Ραύκος,^[57] (οι κάτοικοι: «Ῥαύκιοι»),^[14][17] Άγιος Μύρων Μαλεβυζίου, Νομός Ηρακλείου
• Ριζηνία,^[57] 2 χιλιόμετρα από τον Πρινιά Μαλεβυζίου, στο λόφο Πατέλλα, Νομός Ηρακλείου
• Ρίθυμνα,^[64] Ριθυμνία, Νομός Ρεθύμνης
• Ριθυμνία,^[57] Ρέθυμνο, Νομός Ρεθύμνης
• Ρύτιον ή Ρυτιασσός ή Ρυτιασός,^[57] Ροτάσι Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Σάτρα,^[65] Ελεύθερνα, Νομός Ρεθύμνης
• Σάωρος,^[66] Ελεύθερνα, Νομός Ρεθύμνης
• Σίκινος,^[67] Θέση άγνωστη.
• Σιπηλήν,^[68] μεταξύ Ελεύθερνας - Κυδωνίας, Νομός Ρεθύμνης
• Σισαία,^[57] Σίσες Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Σουλήνα ή Σουλίνα,^[69] Σουλία, Νομός Ρεθύμνης
• Σουλία,^[57] Αγία Γαλήνη Αγίου Βασιλείου
• Σουλίνα ή Σουλήνα, Σουλία, Νομός Ρεθύμνης
• Στάλαι ή Στάλες,^[70] Στήλαι, Νομός Ηρακλείου
• Στήλαι ή Στήλες,^[71] κοντά στα Καστελιανά Μονοφατσίου, Νομός Ηρακλείου
• Στρήνος,^[72] Ιστρών, Νομός Λασιθίου
• Σύβριτα,^[73] Σύβριτος, Νομός Ρεθύμνης
• Σύβριτος,^[74] (οι κάτοικοι: «Συβρίτιοι»),^[14] στις ρίζες του Ψηλορείτη, στη θέση των σημερινών χωριών Θρόνος Αμαρίου και Αγία Φωτεινή, Νομός Ρεθύμνης
• Συία ή Συΐα ή Σίβα,^[74] (επίνειο = λιμάνι) της Ελύρου Σούγια Σελίνου, Νομός Χανίων
• Σύρινθος,^[75] Μακρύς Γιαλός Σητείας, Νομός Λασιθίου
• Σωσάνδρα,^[76] στη νήσο Σωσάνδρα, κοντά στην Κρήτη
• Τάνος,^[77] κοντά στην Κυδωνία, στον Αποκόρωνα, Νομός Χανίων
• Τάρρα,^[74] (οι κάτοικοι: «Ταρραῖοι»),^[14] μεταξύ των πόλεων Φοίνικος και Ποικιλασσού και κοντά στην Έλυρο (της οποίας ήταν και επίνειο = λιμάνι), Αγία Ρούμελη Σφακίων, Νομός Χανίων
• Τεγέα,^[78] κοντά στην Πολυρρήνια, Νομός Χανίων
• Τρίποδος,^[79] Τριπόδω Μυλοποτάμου, Νομός Ρεθύμνης
• Τρίτα,^[80] Κνωσός, Νομός Ηρακλείου
• Τύλισος ή Τύλισσος,^[74] (οι κάτοικοι: «Τυλίσιοι»),^[17] σήμερα Τύλισος Μαλεβυζίου, Νομός Ηρακλείου
• Υδραμία ή Ύδραμον,^[74] Δράμια Αποκορώνου, Νομός Χανίων
• Υρσός ή Υρσώ,^[74] (οι κάτοικοι: Υρταίοι), Μεσαρά, Νομός Ηρακλείου
• Ύρτακος ή Υρτακίνα,^[74] (δες και λήμμα: Ύρτακος), (οι κάτοικοι: «Ὑρτακίνιοι»),^[14] Τεμένια Σελίνου, Νομός Χανίων
• Φαιστός,^[74] (οι κάτοικοι: «Φαίστιοι»),^[14] Φαιστός Καινούργιου, Νομός Ηρακλείου
• Φάλαννα ή Φαλάνναι,^[74] Γένη Αμαρίου, Νομός Ρεθύμνης
• Φαλανναία,^[81] Φάλαννα , Νομός Ρεθύμνης
• Φαλάσαρνα,^[74] ή Φαρραί, Λιγόρτυνος, Νομός Ηρακλείου
• Φελαία,^[82] Ακρωτήριο Τράχηλος Κισάμου, Νομός Χανίων
• Φοινικούς,^[74] Λουτρό Σφακίων, Νομός Χανίων
• Φοίνιξ Λαμπαίων,^[83] Πλακιάς Αγίου Βασιλείου, Νομός Ρεθύμνης
• Χαλκητόριον,^[84] Άγνωστη θέση.
• Χερρόνησος,^[74] (οι κάτοικοι: «Χερ[σ]ονάσιοι»),^[14] Χερσόνησος Πεδιάδος, Νομός Ηρακλείου
• Χερσόνησος,^[85] (οι κάτοικοι: «Χερσονήσιοι»),^[17] Ακρωτήριο Σφηνάρι Κισάμου, Νομός Χανίων
• Ψυχίον,^[86] Ακρωτήριο Μέλισσα Αγίου Βασιλείου, Νομός Ρεθύμνης
• Ώλερος,^[74] Μεσελέροι Ιεραπέτρας, Νομός Λασιθίου

Διάφορες ιστορικές τοποθεσίες της Αρχαίας Κρήτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Αρκαίνσιον Άντρον ή Ιδαίον Άντρον
• Δία,^[28] νησί του Κρητικού Πελάγους που υπάγεται στην κοινότητα Ελαίας, της επαρχίας Πεδιάδας, Νομός Ηρακλείου
• Δικταίον Άντρον,^[28]
• Σπήλαιο Ειλείθυιας,^[28]
• Ιδαίον Άντρον ή Αρκαίνσιον Άντρον,^[34]
• Ιερά νήσος,^[87]
• Καλοί Λιμένες,^[88] Καλοί Λιμένες Ηρακλείου
• Λητώα ή Λητώαι,^[89]

Αποικίες Κρητών εκτός Αρχαίας Κρήτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

• Αστερουσία,^[90]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέλεκυς του Αρκαλοχωρίου - Επιγραφή της Γόρτυνας - Δίσκος της Φαιστού