Νίκου Κοτζιά, Πατριωτισμός και Αριστερά: Η ιστορική τους διασύνδεση

09:36 | 30 Ιαν. 2015

Τελευταία ανανέωση 12:33 | 30 Ιαν. 2015

Νίκος Κοτζιάς

  

Η πολιτική επιστήμη και η πολιτική εν γένει δεν κατατάσσεται στις θετικές επιστήμες κυρίως διότι δεν διαθέτει ένα εργαστήρι για να κάνει δοκιμές. Μόνο μεγάλα κράτη στις πρώτες φάσεις συγκρότησης και ανάπτυξής τους μπορούσαν να πειραματίζονται ευρύτερα: στην πρώτη περίοδο ύπαρξής τους, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣ∆) εφάρμοζαν νέες μεταρρυθμίσεις σε περιορισμένη κλίμακα, δηλαδή σε πολιτείες και περιοχές. Εφόσον ήταν επιτυχημένες και στη βάση των πρακτικών διδαγμάτων γενίκευαν την πρακτική εφαρμογή τους. Αυτή η πρακτική δυνατότητα είναι ιστορικά η εξαίρεση. Αντίθετα, για άλλου τύπου μεγάλες αλλαγές, ιδιαίτερα για απότομες αλλαγές σε έναν τόπο, όπως είναι η αλλαγή της εξουσίας σε μια χώρα, δεν υπάρχουν κατά κανόνα δυνατότητες πειραματισμού «συνολικής λειτουργίας».
 

Η πολιτική επιστήμη διαθέτει μεθοδολογικά μόνο δύο εργαστήρια. Το ένα είναι η ιστορία: τι συνέβη σε παρόμοιες περιπτώσεις στη διαδρομή της ιστορίας; Ή έστω σε περιπτώσεις με ίδια δομή και/ή ερωτήματα. Τι μπορούμε να μάθουμε από την ιστορία διαβάζοντάς την με βάση τις σημερινές μας ανάγκες. Χωρίς να εγκλωβιστούμε και να φυλακιστούμε από αυτήν. Το δεύτερο είναι η σύγκριση με τρίτες χώρες και περιοχές. Κατά αντιστοιχία ή έστω αναλογία με αυτές. Ουσιαστικά και τα δύο εργαστήρια έχουν ως κοινή αρχή και βάση τη σύγκριση. Την κάθετη σύγκριση μέσα στον χρόνο, την οριζόντια ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες, τον συνδυασμό τους. ∆ιδάσκω συγκριτική πολιτική επιστήμη και τυπολογία πολιτικών συστημάτων, καθώς και συγκριτική εξωτερική πολιτική και γνωρίζω πόσο πολλά μπορεί να μάθει κανείς μέσα από τη σύνθετη σύγκριση. Να αποκτήσει τη δυνατότητα για νέες σκέψεις ή για την απόρριψη κάποιων άλλων.

Η ιστορία δεν δίνει προτάσεις, ούτε πιστεύω ότι «μιλά από μόνη της». Και αυτό γιατί κάθε ιστορική κατάσταση ναι μεν εμπεριέχει στοιχεία με γενικό χαρακτήρα, αλλά, ταυτόχρονα, διαθέτει μια δική της ιδιαιτερότητα-αυθεντικότητα. Από την ιστορία μαθαίνουμε τα στοιχεία γενικού χαρακτήρα. Ανοίγει ο ορίζοντάς μας. Εξασκούμε τη σκέψη μας και «αναβαθμίζουμε» την ικανότητα αντίδρασης και ανάδρασης σε σύνθετες και απρόβλεπτες καταστάσεις. Η ιστορία, από την άλλη, δεν μπορεί να προβλέψει το απρόβλεπτο, το κάθε φορά ειδικό, ιδιαίτερο και ξεχωριστό. Αδυνατεί να υποκαταστήσει ούτε μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη για συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης. Για μελέτη αυτού που βιώνουμε και ζούμε, εντός του οποίου δρούμε. Από αυτή τη σκοπιά δεν υπάρχει αποτελεσματική πολιτική χωρίς ιστορική γνώση, αλλά ούτε χωρίς τη δημιουργική διαλεκτική υπέρβαση των διδαχών και παραδειγμάτων της ιστορίας.

Όταν μιλάμε για αριστερά και πατριωτισμό, μας ενδιαφέρει, με βάση τα πιο πάνω, το πότε και πού νίκησε η αριστερά και υπό ποίες συνθήκες πολιτικές και προγραμματικές προϋποθέσεις. Όχι ότι η ζωή δεν μπορεί να βγάλει νέα παραδείγματα και να επιτρέψει την εφαρμογή διαφορετικών επιλογών. Αλλά χωρίς τη γνώση της ιστορίας αδυνατεί κανείς να διεκδικήσει, να βρει, και κυρίως να καταλάβει το νέο στην ιστορία, και πολύ περισσότερο να το προωθήσει ο ίδιος. Η ιστορία διδάσκει ότι ο πατριωτισμός αποτέλεσε στοιχείο νίκης προοδευτικών κινημάτων. ∆εν αναφέρομαι μόνο στην αριστερά της εποχής του σχετικά ανεπτυγμένου καπιταλισμού, που όταν νίκησε, νίκησε με τον συνδυασμό του δημοκρατικού με το κοινωνικό και τον πατριωτισμό. Το ίδιο συνέβη στην περίπτωση των επιτυχιών της Άμεσης ∆ημοκρατίας της Αθήνας, με τα δημοκρατικά επαναστατικά κινήματα των πρώτων χρόνων του καπιταλισμού, αλλά και αργότερα, στον 19ο αιώνα, όπως εξάλλου και στην εποχή της διεθνοποίησης και σε εκείνη της παγκοσμιοποίησης.

Ιστορικά, ο όρος πατριωτισμός συνδέθηκε με την πάλη για την άμεση δημοκρατία, την προστασία και ανάπτυξη του δικαιώματος του προκαπιταλιστικού πολίτη ενάντια στην τυραννία. Ο όρος συνδέθηκε εξαρχής με το δικαίωμα όχι μόνο στη δημοκρατία, αλλά και στην ελευθερία. Ο πατριώτης, σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα, είναι ο πολίτης της πόλης, ο οποίος δεν ενδιαφερόταν αποκλειστικά για την ικανοποίηση προσωπικών αναγκών, αλλά για την ευμάρεια της πόλης, λάμβανε υπόψη το δημόσιο συμφέρον, του έδινε προτεραιότητα. Έβλεπε το προσωπικό καλό να προκύπτει μέσα από την ανάπτυξη της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του πλούτου της πόλης συνολικά. Βρισκόταν σε αντίθεση με τον «ηλίθιο», τον ιδιώτη δηλαδή, που ενδιαφερόταν μόνο για το ίδιο όφελος και τις ιδιωτικές υποθέσεις και κέρδη. Στον προσδιορισμό του πολίτη και πατριώτη σημαντικός είναι ο ρόλος της παιδείας· όπως έλεγαν στην αρχαιότητα, ο έχων ελληνική παιδεία είναι Έλληνας. ∆εν ενδιέφεραν οι βιολογικοί δεσμοί, όπως κάνουν ότι πιστεύουν δήθεν αρχαιολάτρεις ακροδεξιοί, αλλά η άσκηση δικαιωμάτων και η συμμετοχή στον ∆ήμο με όσο το δυνατό μεγαλύτερη και κριτική μόρφωση.

Σε ένα ανάλογο κλίμα, αιώνες αργότερα, έγραψε ο Βολταίρος για τον «πατριώτη πολίτη» και συνέγραψε ο Ρουσσώ τον όρκο του «πολίτη και πατριώτη της Κορσικής». Ο H. J. Wirth, δημόσιος διανοούμενος των επαναστατικών κινημάτων της κεντρικής (κύρια γερμανόφωνης) Ευρώπης στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα χαρακτήρισε ως πατριωτισμό τη μάχη χειραφέτησης των λαών ενάντια στην ξένη επέμβαση. Ενάντια στην προδοσία στην οποία ασκούνται οι εγωιστικές ομάδες του πλούτου.

∆εν είναι τυχαίο ότι η αριστερά πέτυχε σε όλο τον κόσμο, από τον Αλλιέντε της Χιλής μέχρι τον Χο Τσι Μιν και από τη «Νέα ∆ημοκρατία» της Κίνας του 1948 μέχρι τη ∆ημοκρατία των Συμβουλίων, όταν μπόρεσε να συνδέσει το κοινωνικό ζήτημα με τον πατριωτισμό. Μέσα από αυτόν τον συνδυασμό οι Βιετκόνγκ μεγαλούργησαν σε δύο συνεχόμενους πολέ- μους απέναντι σε δύο αυτοκρατορίες: τη Γαλλία και τις ΗΠΑ.

Με αυτό τον τρόπο ο Μάο και το ΚΚ Κίνας συγκέντρωσαν την πλειοψηφία του κινεζικού λαού γύρω από το δημοκρατικο ́- πατριωτικό πρόγραμμά τους ενάντια στους «αστούς εθνικιστές και φεουδάρχες» της Κίνας που ήθελαν να συμβιβαστούν με τον Ιάπωνα κατακτητή. Με αυτό τον τρόπο κέρδισε η ΕΣΣ∆ τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αναπτύχθηκαν υπό την αριστερά τα μεγάλα λαϊκά́ κινήματα, όπως αυτό της Ιταλίας και εκείνο της Κούβας, όπως και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Πουθενά στην εποχή του καπιταλισμού δεν υπήρξε προοδευτικό κίνημα που κατέκτησε νίκη κομβική χωρίς πατριωτικά αισθήματα και πολύ λιγότερομε την αντιπαράθεση του κοινωνικού και του πατριωτικού.

Όποιος ασχολείται με τη διεθνή πείρα και τη σύγκριση των θεσμών, κανόνων, δομών και σχέσεων σε διεθνές επίπεδο, γνωρίζει ασφαλώς ότι ο πατριωτισμός κάθε κοινωνίας διαφέρει. Είναι γνωστό, επί παραδείγματι, ότι η γαλλική αριστερά θεωρούσε πατριωτικό το να διαθέτει η χώρα της ακόμα και ατομικά όπλα προκειμένου να διατηρεί την ανεξαρτησία και κυριαρχία της έναντι των υπερδυνάμεων. ∆εν είναι τυ- χαίο ότι στη Γαλλία οι στρατιωτικές παρελάσεις θεωρούνται στοιχείο της παράδοσής της, ενώ στις ΗΠΑ οι «εθνικές επέτειοι» δεν εορτάζονται με στρατιωτικές παρελάσεις, αλλά με παρελάσεις όλων των πολιτών.

Όλα αυτά αποτελούν συμβολισμούς. Ακόμα μεγαλύτερο ρόλο παίζει η ουσία. Κράτη και κοινωνίες που έχουν πολλαπλώς υποδουλώσει άλλα, ή και σφαγιάσει στη σύγχρονη ιστορία τους, όπως η Γερμανία, τείνουν να κρύψουν το «πατριωτικό τους στοιχείο», ενώ κράτη που σχετικά πρόσφατα πάλεψαν για την εθνική τους ανεξαρτησία και κυριαρχία προβάλλουν περήφανα αυτή τους την αγωνιστική διαδρομή, όπως συμβαίνει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, στην Ινδία ή την Κίνα.

* Απόσπασμα από το βιβλίο «Πατριωτισμός και Αριστερά» του Νίκου Κοτζιά, εκδόσεις Πατάκη

** Ο Νίκος Κοτζιάς είναι πλέον υπ. Εξωτερικών της Ελλάδας 

To 52% των Ρώσων θεωρούν ότι ο Στάλιν διαδραμάτισε θετικό ρόλο στην ιστορία της χώρας!

Οι μισοί Ρώσοι θεωρούν ότι ο Στάλιν διαδραμάτισε θετικό ρόλο στην ιστορία της χώρας!

 (Αναδημοσ. από το Alpha News)

Ενημερώθηκε στις 21 Ιαν - 21:14
Δημοσιεύθηκε στις 21 Ιαν - 21:13

Σχεδόν οι μισοί Ρώσοι εξακολουθούν να πιστεύουν, ότι ο Ιωσήφ Στάλιν διαδραμάτισε θετικό ρόλο στη Ρωσική ιστορία, ποσοστό που παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητο τα τελευταία 2 χρόνια, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του ανεξάρτητου κέντρου Levada που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Ο Στάλιν έπαιξε «αναμφισβήτητα θετικό ρόλο» για το 16% των ερωτηθέντων, ενώ το 36% πιστεύει, ότι ο ρόλος του ήταν «μάλλον θετικός». Αρνητική γνώμη για τον Στάλιν εξέφρασε σχεδόν το ένα τρίτο των Ρώσων, με το 9% να θεωρεί, ότι ο ρόλος του ήταν «αδιαμφισβήτητα αρνητικός» και το 21% ότι ήταν «μάλλον αρνητικός».

Η στάση των Ρώσων και των Ρωσικών Αρχών απέναντι στον Στάλιν παραμένει αμφίσημη. Επισήμως καταγγέλλεται το «καθεστώς του τρόμου», που επέβαλε από τη δεκαετία του 1930 μέχρι τον θάνατό του το 1953, όμως πολλοί τον τιμούν, για το ρόλο του στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 2012 σε μια άλλη δημοσκόπηση ο Στάλιν είχε χαρακτηριστεί «η σημαντικότερη προσωπικότητα» της Ρωσίας.

Ζήνων Κιτιεύς: Αρετές και λάθη στην ελληνική γλώσσα

Τις αρετές της Ελληνικής γλώσσας τις καθόρισε με σημαντική ακρίβεια ο ιδρυτής της σχολής των στωικών Ζήνων ο Κιτιεύς, που κατ΄ αυτόν είναι:

Ελληνισμός: Χωρίς ξένες ή χυδαίες λέξεις, 

Σαφήνεια: Ακριβή νοήματα.

 Συντομία: Χωρίς περιττολογίες,

 Πρέπον: Χρήση μόνο των αναγκαίων λέξεων. 

Κατασκευή, έντεχνη υφή.

Επίσης όμως ο Ζήνων επεσήμανε και τα λάθη στη γλώσσα που πρέπει να αποφεύγονται, όπως:

 Βαρβαρισμός: Παραβίαση της έκφρασης και η χρήση ξένων λέξεων. 
 Σολοικισμός:  Λάθη στη σύνταξη του λόγου γενικά. 

Αλήθεια, πόσο επίκαιρος είναι ακόμη και σήμερα ο Ζήνων! 

-Η Σημαντική-η Ακρίβεια-ο Πλούτος της  Ελληνικής:

Κάθε λέξη στην Ελληνική έχει αιτιώδη σχέση και όχι συμβατική με την έννοια του αντικειμένου που δηλώνει. 
Σημαίνει! Είναι "σημαντική" δηλαδή. 
Σημαίνει όμως και με μαθηματική ακρίβεια του σημαινόμενου, λόγω του λεξικού πλούτου που διαθέτει. 
Σ΄ όλες τις άλλες γλώσσες η σχέση σημαίνουσας λέξης και σημαινόμενου αντικειμένου είναι συμβατική – αυθαίρετη. 
Η Ελληνική ως γλώσσα μαθηματική, στην ακριβή έκφρασή της και μάλιστα η αρχαία Ελληνική, είναι η μόνη στην οποία φαίνεται πως θα επικοινωνούν προφορικά οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές της νέας,μελλοντικής γενεάς. 
Γι αυτό σε πολλά πανεπιστήμια Αμερικής και Ιαπωνίας από το 1995 εισήγαγαν την Ελληνική γλώσσα στα ερευνητικά τους κέντρα για τις ανάγκες της νέας τεχνολογίας των υπολογιστών...

ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΑΝΕΙΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ: 160 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΚΑΤΆ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΌ ΣΠΉΓΓΕΛ Ή ...11 ΔΙΣ. ΚΑΤΆ ΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΓΡΑΙΚΎΛΟΥΣ; (ΚΑΙ ΆΛΛΑ ΤΙΝΆ... )

Το τέλος των Γραικών ή το τέλος των Γραικύλων;

Τελευταία δημοσίευση: 15/01/2015 17:00Ο Στάθης* στον eniko

Το χρέος της Γερμανίας προς την Ελλάδα απ’ το Αναγκαστικό Κατοχικό Δάνειο που επέβαλαν στη χώρα μας οι Ναζί (προσοχή: το χρέος της Γερμανίας μόνον απ’ το δάνειο, όχι και από τις Πολεμικές Αποζημιώσεις όπως αυτές προσδιορίστηκαν το 1949) υπολογίζεται με ευάριθμους μεν, διαφορετικούς δε τρόπους, ώσπου να βρεθεί ο ένας στον οποίον να συγκλίνουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.

Ετσι οι Γερμανοί (Spiegel) το υπολογίζουν στα 160 δισ. ευρώ, οι Ελβετοί (μαΐστορες σε κάτι τέτοια) στα 575 δισ. ευρώ (δυο φορές το εθνικό χρέος και επτά φορές το ΑΕΠ) κι άλλοι αλλιώς. Καλύτερα όμως απ’ όλους, ως φαίνεται, το υπολογίζουν οι Ελληνες. Εν προκειμένω το υπουργείο Οικονομικών, η αρμόδια επιτροπή του οποίου απεφάνθη πως τα χρωστούμενα της Γερμανίας στην Ελλάδα για το αναγκαστικό χρέος αγγίζουν το αστρονομικό ποσόν των... 11 δισ. ευρώ!!!

Αμα είσαι Γραικός και ραγιάς, δεν χρειάζεται να σου στέλνουν οι ξένοι εταιρεία δολοφόνων να σε σκοτώσει, τινάζεις τα σάπια σου μυαλά στον αέρα μόνος σου.

Αν είσαι ρωμιός και ραγιάς, δηλώνεις ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Αν είσαι γραικύλος, φωνάζεις έναν ανθύπατο και του παραδίδεις τη χώρα σου. Κι αν είσαι και γραισκύλος, δαγκώνεις το μυαλό όσων απορούν και φρίττουν μ’ αυτά που κάνεις. Τους βγάζεις τεμπέληδες και διεφθαρμένους, τους βρίζεις λαϊκιστές και τους κατεβάζεις στο καθαρτήριο για να τους στείλει ο παράδεισος των αγορών στην κόλαση της φτώχειας και της υποδούλωσης.

Αν είσαι Ελληνας γενίτσαρος, λες ότι οι εκλογές είναι κίνδυνος για τη δημοκρατία, είναι κίνδυνος για το έθνος, κίνδυνος για τα λογικά του κ. Βενιζέλου - διότι αν δει τον κ.Δραγασάκη υπουργό ο άνθρωπος, θα τρελαθεί. Είναι δυνατόν να υπάρξει κυβέρνηση σ’ αυτόν τον τόπο και να μην είναι κυβέρνηση ανδρεικέλων;

Τα ύστερα του κόσμου, θα ραγίσουν οι εικόνες και θα κλαίνε με μαύρο δάκρυ, θα πάθει αποπληξία ο κ. Μπαλτάκος και θα τρέχουν χωρίς να σώνουν χαρτορίχτρες, μάγισσες και καφετζούδες μπας και ξαναβάλουν μπροστά τα ΑΤΜ, να τρέχει το χρήμα ποτάμι και ο Θεοχάρης στα ψηφοδέλτια του αρχηγού Σταύρου.

«Με το σπαθί και το άροτρο» έλεγαν οι Ρωμαίοι, με τη σκούπα και το φαράσι λέμε εμείς - πολύς κόπρος του Αυγείου έχει μαζευθεί. Ή μήπως δεν είναι κόπρος η Διαπλοκή, όλοι εκείνοι οι Δυνατοί που απομύζησαν τον λαό, στέρησαν τη χώρα από κάθε εθνική στρατηγική και στο τέλος την πούλησαν στα σκλαβοπάζαρα των τόκων; Τι είναι, αν δεν είναι κόπρος οι Δυνατοί που συνεχίζουν να πλουτίζουν με εργαλείο την κρίση, παίρνοντας την μπουκιά απ’ το στόμα των παιδιών, πουλώντας στους αρρώστους χρυσάφι τον θάνατο, εξορίζοντας τους νέους στην Εσπερία.

Τι είναι, αν δεν είναι κόπρος αυτοί οι σοβαροφανείς υπομείονες που ξεπουλάνε το Ελληνικό και έκαναν το μεροκάματο «προσεχώς Ρωσίδα»; Τι είναι;

Τι είναι αυτές οι γερμανοντυμένες ψυχές που μιλούν για την Τρόικα λες και μιλούν για την Αγία Τριάδα; Μια ορδή ραγιάδων, γενίτσαρων και δωσίλογων είναι, που διέσυραν την Ελλάδα, εκπόρνευσαν το Σύνταγμά της και πούλησαν την Ασυλία της. Μια χρυσή ορδή που βγάζει φράγκα απ’ την υποτέλεια, ένα σύμφυρμα δολίων και αμοραλιστών που ενσπείρει τον φόβο, καλλιεργεί τονδιχασμό και θέτει σε κίνδυνο διαμελισμού την πατρίδα - αν αυτό δεν είναι κόπρος, τι είναι;

Οι εκλογές, συνήθως, δεν λύνουν μεγάλα προβλήματα. Αν έλυναν, θα ήταν επαναστατικές. Και οι δημοκρατίες θα ήταν εκτός νόμου (για εκεί τις πάνε, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Ομως στην Ελλάδα ο κόμπος έχει φθάσει στο χτένι. Και σ’ αυτές τις εκλογές ο λαός καλείται και έχει την ευκαιρία να κάνει κάτι περισσότερον απ’ ο,τι συνήθως. Στο δημοψήφισμα του 1946 ο λαός εκλήθη να μην πάρει μέρος και το πλήρωσε. Στις εκλογές του 1981 ο λαός εκλήθη να σαρώσει την υποτέλεια, ου μην και την αδικία, και προδόθηκε. Σ’ αυτές τις εκλογές ο λαός καλείται να ’χει τον νου του για μετά τις εκλογές.

Κι αυτή είναι μια ειδοποιός διαφορά σημαντική.

Το σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να κρατηθεί. Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ (Βενιζέλου και Παπανδρέου) επιδιώκουν μια διαχειρίσιμη ήττα. Οι εφεδρείες τους εξαερώθηκαν (ΔΗΜΑΡ) ή συρρικνώνονται με γεωμετρική πρόοδο (Χρυσή Αυγή). Οι μεταλλάξεις τους (Ποτάμι) δεν μπόρεσαν να φέρουν άλλη γλαύκα στην Αθήνα πέραν των φθαρμένων πολιτικών υπολειμμάτων άλλων κομμάτων. Αυτό το μπλοκ δυνάμεων κατεβαίνει στις εκλογές με την προπαγάνδα του να τραυλίζει και τον βασιλιά του «γυμνό». Η ευκαιρία για τον λαό είναι σημαντική και δεν είναι σαν τις άλλες.

Διότι, αν ο λαός μείνει στο προσκήνιο και μετά τις εκλογές, ούτε η κυβέρνηση της Αριστεράς θα είναι σαν τις άλλες. Αν η Αριστερά λάβει την εντολή, θα έχει να συγκρουσθεί με το ελληνικό βαθύ κράτος και τους ξένους προστάτες του. Θα έχει, δηλαδή, να αντιμετωπίσει τις ορίζουσες αυτού του κράτους και στο εποικοδόμημα και στις υποδομές. Και εις ό,τι αφορά το εποικοδόμημα, το βαθύ «ελληνικό» κράτος υπήρξε ορατό στο πρόσωπο του «εκσυγχρονισμού» και στο δίκτυο εκείνο των διανοουμένων, πανεπιστημιακών και καλλιτεχνών που τον υπηρέτησαν. Με τους οργανικούς αυτούς διανοούμενους ένα μέρος της Αριστεράς (και στη ΔΗΜΑΡ και στον ΣΥΡΙΖΑ) όχι μόνον δεν συγκρούσθηκε, αλλά και συνέπλευσε.

Σ’ αυτόν τον τομέα και σήμερα η Αριστερά παραμένει ευάλωτη, κατ’ αντίθεσιν μάλιστα της μεγάλης πλειοψηφίας των Αριστερών (αλλά και όλων των δημοκρατικών πολιτών) που, είτε από πολιτική διαίσθηση είτε από επίγνωση, έχουν πάρει χαμπάρι ποιον θεό προσκυνάνε όσοι κατηγορούν τον λαό για λαϊκισμό κι όσοι τον βρίσκουν κομπλεξικό και τέλος πάντων ολίγον βρωμοπόδαρο.

Πού ακούσθηκε λαός που αντιλαμβάνεται εγκαίρως τι έγινε στη Γιουγκοσλαβία και τι σημαίνει γερμανική Ευρώπη; Ενας τέτοιος λαός είναι φρίκη για την ελίτ των σνομπ (που, αμόρφωτη και μέτρια καθώς είναι, απ’ αυτόν ακριβώς τον χρήσιμο για τους Δυνατούς σνομπισμό προσπορίζεται το παντεσπάνι της) - φρίκη που πρέπει να γίνει χυλός. Ωστε απορφανισμένοι απ’ την παράδοσή τους οι πολίτες, αναξιοπρεπείς και χαζεμένοι, να ’ναι έτοιμη για την υποδούλωσή τους.

Αλλά, αν αυτά συνέβαιναν στο εποικοδόμημα της χώρας επί δεκαετίες, συνέβαιναν διότι στις υποδομές της συνέβαινε το ίδιο. Οχι μόνον επί Σημίτη, αλλά επί κυβερνήσεων Καραμανλή,Παπανδρέου, μεσοβασιλείας και Σαμαρά, οι «εκσυγχρονιστές» ήταν που κυβέρνησαν και κυβερνούν, Σημιτάνθρωποι.

Με αυτό το εποικοδόμημα και αυτές τις υποδομές εις ό,τι αφορά το εγχώριο σύστημα θα βρεθεί αντιμέτωπη η Αριστερά μετά τις εκλογές, αν ο λαός τής δώσει την εντολή. Με τη Διαπλοκή, τους οργανικούς διανοουμένους της, με τη Διαφθορά και την κομματική της σαπίλα, με τους σμπίρους των εξωχώριων Δυνατών, γραικύλους και ραγιάδες, γραισκύλους και δωσίλογους, γενίτσαρους και γερμανοντυμένους. Σ’ αυτόν τον αγώνα η Αριστερά θα τα καταφέρει μόνον αν κρατήσει τον λαό στο προσκήνιο. Τους καλούς, τίμιους, ξύπνιους κι ενάρετους πολίτες, δεξιούς και αριστερούς.

Τα επίδικα αυτών των εκλογών είναι υψηλού επιπέδου. Αφορούν την εθνική ανεξαρτησία και τον αναπροσδιορισμό της ελληνικής κοινωνίας με προτάγματα την κάθαρση, την αξιοπρέπεια της εργασίας και τη δικαιοσύνη. Συνεπώς, μόνον με τη δύναμη του λαού, που η Αριστερά θα πρέπει να ανατροφοδοτεί συνεχώς κι απ’ αυτήν η ίδια να ανατροφοδοτείται, υπάρχει η δυνατότητα, το περιεχόμενο της δημοκρατίας, οι θεσμοί και το πνεύμα της να επικεντρώσουν στονάνθρωπο και τις ανάγκες του.

Αρκετά με την κόπρο...

* Ο γνωστός οξυδερκής σκιτσογράφος και σχολιαστής Στάθης Σταυρόπουλος, είναι στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, από αυτούς που τεκμηριώνουν ακράδαντα, λογικά και μαρξιστικά, την αντίληψη του Άρη και του ίδιου του Μαρξ για την καθοριστικά αναγκαία άρρηκτη ενότητα του άμεσου λαϊκοπατριωτικού εθνικοανεξαρτησιακού καθήκοντος, με την παραπέρα αντιιμπεριαλιστική και αντικαπιταλιστική/λαϊκοσοσιαλιστική απώτερη στόχευση.  Γιαυτό και συγκεντρώνει από ετών τα πυρά των λαμογιών και "οργανικών διανοούμενων"-παπαγαλακιών  της εντός κι εκτός ΣΥΡΙΖΑ κυρίαρχης κοσμοπολίτικης, απόλυτα υποταγμένης στον αιμοσταγή σε βάρος των λαών καπιταλιστικό διεθνισμό της ΕΕ και των άλλων επιτελείων της νέας απάνθρωπης καπιταλιστικής τάξης...

The Secret Real Truth: Είστε βέβαιοι πως ξέρετε την αξία της Ελλάδας; Πάρ...

The Secret Real Truth: Είστε βέβαιοι πως ξέρετε την αξία της Ελλάδας; Πάρ...: 1. Είμαστε μια χώρα που ελέγχει μια χερσαία και θαλάσσια έκταση όση είναι η Γερμανία και η… Αυστρία μαζί (450.000 τετρ. χιλιόμετρα), αφού...

ΤΟ ΜΕ ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ 15-22/1/1950ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ!

Το ενωτικό δημοψήφισμα στην Κύπρο

Του Νίκου Χριστοδουλίδη*

Το δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1950, βάσει του οποίου οι Ελληνες της Κύπρου εκλήθησαν να τοποθετηθούν ως προς την επιθυμία τους ή μη για Ενωση με την Ελλάδα αποτέλεσε γεγονός-σταθμό στη σύγχρονη ιστορία της Μεγαλονήσου. Στην πραγματικότητα το δημοψήφισμα αποτέλεσε την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια της Λευκωσίας για διεθνοποίηση του αιτήματος της Ενωσης, αποτελώντας συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών όπως τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1931. Την ίδια στιγμή το δημοψήφισμα αποτέλεσε και προϊόν απογοήτευσης των Ελλήνων του νησιού οι οποίοι, μετά και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις διακηρύξεις των νικητών περί ελευθερίας, για άλλη μια φορά αντιμετώπιζαν την άρνηση του Λονδίνου σε σχέση με το αίτημά τους για Ενωση. Επιπλέον, η απόφαση για διενέργεια του δημοψηφίσματος αποσκοπούσε στο να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την Αθήνα, που τη δεδομένη χρονική στιγμή ήταν επιφυλακτική ως προς τη διεθνοποίηση του ζητήματος.

Συμμετείχε το 95,7% των Ελληνοκυπρίων

Η ιδέα για διενέργεια δημοψηφίσματος πρωτοσυζητήθηκε και ανακοινώθηκε από την κυπριακή Αριστερά. Η απόφαση του ΑΚΕΛ εντασσόταν στο πλαίσιο της νέας πολιτικής του για Ενωση της Κύπρου με την Ελλάδα, σε αντίθεση με τη μέχρι και το καλοκαίρι του 1949 διακηρυγμένη πολιτική του κόμματος για Αυτοκυβέρνηση - Ενωση. Η νέα πολιτική του κόμματος ήταν το αποτέλεσμα συνάντησης στελεχών του ΑΚΕΛ με τον ηγέτη του ΚΚΕ Ζαχαριάδη το φθινόπωρο του 1948. Οι προτροπές Ζαχαριάδη για αλλαγή της μέχρι τότε πολιτικής στο θέμα της Ενωσης οδήγησαν σε σύγκρουση εντός του κόμματος που είχε ως αποτέλεσμα, το καλοκαίρι του 1949, την ανάδειξη νέου γενικού γραμματέα καθώς επίσης τη διενέργεια τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου του 6ου συνεδρίου του κόμματος που χαρακτήρισε λανθασμένη τη μέχρι τότε ακολουθούμενη πολιτική στο θέμα της Ενωσης. Στο πλαίσιο αυτής της νέας πολιτικής, το κόμμα υποστήριξε, μέσω επιστολής των ελεγχόμενων από το ΑΚΕΛ δημοτικών συμβουλίων προς τα Ηνωμένα Εθνη τον Νοέμβριο του 1949, τη διενέργεια δημοψηφίσματος υπό την αιγίδα του Διεθνούς Οργανισμού, με σκοπό να καταγραφεί η πραγματική βούληση των κατοίκων της Κύπρου.

Την ιδέα για διενέργεια δημοψηφίσματος υλοποίησε τελικά, σε κάπως διαφορετική μορφή, η Εκκλησία της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα, η Ιερά Σύνοδος, σε συνεδρία της στις 18 Νοεμβρίου 1949, με τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, αποφάσισε τη διενέργεια δημοψηφίσματος και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β΄ ζήτησε από τον Βρετανό κυβερνήτη Andrew Wright όπως η αποικιακή κυβέρνηση αναλάβει τη διοργάνωσή του. Πέραν της άρνησης του κυβερνήτη, η αποικιακή κυβέρνηση ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο ότι δεν ετίθετο θέμα αλλαγής του καθεστώτος στην Κύπρο και το όποιο αποτέλεσμα τυχόν δημοψηφίσματος δεν θα είχε καμία απολύτως σημασία.

Λίγες μέρες αργότερα, ο Αρχιεπίσκοπος με εγκύκλιό του προς τον κυπριακό λαό ανακοίνωσε την απόφαση για διενέργεια δημοψηφίσματος: «Κυπριακέ λαέ, καλείσαι όπως ηνωμένος και αδιάσπαστος επιτελέσεις και τώρα το προς την δούλην πατρίδα σου καθήκον μετ' ενθουσιασμού. Δι' Ενωσιν και μόνον Ενωσιν ηγωνίσθης επί τόσα έτη. Ενωσιν και μόνον Ενωσιν καλείσαι να επισφραγίσεις διά της ψήφου σου. Εμπρός Κύπριοι, όλοι εις τα επάλξεις διά την μάχην του Δημοψηφίσματος, διά την εθνικήν μας αποκατάστασιν, διά την Ενωσιν με την αθάνατον Μητέρα Ελλάδα». Την πρωτοβουλία της Εθναρχίας στήριξε σθεναρά η Αριστερά.

Συλλογή υπογραφών

Το δημοψήφισμα που στην ουσία ήταν συλλογή υπογραφών πραγματοποιήθηκε σε δύο συνεχόμενες Κυριακές, στις 15 και 22 Ιανουαρίου 1950. Η συλλογή των υπογραφών έγινε έξω από τις εκκλησίες και άρχισε μετά την κυριακάτικη δοξολογία. Οι συμμετέχοντες είχαν την επιλογή να υπογράψουν σε ένα από τα ακόλουθα δύο έντυπα: «ΑΞΙΟΥΜΕΝ, ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» ή «ΕΝΙΣΤΑΜΕΘΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ».

Οι συμμετέχοντες υπέγραφαν τέσσερις φορές έτσι ώστε να δημιουργηθούν τέσσερις τόμοι που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν. Συνολικά υπέγραψαν 215.108 άτομα επί συνόλου 224.757 Ελλήνων της Κύπρου που είχαν δικαίωμα υπογραφής, ποσοστό 95,7%. Υπέρ υπέγραψαν και κάποιοι Τουρκοκύπριοι αν και η ηγεσία τους ήταν ενάντια στην προοπτική της Ενωσης.

Στις 29 Ιανουαρίου, η Ιερά Σύνοδος ανακοίνωσε τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος: «Πανηγυρικώς ούτω και θριαμβευτικώς διετρανώθη και ενώπιον πάντων, ενώπιον Κυβερνήσεων και λαών, διεκηρύχθη η μοναδική, ομόθυμος, στερρά και αδάμαστος θέλησις του Ελληνικού Κυπριακού λαού... όπως ενωθή μετά της ελευθέρας Μητρός Ελλάδος».

Συγκρατημένη υποδοχή σε Ελλάδα, ΗΠΑ και Βρετανία

Στις αρχές Μαρτίου 1950, η Εκκλησία της Κύπρου αποφάσισε την αποστολή πρεσβείας στο εξωτερικό, και πιο συγκεκριμένα σε Αθήνα, Λονδίνο και Νέα Υόρκη, για ενημέρωση για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και προώθηση του στόχου της Ενωσης. Τα έντυπα στα οποία υπέγραψε ο κόσμος δέθηκαν και σχηματίστηκαν τέσσερα αντίγραφα τόμων με τις υπογραφές όλων όσοι συμμετείχαν στο δημοψήφισμα.

Οι χώρες τις οποίες θα επισκεπτόταν η πρεσβεία καθώς επίσης και η σύνθεσή της θα αποτελέσουν τις αιτίες τερματισμού της σύντομης συμπόρευσης Εθναρχίας και Αριστεράς. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΚΕΛ ζήτησε όπως μέλη του κόμματος συμμετέχουν στην πρεσβεία, με την Εθναρχία να διαφωνεί με μια τέτοια εξέλιξη. Επιπλέον η Εθναρχία διαφωνούσε με την αποστολή της πρεσβείας στις χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού. Αντιθέτως, το ΑΚΕΛ θεωρούσε αναγκαία τη στήριξη των χωρών αυτών σε ενδεχόμενη εγγραφή και συζήτηση του θέματος στα Ηνωμένα Εθνη. Από την πλευρά της η Εθναρχία δεν επιθυμούσε την εμπλοκή των Σοβιετικών στο Κυπριακό, αφού οι Βρετανοί είχαν αρχίσει, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν την εύνοια των ΗΠΑ, να τονίζουν συνεχώς τη δύναμη του ΑΚΕΛ στην Κύπρο. Τη δύναμη των κομμουνιστών στο νησί και τον ισχυρισμό ότι το αίτημα της Ενωσης προωθείτο από αυτούς για εξυπηρέτηση άλλων σκοπιμοτήτων, άρχισαν να επικαλούνται και οι Τούρκοι.

Το αποτέλεσμα ήταν να συγκροτηθούν δύο ξεχωριστές πρεσβείες. Στην πρεσβεία της Εθναρχίας υπό τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανό συμμετείχαν οι Νικόλαος Λανίτης, Σάββας Λοϊζίδης και Γεώργιος Ρωσσίδης. Στην πρεσβεία του ελεγχόμενου από το ΑΚΕΛ Εθνικού Απελευθερωτικού Συνασπισμού (ΕΑΣ) συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Εζεκίας Παπαϊωάννου, το μέλος του κόμματος Εύδωρος Ιωαννίδης που διέμενε στο Λονδίνο και το στέλεχος του ΑΚΕΛ Αδάμος Αδάμαντος, δήμαρχος Αμμοχώστου.

Η πρεσβεία της Εθναρχίας επισκέφθηκε πρώτα την Αθήνα, όπου στη συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό έγινε ξεκάθαρο ότι η επίσημη Αθήνα δεν επιθυμούσε τη συγκεκριμένη στιγμή να συγκρουστεί με το Λονδίνο. Χαρακτηριστική της όλης προσέγγισης του θέματος από την ελληνική κυβέρνηση ήταν η δήλωση του αντιπροέδρου Γεωργίου Παπανδρέου: «Η Ελλάς αναπνέει σήμερον με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, τον δε αμερικανικόν. Δεν ημπορεί, λόγω του Κυπριακού, να διακινδυνεύσει από ασφυξίαν».

Στην πραγματικότητα η ελληνική κυβέρνηση ήταν πολύ επιφυλακτική ακόμη και ως προς την πραγματοποίηση συνάντησης με την πρεσβεία. Η υποδοχή όμως του κόσμου και η δημοσιότητα που έλαβε το όλο θέμα στον ελληνικό Τύπο δεν άφηνε στην ουσία επιλογή στην κυβέρνηση Πλαστήρα. Η κυπριακή πρεσβεία, φθάνοντας στην Αθήνα, έτυχε θερμότατης υποδοχής από χιλιάδες Ελληνες σε όλες τις πόλεις της χώρας. Ηταν η πρώτη ίσως φορά που το θέμα της Ενωσης απολάμβανε τέτοια δημοσιότητα στον ελληνικό χώρο. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, οι τόμοι των υπογραφών παραδόθηκαν πανηγυρικά στον πρόεδρο της Βουλής Δημήτρη Γόντικα, στις 4 Ιουλίου. Την ίδια στιγμή, η Βουλή υιοθέτησε σχετικό ψήφισμα με το οποίο εξέφραζε την πλήρη υποστήριξή της στο αίτημα των Ελλήνων της Κύπρου.

Ακολούθως η πρεσβεία μετέβη στο Λονδίνο για να συναντηθεί με τη βρετανική κυβέρνηση. Ως ήταν αναμενόμενο, η απάντηση ήταν αρνητική. Διευθετήθηκαν κάποιες συναντήσεις με μέλη του βρετανικού Κοινοβουλίου και έγιναν επαφές στα βρετανικά μέσα ενημέρωσης. Τον Σεπτέμβριο, η πρεσβεία μετέβη στη Νέα Υόρκη. Με τη βοήθεια Ελληνοαμερικανών πολιτικών και της εκεί Αρχιεπισκοπής, διευθετήθηκαν συναντήσεις με αξιωματούχο της αμερικανικής κυβέρνησης, με αντιπροσωπείες ξένων χωρών στα Ηνωμένα Εθνη καθώς επίσης και διαφωτιστικές εκστρατείες σε αμερικανικές πόλεις. Συγκριτικά, οι επαφές στις ΗΠΑ ήταν οι πιο πετυχημένες από πλευράς συμπάθειας και κατανόησης ως προς τις θέσεις της πρεσβείας.

Από την πλευρά της η πρεσβεία του ΕΑΣ μετέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο (δεν τους παραχωρήθηκε θεώρηση εισόδου για την Ελλάδα) όπου μετά την άρνηση του υπουργού Αποικιών να τη δεχτεί, έγιναν επαφές με βουλευτές του Εργατικού Κόμματος και στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος Αγγλίας. Ακολούθως η πρεσβεία μετέβη στο Παρίσι όπου συναντήθηκε και με τον πρωθυπουργό Πλαστήρα που βρισκόταν στη γαλλική πρωτεύουσα. Το ΕΑΣ ζήτησε την εγγραφή του θέματος στα Ηνωμένα Εθνη και ο Ελληνας πρωθυπουργός εξέφρασε τη διαφωνία του με μια τέτοια προοπτική, υποστηρίζοντας τη διευθέτηση του θέματος στο πλαίσιο των ελληνοβρετανικών σχέσεων...  Η αντιπροσωπεία συνέχισε τις επαφές της, χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα, σε Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Πολωνία. Η επίσκεψη στη Μόσχα δεν κατέστη δυνατή λόγω της άρνησης παραχώρησης σχετικής θεώρησης εισόδου. Την ίδια αρνητική απάντηση έλαβαν οι Ιωαννίδης και Αδάμαντος όταν επιχείρησαν να εξασφαλίσουν θεώρηση εισόδου για τις ΗΠΑ.

Πρωτοβουλία με παλλαϊκή υποστήριξη

Το δημοψήφισμα του 1950 αποτελεί σταθμό στην ιστορία της Κύπρου. Πέραν του ότι ήταν η πρώτη ουσιαστική προσπάθεια για διεθνοποίηση του θέματος, ήταν και η μοναδική ίσως φορά που Εθναρχία και Αριστερά είχαν κοινό επιδιωκόμενο στόχο. Ηταν ίσως μια από τις ελάχιστες στιγμές στην ιστορία της Κύπρου που μια πρωτοβουλία ετύγχανε ευρείας, ή καλύτερα παλλαϊκής, υποστήριξης.

Σημαντικό στοιχείο επίσης, που σίγουρα επηρέασε και την όλη εξέλιξη της «αξιοποίησης» των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος, ήταν η συστημική παράμετρος, τα διεθνή δηλαδή δεδομένα της περιόδου. Η όλη προσπάθεια είχε το μειονέκτημα ότι ελάμβανε χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κορέα που εντάθηκε το καλοκαίρι του 1950. Ως εκ τούτου τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος δεν προσέλκυσαν το επιδιωκόμενο ενδιαφέρον.

* Ο κ. Νίκος Χριστοδουλίδης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο ΠΑΛΑΜΑΣ-ΓΚΡΕΜΙΣΤΗΣ

"...κάλλιο φουσκώστε, ποταμοί και κάλλιο ανοίχτε τάφοι,
και, δυναμίτη, βρόντηξε και σιγοστάλαξε αίμα,
παρά σε πύργους άρχοντας και σε ναούς το Ψέμα!..."

Ο γκρεμιστής

Ακούστε! Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ' εγώ κι ο κτίστης,
ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης.
Και θέλει και το γκρέμισμα νου και καρδιά και χέρι.
Στου μίσους τα μεσάνυχτα τρέμει ενός πόθου αστέρι.

Κι αν είμαι της νυχτιάς βλαστός, του χαλασμού πατέρας,
πάντα κοιτάζω προς το φως το απόμακρο της μέρας.
εγώ ο σεισμός ο αλύπητος, εγώ κι ο ανοιχτομάτης·
του μακρεμένου αγναντευτής, κι ο κλέφτης κι ο απελάτης*

και με το καριοφίλι μου και με τ' απελατίκι*
την πολιτεία την κάνω ερμιά, γη χέρσα το χωράφι.
Κάλλιο φυτρώστε, αγκριαγκαθιές, και κάλλιο ουρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκώστε, ποταμοί και κάλλιο ανοίχτε τάφοι,

και, δυναμίτη, βρόντηξε και σιγοστάλαξε αίμα,
παρά σε πύργους άρχοντας και σε ναούς το Ψέμα!
Των πρωτογέννητων καιρών η πλάση με τ' αγρίμια
ξανάρχεται, καλώς να ρθή. Γκρεμίζω την ασκήμια.

Είμ' ένα ανήμπορο παιδί που σκλαβωμένο το 'χει
το δείλιασμα κι όλο ρωτά και μήτε ναι μήτε όχι
δεν του αποκρίνεται κανείς, και πάει κι όλο προσμένει
το λόγο που δεν έρχεται, και μια ντροπή το δένει

Μα το τσεκούρι μοναχά στο χέρι σαν κρατήσω
και το τσεκούρι μου ψυχή μ' ένα θυμό περίσσο,
τάχα ποιός μάγος, ποιό στοιχειό του δούλεψε τ' ατσάλι
και νιώθω φλόγα την καρδιά και βράχο το κεφάλι,

και θέλω να τραβήξω εμπρός και πλατωσιές ν' ανοίξω,
και μ' ένα Ναι να τιναχτώ, μ' ένα Όχι να βροντήξω;
Καβάλα στο νοητάκι* μου, δεν τρέμω σας όποιοι είστε,
γρικάω, βγαίνει από μέσα του μια προσταγή: Γκρεμίστε!

*απελάτης= βυζαντινός φρουρός των συνόρων - ζωοκλέφτης.
*νοητάκι= μαγικό άλογο με υπερφυσικές ικανότητες
*μακρεμένου= ξενιτεμένου
*απελατίκι= επιδρομή
*πλατωσιές= πλατώματα, πλατύ άνοιγμα, ξέφωτο
*γρικάω= ακούω .

Καζαντζάκης: Ασκητική. Όλο το βιβλίο.

Καζαντζάκης: Ασκητική

Ποιος ήταν ο δαίμονας του Αλέξανδρου που αναγνώρισε ο Διογένης;

Αντικλείδι

Λέει λοιπόν ό ’Αλέξανδρος: «Διογένη, μου φαίνεται ότι αστειεύεσαι· αν εγώ συλλάβω τον Δαρείο και επιπλέον τον βα­σιλιά των ’Ινδών, τίποτα πια δεν με εμποδίζει να είμαι ό πιο τρανός απ’ όλους τούς βασιλιάδες πού υπήρξαν ποτέ. Γιατί τί θα υπολείπεται πια αν έχω κυριεύσει τη Βαβυλώνα και τα Σούσα και τα Εκβάτανα και την αυτοκρατορία των ’Ινδιών;»

Κι ό Διογένης, βλέποντάς τον να φλέγεται από τη φιλοδο­ξία, κι όλη τη ψυχή του να είναι τεντωμένη και να πετάει προς τα εκεί σαν τούς γερανούς πού τεντώνονται και πετούν προς τα εκεί πού όρμησαν, λέει στον ’Αλέξανδρο, «Με τα μυαλά πού έχεις δεν θα είσαι στ αλήθεια βασιλιάς ούτε και θα κατέχεις από κανέναν τίποτα περισσότερο, ακόμη κι αν θα πηδήξεις πά­νω από τα τείχη της Βαβυλώνας και κυριέψεις με αυτό τον τρόπο την πόλη κι όχι σκάβοντας απ’ έξω τάφρο μέσα στο τεί­χος ή κάτω από αυτό, και το ίδιο με τα τείχη στα Σούσα, στη Βακτριανή. Επίσης ούτε κι αν μιμηθείς τον Κυρό και ακολου­θώντας τον ποταμό γλιστρήσεις μέσα σαν νερόφιδο ή αν δια­σχίζοντας — κολυμπώντας— τον ’Ωκεανό κυριέψεις μια ήπει­ρο πιο μεγάλη από την ’Ασία».

«Και ποιος αντίπαλος θα μου απομένει πια, αν καταβάλω όσους ανέφερα;

«Ό πιο δυσμάχητος απ’ όλους, ένας πού δε μιλάει περσικά, ούτε μηδικά, όπως ό Δαρείος, άλλα μακεδονικά κι ελληνικά».

Ο Αλέξανδρος τότε ταράχτηκε και ανησύ­χησε μήπως ό Διογένης ήξερε κάποιον στη Μακεδονία ή στην Ελλάδα πού ετοιμαζόταν να πολεμήσει, και ρώτησε: «Ποιος είναι αυτός ό αντίπαλός μου στην Ελλάδα ή στη Μα­κεδονία;»

«Πώς», είπε ό Διογένης· «δεν τον ξέρεις εσύ πού νομίζεις πώς ξέρεις περισσότερα από κάθε άλλον;»

«Λοι­πόν», έκανε ό ’Αλέξανδρος, «θα τον πεις ή θα τον κρατήσεις κρυφό;»

«Από πολλή ώρα σου τον λέω, εσύ όμως δεν ακούς ότι ο μεγαλύτερος εχθρός και αντίπαλος του εαυτού σου είσαι εσύ ο ίδιος για όσον καιρό παραμένεις κακός και ανόητος· κι αυτός είναι ό άνθρωπος πού εσύ τον ξέρεις λιγότερο από οποιονδήποτε άλλο. Κανένας, βλέπεις, αλόγιστος και κα­κός άνθρωπος δεν γνωρίζει τον εαυτό του. Γιατί διαφορετικά δεν θα όριζε ό Απόλλωνας ότι το πιο δύσκολο πράγμα για τον καθένα είναι να έχει αυτογνωσία. Ή μήπως νομίζεις ότι ή αφροσύνη δεν είναι ή πιο μεγάλη και πιο σοβαρή πάθηση και ζημιά για όσους την έχουν και ότι ό αλόγιστος άνθρωπος είναι ό πιο επιβλαβής για τον ίδιο του τον εαυτό; Ή μήπως δεν πα­ραδέχεσαι ότι όποιος είναι ό πιο επιβλαβής —για τον καθένα μας— και όποιος προξενεί ένα σωρό κακά, αυτός είναι και ό πιο μεγάλος και πιο σοβαρός εχθρός μας; "Ας δυσανασχε­τείς κι ας τινάζεσαι για αυτά πού σου λέω, και ας με νομίζεις τον πιο ελεεινό άνθρωπο και ας με βρίζεις σε όλους και, αν το νομίζεις σωστό, ακόμη και να με καρφώσεις με το ξίφος σου· γιατί είμαι ό μόνος άνθρωπος από τον όποιο θα ακούσεις την αλήθεια — από κανέναν άλλο δεν θα την μάθεις. Γιατί δήλοι τους είναι χειρότεροι από ’μένα και δουλοπρεπέστεροι».

Αυτά έλεγε ό Διογένης, αδιαφορώντας εντελώς για το αν θα τον τιμωρούσε ο ’Αλέξανδρος άλλα συνάμα έχοντας και τη βεβαιότητα ότι δεν θα συνέβαινε τίποτα. Γιατί ήξερε ότι ό ’Αλέξανδρος ήταν δούλος της δόξας και δεν θα διέπραττε κανένα λάθος σε σχέση με αυτήν. Έτσι, είπε στον ’Αλέξανδρο ότι δεν είχε ούτε καν το χαρακτηριστικό γνώρισμα των βασιλιάδων.

Ό Αλέξανδρος απόρησε και του απάντησε: «Μα δεν έλεγες τώρα δα ότι ό βασιλιάς δεν χρειάζεται τέτοια σημάδια;»

«Βεβαίως, μα τον Δία», απάντησε ό Διογένης, «δεν χρειάζεται τα εξωτερικά σημάδια, όπως τιάρες και πορφυρένιους μανδύες· τέτοια πράγματα ασφαλώς δεν του χρησιμεύουν σε τίποτα - το διακριτικό σημάδι της φύσης όμως πρέπει να το έχει πε­ρισσότερο από οτιδήποτε άλλο».

«Και ποιό είναι αυτό το σημάδι;» είπε ό ’Αλέξανδρος.

«Είναι αυτό», αποκρίθηκε ό Διογένης, «πού το έχει ό βασιλιάς ακόμη και στις μέλισσες. Ή δεν έχεις ακουστά ότι στις μέλισσες υπάρχει βασιλιάς βγαλμένος από τη φύση, κι όχι όπως γίνεται με εσάς πού λέτε ότι κατέχετε το αξίωμα επειδή ή γενιά σας κρατάει από τον Ηρακλή;»

«Ποιό είναι αυτό το σημάδι;» είπε ό ’Αλέξαν­δρος.

«Δεν έχεις ακούσει από τούς γεωργούς ότι εκείνη η μέλισσα είναι η μόνη χωρίς κεντρί, αφού αυτή δεν χρειάζεται κανένα όπλο εναντίον κανενός; Γιατί καμιά από τις άλλες μέ­λισσες δεν πρόκειται να της αμφισβητήσει τα βασιλικά δικαιώ­ματα ούτε και πρόκειται να πολεμήσει εναντίον της, όταν έχει αυτό το προνόμιο. ’Απεναντίας εσύ μου δίνεις την εντύπωση πώς όχι μόνο περπατάς αρματωμένος άλλα ότι ακόμη και κοι­μάσαι με τα όπλα.

Δεν ξέρεις», είπε, «ότι το να οπλοφο­ρεί κανείς είναι γνώρισμα ανθρώπου ο όποιος φοβάται; Κι άν­θρωπος πού φοβάται δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει βασιλιάς περισσότερο απ’ ότι δούλος». Σαν το άκουσε αυτό ο Αλέξαν­δρος τράβηξε λίγο το χέρι από το ξίφος.

Με αυτά τα λόγια ό Διογένης τον παρακινούσε να εμπιστεύεται λιγότερο τα όπλα και περισσότερο τις αγαθές πράξεις και το να φέρεται με δικαιοσύνη. «’Εσύ όμως», συνέχισε, «κουβαλάς μέσα σου μια ψυχή ερεθισμένη, ένα κεντρί τόσο ακράτητο κι άγριο. Δεν θα πετάξεις αύτη την αρματωσιά πού έχεις τώρα; Κι αφού βάλεις επάνω σου ένα απλό ρούχο, δεν θα υπηρετήσεις εκείνους που είναι καλύτεροί σου; Τι, θα περιφέρεσαι με αυτό το γελοίο κορδόνι επάνω σου; 'Ύστερα από λίγο θα σου φυτρώσει μήπως ένα λοφίο κι ένα λύρα, όπως στα κοκόρια; Δεν έχεις ακούσει για τη γιορτή των Σακών πού έχουν οι Πέρσες, έχει πού ετοιμάζεσαι να εκστρατεύσεις;»

Κι εκείνος αμέσως ρώτησε τη γιορτή είναι αυτή —ήθελε, βλέπεις, να γνωρίζει τα πάντα σχετικά με τούς Πέρσες.

Ο Διογένης του απάντησε: «Παίρνουν ένα φυλακισμένο, από εκείνους πού έχουν καταδικαστεί εις θάνατον, τον καθίζουν στο θρόνο του βασιλιά, του δίνουν το ένδυμα το βασιλικό και τον αφήνουν τις μέρες εκείνες να διατάζει και να πίνει και να ζα­χαρώνει με τις παλλακίδες του βασιλιά, και κανένας δεν τον εμποδίζει σε τίποτα να κάνει ότι θέλει. Μετά από αυτά όμως τον γδύνουν, τον μαστιγώνουν και τον κρεμούν. Τί νομί­ζεις ότι συμβολίζει αυτό το πράγμα και γιατί το κάνουν οι Πέρσες; Δεν συμβολίζει το ότι συχνά άνθρωποι αλόγιστοι και αχρείοι αποκτούν αύτη τη βασιλική εξουσία κι αυτό τον τίτλο, και αφού αποχαλινωθούν για ένα διάστημα, έπειτα έχουν επαίσχυντο και οικτρό τέλος; Κι έτσι, όταν βγάλουν τον άν­θρωπο από τις αλυσίδες, φυσικό είναι ένας αλόγιστος κι ένας πού δεν γνωρίζει αύτη τη διαδικασία, να χαίρεται και να καλο­τυχίζει τον εαυτό του για ότι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, ενώ όποιος γνωρίζει περί τίνος πρόκειται να μη θέλει να ακολουθή­σει αδιαμαρτύρητα αλλά να προτιμάει τις αλυσίδες με τις όποιες ήταν δεμένος ως τότε.

Δίων Χρυσόστομος – Λόγοι IV(4): Περί βασιλείας

Aπόσπασμα από το βιβλίο "Οι αρχαίοι κυνικοί - Αποσπάσματα και μαρτυρίες" - Ν.Μ.Σκουτερόπουλος

Αντικλείδι , http://antikleidi.com

Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ. Τοῦ Σ. Καργάκου.../Χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι τόνους;

 Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ. Τοῦ Σ. Καργάκου...: Του Σαράντου Καργάκου 1. Το μονοτονικό επιβλήθηκε στον ελληνικό Λαό από την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ -Υπουργός Παιδείας κ. Ελευθ. Βερυ...

Οι τόνοι
Είσοδος • Αρχαία • Θεωρία Γραμματικής • Ασκήσεις Γραμματικής • Θεωρία Συντακτικού • Ασκήσεις Συντακτικού

Τονισμός εγκλιτικών Μικρή εισαγωγή ή χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι τόνους; Οι αρχαίοι, όπως φαίνεται από τις επιγραφές, έγραφαν μόνο με κεφαλαία γράμματα και δε χρησιμοποιούσαν τόνους. Οι τόνοι άρχισαν να χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά στην Αλεξάνδρεια, περίπου το 200 π.Χ. και ο πρώτος που τους χρησιμοποίησε ήταν ο Βυζάντιος. Ο Διονύσιος ο Θραξ, 170 - 90 π.Χ. γράφει στην "Τέχνη γραμματική" για τους τόνους: "τόνος ἐστὶν ἀπήχησις φωνῆς ἐναρμονίου, ἡ κατὰ ἀνάτασιν ἐν τῇ ὀξείᾳ, ἡ κατὰ ὁμαλισμὸν ἐν τῇ βαρείᾳ, ἡ κατὰ περίκλασιν ἐν τῇ περισπωμένῃ". Επισήμως οι τόνοι καθιερώθηκαν τον 9ο αι. μ.Χ., μαζί με τη μικρογράμματη γραφή. Γιατί άρχισαν να χρησιμοποιούνται οι τόνοι; Οι τόνοι άρχισαν να χρησιμοποιούνται, κατά πάσα πιθανότητα, α) επειδή οι ίδιοι οι Έλληνες χρειάζονταν καθοδήγηση για να προφέρουν σωστά λέξεις που δε χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους ομιλία και β) γιατί έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να μαθαίνουν να προφέρουν τα ελληνικά αυτοί που μάθαιναν την ελληνική ως ξένη γλώσσα. Εδώ θα πρέπει να θυμόμαστε ότι την περίοδο εκείνη η ελληνική ήταν πολύ διαδεδομένη, όπως είναι σήμερα η Αγγλική. Μέχρι να καθιερωθεί ένα ενιαίο σύστημα τονισμού, ο κάθε συγγραφέας χρησιμοποιούσε το δικό του τρόπο. Για παράδειγμα κάποιοι έβαζαν βαρεία σε κάθε συλλαβή που δεν τονιζόταν και οξεία στη συλλαβή που τονιζόταν· έτσι μια λέξη γέμιζε σημαδάκια, π.χ. MῊCᾺMΈNOI (μὴσὰμένοι > μησαμένοι). Το πρόβλημα το παρατήρησαν και οι αρχαίοι γι' αυτό και πολλοί έλεγαν ότι: "ὡς ὁμολογουμένας τὰς τοιαύτας βαρείας ἐῶμεν, διὰ τὸ μὴ καταστίζειν τὰ βιβλία" να αφήσουμε τις βαρείες για να μη γεμίζουμε με σημάδια τα βιβλία. Τελικά, ένα σύστημα τονισμού, κοινό για όλους, καθιερώθηκε περίπου το 10 αι. μ.Χ. μαζί με την καθιέρωση της μικρογράμματης γραφής. Οι τόνοι των αρχαίων διατηρήθηκαν στα ελληνικά μέχρι τις 12/01/1982, όταν η Βουλή των Ελλήνων κατάργησε το πολυτονικό σύστημα και καθιέρωσε το μονοτονικό. Στην πράξη είχε καταργηθεί ήδη νωρίτερα, αφού μεγάλες εφημερίδες της εποχής χρησιμοποιούσαν μονοτονικό. Περισσότερες πληροφορίες μπορείς να βρεις στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα Πόσοι είναι οι τόνοι στα αρχαία ελληνικά; Οι τόνοι στα αρχαία ελληνικά είναι τρεις:   η οξεία ( ´ ) π.χ. (θόλος)   η βαρεία ( ` ) π.χ. (λαὸς)   η περισπωμένη ( ῀ ) π.χ. (τιμῶ) Βασικοί κανόνες τονισμού Σε ποια θέση μπαίνουν οι τόνοι; Οι τόνοι μπαίνουν στη λήγουσα (Λ), στην παραλήγουσα (ΠΛ) και στην προπαραλήγουσα (ΠΠΛ) Μια λέξη, ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζεται, λέγεται: οξύτονη, αν έχει οξεία στη λήγουσα, π.χ. πα-τήρ· περισπώμενη, αν έχει περισπωμένη στη λήγουσα, π.χ. τι-μῶ παροξύτονη, αν έχει οξεία στην παραλήγουσα, π.χ. λό-γος προπερισπώμενη, αν έχει περισπωμένη στην παραλήγουσα, π.χ.δῶ-ρον προπαροξύτονη, αν έχει οξεία στην προπαραλήγουσα, ἄν-θρω-πος 1. Καμιά λέξη δεν τονίζεται πιο πάνω από την προπαραλήγουσα, π.χ. ΠΠΛ ΠΛ Λ λέ γο μεν ἐ λέ γο μεν ἐ λε γό με θα ΠΠΛ = προπαραλήγουσα, ΠΛ = παραλήγουσα, Λ = λήγουσα Πότε βάζουμε οξεία; 2. Οξεία παίρνει πάντα η προπαραλήγουσα, π.χ. ἄν-θρω-πος 3. Οξεία παίρνουν πάντα τα φωνήεντα ό και έ, π.χ. λόγος, νέος (δε μας ενδιαφέρει αν βρίσκονται στη Λ στην ΠΛ ή στην ΠΠΛ) 4. Οξεία παίρνει η παραλήγουσα όταν: η παραλήγουσα είναι μακρά (Μ) και η λήγουσα είναι μακρά (Μ), π.χ., ΠΛ Λ Μ Μ οξεία Παραδείγματα: ΠΠΛ ΠΛ Λ Μ Μ οξεία κή πων θή κη δώ ρων κώ μη ἀν θρώ πων ἀν θρώ ποις Για τα μακρά και τα βραχέα πληροφορίες μπορείς να βρεις εδώ. Υπενθυμίζουμε ότι γενικά οι δίφθογγοι είναι μακρόχρονοι. Όμως οι δίφθογγοι αι και οι όταν βρίσκονται στο τέλος της λέξης θεωρούνται ως βραχύχρονοι. Στην περίπτωση βεβαίως που οι δίφθογγοι αι και οι είναι καταλήξεις της ευκτικής ή βρίσκονται στο τέλος των επιρρημάτων και των επιφωνημάτων είναι και πάλιμακρόχρονοι.   Πότε βάζουμε περισπωμένη; 5. Περισπωμένη βάζουμε στην παραλήγουσα όταν: η παραλήγουσα είναι μακρά (Μ) και η λήγουσα είναι βραχεία (Β), π.χ. ΠΛ Λ Μ Β περισπωμένη Παραδείγματα: ΠΠΛ ΠΛ Λ Μ Β περισπωμένη κῆ  πος κῆ  πε δῶ  ρον πῶ  λε φεῦ  γε κῶ  μαι γλῶσ  σα βα θεῖ αι Παρατήρηση Συχνά, πολλοί μαθητές μπερδεύονται όταν έχουν να τονίσουν λέξεις όπως: νέων, ὅλων. Στις περιπτώσεις αυτές προβληματίζονται τι τόνο θα βάλουν, γιατί σκέφτονται σύμφωνα με τον προηγούμενο κανόνα (της παραλήγουσας σε σχέση με τη λήγουσα). Όμως εδώ βάζουμε οξεία, γιατί τονίζουμε βραχύχρονα, το ο και το ε, που όπως μάθαμε παίρνουν πάντα οξεία, όπου κι αν βρίσκονται! Ας ανακεφαλαιώσουμε τους πρώτους βασικούς κανόνες: ΠΠΛ ἄνθρωπος οξεία ο, ε μόνος, νέος ΠΛ(Μ) -Λ(Μ) ή ΜΜ κήπων ΠΛ(Μ)-Λ(Β) ή ΜΒ κῆπος περισπωμένη Απλή Μέθοδος για να μάθουμε να τονίζουμε Για να τονίσουμε μια λέξη, θα σκεφτόμαστε τους κανόνες με τη σειρά. Αν ισχύει ο κανόνας τότε βάζουμε τον κατάλληλο τόνο, αν όχι, πάμε στον επόμενο κανόνα. Παραδείγματα: Έστω ότι έχουμε να τονίσουμε τη λέξη θεος. Σκεφτόμαστε για τη λέξη  θεος  α) ισχύει ο 1ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμεΠΠΛ; ΟΧΙ β) ισχύει ο 2ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμε το ο ή το ε; ΝΑΙ άρα θα βάλουμε οξεία, δηλαδή θεός!  Έστω ότι έχουμε να τονίσουμε τη λέξη πληθος. Σκεφτόμαστε για τη λέξηπληθος  α) ισχύει ο 1ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμεΠΠΛ; ΟΧΙ β) ισχύει ο 2ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμε το ο ή το ε; ΟΧΙ γ) από τον 3ο κανόνα, είμαστε στην περίπτωση ΜΜ ήΜΒ; Στην περίπτωση ΜΒ άρα θα βάλουμε περισπωμένη, δηλαδή πλῆθος!  Έστω ότι έχουμε να τονίσουμε τη λέξη κινδυνος. Σκεφτόμαστε για τη λέξηκινδυνος  α) ισχύει ο 1ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμεΠΠΛ; ΝΑΙ άρα θα βάλουμε οξεία, δηλαδή κίνδυνος!  Έστω ότι έχουμε να τονίσουμε τη λέξη πληθους. Σκεφτόμαστε για τη λέξηπληθους  α) ισχύει ο 1ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμεΠΠΛ; ΟΧΙ β) ισχύει ο 2ος κανόνας, δηλαδή έχουμε να τονίσουμε το ο ή το ε; ΟΧΙ γ) από τον 3ο κανόνα, είμαστε στην περίπτωση ΜΜ ήΜΒ; Στην περίπτωση ΜΜ άρα θα βάλουμε οξεία, δηλαδή πλήθους!  Ειδικοί κανόνες τονισμού Πότε άλλοτε βάζουμε οξεία; α) Οξεία βάζουμε στην ασυναίρετη λήγουσα της ονομαστικής, της αιτιατικής και κλητικής, π.χ. ὁ ποιητής, τον ποιητήν, ὦ ποιητά, οἱ ποιηταί, τούς ποιητάς, ὦ ποιηταί β) Οξεία βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν πριν από τη συναίρεση είχε οξεία η δεύτερη από τις συλλαβές που συναιρούνται, π.χ. ἑσταώς > ἑστώς, κληίς > κλείς Πότε άλλοτε βάζουμε περισπωμένη; γ) Περισπωμένη βάζουμε στη μακροκατάληκτη λήγουσα της γενικής και της δοτικής των πτωτικών, π.χ. τοῦ ποιητοῦ, τῷ ποιητῇ, τῶν ποιητῶν, τοῖς ποιηταῖς δ) Περισπωμένη βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν πριν από τη συναίρεση είχε οξεία η πρώτη από τις συλλαβές που συναιρούνται, π.χ. τιμάω > τιμῶ, ἐπιμελέες > ἐπιμελεῖς Πότε βάζουμε βαρεία; Βαρεία βάζουμε στη θέση της οξείας μόνο στη λήγουσα, όταν δεν ακολουθεί σημείο στίξης ή λέξη εγκλιτική. Παραδείγματα με βαρεία: ὁ βασιλεὺς τὴν μὲν πρὸς ἑαυτὸν ἐπιβουλὴν οὐκ ᾐσθάνετο τὸ βαρβαρικὸν Οξεία κι όχι βαρεία τό τε βαρβαρικόν. Στο " τό" βάζουμε οξεία κι όχι βαρεία, γιατί ακολουθεί εγκλιτικό. Στην ουσία ο τόνος του εγκλιτικού ανεβαίνει στο "τό". Στο "βαρβαρικόν" βάζουμε οξεία κι όχι βαρεία, γιατί ακολουθεί τελεία, δηλ. σημείο στίξης. Περισσότερα για τον τονισμό των εγκλιτικών εδώ Ασκήσεις Διάλεξε τη λέξη με το σωστό τόνο   άσκηση τονισμού και δικαιολόγηση Τονίστε και δικαιολογήστε 1η δεκάδα 2η δεκάδα ** Τονίστε και δικαιολογήστε 1η δεκάδα  2η δεκάδα   *** Τονίστε και δικαιολογήστε (σχ. βιβ. Α' 3, 1η) 1η δεκάδα, 2η δεκάδα, 3η δεκάδα Τονίστε τις λέξεις και δικαιολογήστε τον τόνο που επιλέξατε (σχ. βιβλ. Β' 1, 1η) **