Κοσμοθεωρία των αναρχικών είναι η αστική κοσμοθεωρία γυρισμένη από την ανάποδη... (Παρουσίαση βιβλίου)

• ΧΙΚΗ
• ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  

  

  

  
• ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  

  

  

  
• ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
  

  

  

  
• ΚΟΙΝΩΝΙΑ
  

  

  

  
• ΑΠΟΨΕΙΣ
• ΙΣΤΟΡΙΑ
  

  

  

  
• ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Μαρξισμός, Αναρχισμός, «Αυτοδιαχείριση»

ΑΠΟ ΣΦΥΡΟΔΡΕΠΑΝΟΣ ΣΤΟ ΑΥΓ 2, 2016ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Γράφει η Άννεκε Ιωαννάτου //

«Η κοσμοθεωρία των αναρχικών είναι η αστική κοσμοθεωρία γυρισμένη από την ανάποδη. Οι ατομικιστικές τους θεωρίες, το ατομικιστικό τους ιδανικό βρίσκονται σε άμεση αντίθεση με το σοσιαλισμό. Οι απόψεις τους δεν εκφράζουν το μέλλον του αστικού καθεστώτος, που βαδίζει με ακατάσχετη δύναμη προς την κοινωνικοποίηση της εργασίας, αλλά το παρόν ή ακόμα και το παρελθόν αυτού του καθεστώτος, την κυριαρχία της τυφλής και τυχαίας σύμπτωσης πάνω στο μεμονωμένο, χωριστό μικροπαραγωγό. Η τακτική τους, που ανάγεται στην άρνηση του πολιτικού αγώνα, διαιρεί τους προλεταρίους, και στην πραγματικότητα τους μετατρέπει σε παθητικούς συμμετόχους της μιaς ή της άλλης αστικής πολιτικής, γιατί μια πραγματική απομάκρυνση των εργατών από την πολιτική είναι αδύνατη και ακατόρθωτη» (Λένιν, Σοσιαλισμός και Ανaρχισμός, Άπαντα, τόμος 12, σελ. 131).

Για τον αναρχισμό έχουν γραφτεί πολλά. Και οι κλασικοί του μαρξισμού έχουν ασχοληθεί με το θέμα, πολιτικά, ιστορικά, αλλά και ψυχοκοινωνικά, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε στην επανέκδοση Καρλ Μαρξ- Φρίντριχ Ένγκελς, Για τον αναρχισμό (εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»). Ο μαρξισμός, το εργατικό-λαϊκό κίνημα ήταν πάντα ενάντια στην τρομοκρατία, όπως φαίνεται καθαρά στα κείμενα αυτά, που ανα- φέρονται στην πάλη με τον μπακουνισμό στην περίοδο της Α’ Διεθνούς και αποδείχνουν την αντεπαναστατική δράση των αναρχικών της εποχής. Θέλουμε, όμως, να επιστήσουμε την προσοχή σ’ ένα άλλο, σπουδαίο βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Παρασκήνιο» το 2000 με τίτλο Μαρξισμός Αναρχισμός & «Αυτοδιαχείριση» του Ανδρέα Σκαμπαρδώνη, στο οποίο βρίσκεται το ως άνω απόσπασμα (σελ. 19). Ο Λένιν σε μία φράση χαρακτηρίζει το ανιστόρητο του αναρχισμού στην εποχή που αναπτύσσεται ο καπιταλισμός: εκφράζει τη φύση, την ψυχολογία του μικροαστού σε μια εποχή που ο καπιταλισμός απομακρύνεται από το στάδιο της ατομικής μικροπαραγωγής. Ο αναρχο-ουτοπικός-αυθόρμητος χαρακτήρας του φαινομένου ανήκει στο παρελθόν ή στο παρόν στο βαθμό που υπάρχει ακόμα η μικροπαραγωγή, αλλά σίγουρα δεν ανήκει στο μέλλον. Το μέλλον στο οποίο «κλωτσάνε» οι αναρχικοί με την προσπάθειά τους να σπάσουν τον οργανωμένο εργατικό αγώνα. Σήμερα δεν λέγονται πάντα αναρχικοί, αλλά αντιεξουσιαστές που εκφράζονται ανάμεσα σ’ άλλα και στο λεγόμενο κίνημα των πλατειών, «Παραιτηθείτε», «Να καεί, να καεί…κλπ» που κύριο τους σύνθημα είναι το «όχι κόμματα, όχι συνδικάτα» βάζοντάς τα με κάθε μορφή οργανωμένης πάλης. Απλώς θα καλέσεις τον κόσμο στις πλατείες μέσω διαδικτύου. Δηλαδή, όπως στην εποχή του Λένιν, άρνηση του πολιτικού αγώνα, διάσπαση των γραμμών του προλεταριάτου κλπ. Έτσι ο Ανδρέας Σκαμπαρδώνης τονίζει, ότι «ο κλασικός αναρχισμός ήταν φαινόμενο του ανερχόμενου καπιταλισμού. Ο σημερινός αποτελεί γνώρισμα του καπιταλισμού που σαπίζει. Οι παλαιοί δεν έκρυβαν την ιδεολογική τους ταυτότητα. Οι μοντέρνοι διστάζουν να τη δείξουν. Προτιμούν άλλες ονομασίες. Αυτοαποκαλούνται «αντιεξουσιαστές», «αυτόνομοι», «αντιεξουσιαστές κομμουνιστές», «αντιεξουσιαστές σοσιαλιστές», «αυτοδιαχειριστές» κλπ. Τελευταία ακούμε πολύ τον όρο «αντιεξουσιαστές». Ο συγγραφέας του βιβλίου κατέβαλε μια μεγάλη προσπάθεια για το πόνημα αυτό καταθέτοντας τις δικές του απόψεις, πάντα γερά θεμελιωμένες και στηριγμένες σε μια ογκώδη βιβλιογραφία. Αποδείχνει με το πόνημά του την αντιδραστική, μικροαστική φύση του φαινομένου. Με τη μορφή της απάρνησης της κάθε πολιτικής, αλλά εμφανιζόμενος ως υπερεπαναστατικός, ο αναρχισμός προσπαθεί να ενσωματώσει κάθε διαμαρτυρόμενο, αλλά ιδιαίτερα τον εργαζόμενο-συνδικαλιστή στην αστική πολιτική. Το εύρος και το βάθος των θεμάτων με το οποίο καταπιάνεται ο Ανδρέας Σκαμπαρδώνης σε συνδυασμό με τη σθεναρή γραφή του- που δεν είναι πάντα απαλλαγμένη από μια τάση απολυτότητας – κάνουν ωστόσο τη μελέτη του ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.

Ένα περιεχόμενο διαχρονικό

Μόνο μια ματιά στη θεματική των κεφαλαίων μας κάνει να καταλάβουμε το φιλόδοξο του όλου εγχειρήματος. Έτσι, το πρώτο κεφάλαιο πραγματεύεται τις κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές κι άλλες αιτίες της αναβίωσης του αναρχισμού κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Το δεύτερο κεφάλαιο συγκρίνει τις απόψεις του μαρξισμού και του αναρχισμού για τη βία και την τρομοκρατία, κάτι που ξανακερδίζει στις μέρες μας ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ενώ το τρίτο κεφάλαιο αναλύει το ρόλο της πρωτοπόρας τάξης, την ιστορική αποστολή της και την απόρριψη του ρόλου αυτού εκ μέρους των αναρχικών. Καθόλου τυχαίο και άκρως αποκαλυπτικό αυτό το τελευταίο, για την αληθινή φύση του αναρχικού φαινομένου. Έπεται στο τέταρτο κεφάλαιο τεκμηριωμένα, όπως όλα, η απόρριψη της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του μαρξισμού εκ μέρους των αναρχικών. Στο πέμπτο κεφάλαιο ο συγγραφέας στέκεται στη θεοποίηση του αυθόρμητου από τους αναρχικούς. Ούτε αυτό δεν είναι τυχαίο, όπως θα δείξει με βάση τις αναλύσεις του Λένιν και σε αντιπαράθεση, όπως όλο το βιβλίο, με διάφορους φιλόσοφους, ιδεολόγους, πολιτικούς που έκαναν θραύση σε Δύση και Ανατολή. Στο έκτο κεφάλαιο – δεν θα μπορούσε να λείψει – αντιπαρατίθενται οι απόψεις του μαρξισμού και του αναρχισμού για το κράτος. Με το έβδομο κεφάλαιο μπαίνουμε σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση της διαφοράς ανάμεσα στον ατομικιστικό και τον κολεκτιβιστικό αναρχισμό. Ένας διαχωρισμός που ίσως κάνει εντύπωση, διότι συνήθως ο αναρχισμός κατηγορείται – αν κατηγορείται – ως ατομικιστικός, χαρακτηριστικό που τον τοποθετεί στη μικροαστική ψυχοσύνθεση. Το όγδοο και το ένατο και τελευταίο κεφάλαιο πραγματεύονται τη λεγόμενη «αυτοδιαχείριση» (πάντα σε εισαγωγικά) και μάλιστα σαν υποσύνολο του αναρχισμού. Γνωρίζουμε καλά, γιατί κατά καιρούς δίνουν και παίρνουν, τους όρους «αυτοδιαχείριση», «αυτοοργάνωση», αυτοδιεύθυνση κλπ. με τον εκθειασμό του «α-κομματικού», του «α-πολιτίκ», του «αντι-συνδικαλισμού», του αυθόρμητου και των κινημάτων, όπως τα ζούμε σε διάφορα κινήματα στις πλατείες και τα τελευταία χρόνια σε μια σύγχρονη, αλλά ουσιαστικά παλαιά μορφή του αναρχο-αυθόρμητου φαινομένου. To ένατο κεφάλαιο συνεχίζει, αλλά πιο βαθιά ακόμα, με το ιδεολόγημα της «αυτοδιαχείρισης» που δεν συμβιβάζεται με τη νομοτέλεια του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, όπως το διατυπώνει ο συγγραφέας στη βάση των αναλύσεων των Μαρξ-Ένγκελς, αλλά και Λένιν λέγοντας:«Η «αυτοδιαχείριση» δε συμβιβάζεται με τους νόμουςανάπτυξης του σοσιαλισμού. Προϋποθέτει ότι ξεχωριστές ομάδες εργατών κατέχουν ιδιοκτησία, που τη διαχειρίζονται για αποκλειστικά δικό τους όφελος. Οι υπόλοιποι ούτε καν λογαριάζονται. Ο καθένας για τον εαυτό του κι όλοι εναντίον όλων! Η παμπάλαιη επιθυμία των μικροαστών, να είναι ιδιοκτήτες και να ζουν περιχαρακωμένοι, εδώ βρίσκει τη σύγχρονή της έκφραση. Ο Ένγκελς, θυμίζω, στην εργασία του «Για το ζήτημα της κατοικίας», μέμφεται τον ιδεολογικό πρόγονο των «αυτοδιαχειριστών», τον Προυντόν, ότι έχει το αντιδραστικό όνειρο να κάνει τον «κάθε ξεχωριστό εργάτηιδιοκτήτη του σπιτιού, του αγροκτήματος, του εργαλείου», ενώ το ζήτημα είναι η εργατική τάξη να γίνει συλλογικός ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής (Κ. Μαρξ-Φ.Ένγκελς: «Διαλεκτά Έργα», τόμος Ι, σελ. 758)».

Η σημασία μιας τέτοιας έκδοσης

Αξίζει να επανερχόμαστε στο θέμα του αναρχισμού. Για την πλειονότητα των ανθρώπων, για το λεγόμενο «κοινό νου», ο αναρχισμός μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι με τον κομμουνισμό. Η αντι-κομμουνιστική προπαγάνδα φροντίζει για το μπέρδεμα. Η έκφραση «αναρχοκομμουνιστής» είναι γνωστή. Η κοινή γνώμη ήταν με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένη – ή να πούμε «παραμορφωμένη;» – ώστε συνειρμικά να συνδέει την έννοια του αναρχισμού με την έννοια της τρομοκρατίας και την έννοια «κομμουνιστής» με τη σειρά της με την έννοια «αναρχικός», αν και μετά το 2001 το θέμα έχει πάρει μια διαφορετική διάσταση με την «αντιπαράθεση» του «τρομοκράτη- Ισλάμ» ενάντια στις «αξίες του δυτικού πολιτισμού». Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης τα ιδεολογήματα άρχισαν να προσαρμόζονται στις ανάγκες του αστικού κατεστημένου να δημιουργήσει έναν καινούργιο εχθρό.

Πώς ξεκίνησε, όμως, ο αναρχισμός σαν ιδεολογία; Σύμφωνα με το συγγραφέα «ο αναρχισμός, ως ιδεολογία, αποτέλεσε, στο ξεκίνημά του, αταίριαστο πάντρεμα της ψευτοεπαναστατικότητας του μανιασμένου μικροαστού με τις ουτοπιστικές αντιλήψεις του Διαφωτισμού, ο οποίος προϋπήρξε και πρέσβευε, δίκην πανάκειας, τις Αρχές του Ορθού Λόγου και του Δικαίου. Οι «αντιεξουσιαστές» στάθηκαν ανίκανοι να προσαρμόσουν, όσο βέβαια ήταν δυνατόν, τις Αρχές αυτές στην πραγματικότητα. Απεναντίας επέτειναν το μεταφυσικό τους χαρακτήρα. Και πίστεψαν πως, αν κατέστρεφαν βίαια και ξαφνικά την υπάρχουσα κοινωνία, που τις κρατούσε δέσμιες, τούτες θα επικρατούσαν και ο κόσμος θα μεταμορφωνόταν εκ βάθρων. Με την παρέλευση του χρόνου, φάνηκε πόσο αφύσικη ήταν η επιγαμία. Η μικροαστική μανία δεν μπορούσε να συνυπάρξει με τη νηφαλιότητα του Ορθολογισμού. Ώσπου, τελικά, τα ταξικά γνωρίσματα του αναρχισμού επικράτησαν παντελώς κι εκτόπισαν τις φιλοσοφικές προσμείξεις που τον φτιασίδωναν. Ο αναρχισμός της δεύτερης πεντηκονταετίας του 19ου κι ολόκληρου του 20ου αιώνα έχει τόση σχέση με τον Ορθολογισμό, όση και η Τζιοκόντα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι με τα αντίγραφά της, που «διακοσμούν» τα ακαλαίσθητα σπίτια των «φιλότεχνων» μικροαστών» (σελ. 30/31).

Πολλοί και διάφοροι μέχρι σήμερα, έχουν σφετεριστεί και καταχραστεί τις ιδέες των Διαφωτιστών του 18ου αιώνα, όπως είδαμε και στα δύο προηγούμενά μου άρθρα-βιβλιοπαρουσιάσεις με αφορμή τη Γαλλική Επανάσταση. Αυτό, βέβαια, δεν μειώνει με κανέναν τρόπο τον ιστορικό τους ρόλο στην πρόοδο του ανθρώπινου στοχασμού. Δεν έχει σημασία αν διαφωνούμε ή συμφωνούμε και σε ποιο βαθμό. Το ίδιο ισχύει για το βιβλίο του Ανδρέα Σκαμπαρδώνη που χωρίς αμφιβολία, εξακολουθεί να αποτελεί μια σημαντική συμβολή στη διαπάλη των ιδεών, όπως και τα άλλα δύο που έγραψε: Δοκίμιο για την παλινόρθωση του καπιταλισμού και τη διεθνοποίηση και Αντεπίθεση του μαρξισμού από τις ίδιες εκδόσεις.

Ο φασισμός των αντιφασιστών (του Τάκη Φωτόπουλου της "Περιεκτικής Δημοκρατίας")

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (6 Οκτωβρίου 2013)

---

Ο φασισμός των αντιφασιστών

Έκδοση PDF εκτυπώσιμη

ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Η εκστρατεία των «αντιφασιστών» να μας σώσει από τον θανάσιμο φασιστικό κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε σαν λαός ήδη έδειξε τα αληθινά χρώματά της, όπως έγραφα στο άρθρο της 22/9. Ότι, δηλαδή, στην πραγματικότητα, απέβλεπε να αποπροσανατολίσει τα καθημερινά εξαθλιούμενα λαϊκά στρώματα από τον πραγματικό κίνδυνο που αντιμετωπίζουν: «την ολοκλήρωση της οικονομικής καταστροφής στα χέρια της Υπερεθνικής ελίτ (Υ/Ε) και της ντόπιας ελίτ». Τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα τα πανάθλια κανάλια με τους καλοβολεμένους «δημοσιογράφους», οι οποίοι τον καιρό που τα συνθλιβόμενα λαϊκά στρώματα κατέβαιναν σε απεργίες και διαδηλώσεις έκαναν το παν για να υπονομεύσουν τους αγώνες τους, τώρα κάνουν το παν για να τα στρέψουν σε φανταστικούς κινδύνους, τη στιγμή που οι ελίτ παγιώνουν και επεκτείνουν τα μέτρα που τα φτωχοποιούν περισσότερο.

Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι μπορεί να αμφισβητηθεί ο φασιστικός χαρακτήρας των συστηματικών επιθέσεων εναντίον μεταναστών από κάποιους τραμπούκους της ΧΑ. Το να ισχυριστεί όμως κάποιος σήμερα, με βάση τις πρακτικές αυτές, ότι αντιμετωπίζουμε μαζικά ναζιστικά κόμματα και πραγματικά τάγματα εφόδου, όπως στη δεκαετία του 1930, θα ήταν κακόγουστο ανέκδοτο, αν δεν ήταν άκρως επικίνδυνο. Ιδιαίτερα, τώρα, που βγαίνουν «αντιφασίστες» να απειλούν ότι «τον φασισμό θα τον αντιμετωπίσει και θα τον αποτελειώσει το μαζικό αντιφασιστικό κίνημα της μεγάλης πλειοψηφίας που σιχαίνεται τους νεοναζί» (δηλαδή οι ίδιοι αυτοδιορισμένοι προστάτες του λαού!) (“Ε”, 2/10). Με την ίδια όμως λογική θα μπορούσαν και οι τραμπούκοι της ΧΑ και άλλοι παρόμοιοι να κάνουν το ίδιο, και να μας οδηγήσουν κάποιοι (πίσω από όλους αυτούς) σε ένα εμφύλιο, παρόμοιο με τους εμφυλίους που στήνουν σήμερα η Υ/Ε μαζί με τη Σιωνιστική ελίτ στις Αραβικές χώρες για να υποτάξουν τους λαούς που αγωνίζονται για την εθνική και οικονομική κυριαρχία τους, δηλαδή την λαϊκή κυριαρχία.

Και είναι φανταστικός ο φασιστικός κίνδυνος στην Ελλάδα για τους εξής λόγους:

• Πρώτον, ο εθνικοσοσιαλισμός ήταν κίνημα που άνθησε κάτω από συγκριμένες ιστορικές  συνθήκες στη Γερμανία, την εποχή που δεν υπήρχε η σημερινή οικονομική αλληλεξάρτηση των οικονομιών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, η οποία ουσιαστικά καταργεί την λαϊκή κυριαρχία, έστω και αν τυπικά παραμένει ο τύπος του (ξεδοντιασμένου πια) κράτους-έθνους που τώρα παίζει τον ρόλο τοπικού σερίφη της Υ/Ε. Σήμερα, κάθε μη αρεστή στην Υ/Ε κυβέρνηση, της οποίας η οικονομία είναι ήδη πλήρως ενσωματωμένη στη Νέα Διεθνή Τάξη (ΝΔΤ), μπορεί να οδηγηθεί  σε άμεση οικονομική κατάρρευση σε διάστημα ημερών.
• Δεύτερον, στην Ελλάδα είναι φανερό ότι δεν υπάρχει μαζικό εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα αλλά απλώς ένα εθνικιστικό κόμμα με μερικές εκατοντάδες τραμπούκους και εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους, αγανακτισμένους για την αθλιότητα στην οποία τους καταδίκασαν οι ελίτ. Γι’αυτό και δεν είδαμε καμιά μαζική διαδήλωση εθνικοσοσιαλιστών να υπερασπίζονται την ηγεσία και το κόμμα τους, τώρα που επιχειρείται η συντριβή του. Στην Ελλάδα, άλλωστε, δεν υπήρχε ποτέ ισχυρό «φασιστικό» κίνημα, ακόμη και όταν ανθούσε στο εξωτερικό, ούτε έγιναν ξαφνικά τα λαϊκά στρώματα «φασιστικά» ή ρατσιστικά. Οι αγανακτισμένοι αυτοί πολλαπλασιάσθηκαν ραγδαία σαν αποτέλεσμα της πρωτόγνωρης κρίσης που έχει φθάσει τα όρια της οικονομικής καταστροφής και της συνακόλουθης απαξίωσης των κομμάτων εξουσίας, που τελικά ψηφίζονται μόνο από τα προνομιούχα στρώματα.
• Τρίτον, η παράλληλη αποστασιοποίηση πολλών ψηφοφόρων στα λαϊκά στρώματα από μια χρεωκοπημένη«Αριστερά» που είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Και αυτό, γιατί αντί τα κόμματα στην Αριστερά να στραφούν κατά της παγκοσμιοποίησης που καταργεί την λαϊκή κυριαρχία, η μεν ροζ Αριστερά και τα οικολογικά κόμματα ενσωματώθηκαν πλήρως στη ΝΔΤ, οι δε Μαρξιστές της συμφοράς, είτε την παίρνουν σαν «αναγκαίο κακό» στην ιστορική διαδικασία, είτε έχουν υιοθετήσει ένα μεταμοντέρνο Μαρξισμό που τους οδηγεί ακόμη και σε επιδοκιμασία των Αραβικών  «επαναστάσεων». Το ΚΚΕ, μολονότι είναι το μοναδικό ΚΚ που παίρνει συνεπή θέση κατά της παγκοσμιοποίησης και των εκφραστών της στον χώρο μας (ΕΕ, ΝΑΤΟ κ.λπ.), ουσιαστικά παραπέμπει το θέμα στις καλένδες όταν το συνδέει άμεσα με τον στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης, ενώ θα μπορούσε να πρωτοστατήσει στην δημιουργία ενός παλλαϊκού μετώπου κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης, με βασικό αίτημα την οικονομική αυτοδυναμία μέσα από την έξοδο από την ΕΕ. Πράγμα που θα οδηγούσε στη σωτηρία των λαϊκών στρωμάτων από την καταστροφική κρίση, αλλά και θα άνοιγε τον δρόμο για συστημική αλλαγή.

Φυσικά, η Κοινοβουλευτική Χούντα και οι πάτρωνές της στις ελίτ ξέρουν πολύ καλά ποιος είναι ο πραγματικός κίνδυνος. Γι’ αυτό και ο ίδιος ο αρχηγός της Κοινοβουλευτικής Χούντας στην επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον τόνισε ότι θεωρεί το ίδιο ακραίες τις θέσεις της ΧΑ με αυτές  της Αριστεράς που μιλά για έξοδο από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, δείχνοντας τον επόμενο στόχο του συστήματος. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι ήδη άρχισε μια συστηματική εκστρατεία φίμωσης κάθε υποστηρικτή της «ακραίας» αυτής άποψης, όχι μόνο από τη Χούντα, αλλά και από την συστημική Αριστερά που επίσης θεωρεί ταμπού την ΕΕ. Έτσι, ακόμη και η ΙΣΚΡΑ, η ιστοσελίδα του «Αριστερού Ρεύματος» του ΣΥΡΙΖΑ που συζητά (θεωρητικά, βέβαια, αφού παραμένει στον ΣΥΡΙΖΑ!) την έξοδο από το Ευρώ ―αλλά όχι και από την ΕΕ― η οποία ανελλιπώς αναδημοσίευε τελευταία τη στήλη αυτή, ξαφνικά  κατέβασε το άρθρο της 22/9. Στη συνέχεια, ανέβασε μεν το περασμένο άρθρο μου αλλά, σε κατάφωρη παραβίαση της ίδιας της δεοντολογίας της, δημοσίευσε μαζί και λασπολογικά σχόλια εναντίον μου κάποιου γνωστού διαδικτυακού λασπολόγου με το ψευδώνυμο «Omadeon» που (όπως παρόμοιοι του σε άλλες ιστοσελίδες) επανήλθαν για πολλοστή φορά με συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς και δυσώδη σχόλια κάτω από την ύποπτη κουκούλα τους, που ποτέ δεν θα δημοσιευόντουσαν επώνυμα στον μη κίτρινο τύπο. Συνακόλουθα, αναγκάστηκα να ζητήσω ο ίδιος από την ιστοσελίδα αυτή να κατεβάσει το άρθρο και να μην αναδημοσιεύει πια άρθρα μου...

Περισσότερα για τις θέσεις του Δικτύου Περιεκτικής Δημοκρατίας για τη Χρυσή Αυγή εδώ

http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ: Μεγάλη προσοχή στην Τουρκία - Διαβάστε ίσως το πιο...

ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ: Μεγάλη προσοχή στην Τουρκία - Διαβάστε ίσως το πιο...: Όπως  προαναγγείλαμε , θα κάνουμε αναφορά στο άρθρο του Ιμπραχίμ Καραγκιούλ, από την εφημερίδα  Yeni Şafak , με τίτλο «Αυτό που έγινε στις...

LU Xiaojun,World Record, Men 77kg ,2013 World Weightlifting Championship...

Ένα ποίημα του Λόρδου Μπάιρον που φυσικά ουδέποτε δίδαξαν στα σχολεία για ευνόητους λόγους.

Ένα ποίημα του Λόρδου Μπάιρον που φυσικά ουδέποτε δίδαξαν στα σχολεία για ευνόητους λόγους.

Η αλήθεια για την κατάληξη -άκης στα κρητικά ονόματα

30 Ιουλίου 2016

Από τη συχνή της χρήση ή κατάληξη –ακης στα επώνυμα συνδέεται αυτόματα στην σκέψη μας με την Κρήτη. π.χ – Καζαντζάκης, Θεοδωράκης, Μητσοτάκης. Υπάρχει όμως μια σωρεία επωνύμων Κρητικών που μεγαλούργησαν στην Κρήτη και έξω από αυτή αλλά δεν τελειώνουν σε –ακης.

Μια θεωρία είναι ότι το –ακης είναι τούρκικη προσθήκη για να υποβιβάσουν το όνομα, όπως θα λέγαμε σήμερα Λιοντάρι – Λιονταρ–άκι.

Άλλη θεωρία είναι ότι τα κρητικά επίθετα πρόσφατα (σχετικά) γύρισαν σε – ακης. Παλιότερα ήταν ακριβώς το αντίθετο (υπερθετικά) πχ Σήφακας και όχι Σηφακάκης. Κατά πάσα πιθανότητα στην ορεινή Κρήτη και στα Σφακιά θα συναντήσεις πολλά υπερθετικά επίθετα, σε αντίθεση με το υπόλοιπο νησί.

Ένας δημοφιλής αστικός μύθος που πλανάται επιμόνως είναι ότι το – άκης στα κρητικά επίθετα το επέβαλλαν οι Τούρκοι για να μειώνουν τους Κρητικούς.

Καμία σχέση: Επισήμως οι Τούρκοι δεν είχαν επώνυμα. Μονάχα κατά τα τέλη του 19ου αι μ.Χ που άρχισε η συστηματική καταγραφή επωνύμων, έγινε κατάχρηση του –άκης, όχι πάντως περισσότερο απ’ ότι τα –άτος, –άκος, -πούλος, –όγλου (–ίδης –άδης), –ίτσης (–ιτσας, -ιτζας, –ιτζης), –έλης, –ούτσος κλπ, σε άλλες ελληνικές χώρες. Δηλαδή άρχισε η μετάλλαξη οικογενειακών επιθέτων στα δημόσια αρχεία, π.χ το Δάνδολος σε Δανδουλάκης, το Χαβαλές σε Χαβαλεδάκης, το Ραΐσης ( ρεΐς = πλοίαρχος, καπετάνιος καραβιού ) σε Ραϊσάκης, το Μαρούλης σε Μαρουλάκης, το Ρόκας σε Ροκάκης, το Μαράθης σε Μαραθάκης, το Λαμπάθης σε Λαμπαθάκης, το Καρδάμης σε Καρδαμάκης, το Καρπούζης σε Καρπουζάκης, το Μπάμιας σε Μπαμιάκης, το Μανούσος σε Μανουσάκης, το Αλυγίζος σε Αλυγιζάκης το Ροσμαρής σε Ροσμαράκης κτλ.

Βέβαια, η φυτική ετυμολογία του Ροσμαράκης είναι λίγο αμφίβολη, λόγω του ότι υφίστανται επώνυμα, όπως π.χ. Τερεζάκης, Ροσμαράκης, Μαρνελάκης και Ζαμπετάκης, που ενδεχομένως προέρχονται από ονόματα απογόνων αριστοκρατισσών από τη Δύση: Αντίστοιχα: Τερέζα Θηρεσία, Ροσμαρή Ροζ Μαρί, Ροδώ Μαρία, Μαρνέλα Μαρινέλλα – Μαρίνα, Ζαμπέτα Ελιζαμπέτα Ελίζαμπετ Ελισσάμπεθ οίκος Ελίσσας, από τις λαλιές της Δυτικής Σημιτικής Ομογλωσσίας!

Σε κάποιες περιοχές της Μεγαλονήσου, π.χ στα χωριά Ριζών (στο νομό Χανίων, εξού και ριζίτες & ριζίτικα), την επαρχία Σφακίων, τον ορεινό τομέα του νομού Ρεθύμνης, σημειώθηκε έντονη εμπάθεια ενάντια στην επίσημη καταχώρηση των επωνύμων με καταλήξεις -άκης, επειδή είχε διατηρηθεί στη συλλογική μνήμη ότι το να μεταδίδεται το επώνυμο απαράλλακτο, και χωρίς υποκοριστικά, από τον πατέρα στα παιδιά, αποτελεί χαρακτηριστικό αριστοκρατικής καταγωγής, ήτοι ευγενείας. Οπότε, με νωπό στη συλλογική μνήμη το κύρος των Αρχοντορωμαίων, οι κάτοικοι συγκεκριμένων περιοχών αντιστάθηκαν μαζικά στην ομογενοποίηση του -άκης, που έφερναν οι καλαμαράδες, κυρίως κατά την εποχή της Κρητικής Πολιτείας ([1878 – 1889], [1896] 1898 – 1908 [1η Δεκέμβρη 1913]).

Πάντως, πολλοί Μουσουλμάνοι Κρητικοί επίσης αναπτύσσουν παρατσούκλια κι επώνυμα με -άκης, ενώ αρκετοί από αυτούς τα διατηρούν επίσημα μέχρι σήμερα, π.χ στην Κω και στη Ρόδο. Ο περιβόητος Ιμπραήμ Αληδάκης (18ος αι), και ακόμα οι: Δελημπασάκης (ντελί μπασί = επικεφαλής των τρελών, οθωμανικού σώματος ατάκτων), Τσαουσάκης (τσαούς = λοχίας), Προββατάκης, Μεϊμαράκης (μεϊμάρ = αρχιτέκτονας), Μεϊντανάκης (μεϊντάνι = πλατεία), Πιστολάκης, Χαϊδαράκης, κλπ, αποτελούν Ρωμιούς ελληνόφωνους Μουσουλμάνους όλοι.

Το –άκης πρωτοεμφανίστηκε στη Ρωμανία κατά το 10ο αι μ.Χ., απ’όταν μαρτυρείται π.χ. η ύπαρξη τουαριστοκρατικού οίκου των Ροδοκανάκηδων στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως η χρήση αυτής της κατάληξης για αιώνες θα παραμείνει σπάνια, αλλά και αμφίβολη όπως στην περίπτωση του Χορτάκης – Χορτάτσης – Χορτάτζης, του ομώνυμου οίκου. Ευρεία χρήση της κατάληξης – άκης θα σημειωθεί για πρώτη φορά κατά τους 15ο – 17ο αι στη Λακωνία, π.χ Γρηγοράκης, Δαβάκης, Καπετανάκης, Τζανετάκης (μικρός Τζανέτος μικρός Τζανής ή Ζανής = δημοφιλής φραγκογενής εκδοχή του Γιάννης, εκ του Jean) και Τρουπάκης, απ’ όπου θα διαδοθεί με αργό ρυθμό και στην Κρήτη, όπου καταγράφονται ονομαστά παραδείγματα, πριν κατακτήσουν οι Τούρκοι το νησί, και πριν οι Μανιάτες το γυρίσουν σε -άκος…

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επαγγελματικά επώνυμα με –άκης, που υποδηλώνουν και με τι δουλειές καταπιάνονταν οι πρόγονοί μας, όπως π.χ Βουλουμπασάκης (Μπουλουμπασάκης μπουλούκ μπασί = δεκανέας σε ασκέρι οθωμανικό), Σαρτζετάκης (σαρτζέτος σερτζέντε = λοχίας σε στρατό ιταλόφωνου κράτους), Βισαξάκης (Μπιτσαξάκης μπιτσαξή = μαιχαράς, τουρκιστί), Δερμιτζάκης (Ντερμιτζάκης ντεμιρτζή = σιδεράς, όπως και Δεμίρης Σιδέρης).

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι υπάρχουν κι επώνυμα που έχουν εντελώς τυχαία την κατάληξη -άκης, όπως το Μανιάκης εκ του ελληνιστικού & μεσαιωνικού (ο) μανιάκης, ήτοι το περιδέραιο – διακριτικό βαθμού για τους αξιωματικούς του Ιππικού. Επίσης, προέκυψε και το Μαζαράκης από ομώνυμο ευγενές βλαχικό σόι, το Μενεγάκης εκ του ιταλικού Μενεγάτσιο (Menegazzo), το Μουζάκης εκ της αρβανιτικης φάρας Μουζακη Μουζακα, και το Ταγαλάκης εκ του τουρκικού Τανγαλακ (οπλίτης σε άτακτο σώμα, κυριολεκτικάαστοιχείωτος, βλαξ).

kritipoliskaihoria.blogspot.gr

Η ΠΑΓΟΣΜΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΛΗΣΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΛΙΝΤΟΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Glass Steagall Act ΓΙΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΤΖΟΓΟΥ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ...

· 

 Τον Δεκέμβριο του 1913 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Woodrow Wilson, υπέγραψε το Federal Reserve Act, την δημιουργία δηλαδή της γνωστής μας FED, ή Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ.Ο Woodrow Wilson, την προεκλογική εκστρατεία του οποίου οι τραπεζίτες της εποχής είχαν χρηματοδοτήσει, φέρεται να είπε αργότερα αναφερόμενος στην υπογραφή αυτή “άθελα μου, κατέστρεψα την χώρα μου”. Προφανώς κατάλαβε επιτέλους ή τέλος πάντων έκανε πως κατάλαβε ότι το να παραδίδεις την διαχείριση του ταμείου της επιχείρησης σου ή το πορτοφόλι του σπιτιού σου στον σαλταδόρο της γειτονιάς, μάλλον κακές συνέπειες θα έχει.Η FED στην πραγματικότητα είναι μια ιδιωτική τράπεζα που λειτουργεί με τον εξής απλό αλλά διαβολικό τρόπο: Κάθε φορά που η αμερικανική κυβέρνηση παρουσιάζει έναν ελλειμματικό προϋπολογισμό, η FED, μέσω του Υπουργείου Οικονομικών, τυπώνει δολάρια από το πουθενά και αγοράζει το κρατικό χρέος. Τα δολάρια αυτά διοχετεύονται στην κυκλοφορία ενώ οι τόκοι του χρέους φορτώνονται στις πλάτες των φορολογούμενων πολιτών.Συνεπώς, αν ο Wilson είπε όντως κάτι τέτοιο, έχει απόλυτο δίκιο. Δεν νομίζω όμως να αρκεί σαν παρηγοριά για τους φορολογούμενους πολίτες των ΗΠΑ.

Η FED, εκτός από την αποκλειστική της ισχύ να κόβει χρήμα και παράλληλα να πλουτίζει, δραστηριοποιείται μέσω του ιερού ναού της Wall Street και μιας κάστας συμμοριών “έγκυρων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων” σε τυχερά χρηματοπιστωτικά παιχνίδια μεταξύ τραπεζιτών και σπεκουλαδόρων σε βάρος, σωστά μαντέψατε, του φορολογούμενου πολίτη. Όλα παίζουν στο παιχνίδι αυτό, από κατασχέσεις κατοικιών, φαλιμέντα επιχειρήσεων και απολύσεις εργαζομένων μέχρι βουτιές από μπαλκόνια ουρανοξυστών.Ένα τέτοιο φαινόμενο ιδιαίτερα μεγάλης εμβέλειας συνέβη 16 χρόνια μετά την ίδρυση της FED και έχει ονομαστεί “Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση του 1929”.Με βάση αυτή την οδυνηρή εμπειρία, το 1933, δυο πολιτικοί, ο Carter Glass και ο Henry Steagall, πρότειναν έναν νόμο που πήρε το όνομα τους ο οποίος πέρασε από την Γερουσία και στη συνέχεια υιοθετήθηκε σαν κομμάτι του γνωστού Νέου Συμβολαίου (New Deal) του προέδρου Franklin Delano Roosevelt. 

Το Glass Steagall Act έγινε νόμος.Ο νόμος αυτός δεν πείραζε μεν την μονοκρατορία της FED στην κοπή νομίσματος, περιόριζε όμως δραστικά τις κερδοσκοπικές της “ανησυχίες”.Συγκεκριμένα προέβλεπε την εισαγωγή δυο δραστικών μέτρων κατά της κερδοσκοπίας:

1. Την ίδρυση μιας Ομοσπονδιακής Αρχής που εγγυόταν τις καταθέσεις μέχρι 250,000 δολάρια ανά καταθέτη και είχε σαν σκοπό την αποφυγή των καταστροφικών bank run του παρελθόντος

2. Τον ξεκάθαρο διαχωρισμό μεταξύ παραδοσιακής τραπεζικής δραστηριότητας (απλές 

συναλλαγές καταθέσεων που αφορούσαν καταθέτες, συνταξιούχους, μισθωτούς κλπ) και επενδυτικής τραπεζικής δραστηριότητας (επιρρεπείς σε στοιχήματα σπεκουλαδόρων).

 Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες χωρίστηκαν σε εμπορικές και επενδυτικές με τα τσανάκια τους σαφώς διαχωρισμένα και συνεπώς κανένας τραπεζίτης δεν μπορούσε να τζογάρει με τα λεφτά των εργαζομένων.

Για κάμποσα χρόνια οι καταθέσεις του κοσμάκη παρέμειναν ασφαλείς και ο κοσμάκης ήσυχος. Είναι αυτό που ονομάζεται “τραπεζική πίστη” δηλαδή “σε εμπιστεύομαι μια και δηλώνεις με την εγγύηση του κράτους τίμιος και φερέγγυος, τα λεφτά είναι δικά μου και η διαχείριση τους είναι, σε τελευταία ανάλυση, δική μου υπόθεση”.
Έχει ο καιρός γυρίσματα όμως.
Την δεκαετία του 1980 εμφανίζεται η “τραπεζική βιομηχανία”. Δεν μπορώ να φανταστώ τι είναι μια τράπεζα-βιομηχανία, αλλά οι αλλαγές στις έννοιες των λέξεων και η εισαγωγή νεοφιλελεύθερων νεολογισμών σπανίως συμβαδίζουν με την κοινή λογική. Σκεφτείτε τους “ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς” για παράδειγμα ή την παιδεία που έγινε “επιμόρφωση”, την εργασία που έγινε “απασχόληση” και τον εργαζόμενο που έγινε “επωφελούμενος”. Μόνο για "επισκευή" στο νοσοκομείο δεν μπαίνουμε ακόμα αλλά ποιος ξέρει στο μέλλον...
Η “τραπεζική βιομηχανία” λοιπόν αρχίζει να “σπρώχνει” για την κατάργηση του Glass Steagall Act. Τα λεφτά δεν φτάνουν στα παιδιά για τον τζόγο. Χρειάζονται και τα δικά μας.
Και επί προεδρίας Bill Clinton, ο οποίος πρέπει να θεωρηθεί σαν ο εφευρέτης της επαναστατικής πολιτικής διαχείρισης που φέρνει τον τίτλο “Πρώτη Φορά Αριστερά” και έχει καταστρέψει ολόκληρο τον λεγόμενο “Δυτικό Κόσμο”, επί Clinton λοιπόν, το Glass Steagall Act καταργείται και αντικαθίσταται από το Gramm Leach Bliley Act.
Τραπεζίτες και κοράκια διάφορα έχουν πια ελεύθερη πρόσβαση στις καταθέσεις μας. Σε αντάλλαγμα, εμείς αναβαθμιζόμαστε σε “επενδυτές”. Χαράς ευαγγέλια.
Το Glass Steagall Act καταργήθηκε το 1999. Οι συνέπειες έκαναν μόνο 8 χρόνια να φανούν και ταρακούνησαν την παγκόσμια οικονομία με την οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007 και ξέσπασε (μαζί με τη φούσκα που δημιούργησε) το 2008.
Οι σεισμικές αυτές δονήσεις δεν έχουν πάρει ακόμα τέλος, η οικονομία στενάζει, ενώ όλα δείχνουν ότι πρόκειται μόνο για προσεισμικά φαινόμενα που προαναγγέλλουν κάτι πραγματικά “μεγάλο”. Δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά αφού τα στοιχήματα έχουν ξεπεράσει σε όγκο 100αδες φορές την ετήσια οικονομική δυνατότητα ολόκληρου του πλανήτη.
Και έχεις όλους αυτούς τους στοιχηματάκηδες, τους χαρτογιακάδες, τους οικονομικά αγράμματους, τους κατσαπλιάδες του κοινού ποινικού δικαίου, που κουνάνε το δάχτυλο στον κόσμο και ζητούν περισσότερη λιτότητα.
Σαν κατάληξη αυτής της αφήγησης, θέλουμε να δώσουμε και ένα ίχνος ελπίδας, καθαρά από οικονομική σκοπιά.
Πρόσφατα, σύμφωνα με άρθρο στο Zero Hedge μετά από δήλωση των "Δημοκρατικών" περί “εκσυγχρονισμένης” επιστροφής στο Glass Steagall Act, και οι Ρεπουμπλικάνοι υιοθέτησαν την επαναφορά του Glass Steagall Act “το οποίο έθετε φραγμούς στο τι μπορούν και στο τι δεν μπορούν να κάνουν οι μεγάλες τράπεζες”.
Βέβαια η ενσωμάτωση μιας τέτοιας επιδίωξης στην πολιτική πλατφόρμα, δηλαδή στην μη δεσμευτική αντανάκλαση των αξιών, των δυο μεγάλων αμερικανικών κομμάτων, δεν σημαίνει και πολλά σε επίπεδο κυβερνητικής πολιτικής.
Αρκεί να θυμηθούμε ποιος είναι ο σύζυγος της υποψήφιας προέδρου του "Δημοκρατικού" κόμματος....

Το τρισυπόστατο της Εκάτης και οι Τριαδικές θεότητ...

Το τρισυπόστατο της Εκάτης και οι Τριαδικές θεότητ...: Θα ήταν ιδιαίτερα απλουστευτικό να θεωρήσει κάποιος την αρχαία Ελληνική Μυθολογία σαν εξιστόρηση φανταστικών γεγονότων με διάφορους συμβολισ...

Η ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΙΣΤΟΡΊΑ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΕΙΡΩΝ ΔΙΑΣΠΑΣΕΩΝ ΤΟΥ "ΤΡΟΤΣΚΙΣΤΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ"

(Από το "Βαθύ Κόκκινο") 03/09/2014

• Ιστορία

Αφιερωμένο στη σημερινή επέτειο της ίδρυσης της 4ης Διεθνούς στο Παρίσι, στις 3 Σεπτεμβρίου 1938

Ο τροτσκισμός αποτελεί ρεύμα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος που συγκροτήθηκε μετά το 1927, ως αριστερή αντιπολίτευση στην κυρίαρχη πολιτική της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κ.Δ.) και από το 1938 ως 4η Διεθνής, σε ρήξη με το κυρίαρχο στο κομμουνιστικό κίνημα ρεύμα που χαρακτηρίστηκε “σταλινικό”. Πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή της Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης (ΔΑΑ) και της 4ης Διεθνούς, Λέον Τρότσκι, που είχε αντιταχθεί στην πολιτική που ακολούθησε το σοβιετικό Κ.Κ. και η Κ.Δ. μετά τον θάνατο του Λένιν.

Βασικές θέσεις των τροτσκιστών, όπως αποκρυσταλλώθηκαν κατά τη δεκαετία του 1930, ήταν η αντίθεση στη γραφειοκρατική εξουσία, που κατά την άποψή τους υποκατάστησε την εξουσία των σοβιέτ στην ΕΣΣΔ, η εκτίμηση πως εγκαταλείφθηκε η διεθνιστική πολιτική και υποκαταστάθηκε από την προτεραιότητα των συμφερόντων της σοβιετικής γραφειοκρατίας (στη βάση της θεωρίας της “οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα”), και η θεωρία της διαρκούς επανάστασης, στον αντίποδα της θεωρίας των σταδίων μετάβασης στον σοσιαλισμό.

H 4η Διεθνής συγκροτήθηκε από μικρές οργανώσεις που δοκιμάστηκαν κατά την περίοδο του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν από τη μια υποστήριξαν την υπεράσπιση της ΕΣΣΔ ως εργατικού κράτους (αν και γραφειοκρατικά παραμορφωμένου) απέναντι στη γερμανική εισβολή, ενώ από την άλλη, στο μεγαλύτερο μέρος τους, αντιτάχθηκαν στα κινήματα εθνικής Αντίστασης, θεωρώντας πως ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός, ανάλογος με τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η τοποθέτηση αυτή απομόνωσε το ευρωπαϊκό τροτσκιστικό ρεύμα από τα μαζικά κινήματα, που μέσα από την Αντίσταση συνδέθηκαν με την κομμουνιστική Αριστερά.

H διάψευση της προοπτικής της πολιτικής επανάστασης που θα ανέτρεπε τη σταλινική γραφειοκρατία στην ΕΣΣΔ και της μετατροπής του πολέμου σε εμφύλιο στην Ευρώπη, κλόνισε ακόμη περισσότερο το τροτσκιστικό ρεύμα. Την ανασύσταση της αποδιοργανωμένης κατά τον πόλεμο 4ης Διεθνούς, το 1946, ακολούθησαν αλλεπάλληλες κρίσεις και διασπάσεις, με αποχωρήσεις τάσεων που αποκήρυξαν τον τροτσκισμό (ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” του Κορνήλιου Καστοριάδη) ή που αρνούνταν τον εργατικό χαρακτήρα των καθεστώτων του ανατολικού συνασπισμού, χαρακτηρίζοντάς τα καθεστώτα κρατικού καπιταλισμού (Διεθνείς Σοσιαλιστές του Τόνι Κλίφ).

Κατά τις επόμενες δεκαετίες εμφανίστηκαν, μέσα από σειρά διασπάσεων, διάφορες οργανώσεις που διεκδίκησαν τον τίτλο ή την αυθεντική έκφραση της 4ης Διεθνούς, με σημαντικότερες τη μαντελική τάση, τη χιλική, τη μορενική κ.ά. Ιδιαίτερη αιτία διαφωνίας και πολυδιάσπασης αποτέλεσε η σχέση των τροτσκιστικών οργανώσεων με τα μαζικά εργατικά κόμματα, κυρίως τα σοσιαλιστικά, καθώς σημαντικές τάσεις αποπειράθηκαν, άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε ανεπιτυχώς, την ένταξή τους σ’ αυτά, με σκοπό τη σύνδεσή τους με ευρύτερες μάζες αριστερών εργαζομένων. Κύριοι υποστηρικτές της τάσης αυτής του “εισοδισμού” υπήρξαν ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο), γραμματέας της 4ης Διεθνούς στα 1946-62, και ο Τεντ Γκραντ, που ηγήθηκε τάσης εισοδισμού στο βρετανικό Εργατικό Κόμμα.

O τροτσκισμός είχε και εξακολουθεί να έχει σημαντική, για τα διεθνή μέτρα του, επιρροή στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, στην Αυστραλία κ.λπ. Μετά από μια πρόσκαιρη ανάπτυξη κατά τις δεκαετίες 1960 και 1970, ακολούθησε εκ νέου υποχώρηση, αλλά μετά τις καταρρεύσεις των ανατολικών καθεστώτων γνωρίζει μια νέα περίοδο διεύρυνσης της επιρροής του.
H συγκρότηση του ελληνικού τροτσκιστικού κινήματος

Ο ελληνικός τροτσκισμός συγκροτήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 από δύο ρεύματα: Την Αριστερή Αντιπολίτευση του ΚΚΕ, που αποτελούνταν από πρώην στελέχη του κόμματος, με επικεφαλής τον πρώην γραμματέα του ΚΚΕ Παντελή Πουλιόπουλο, και δρούσαν μέσα από την οργάνωση του Σπάρτακου, και από τους αρχειομαρξιστές, που είχαν αποσπαστεί από το ΣΕΚΕ(Κ) το 1924. Αν και ο Σπάρτακος είχε σαφείς θέσεις, αντίστοιχες μ’ αυτές της ΔΑΑ, η τελευταία αναγνώρισε ως τμήμα της στην Ελλάδα την οργάνωση των αρχειομαρξιστών, κυρίως λόγω της σχετικής μαζικότητάς της και της εργατικής κοινωνικής της σύνθεσης. Οι αρχειομαρξιστές αποδέχτηκαν τον όρο της ΔΑΑ να συγκροτηθούν σε οργάνωση λενινιστικού τύπου και ίδρυσαν το 1929 την Ένωση Διεθνιστών Κομμουνιστών, που τον επόμενο χρόνο μετονομάστηκε σε Κομμουνιστική Οργάνωση Μπολσεβίκων Λενινιστών Ελλάδας – Αρχειομαρξιστές (ΚΟΜΛΕΑ), που προσωρινά ενίσχυσε τις δυνάμεις της, λόγω και της εσωκομματικής κρίσης του ΚΚΕ. H ΚΟΜΛΕΑ ήταν το μαζικότερο τμήμα της ΔΑΑ και ο ηγέτης της, Δημήτρης Γιωτόπουλος, έγινε μέλος της ηγεσίας της διεθνούς οργάνωσης. Μετά το ξεπέρασμα της κρίσης του ΚΚΕ, από το 1931, η ανάπτυξη της ΚΟΜΛΕΑ ανακόπηκε, ενώ ήδη το 1930 είχε αποσπαστεί μικρό τμήμα που συγκρότησε τη βραχύβια Κομμουνιστική Ενωτική Ομάδα από την οποία προήλθε η Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ (ΛΑΚΚΕ).

H αδυναμία του κομμουνιστικού κινήματος να αποτρέψει την κατάληψη της εξουσίας από τους ναζί στη Γερμανία ερμηνεύτηκε από τον Τρότσκι ως χρεοκοπία της Κ.Δ. και η ΔΑΑ, που μετονομάστηκε σε Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση, προσανατολίστηκε στην ίδρυση νέας επαναστατικής 4ης Διεθνούς. Το τμήμα της ΚΟΜΛΕΑ που διαφώνησε με τον νέο αυτό προσανατολισμό ίδρυσε το Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΑΚΕ), με επικεφαλής τον Γιωτόπουλο, και στη συνέχεια απομακρύνθηκε από τον τροτσκισμό. Το άλλο τμήμα συγκροτήθηκε γύρω από την εφημερίδα “Μπολσεβίκος”, ενώ τον ίδιο χρόνο ο Σπάρτακος, υπό τον Πουλιόπουλο, και τμήμα της ΛΑΚΚΕ (τη Λενινιστική Ένωση), υπό τον Μιχάλη Ράπτη, ενοποιήθηκαν και ίδρυσαν την Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Τμήμα του “Μπολσεβίκου”, με επικεφαλής τον Γιώργο Βιτσιώρη, ενοποιήθηκε το 1935 με την ομάδα του Άγι Στίνα, Εργατικό Μέτωπο, και ίδρυσαν την Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση Ελλάδας (ΚΔΕΕ).

Ενώ το ΚΚΕ εμφάνιζε σημαντική ανάπτυξη, οι δυνάμεις τόσο των αρχειομαρξιστών όσο και των τροτσκιστών ήταν περιορισμένες. Στις εκλογές του 1936 το ΚΚΕ πήρε 73.500 ψήφους, έναντι 1.150 του ΚΑΚΕ και 200 του εκλογικού συνασπισμού των τροτσκιστικών οργανώσεων ΟΚΔΕ και ΚΔΕΕ.

Με την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936 οι τροτσκιστικές οργανώσεις πέρασαν στην παρανομία και τα μέλη τους φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Το 1937 από την ενοποίηση της ΟΚΔΕ με την ομάδα του “Νέου Δρόμου”, που είχε προέλθει από τη διάσπαση της ΚΔΕΕ το 1935, ιδρύθηκε η Ενιαία ΟΚΔΕ (ΕΟΚΔΕ), με ηγέτη τον Πουλιόπουλο που κρατούνταν στην Ακροναυπλία. Στο Ιδρυτικό Συνέδριο της 4ης Διεθνούς, το 1938, την ΕΟΚΔΕ εκπροσώπησε ο Ράπτης και την ΚΔΕΕ ο Βιτσιώρης. Στο Συνέδριο αποφασίστηκε η ενοποίηση των ελλήνων τροτσκιστών σε ενιαία Επαναστατική Σοσιαλιστική Οργάνωση, αλλά η απόφαση δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί.

Ιδιαίτερη σημασία στην ιστορία του ελληνικού τροτσκιστικού κινήματος είχε η αντιπαράθεση με τη στροφή του ΚΚΕ το 1934, με την εγκατάλειψη της στρατηγικής της σοσιαλιστικής επανάστασης και την εισαγωγή της στρατηγικής των σταδίων (αστικοδημοκρατική επανάσταση, με προοπτική τη σοσιαλιστική). Τις νέες θέσεις του ΚΚΕ αντέκρουσε κυρίως ο Πουλιόπουλος, ο οποίος επιχείρησε με το βιβλίο του “Δημοκρατική ή σοσιαλιστική επανάσταση στην Ελλάδα;” να τεκμηριώσει την άποψη πως ο ελληνικός καπιταλισμός δεν είναι καθυστερημένος, πως η επανάσταση πρέπει να αντιμετωπίζεται από διεθνική σκοπιά και κατά συνέπεια ο χαρακτήρας της θα είναι σοσιαλιστικός. Κριτική ασκήθηκε, επίσης, στην πολιτική του “Λαϊκού Μετώπου” που υιοθέτησε το ΚΚΕ το 1935 και που το οδήγησε σε προσπάθειες συνεργασίας με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Η πολιτική αυτή θεωρήθηκε από τους τροτσκιστές ως η κύρια αιτία που η εργατική και παλλαϊκή εξέγερση της Θεσσαλονίκης, τον Μάιο του 1936, δεν εξελίχτηκε σε επαναστατική κρίση.
O ελληνικός τροτσκισμός στη δεκαετία του 1940

Με το ξέσπασμα του B’ Παγκοσμίου Πολέμου οι τροτσκιστές τον χαρακτήρισαν ιμπεριαλιστικό. Ακολουθώντας τη γραμμή της επαναστατικής Αριστεράς κατά τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο (μπολσεβίκοι, γερμανοί σπαρτακιστές κ.ά.), τάχθηκαν ενάντια στην υπεράσπιση της πατρίδας (“επαναστατικός ντεφετισμός”) και υπέρ της μετατροπής του πολέμου σε εμφύλιο. Εντούτοις, σοβαρές διαφωνίες προκλήθηκαν σχετικά με το αν θα έπρεπε το διεθνές επαναστατικό κίνημα να υπερασπιστεί την ΕΣΣΔ, σε περίπτωση επίθεσης εναντίον της. Τη θέση της υπεράσπισης του εργατικού κράτους υποστήριξε η ΕΟΚΔΕ, ενώ η ΚΔΕΕ, ηγέτης της οποίας ήταν ο Άγις Στίνας, εναντιώθηκε, εκτιμώντας πως από την κατάρρευση του σταλινικού κράτους θα προκύψει πολιτική επανάσταση που θα επαναφέρει στην εξουσία τα σοβιέτ.

Οι δυο οργανώσεις, όπως και το ΚΑΚΕ (που είχε συνδεθεί με το Διεθνές Επαναστατικό Μαρξιστικό Κέντρο, συσπείρωση αντισταλινικών οργανώσεων που δεν είχαν ενταχθεί στην 4η Διεθνή), τάχθηκαν ενάντια στη γραμμή υπεράσπισης της εθνικής ανεξαρτησίας που υποστήριξε ο ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, κατά την ιταλική επίθεση του Οκτωβρίου 1940, καλώντας σε διεθνιστική συμφιλίωση ελλήνων και ιταλών στρατιωτών, με στόχο τη μετατροπή του πολέμου σε εμφύλιο για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού. Ανάλογη ήταν η στάση των τροτσκιστικών οργανώσεων και μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα. Η πρόταξη από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ του στόχου της εθνικής απελευθέρωσης καταγγέλθηκε ως εκδήλωση εθνικιστικής παρέκκλισης.

Την ίδια θέση υποστήριζε και η ομάδα που εξέδιδε το 1942 την εφημερίδα “Νέα Εποχή” και αργότερα συγκρότησε το Επαναστατικό Σοσιαλιστικό (Κομμουνιστικό) Κόμμα Ελλάδας [ΕΣ(Κ)ΚΕ], με επικεφαλής τους Θωμά Αποστολίδη και Κώστα Αναστασιάδη. Παρόλ’ αυτά, αναγνώρισε τη δυναμική που εμπεριείχε το εαμικό κίνημα και ταυτόχρονα υποστήριξε τον αντιφασιστικό πόλεμο που διεξήγαγε η ΕΣΣΔ. Μέλη της οργάνωσης εντάχθηκαν και στον ΕΛΑΣ.

Αντίθετα, η ΚΔΕΕ, που από το 1942 μετασχηματίστηκε σε Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας και το 1943 σε Διεθνιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΔΚΚΕ), με τη συμμετοχή και πρώην στελεχών της ΕΟΚΔΕ (Κώστας Καστρίτης, Γιάννης Θεοδωράτος κ.ά.), τάχθηκε ανοιχτά ενάντια στο κίνημα της Αντίστασης και κατά πλειοψηφία ενάντια στην υπεράσπιση της ΕΣΣΔ. Η ΕΟΚΔΕ (Κόμμα Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας -ΚΚΔΕ- από το 1943) τάχθηκε κατά του εαμικού κινήματος, αν και αναγνώριζε την ταξική του δυναμική, αλλά υπέρ της υπεράσπισης της ΕΣΣΔ.

Στην περίοδο της Κατοχής εκτελέστηκαν από τους κατακτητές πολλοί τροτσκιστές αγωνιστές, που ήταν κρατούμενοι ήδη από την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά, ανάμεσά τους και ο Πουλιόπουλος. Δεκάδες άλλοι έπεσαν θύματα των εκκαθαρίσεων του ΚΚΕ κατά την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, καθώς οι τροτσκιστές -και λόγω της αντίθεσής τους στο κίνημα της Αντίστασης- θεωρούνταν “πέμπτη φάλαγγα του φασισμού”.

Μετά την Απελευθέρωση, το 1944, τμήμα του ΔΚΚΕ, με επικεφαλής τον Στίνα, ίδρυσε το Διεθνιστικό Επαναστατικό Κόμμα Ελλάδας (ΔΕΚΕ) και το 1945 ιδρύθηκε από το ΚΚΔΕ, πρώην στελέχη του ΔΚΚΕ και την ολιγομελή Ενωτική Ομάδα, το Εργατικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΕΔΚΕ). Οι δύο οργανώσεις, από κοινού με την τροτσκιστική οργάνωση της Θεσσαλονίκης που εξέδιδε την εφημερίδα “Σπίθα” και ομάδα προερχόμενη από το ΕΣ(Κ)ΚΕ, ενοποιήθηκαν τον Αύγουστο του 1946 και ίδρυσαν το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ), το οποίο συσπείρωσε το σύνολο, σχεδόν, των ελλήνων τροτσκιστών. Εκτός ΚΔΚΕ έμεινε ομάδα που συγκρότησε τη Διεθνιστική Επαναστατική Πρωτοπορία, με επικεφαλής τη Φιλισία Πουλιοπούλου, που αργότερα προσχώρησε στο ΚΚΕ.

Οι τροτσκιστικές οργανώσεις επιδίωκαν από το 1944 τη συγκρότηση ενιαίου εργατικού μετώπου, που θα έθετε ως στόχο την κατάκτηση της εξουσίας, απευθυνόμενα στο ΚΚΕ και τους σοσιαλιστές, χωρίς ανταπόκριση. Το ΚΚΕ εξακολουθούσε να θεωρεί τον τροτσκισμό όργανο της αντίδρασης, αν και το 1947 οργάνωσε μια σειρά δημόσιων συζητήσεων με τις τροτσκιστικές οργανώσεις και το ΚΑΚΕ. Οι τροτσκιστές αντιτάχθηκαν στην πολιτική των συμβιβασμών που ακολουθήθηκε από το ΚΚΕ (Λίβανος, Καζέρτα, Βάρκιζα), αν και η κριτική που ασκούσαν δεν αρκούσε για να διευρύνουν την επιρροή τους. Βασικός λόγος ήταν η μη συμμετοχή τους στο κίνημα της Αντίστασης (μέσα από το οποίο εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα η τεράστια πλειονότητα των μελών και οπαδών του ΚΚΕ) και για την οποία τους ασκήθηκε κριτική από την Ευρωπαϊκή Γραμματεία της 4ης Διεθνούς (επικεφαλής της οποίας ήταν ο Μ. Ράπτης – Πάμπλο), αλλά και από τον Βιτσιώρη, που ζούσε στη Γαλλία και είχε συμμετάσχει στο γαλλικό κίνημα Αντίστασης. H πολεμική του ΚΚΕ εναντίον τους απέδιδε, με το κύρος που διέθετε ως ηγετική δύναμη του κινήματος Αντίστασης κι ακόμη περισσότερο με το κύρος που διέθετε η ΕΣΣΔ και προσωπικά ο Στάλιν, τόσο κατά την περίοδο του πολέμου, όσο και μετά τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη του 1945.

Με το φούντωμα του Εμφυλίου και ενώ το ΚΑΚΕ έχει μετασχηματιστεί σε Αρχειομαρξιστικό Κόμμα Ελλάδας, απαλείφοντας την αναφορά στον κομμουνισμό, και κατέληξε σε θέσεις υποστήριξης της ήττας του ΔΣΕ. και ο Στίνας, που αποχώρησε από το ΚΔΚΕ, έπαψε να αναφέρεται στον τροτσκισμό, το ΚΔΚΕ υποστήριξε τον αγώνα του αντάρτικου και το 1947 απαγορεύτηκε η δράση του.
Από τον Εμφύλιο στη δικτατορία

Από την παρανομία, κατά τη δεκαετία του ’50, οι τροτσκιστές προσπαθούν να δράσουν κυρίως μέσα από τις συνδικαλιστικές κινήσεις που ελέγχουν οι σοσιαλιστές και κάποιοι κάνουν εισοδισμό στις μικρές σοσιαλιστικές οργανώσεις. Ταυτόχρονα, στηρίζουν σταθερά εκλογικά την ΕΔΑ και την επόμενη δεκαετία, ενώ κάποιοι επιτυγχάνουν να ενταχθούν και στις γραμμές της, παρά το αρνητικό κλίμα του κυρίαρχου «αντιτροτσκισμού».  Το 1958 αποσπάται από το ΚΔΚΕ ομάδα, με επικεφαλής τον πρώην γραμματέα Καστρίτη και τον Θεοδωράτο, που συγκροτεί την Κοινωνική Πρωτοπορία, η οποία δρα νόμιμα και το 1963 μετεξελίσεται στην παράνομη Εργατική Διεθνιστική Ένωση (ΕΔΕ), που δρα ως νόμιμη Εργατική Πρωτοπορία και συνδέεται με τη Διεθνή Επιτροπή της 4ης Διεθνούς του Τζέρι Χίλι, ασκώντας κριτική στην “παμπλική” τακτική του εισοδισμού. Η οργάνωση αυτή διασπάται το 1967 και ένα τμήμα της, με τους Καστρίτη-Θεοδωράτο, διατηρεί τον τίτλο της Εργατικής Πρωτοπορίας και συνδέεται με την αντιδικτατορική οργάνωση Λαϊκή Πάλη, ενώ το άλλο, με επικεφαλής τον Δημήτρη Τούμπανη, κρατάει τον τίτλο της ΕΔΕ. Το 1964 αποσπάστηκε από το ΚΔΚΕ και η ομάδα που συγκρότησε την Εργατική Δημοκρατία. Ομάδα, με επικεφαλής τον γραμματέα του ΚΔΚΕ Γιώργο Δαλαβάγκα και τον Δημήτρη Λιβιεράτο, αποσπάστηκε κατά την περίοδο της δικτατορίας, έχοντας προσανατολιστεί στην υποστήριξη των θέσεων του Πάμπλο, που ήδη είχε αποχωρήσει από την 4η Διεθνή.

Με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, το 1967, το ΚΔΚΕ πρωτοστατεί στην ίδρυση των Δημοκρατικών Επιτροπών Αντίστασης. Κατά την περίοδο της δικτατορίας εκτός από το ΚΔΚΕ, την ΕΔΕ και την Εργατική Δημοκρατία, δρα και ο Κομμουνιστικός Επαναστατικός Σύνδεσμος (ΚΕΣ), με επικεφαλής τον Θύμιο Παπανικολάου, που αναπτύσσει εκδοτική δραστηριότητα με τις εκδόσεις “Στόχοι” και το περιοδικό “Νέοι Στόχοι”, όπως και η Σοσιαλιστική Επαναστατική Ένωση (ΣΕΕ). Παράλληλα, συγκροτούνται και οργανώσεις τροτσκιστικής έμπνευσης, που δεν αναφέρονται στις διάφορες εκφράσεις της 4ης Διεθνούς, όπως η Σοσιαλιστική Επαναστατική Πάλη (ΣΕΠ) και η Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση (ΟΣΕ), που εκφράζει θέσεις ανάλογες μ’ αυτές της Διεθνούς Σοσιαλιστικής Τάσης και τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής αντιδικτατορικού αγώνα με κατεύθυνση τη σοσιαλιστική επανάσταση, απορρίπτοντας έτσι τη στρατηγική των σταδίων των δύο ΚΚΕ και του μ-λ χώρου.
H μεταδικτατορική περίοδος

Μετά την πτώση της δικτατορίας το ΚΔΚΕ νομιμοποιείται και μετονομάζεται σε Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Στην ΟΚΔΕ εντάσσεται το 1977 και το Κομμουνιστικό Επαναστατικό Μέτωπο (ΚΕΜ) που είχαν ιδρύσει νέοι τροτσκιστές, οι οποίοι έζησαν την περίοδο της δικτατορίας στη Δυτική Ευρώπη και ήταν άμεσα επηρεασμένοι από το νέο πνεύμα που διαπέρασε τη μαντελική 4η Διεθνή μετά τον Μάη του ’68.

Ιδιαίτερη ανάπτυξη, με τα περιορισμένα μέτρα του χώρου, γνώρισε η ΕΔΕ, αν και το 1975 διασπάστηκε κι ένα τμήμα της, με επικεφαλής τον Τούμπανη, ίδρυσε την Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση (ΚΔΕ). Υπό την ηγεσία του Σάββα Μιχαήλ, η ΕΔΕ συμμετείχε και στις βουλευτικές εκλογές, αν και τα ποσοστά που έπαιρνε ήταν πολύ μικρά, και το 1985 μετονομάστηκε σε Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα (ΕΕΚ).

Η ΟΚΔΕ αντιμετώπισε σειρά κρίσεων, μετά την πρώτη περίοδο ανάπτυξης που ακολούθησε την πτώση της δικτατορίας. Από μέλη της ΟΚΔΕ που είχαν αποχωρήσει, εκδόθηκε το 1983 το περιοδικό “Μαρξιστική Συσπείρωση” και το 1987 ιδρύθηκε η ΟΚΔΕ/Σπάρτακος. Εκτός από την ομάδα του Καστρίτη και την Εργατική Δημοκρατία (με επικεφαλής τον Παναγιώτη Δούμα), εμφανίστηκαν και μικρές ομάδες με αναφορές στην ποσαδική 4η Διεθνή (Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα) και στην τάση του Μορένο (Σοσιαλιστική Οργάνωση Εργαζομένων -ΣΟΕ). Παμπλικοί τροτσκιστές (Δαλαβάγκας και Λιβιεράτος) συμμετείχαν στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ στα 1974-76 και μετά τη διαγραφή τους ίδρυσαν τον Πολιτικό Σύνδεσμο 3ης Σεπτέμβρη. Άλλη ομάδα, που συγκροτήθηκε ως Ομάδα Εργατών στην περίοδο της δικτατορίας και διατηρούσε σχέσεις με την Επιτροπή για τη Διεθνή των Εργατών, συγκρότησε τάση στο ΠΑΣΟΚ, γύρω από την εφημερίδα “Ξεκίνημα”, στην οποία συμμετείχε πρόσκαιρα και η Εργατική Δημοκρατία. Από τις τροτσκιστικής έμπνευσης οργανώσεις επιβίωσε μετά τη δικτατορία η ΟΣΕ, με ηγέτες τους Πάνο Γκαργκάνα και Μαρία Στύλου, που είχε μια σχετική μαζικοποίηση.

Οι τροτσκιστικές οργανώσεις, αν και γνώρισαν σημαντική ανάπτυξη αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας, κυρίως λόγω της ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας, και μπόρεσαν να εντάξουν στις γραμμές τους και δεκάδες πρωτοπόρους εργάτες συνδικαλιστές, ήταν αντιμέτωπες με το κυρίαρχο ρεύμα του αντιφασισμού και του αντιιμπεριαλισμού, ευνοϊκού για το ΚΚΕ, αλλά και για τον μ-λ χώρο μέσα στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Η υποχώρηση αυτού του ρεύματος από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 συνοδεύτηκε και από την τάση αποστασιοποίησης ή επιφύλαξης απέναντι στις οργανώσεις, ως συνέπεια των αρνητικών φαινομένων της υπερπολιτικοποίησης της προηγούμενης περιόδου, ενώ κατά τη δεκαετία του 1980 κυριαρχούν οι ρεφορμιστικές αυταπάτες που γέννησε η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.

Μετά τις καταρρεύσεις των καθεστώτων του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και ενώ, σχεδόν στο σύνολό του, το τροτσκιστικό ρεύμα είχε χαιρετίσει την πολιτική του Γκορμπατσόφ, ως προοίμιο της πολιτικής επανάστασης που θα ανέτρεπε τη γραφειοκρατία, από τη μια ένιωθε δικαιωμένο για την κριτική του στον “σταλινισμό”, από την άλλη, όμως, βρισκόταν αντιμέτωπο με το συνολικότερο κλίμα απαξίωσης των κομμουνιστικών ιδεών και των επαναστατικών οραμάτων.

Οι τροτσκιστικές οργανώσεις κατά τη δεκαετία του 1990 παρέμεναν μικρές και με περιορισμένη επιρροή. Ήδη τμήμα του ΕΕΚ είχε ενταχθεί στον Συνασπισμό της Αριστεράς, από τον οποίο αφομοιώθηκε και ιδεολογικο-πολιτικά. Το άλλο τμήμα που διατήρησε τον τίτλο του ΕΕΚ, με επικεφαλής τον Μιχαήλ, ακολούθησε πολιτική συνεργασίας με άλλες οργανώσεις της Άκρας Αριστεράς (NAP κ.λπ.), στο πλαίσιο της Μαχόμενης Αριστεράς και κατόπιν στο Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΜΕΡΑ). Οι δύο ΟΚΔΕ (η ΟΚΔΕ με επικεφαλής τον Σωφρόνη Παπαδόπουλο και η ΟΚΔΕ/Σπάρτακος, που αποτελεί το αναγνωρισμένο ελληνικό τμήμα της μαντελικής 4ης Διεθνούς) παρέμειναν επίσης άμαζες. Μετά την αποχώρησή της από το ΠΑΣΟΚ, η τάση του “Ξεκινήματος” δρα ως αυτόνομη Σοσιαλιστική Διεθνιστική Οργάνωση. Μικρό τμήμα της συνέχισε έως το 2010 τη δράση του στις γραμμές του ΠΑΣΟΚ, με όργανο τη “Σοσιαλιστική Έκφραση”, από το οποίο αποσπάστηκε το 2005 η ομάδα της Μαρξιστικής Τάσης, που εντάχθηκε αργότερα στον Συνασπισμό και δρα ως Κομμουνιστική Τάση στις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη διάλυση της ΣΟΕ προήλθε ο Κομμουνιστικός Σύνδεσμος που μέχρι τη διάλυσή του εξέδιδε την εφημερίδα “Εργατική Εξουσία” και η Κομμουνιστική Οργάνωση Επαναστατών Εργατών που μετεξελίχθηκε στην Κομμουνιστική Τροτσκιστική Ένωση.

Σημαντικές εξελίξεις υπήρξαν στον χώρο της ΟΣΕ, που από το 1997 μετασχηματίστηκε σε Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ). Από ομάδα που αποσπάστηκε το 1994 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η Σοσιαλιστική Εργατική Παρέμβαση (ΣΕΠ). Το 2001, μετά από διάσπαση του ΣΕΚ και με τη συμμετοχή της ΣΕΠ, ιδρύθηκε η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ), που συμμετείχε στην ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ. Από διάσπαση της ΔΕΑ, το 2004, προήλθαν οι οργανώσεις Κόκκινο, που εντάχθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, και η Διεθνιστική Σοσιαλιστική Παρέμβαση, η οποία τον επόμενο χρόνο ενοποιήθηκε με την ΟΚΔΕ/Σπάρτακος. Σήμερα η ΔΕΑ και το Κόκκινο, καθώς και η Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα που αποσπάστηκε απ’ αυτό, συνεχίζουν να συμμετέχουν στον ΣΥΡΙΖΑ, το ΣΕΚ και η ΟΚΔΕ/Σπάρτακος συμμετέχουν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έχοντας συμμετάσχει και στην Ενωτική Αντικαπιταλιστική Αριστερά (ΕΝΑΝΤΙΑ), ενώ το ΕΕΚ συνεχίζει την αυτόνομη δράση του μετά τη διάλυση του ΜΕΡΑ το 2009. Αυτόνομη δραστηριότητα αναπτύσσει και η ΟΚΔΕ, η Εργατική Δημοκρατία και η Κομμουνιστική Επαναστατική Δράση, που συγκροτήθηκε, κυρίως, από πρώην μέλη της “Εργατικής Εξουσίας” και άλλες μικρότερες ομάδες.

Στις εκλογές του 2012 εκλέχτηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ δύο βουλευτές της ΔΕΑ. Πρόκειται για τους πρώτους τροτσκιστές που εισήλθαν στο ελληνικό κοινοβούλιο.

Παγκοσμιοποίηση, δίκαιο και κοινωνικές αντιθέσεις στην Κίνα

"...Στις μέρες μας μόνο το 1/3 της βιομηχανικής παραγωγής παράγεται από τον κρατικό τομέα, αν και βέβαια το κράτος διατηρεί ρητά, συνειδητά, τον έλεγχο στρατηγικών τομέων της οικονομίας (τράπεζες, ενέργεια, επικοινωνίες, μεταφορές, ασφάλειες κλπ) και ειδικά της βιομηχανίας28.

Οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι σύνθετες. Από τη μια έχουμε την εμφάνιση αστικής τάξης ήδη από τις αρχές μέσα δεκαετίας 1990, προερχόμενη κυρίως από τα στελέχη των πρώην κρατικών επιχειρήσεων, και το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον των στελεχών του ΚΚ Κίνας. Παράλληλα, ανθεί το φαινόμενο του παράνομου πλουτισμού των κρατικών στελεχών29. Αυτό λαμβάνει δύο βασικές μορφές: παράνομη αξιοποίηση για προσωπικό πλουτισμό των κρατικών μέσων και παράνομη ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων.

Από την άλλη, παρατηρείται αύξηση των ανισοτήτων, κοινωνικών και γεωγραφικών, παρά την κάποια σχετική μείωση της φτώχειας. Ήδη το 2001 το 20% των πλουσιότερων Κινέζων διέθετε το 50% του εθνικού πλούτου ενώ το φτωχότερο 20% διέθετε μόλις το 4,7%30. Ο δείκτης Giniήταν 0,479 το 2003 και 0,474 το 201231. Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης υπενθυμίζεται ότι στην ΕΣΣΔ το 1991 ήταν 0,26 ενώ στην Κούβα είναι 0,2432.

Εμφανής είναι η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας. Στη δεκαετία του 1980 το σύνολο των εργαζομένων στον κρατικό τομέα απολάμβανε στοιχειώδεις κοινωνικές παροχές, σταθερότητα μισθού και θέσης εργασίας. Σήμερα, αυξάνονται οι εργαζόμενοι με άτυπες, απροσδιόριστες εργασιακές σχέσεις. Αποτελούσαν ήδη το 12,2% του συνόλου των εργαζομένων το 200833.Σύμφωνα με έκθεση της Λαϊκής Εθνοσυνέλευσης το 2004, το 67% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα δεν ανήκε σε συνδικαλιστική οργάνωση. Όπως προαναφέρθηκε, ανθούν τα φαινόμενα καταπάτησης εργατικής νομοθεσίας ειδικά με την ανοχή των τοπικών κρατικών αρχών34.

Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η σχετική μείωση της φτώχειας αποτελεί καρπό των βαθιών κοινωνικών αλλαγών που επέφερε η επανάσταση και όχι των ιδιωτικοποιήσεων όπως λανθασμένα υποστηρίζεται. Ταυτόχρονα, η σύγχρονη ηγεσία της Κίνας φροντίζει να ασκεί αναδιανεμητικές πολιτικές μέσω του κράτους προκειμένου να διατηρήσει την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα και να αποφύγει τις εκρήξεις35.

Επομένως, οι συγκεκριμένες δικαιικές παρεμβάσεις από τις αρχές της δεκαετίας και εντεύθεν οδήγησαν στην ελεγχόμενη επανεμφάνιση της αστικής τάξης και της ταξικής πόλωσης στη χώρα. Καθώς η ταξική πάλη εντείνεται, η εργατική τάξη της Κίνας αναζητά νέους δρόμους για ένα καλύτερο μέλλον συσσωρεύοντας εμπειρία και γνώση...."

Παγκοσμιοποίηση, δίκαιο και κοινωνικές αντιθέσεις στην Κίνα