Από τις πιο σημαντικές ημέρες της δωδεκανησιακής ιστορίας είναι και η 10η Φεβρουαρίου 1947
Γράφει ο Δημοσιογράφος Γιώργος Ζαχαριάδης
Την ημέρα εκείνη η Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων αποφάσισε την επανένταξη της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. Οι διαπραγματεύσεις ήταν ιδιαίτερα σκληρές, με την ηττημένη Ιταλία να αντιδρά έντονα, ειδικά στο θέμα των ακινήτων και τη χάραξη των θαλάσσιων συνόρων. Ευτυχώς με τη συμβολή του Συμιακού καθηγητή Σωτήρη Αγαπητίδη (που μετείχε στην ελληνική αντιπροσωπεία) τα ακίνητα αποδόθηκαν τελικά στην Ελλάδα.
Στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής η Τουρκία, διότι δεν πήρε μέρος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά εμφανιζόταν σαν ουδέτερη, ενώ στην ουσία ήταν σύμμαχος των Γερμανών. Ο Τσώρτσιλ αρχικά ζητούσε από την Τουρκία να πολεμήσει στο πλευρό των Συμμάχων, αλλά οι γείτονές μας ζητούσαν ως αντάλλαγμα τα Δωδεκάνησα. Τελικά άλλαξε γνώμη, ύστερα μάλιστα από τις έντονες πιέσεις του τότε Άγγλου υπουργού Άντονι Ήντεν ο οποίος του έστειλε σχετική επιστολή και στην οποία ο Τσώρτσιλ μονόγραφε ΟΚ σε κάθε σελίδα!
Όμως, στις συζητήσεις σημαντικό ρόλο έπαιξε ένα έγγραφο. Ήταν η συμφωνία Ιταλίας-Τουρκίας του 1932 που αφορούσε τη χάραξη των θαλάσσιων συνόρων της Δωδεκανήσου. Στη Διάσκεψη η Ιταλία ισχυριζόταν ότι χάθηκε το έγγραφο, το ίδιο δε διεμήνυσε και η Τουρκία.
Η ελληνική πλευρά ήταν βέβαιη ότι το έγγραφο θα έπρεπε να υπήρχε στα ιταλικά αρχεία της Ρόδου. Και τότε ο Ιερός Λόχος με τον Χριστόδουλο Τσιγάντε ανέλαβε να βρει το σπουδαίο αυτό έγγραφο. Και τα κατάφερε τελικά.
Τη συγκλονιστική αυτή ιστορία περιγράφει ο αντιστράτηγος ε.α. Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος. Και όλο το μοναδικό αυτό περιστατικό αναφέρεται στην εφημερίδα της Λέσχης Καταδρομέων και ΙερολοΠώς αποφύγαμε την χιτών και το αναδημοσιεύουμε με τη συνδρομή του αντιστράτηγου ε.α. Ιωάννη Τζιάκη. Είναι μια ιστορία που πρέπει να γίνει ευρύτατα γνωστή και ειδικά να υπογραμμιστεί ο ρόλος του Χριστόδουλου Τσιγάντε και του Ιερού Λόχου στα Δωδεκάνησα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ
«Το περιστατικό είναι παλιό, αλλά το μήνυμά του είναι πάντα επίκαιρο. Είναι από εκείνες τις «ξεχασμένες» ιστορίες που σπάνια έρχονται στη δημοσιότητα και συνήθως τις περισσότερες τις «καταπίνει» ο χρόνος όχι διότι δεν έχουν ενδιαφέρον αλλά διότι οι πρωταγωνιστές τους δεν επιδίωξαν να τις εξαργυρώσουν με παράσημα και προβολή.
Όταν οι Γερμανοί αποχώρησαν από την Ελλάδα τον Οκτ. του 1944 δεν συνέβη το ίδιο και στα Δωδεκάνησα, καθώς οι Σύμμαχοι κυριαρχούσαν στη θάλασσα και η αποχώρηση των Γερμανών από τα νησιά ήταν δύσκολη. Τα Γερμανικά Στρατεύματα που απέμειναν στη Ρόδο αναγκάσθηκαν να παραδοθούν στους Συμμάχους και η σχετική συνθήκη υπογράφθηκε στις 8 Μαΐου 1945 στη Σύμη. Οι Συμμαχικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τα Δωδεκάνησα αλλά δεν τα παραχώρησαν στην Ελλάδα.
Τον Μάρτιο του 1946 έγιναν οι πρώτες μεταπολεμικές εκλογές στη χώρα μας και τον Ιούλιο άρχισαν στο Παρίσι οι εργασίες της διάσκεψης για τη σύναψη συνθηκών ειρήνης με τους δορυφόρους της Γερμανίας (Ουγγαρία-Ρουμανία-Φινλανδία-Βουλγαρία και Ιταλία). Την Ελλάδα εκπροσώπησε στο Παρίσι αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Κων/νο Τσαλδάρη και η οποία ενισχύθηκε από τους ηγέτες των κοινοβουλευτικών κομμάτων όταν εμφανίσθηκαν οι πρώτες δυσχέρειες.
Η χώρα μας στη συνδιάσκεψη πρόβαλε μετριοπαθείς και δίκαιες διεκδικήσεις (Απελευθέρωση Δωδεκανήσου και Βορείου Ηπείρου, προσάρτηση Λωρίδας Ανατολικής Ρωμυλίας που ενίσχυε τη συνοριακή ασφάλεια της χώρας μας από τις συχνές επιδρομές των Βουλγάρων και περιελάμβανε μικρό πληθυσμό Πομάκων που μετά δυσφορίας ανέχονταν τη Βουλγαρική κυριαρχία και τέλος, ανάλογες επανορθώσεις για τις καταστροφές που έγιναν από τις επιθέσεις των Ιταλών και Βουλγάρων). Από τις παραπάνω διεκδικήσεις ικανοποιήθηκε μόνο μία η Ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων στο Παρίσι για την υπογραφή της συνθήκης παραχώρησης των Δωδεκανήσων, στην Ελληνική Κυβέρνηση περιήλθαν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες οι Τούρκοι επρόκειτο να ζητήσουν τη χάραξη νέων θαλάσσιων συνόρων ισχυριζόμενοι ότι ουδέποτε είχαν χαραχθεί οριστικά θαλάσσια σύνορα μεταξύ Δωδεκανήσου και Μικράς Ασίας. Φαίνεται ότι η Ιταλία, πιθανώς έναντι ανταλλαγμάτων, είχε δεχθεί να βοηθήσει την Τουρκία στο ζήτημα αυτό και αυτό επιβεβαιώνεται από την άρνηση της Ιταλίας να ανταποκριθεί στο αίτημα της Ελλάδος να της παραχωρηθεί αντίγραφο της συμφωνίας με το αιτιολογικό ότι μέσα στην αναταραχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είχε χαθεί και δεν βρέθηκε στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών.
Παράλληλα και η Τουρκία έδωσε την ίδια απάντηση που έδωσε και η Ιταλία στο αίτημα της χώρας μας να της δοθεί αντίγραφο της συνθήκης ότι δηλαδή κάπου είχε χαθεί στα παλαιά αρχεία. H Ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να αντικρούσει τους ισχυρισμούς της Τουρκίας αλλά και τη διαφαινομένη Ιταλο-Τουρκική μεθόδευση, ζήτησε από τον τότε Αρχηγό της «Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής Δωδεκανήσου» Ταξίαρχο Χρ. Τσιγάντε, πρώην Διοικητή Ιερού Λόχου, να αναζητήσει και αποστείλει στο Υπουργείο Εξωτερικών, το δυνατόν συντομότερα, το τρίτο και τελευταίο αντίγραφο της συνθήκης που έπρεπε να υπάρχει στο αρχείο της Ιταλικής Διοικήσεως Δωδεκανήσου στη Ρόδο. Η Ελληνική αποστολή απευθύνθηκε αμέσως στην εκεί Βρετανική Διοίκηση η οποία της επέτρεψε να ερευνήσει τα αρχεία της Ιταλικής Διοίκησης που είχαν περιέλθει στους Βρετανούς μετά την παράδοση της Δωδεκανήσου τον Μάιο του 1945.
Παρά τη συστηματική έρευνα η συνθήκη δεν βρέθηκε. Η αποστολή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνθήκη είχε κλαπεί και συνέχισε τις προσπάθειες ανεύρεσής της. Στο πλαίσιο των ερευνών η Στρατιωτική Αποστολή πληροφορήθηκε από Δωδεκανήσιο τέως υπάλληλο της Ιταλικής Διοίκησης ότι ανώτερος Ιταλός Υπάλληλος την ημέρα της παράδοσης είχε μεταφέρει φακέλους και άλλα υλικά από τα γραφεία της Διοίκησης στο σπίτι του και ότι ενώ η οικογένειά του είχε επιστρέψει στην Ιταλία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της Ιταλικής Διοίκησης, αυτός παρέμεινε ακόμη στη Ρόδο (προφανώς για να διευθετήσει την πραμάτεια του).
Με την παρέμβαση της Ελληνικής Αποστολής ο Ιταλός κλήθηκε από τη Βρετανική Διοίκηση να επιστρέψει ότι είχε υπεξαιρέσει από τα γραφεία πλην όμως αυτός αρνήθηκε τα αποδιδόμενα σε αυτόν. Στη συνέχεια η Ελληνική Αποστολή επεδίωξε την εξαγορά των εγγράφων με διαπραγμάτευση μέσω τρίτων προσώπων, χωρίς αποτέλεσμα. Στην επιτροπή περιήλθε η πληροφορία ότι εκτός των άλλων ο Ιταλός είχε πάρει μαζί του το επίχρυσο αγαλματίδιο της Θέμιδος που κάθε Σεπτέμβριο, με την έναρξη λειτουργίας των δικαστηρίων, τοποθετούνταν σε περίοπτο θέση στην αίθουσα τελετών.
Η ελληνική αποστολή πληροφορήθηκε από Κύπριους αστυνομικούς (αγγλικής υπηκοότητας που υπηρετούσαν στη Βρετανική αστυνομία στη Ρόδο) την ημερομηνία αναχώρησης του Ιταλού από τη Ρόδο και με τη βοήθεια αυτών, όταν επιβιβάσθηκε στο πλοίο, του έγινε λεπτομερής έλεγχος των αποσκευών του.
Δεν βρέθηκε η συνθήκη αλλά βρέθηκε το επίχρυσο αγαλματίδιο και οι Αστυνομικοί τον κατηγόρησαν για υπεξαίρεση κρατικής περιουσίας, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στα γραφεία της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής και έφυγαν. Ήταν μια σπουδαία πατριωτική πράξη των Κύπριων Αστυνομικών που θα είχαν σοβαρές συνέπειες εάν η Βρετανική Διοίκηση πληροφορείτο την εμπλοκή τους στις έρευνες της Ελληνικής Αποστολής.
Ήταν βράδυ όταν ο Ιταλός μεταφέρθηκε στα γραφεία της αποστολής και την επομένη το πρωί το πλοίο επρόκειτο να αναχωρήσει για Ιταλία. Οι Έλληνες Αξιωματικοί περί το μεσονύκτιο έστειλαν στο δωμάτιο που κρατούνταν ο Ιταλός, Δωδεκανήσιο υπάλληλο της αποστολής που μιλούσε Ιταλικά, για να του ψιθυρίσει κρυφά ότι οι Αξιωματικοί και ιδιαιτέρως ο Αρχηγός ήταν εξαγριωμένοι μαζί του διότι «όπως πήρε το αυτί του» δεν ήθελε να τους παραδώσει κάποιο έγγραφο που είχε στην κατοχή του και γι’ αυτό θα τον εξαφάνιζαν πνίγοντάς τον στη θάλασσα.
Ο Ιταλός προσπάθησε να τον εξαγοράσει προσφέροντάς του μεγάλο χρηματικό ποσό προκειμένου να ενημερώσει Άγγλο αξιωματικό, να τον φέρει στα γραφεία της Αποστολής για να κάνει αυτός τη σχετική έρευνα. Ο υπάλληλος προσποιήθηκε ότι φοβόταν διότι θα τον σκότωναν και αυτόν. Το «κόλπο έπιασε και ο Ιταλός έσπασε» και τότε ζήτησε να τον παρουσιάσουν στον αρχηγό. Ο Τσιγάντες με πολύ αυστηρό ύφος του είπε ότι αυτό που είχε κάνει να υπεξαιρέσει τη Συνθήκη Ιταλίας-Τουρκίας (έριχνε τουφεκιά στα κούφια αφού δεν γνώριζε εάν στα έγγραφα που είχε πάρει ο Ιταλός ήταν και η συνθήκη) αποτελεί έγκλημα κατά της Ελλάδος και θα τον τιμωρούσαν, όπως τιμωρούν οι Έλληνες τους προδότες, εκτός εάν ομολογούσε πού είχε αποκρύψει την Συνθήκη και την εύρισκαν, θα τον συγχωρούσε και θα τον βοηθούσε να επιβιβασθεί στο πλοίο ώστε το πρωί να αναχωρήσει για την πατρίδα του.
Ύστερα από πολλούς δισταγμούς, απαιτήσεις να παραδοθεί στη Βρετανική Διοίκηση, απειλές ότι θα ζητήσει ευθύνες η χώρα του από την Ελλάδα για την ταλαιπωρία που υπέστη, ο Ιταλός υποχώρησε όταν στο τέλος της συζήτησης ο Τσιγάντες είπε δήθεν εκνευρισμένος «πάρτε τον από εδώ και να μην τον ξαναδώ» αφού χρόνια στα Δωδεκάνησα καταλάβαινε τα Ελληνικά. Ο Ιταλός αντιλαμβανόμενος τη δυσχερή θέση του ζήτησε να μεταβεί σε φιλικό του σπίτι όπου είχε αφήσει ένα μπαούλο κλειδωμένο για να το φυλάξουν. Με συνοδεία δύο αξιωματικών της αποστολής πήγε στο σπίτι όπου οι αξιωματικοί βρήκαν τη συνθήκη μαζί με διάφορα άλλα έγγραφα. Ολίγα λεπτά αργότερα επιβίβασαν τον Ιταλό στο πλοίο για να επιστρέψει στην πατρίδα του κρυφά διότι όλα αυτά είχαν γίνει με τη βοήθεια Κυπρίων αγγλικής υπηκοότητας Αστυνομικών και εν αγνοία της Βρετανικής Διοίκησης.
Την επόμενη ημέρα αναχώρησε μέλος της Στρατιωτικής αποστολής για την Αθήνα και παρέδωσε τη Συνθήκη στο Υπουργείο Εξωτερικών. Ο πρωθυπουργός όταν πληροφορήθηκε το γεγονός απέστειλε τηλεγράφημα στον αρχηγό της Στρατιωτικής Αποστολής στη Ρόδο, εκφράζοντας τα συγχαρητήρια της Κυβέρνησης. Την τελευταία στιγμή ο Αρχηγός της Ελληνικής αντιπροσωπίας παρουσιάζοντας τη συνθήκη στη συνδιάσκεψη στο Παρίσι πέτυχε να εξουδετερώσει την Τουρκική αντίδραση και να χαραχθούν τα ίδια θαλάσσια σύνορα που υπήρχαν μεταξύ της Ιταλικής Δωδεκανήσου και της Τουρκίας στη συνθήκη παραχώρησης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.
Το περιστατικό είναι παλιό, αλλά το μήνυμά του είναι πάντα επίκαιρο. Επαληθεύεται η συνεχής προσπάθεια της γειτονικής χώρας να δημιουργεί εξελίξεις σε βάρος των Εθνικών μας συμφερόντων. Σε ό,τι αφορά τη δική μας πλευρά αποδεικνύεται από πόσους αστάθμητους παράγοντας εξαρτώνται καμιά φορά τα Εθνικά μας συμφέροντα και το σπουδαιότερο ότι όταν το Δημόσιο αντλεί στελέχη από τη δεξαμενή των ικανών και όχι «των φίλων» και αξιοποιεί αυτά, θα καταγράφονται επιτυχίες όπως η προαναφερομένη.
Το ιστορικό αυτό γεγονός δημοσιοποιήθηκε από επιστολή που έστειλε ο αείμνηστος Αντιστράτηγος ε.α. Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος σε εφημερίδα των Αθηνών και αναδημοσιεύθηκε στις 26 Απριλίου 1981 από την εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» της Θεσσαλονίκης. Ο Στρατηγός ήταν μέλος της Ελληνικής Στρατιωτικής επιτροπής Δωδεκανήσου και «έζησε τα γεγονότα από κοντά». Πρόκειται για έναν υπέροχο Αξιωματικό με πλούσια στρατιωτική δράση που άφησε άριστες εντυπώσεις στους νεότερους Αξιωματικούς ως Διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής των Ευελπίδων».
(θερμές ευχαριστίες στον ταξίαρχο ε.α. Ιωάννη Τζιάκη και στον φίλο Νικόλα Παπαδόπουλο από το «Αρχιπέλαγος» για τη βοήθειά τους στην ανάδειξη της σημαντικής αυτής ιστορίας).
rodiaki.gr
Τρίτη 14 Ιουνίου 2022
Ένας νέος πόλεμος ετοιμάζεται μετά την ήττα από τη Ρωσία
του Τιερί Μεϊσάν
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια οφθαλμαπάτη. Πίσω από τα φαινόμενα της ενότητας του ΝΑΤΟ και της ενίσχυσης του με νέα μέλη, αρκετοί μεγάλοι παίκτες περιποιούνται την κατσίκα και το λάχανο. Στην πραγματικότητα, όλοι όσοι δεν τυφλώνονται από την ίδια τη δική τους προπαγάνδα γνωρίζουν ότι η πλευρά τους θα χάσει και ότι ήδη σχεδιάζει άλλους εχθρούς σε άλλα πεδία μάχης. Η Ουάσιγκτον συμβιβάζεται με τη κακή τύχη και χρησιμοποιεί τη ρωσική πίεση για να συσπειρώσει τις δυνάμεις της .
Η Στράουσιανή Βικτόρια Νούλαντ συγκέντρωσε 85 κράτη στο Μαρακές για να σχεδιάσουν τον επόμενο πόλεμο στο Σαχέλ. Όπλα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, που επισήμως προορίζονται για τον πόλεμο στην Ουκρανία, συσσωρεύονται ήδη στα Βαλκάνια πριν παραδοθούν στους τζιχαντιστές του Ντάες.
Η Φινλανδία και η Σουηδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ στις 18 Μαΐου 2022.
Στο προσκήνιο το ΝΑΤΟ ισχυρίζεται ότι έχει ενισχυθεί από την «τρέλα του Πούτιν». Η Ουκρανία, ισχυρά οπλισμένη από τη Δύση, ηγείται μιας αντεπίθεσης και απωθεί τον «εισβολέα». Σε διεθνές επίπεδο, οι κυρώσεις αποφέρουν καρπούς. Η Φινλανδία και η Σουηδία, νιώθοντας ότι απειλούνται, αποφάσισαν να ενταχθούν στην Ατλαντική Συμμαχία. Σύντομα οι Ρώσοι θα ανατρέψουν τον «δικτάτορα» του Κρεμλίνου».
Αυτή η υπέροχη αφήγηση αντικρούεται από τα γεγονότα: μόνο περίπου το ένα τρίτο των δυτικών όπλων φτάνουν στο μέτωπο. Όμως, ο ουκρανικός στρατός έχει εξαντληθεί. Σχεδόν παντού υποχωρεί και μερικά κατορθώματα δεν αλλάζουν τη συνολική εικόνα. Τα δύο τρίτα των δυτικών όπλων, ειδικά των βαρύτερων, είναι ήδη διαθέσιμα στη μαύρη αγορά των Βαλκανίων, ιδιαίτερα στο Κόσσοβο και την Αλβανία, που έχουν γίνει οι κυριότερες πιάτσες διακίνησης του είδους. Οι δυτικές κυρώσεις ενέχουν κίνδυνο λιμοκτονίας, όχι στη Ρωσία, αλλά στον υπόλοιπο κόσμο και ιδιαίτερα στην Αφρική. Η Τουρκία και η Κροατία αντιτίθενται στην ένταξη νέων μελών στο ΝΑΤΟ. Είναι δυνατό να τους πείσουν, αλλά με τίμημα ριζοσπαστικών πολιτικών αλλαγών στις οποίες οι Δυτικοί ήταν πάντα αντίθετοι.
Ακόμα κι αν η Ρωσία θα είναι αρκετά σοφή για να μη γιορτάσει τη νίκη της με πολύ θόρυβο, όπως ήξερε και έκανε στη Συρία, η τελευταία θα εμφανιστεί ως η αποτυχία της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης στην Ιστορία, του ΝΑΤΟ. Μια νίκη χωρίς ύφεση αφού η Ατλαντική Συμμαχία εμπλάκηκε σωματικά στη μάχη, ενώ στεκότανε γύρω από τα πεδία των μαχών στη Συρία. Πολλές υποτελείς πολιτείες της Ουάσιγκτον θα προσπαθήσουν να απελευθερωθούν. Είναι πιθανό ότι οι πολιτικοί ηγέτες τους θα παραμείνουν διανοητικά στραμμένοι προς τη Δύση, ενώ οι στρατιωτικοί τους ηγέτες θα στραφούν πιο γρήγορα προς τη Μόσχα και το Πεκίνο. Τα επόμενα χρόνια, τα χαρτιά θα αναδιανεμηθούν. Δεν θα είναι θέμα μετάβασης από μια ευθυγράμμιση με την Ουάσιγκτον σε μια άλλη ευθυγράμμιση με τους νέους νικητές, αλλά η δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου όπου ο καθένας θα είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του. Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι ο επαναπροσδιορισμός των περιοχών επιρροής, αλλά το τέλος της νοοτροπίας που καθιερώνει μια ιεραρχία μεταξύ των λαών.
Από αυτή την άποψη, είναι συναρπαστικό να παρατηρηθεί η δυτική ρητορική. Πολλοί εμπειρογνώμονες του παλιού κόσμου εξηγούν ότι η Ρωσία θέλει να ξαναχτίσει την αυτοκρατορία της. Ισχυρίζονται ότι έχει ήδη ανακαταλάβει την Οσετία και την Κριμαία και επιτίθεται τώρα στο Ντονμπάς. Ανοικοδομούν την Ιστορία, παραποιούν αποσπάσματα του προέδρου Πούτιν για την υποστήριξη των λεγομένων τους. Όποιος μελετά τη σύγχρονη Ρωσία και ελέγχει τα δεδομένα ξέρει ότι είναι λάθος. Η ένταξη της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία και η μελλοντική προσχώρηση της Οσετίας, του Ντονμπάς και της Υπερδνειστερίας δεν έχουν να κάνουν με μια αυτοκρατορία, αλλά με την ανασύσταση του ρωσικού έθνους, που διαμελίστηκε κατά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, ένα μικρό μέρος των ηγετών της Δύσης αρχίζει να αμφισβητεί τις επιλογές του ΗΠΑϊού κυρίαρχου τους. Το ίδιο φαινόμενο είχε σημειωθεί σε ένα τρίμηνο, στο τέλος της θητείας του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί. Ο τελευταίος, βλέποντας την ανθρώπινη καταστροφή που είχε βοηθήσει να προκαλέσει στη Λιβύη και την αποτυχία του στη Συρία, είχε συμφωνήσει να διαπραγματευτεί μια ξεχωριστή ειρήνη με τη Δαμασκό. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον, έξαλλη με την ανεξαρτησία του, οργάνωσε την εκλογική του ήττα υπέρ του Φρανσουά Ολάντ. Τις ημέρες που ακολούθησαν την ανάληψη των Ηλυσίων, ο τελευταίος άνοιξε ξανά τη δυτική πολεμική μηχανή για μια δεκαετία. Ήταν ακριβώς τότε που η Ρωσία δεσμεύτηκε να επέμβει στη Συρία. Για δύο χρόνια ολοκλήρωσε την ανάπτυξη νέων όπλων, στη συνέχεια ήρθε να πολεμήσει τους οπλισμένους από τη Δύση τζιχαντιστές που ήταν και υπό την ηγεσία του διοικητηρίου του ΝΑΤΟ, του Allied Land Command στην Τουρκία.
Aν τα συνθήματα του ΝΑΤΟ έχουν θριαμβεύσει στον δυτικό Τύπο, οι μελέτες μας για την ιστορία, τη σημασία και τη θέση των Μπαντεριστών στη σύγχρονη Ουκρανία έχουν κυκλοφορήσει ευρέως στους κυρίαρχους κύκλους σε όλο τον κόσμο. Πολλοί «σύμμαχοι» της Ουάσιγκτον αρνούνται πλέον να υποστηρίξουν αυτούς τους «Ουκρανούς» που γνωρίζουν ότι είναι νεοναζί. Θεωρούν ότι, σε αυτή τη μάχη, η Ρωσία είναι αυτή που έχει δίκιο. Ήδη η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν εξουσιοδοτήσει ορισμένα μέλη της κυβέρνησής τους να συζητήσουν με τη Ρωσία χωρίς αυτό να αλλάζει την επίσημη πολιτική των χωρών τους. Τουλάχιστον αυτά τα τρία μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας παίζουν επιφυλακτικά ένα διπλό παιχνίδι. Αν τα πράγματα πάνε άσχημα για το ΝΑΤΟ, θα είναι τα πρώτα που θα γυρίσουν το γιλέκο τους.
Ομοίως η Αγία Έδρα, η οποία παρά λίγο να κηρύσσει μια νέα σταυροφορία κατά της «Τρίτης Ρώμης» (Μόσχας) και διέδωσε φωτογραφίες του Πάπα να προσεύχεται με συζύγους των μπαντεριστών του συντάγματος Αζόφ, ήρθε επίσης σε επαφή όχι μόνο με τον πατριάρχη Κύριλλο, αλλά και με το Κρεμλίνο.
Όλες αυτές οι επαφές, όσο διακριτικές κι αν είναι, τρελάνουν την Ουάσιγκτον, η οποία ήδη προσπαθεί να απομακρύνει τους μυστικούς απεσταλμένους. Αλλά ακριβώς, το γεγονός ότι απολύονται επίσημα δίνει σε αυτούς τους απεσταλμένους περισσότερα περιθώρια διαπραγματεύσεων. Το σημαντικό είναι ότι μπορούν να αναφέρουν αυτό που κάνουν σε όποιον μπορεί να αφορά. Πρόκειται για επικίνδυνο παιχνίδι όπως αποδεικνύεται από την εκλογική ήττα του προέδρου Σαρκοζί όταν προσπάθησε να απελευθερωθεί από τον ΗΠΑϊο χορηγό του.
Η Κροατία και η Τουρκία μοιράζονται κοινά συμφέροντα στα Βαλκάνια. Εδώ οι πρόεδροι Zoran Milanović και Recep Tayyip Erdoğan κατά τη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Σεπτέμβριο.
ΥΠΟΘΕΣΗ 1: Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΘΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕ ΤΟΝ ΝΕΟ ΣΤΟΧΟ ΤΗΣ
Ας προσπαθήσουμε να πάρουμε κάποια απόσταση από τα γεγονότα και να δούμε πώς μπορεί να εξελιχθούν.
Για να αποδεχθούν η Τουρκία και η Κροατία την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμφωνήσει με τους όρους τους. Αυτοί είναι για την Τουρκία (1) η εγγραφή του PKK και της Χιζμέτ (Φετουλάχ Γκιουλέν) στους καταλόγους των τρομοκρατικών οργανώσεων, η σύλληψη και η έκδοση των μελών τους (2) η αποκατάσταση της βιομηχανίας όπλων της στο πρόγραμμα κατασκευής των F-35 και για την Κροατία (3), η αλλαγή των εκλογικών νόμων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για να παραχωρηθεί πολιτική ισότητα στην κροατική της μειονότητα.
Το PKK δεν εκπροσωπεί γενικά τους Κούρδους, αλλά μόνο ορισμένους εξ αυτών. Αρχικά ήταν ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα που πολεμούσε την τουρκική στρατιωτική δικτατορία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Στη συνέχεια, μετά τη σύλληψη του αρχηγού του και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, άλλαξε πλευρά για να γίνει ένα φιλελεύθερο κόμμα στην υπηρεσία του Πεντάγωνου στη Μέση Ανατολή. Σήμερα, είναι μια μισθοφορική πολιτοφυλακή που χρησιμεύει ως κάλυμμα για την κατοχή των ΗΠΑ στη Συρία. Το να θεωρηθεί τρομοκρατική οργάνωση θα σήμαινε την εκκένωση των ΗΠΑϊκών στρατευμάτων από τη Συρία και την επιστροφή των πετρελαιοπηγών στη Δαμασκό.
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν είναι ο πνευματικός πατέρας μιας μεγάλης φιλανθρωπικής οργάνωσης, που υπάρχει σε πολλές χώρες. Η έκδοσή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το να θεωρηθεί η οργάνωσή του ως τρομοκρατική θα στερούσε τη CIA των μεταδοτών της σε πολλές τουρκόφωνες αφρικανικές και ασιατικές χώρες. Αυτό θα μπορούσε να γίνει κατανοητό για την Ουάσιγκτον μόνο εάν το AfriCom αναπτυσσόταν στην αφρικανική ήπειρο αντί να είναι εξόριστο στη Γερμανία. Γίνονται διαπραγματεύσεις για την εγκαθίδρυσή του στη Σομαλιλάνδη, η οποία θα γινόταν διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος.
Λαμβάνοντας υπόψη τη μακρά σειρά επιθέσεων που διέπραξε το PKK στην Τουρκία και την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου Ερντογάν που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, στην οποία η Χιζμέτ έπαιξε κεντρικό ρόλο για λογαριασμό της CIA, η Άγκυρα είναι νομιμοποιημένη στις απαιτήσεις της.
Η επαναφορά της Τουρκίας μεταξύ των χωρών που κατασκευάζουν το F-35 δεν κοστίζει τίποτα, αλλά η διαγραφή της από τον κατάλογο ήταν μια κύρωση για την αγορά από τον τουρκικό στρατό των ρωσικών αντιαεροπορικών όπλων S400. Το να δώσεις ικανοποίηση στην Άγκυρα για να επεκτείνει το ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας θα ήταν, τουλάχιστον, αντιφατικό και δυσανάγνωστο. Περαιτέρω, το να κατασκευάζονται τα F-35 από μια δύναμη που δεν δίστασε να επικρίνει την υποτιθέμενη ποιότητά τους μπορεί επίσης να αποδειχθεί ενοχλητικό.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δημιουργήθηκε από τους Στράουσιανούς (ο Ρίτσαρντ Περλ δεν ήταν μέλος της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ, αλλά της Βοσνίας, στις συμφωνίες του Ντέιτον). Φαντάστηκε ως μια ομοιογενής οντότητα σύμφωνα με τη σκέψη των Στράουσιανών. Ως εκ τούτου, η κροατική μειονότητα (15% του πληθυσμού) έχει εξοστρακιστεί εκεί. Η γλώσσα τους δεν αναγνωρίζεται και δεν έχουν πολιτικούς εκπροσώπους. Το να αποδεχθεί το αίτημα που διατυπώνει η Κροατία στο όνομά τους θα σήμαινε να αμφισβητηθούν οι λόγοι για τους οποίους οι Στράουσιανοί οργάνωσαν τους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας (για τον διαχωρισμό των εθνοτήτων και τη δημιουργία ομοιογενών πληθυσμών). Ωστόσο, είναι οι Στράουσιανοί που είναι στο πηδάλιο στην Ουκρανία.
Υποθέτοντας ότι αυτές οι τρεις προϋποθέσεις πληρούνται ή ότι ανατρέπονται οι πολιτικοί ηγέτες που τις διατύπωσαν, η διεύρυνση της Ατλαντικής Συμμαχίας για να συμπεριλάβει τη Φινλανδία και τη Σουηδία θα επιβεβαίωνε την αλλαγή της φύσης του ΝΑΤΟ. Δεν θα ήταν πλέον μια δομή με στόχο τη σταθεροποίηση της περιοχής του Βόρειου Ατλαντικού, όπως ορίζεται στη Συνθήκη, η οποία το 1995 είχε οδηγήσει τον πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο να ενταχθεί σε αυτή η χώρα του. Το ΝΑΤΟ θα ολοκληρώνε τη μετάλλαξη του σε αμερικανική στρατιωτική διοίκηση της δυτικής αυτοκρατορίας του.
Διπλάσια ποσότητα όπλων από εκείνα που εμπλέκονται στην Ουκρανία αποθηκεύονται στο Κοβόσο και την Αλβανία πριν μεταφερθούν σε άλλο θέατρο επιχειρήσεων. Για τους Στράουσιανούς η επικείμενη ήττα τους από τη Ρωσία δεν θα είναι μεγάλο γεγονός. Άλλοι πόλεμοι θα μπορούν να διεξαχθούν εναντίον άλλων εχθρών και να συνεχίσει το business as usual.
ΥΠΟΘΕΣΗ 2: ΟΙ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΟΥΝ ΑΛΛΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ
Ας εξετάσουμε τώρα τις πραγματικές συνέπειες των δυτικών κυρώσεων. Τα μέτρα για τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν την επηρεάζουν. Συνεχίζει να εισάγει και να εξάγει ανάλογα με τις ανάγκες, αλλά αναγκάζεται να αλλάξει προμηθευτές και πελάτες. Δημιουργεί γρήγορα το αντίστοιχο SWIFT με τους Brics (Νότια Αφρική, Βραζιλία, Ρωσία, Κίνα και Ινδία), αλλά δεν μπορεί πλέον να συναλλάσσεται απευθείας με τον υπόλοιπο κόσμο. Ήδη, είναι αδύνατο να αγοράσετε λιπάσματα με βάση την ποτάσα στην Αφρική. Πράγματι, η Ρωσία και η Λευκορωσία είναι οι κύριοι εξαγωγείς. Αναμένεται λιμοκτονία. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες έχει ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Ζητά από τη Δύση μια εξαίρεση από το εμπάργκο της όσον αφορά τα λιπάσματα με βάση την ποτάσα.
Στην πιο πιθανή περίπτωση, στην οποία η Ουάσιγκτον δεν αλλάζει την πολιτική της, ο λιμός θα πυροδοτήσει νέους πολέμους και τεράστιες μεταναστεύσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι τουλάχιστον περίεργο να πούμε ότι μετά την πτώση της Μαριούπολης, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πρόθυμες να στείλουν επιπλέον 40 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ουκρανία όπου είχαν ήδη χάσει άλλα 14 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην πραγματικότητα, τα δύο τρίτα δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους. Αυτά τα ποσά έχουν καταχραστεί. Σύντομα περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια όπλων θα είναι διαθέσιμα στο Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία. Είτε θεωρούμε ότι το Πεντάγωνο πετάει τα χρήματα από τα παράθυρα, είτε ότι επενδύει κρύβοντας αυτό το γιγάντιο οπλοστάσιο από τα μάτια του Κογκρέσου.
Ως εκ τούτου, η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Πολιτικές Υποθέσεις, η Στράουσιανή Βικτόρια Νούλαντ, ταξίδεψε στο Μαρόκο στις 11 Μαΐου για να προεδρεύσει μιας συνεδρίασης του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά του Ντάες. 85 κράτη συμμετείχαν στο επίπεδο των Υπουργών Εξωτερικών τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, η κ. Nuland κατήγγειλε τη μεταρρύθμιση του Ντάες, όχι πλέον στη Μέση Ανατολή, αλλά στο Σαχέλ. Κάλεσε όλους τους συμμετέχοντες να συμμετάσχουν με τις ΗΠΑ για την καταπολέμηση αυτού του εχθρού. Ωστόσο, ο καθένας έχοντας παρατηρήσει τη μαζική υποστήριξη του Πενταγώνου στους τζιχαντιστές στο Ιράκ και τη Συρία, όλοι οι διπλωμάτες που ήταν παρόντες κατάλαβαν καλά ότι η καταιγίδα δεν θα αργήσει να ξεσπάσει. Έλειπαν όπλα και το Πεντάγωνο δεν θέλει να ξαναπιαστεί επ’ αυτοφώρω να τα παραδώσει στους τζιχαντιστές. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι να τα στείλει από τα Βαλκάνια όπου περιμένουν στα κουτιά τους τους τελικούς χρήστες.
Ένας πόλεμος στο Σαχέλ δεν θα δημιουργήσει κανένα πρόβλημα: θα γλιτώσει τις μεγάλες δυνάμεις και θα προκαλέσει μόνο αφρικανικά θύματα. Θα διαρκέσει όσο θα τον τροφοδοτήσουν και κανένας σύμμαχος δεν θα τολμήσει να παρατηρήσει ότι αυτή η σύγκρουση υπάρχει μόνο από τότε που εισέβαλαν και κατέστρεψαν τη Λιβύη. Όλα θα μπορούν να συνεχιστούν όπως πριν: για μέρος της ανθρωπότητας, η ανθρωπότητα θα παραμείνει μονοπολική με την Ουάσιγκτον ως κέντρο της.
Ο Κώστας είναι κοντός και ντροπαλός. Το πάθος του είναι η ποίηση και τα μουσεία τέχνης. Όταν ήταν μικρός τον πείραζαν οι συμμαθητές του στο σχολείο. Πιστεύετε ότι ο Κώστας είναι (1) πωλητής ή (2) πανεπιστημιακός καθηγητής φιλολογίας;
1. Αντιπροσωπευτικότητα
Διαβάζοντας το παραπάνω η απάντηση που έρχεται πρώτη στο μυαλό είναι ότι ο Κώστας είναι πανεπιστημιακός καθηγητής φιλολογίας. Αυτό συμβαίνει διότι η εικόνα που μας δίνεται για τον Κώστα αντιπροσωπεύει την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για τους καθηγητές μάλλον παρά για τους πωλητές.Αυτό, όμως, είναι λάθος διότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι συχνότητες (frequencies) με τις οποίες απαντώνται αυτά τα δύο επαγγέλματα στον πληθυσμό. Με άλλα λόγια, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι πωλητές στη χώρα μας παρά πανεπιστημιακοί καθηγητές φιλολογίας. Επομένως είναι κατά πολύ πιθανότερο, στατιστικώς, ο Κώστας να είναι πωλητής παρά καθηγητής. Αυτή είναι η παγίδα της αντιπροσωπευτικότητας (representativeness).
2. Υπεραισιοδοξία
Η υπεραισιοδοξία (overconfidence phenomenon) είναι, όπως φανερώνει και η ονομασία, η τάση των ανθρώπων να είναι υπέρ το δέον αισιόδοξοι στις σκέψεις και τα πιστεύω τους.
Η υπεραισιοδοξία δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Κάποιες φορές μάλιστα μετατρέπεται σε αυτό-εκπληρούμενη προφητεία (self-fulfilling prophesy). Τις περισσότερες, όμως, φορές η υπεραισιοδοξία προκαλεί σπατάλη πόρων (π.χ. προσπάθεια, χρόνος, χρήμα) και οδηγεί στην απογοήτευση.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι υπεραισιόδοξοι. Η υπεραισιοδοξία μπορεί να αναφέρεται στις ικανότητες του ατόμου (στις έρευνες λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες απαντούν ότι οι ικανότητές τους είναι κάτω του μέσου όρου σε θέματα όπως είναι το σεξ και η οδήγηση), στον βαθμό ελέγχου που νομίζει το άτομο ότι έχει όσον αφορά στο μέλλον ξεχνώντας την παράμετρο τύχη και, τέλος, σε ανταγωνιστικές καταστάσεις όπως είναι, π.χ., το χρηματιστήριο.
Σχετικά με το τελευταίο, ας ξεχάσουμε για λίγο το ανώριμον του ελληνικού χρηματιστηρίου, τη μηδαμινή έως ανύπαρκτη προστασία του επενδυτή, τη μάλλον θεμιτή προσπάθεια όλων αυτών των επενδυτικών συμβούλων και χρηματιστηριακών εταιρειών να προωθήσουν τις υπηρεσίες τους και ας δούμε τα γεγονότα.
Όλοι αυτοί οι σύμβουλοι προωθούν τις υπηρεσίες τους υπό την παραδοχή ότι μπορούν, χάρη στις υψηλές ικανότητές τους, να ξεπεράσουν σε απόδοση την απόδοση του Γενικού Δείκτη (ξεχνώντας βέβαια ότι για κάθε έναν που λεει «πούλησε» κάποιος άλλος λεει «αγόρασε»). Η τιμή μιας μετοχής είναι το σημείο ισορροπίας μεταξύ αυτών των δύο αντίθετων εντολών –που δίνονται όμως με την ίδια σιγουριά (υπεραισιοδοξία) από τους ειδικούς. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι χαρτοφυλάκια μετοχών που επιλέγονται από τους ειδικούς δεν καταφέρνουν να έχουν απόδοση μεγαλύτερη από τυχαίως (randomly) επιλεγείσες μετοχές. Caveat emptor!
3. Διαθεσιμότητα
Ο όρος διαθεσιμότητα (availability) αναφέρεται στην τάση των ατόμων να κρίνουν την πιθανότητα εκδήλωσης μιας κατάστασης βάσει της διαθεσιμότητας αυτών των καταστάσεων στη μνήμη τους. Με άλλα λόγια, αν κάποιες καταστάσεις έρχονται αμέσως στο μυαλό μας θεωρούμε ότι είναι και συχνές.
Επί παραδείγματι, ας υποθέσουμε ότι τα media αρχίζουν αύριο να καλύπτουν με (ακόμη!) μεγαλύτερη ένταση (σοκαριστικές εικόνες, δραματική μουσική υπόκρουση, απαισιόδοξες αναλύσεις ειδικών) τις διάφορες ανθρωποκτονίες ενώ δεν δίνουν την ίδια σημασία στα αυτοκινητικά δυστυχήματα.
Το αποτέλεσμα θα είναι οι άνθρωποι να θεωρούν την πιθανότητα εκδήλωσης ανθρωποκτονιών μεγαλύτερη από ό,τι πραγματικά είναι ενώ το αντίθετο θα συμβεί για τα αυτοκινητικά δυστυχήματα. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν ισχύει.
4. Αγκίστρωση
Η αγκίστρωση (anchoring) συμβαίνει όταν τα άτομα δίνουν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι πρέπει στην αρχική πληροφορία που δέχονται.
Ας επιλέξουμε έναν τυχαίο αριθμό, π.χ., τον αριθμό 36. Τώρα, πιστεύετε ότι ο αριθμός των αφρικανικών χωρών που ανήκουν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών είναι μεγαλύτερος ή μικρότερος από 36; Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο αριθμός τους;
Προφανώς ο παραπάνω τυχαίος αριθμός δεν έχει καμία σχέση με την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, είχε κάποια επίδραση στην απάντησή σας. Όταν τέθηκε αυτό το ερώτημα σε έρευνες, οι ερωτώμενοι στους οποίους είχε δοθεί μεγάλος αριθμός απάντησαν ότι οι αφρικανικές χώρες που ανήκουν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ανέρχονται σε 45+. Αντίστοιχα, οι ερωτώμενοι στους οποίους είχε δοθεί μικρός αριθμός απάντησαν ότι ανέρχονται σε 25-.
Το φαινόμενο της αγκίστρωσης δεν έχει να κάνει μόνο με αριθμούς. Σε μια άλλη, κλασική πλέον στην κοινωνική ψυχολογία, έρευνα οι συμμετέχοντες έβλεπαν τον υπεύθυνο της έρευνας καθώς ζητούσε από ένα άτομο να γράψει ένα δοκίμιο υπέρ του Φιντέλ Κάστρο, ενώ άλλοι συμμετέχοντες τον έβλεπαν καθώς ζητούσε από ένα άλλο άτομο να γράψει ένα δοκίμιο κατά του Φιντέλ Κάστρο.
Αφότου διάβασαν το δοκίμιο υπέρ και το δοκίμιο κατά, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να μαντέψουν την πραγματική γνώμη του γράφοντος για τον Κάστρο. Το αποτέλεσμα ήταν οι συμμετέχοντες που διάβασαν το δοκίμιο υπέρ να θεωρήσουν ότι ο συγγραφέας ήταν μάλλον υπέρ του Κάστρο και στην πραγματικότητα, ενώ αυτοί που διάβασαν το δοκίμιο κατά να θεωρήσουν το αντίθετο. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες γνώριζαν ότι οι συγγραφείς δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να ακολουθήσουν τις εντολές του υπεύθυνου της έρευνας.
5. Προκατάληψη
Η προκατάληψη (motivational bias) συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι πρέπει στην προσωπική τους εμπειρία.
Για παράδειγμα, κάποιος που χάνει ένα συγγενικό του πρόσωπο σε αυτοκινητικό δυστύχημα γίνεται μετά περισσότερο προσεκτικός όταν οδηγάει. Ωστόσο, θα έπρεπε να είναι προσεκτικός εξ αρχής εφόσον γνωρίζουμε ότι χιλιάδες άτομα χάνουν τη ζωή τους ετησίως στην άσφαλτο.
Το παραπάνω είναι ένα παράδειγμα «θετικής» προκατάληψης. Υπάρχει, όμως, και η «αρνητική» προκατάληψη. Επί παραδείγματι, κάποιος καπνιστής προέρχεται από οικογένεια καπνιστών κανείς από τους οποίους δεν έχει εμφανίσει πάθηση που συνδέεται με το κάπνισμα (λ.χ. καρκίνο, καρδιακά και αναπνευστικά προβλήματα) παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους. Σε αυτήν την περίπτωση, ο καπνιστής θεωρεί ότι, εφόσον οι δικοί του δεν έπαθαν ποτέ τίποτα, δεν θα πάθει ούτε αυτός. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τις στατιστικές πιθανότητες να εμφανίσει κάποια τέτοια πάθηση εφόσον καπνίζει.
6. Διαιώνιση των ζημιών
Η διαιώνιση των ζημιών (sunk-cost trap) συμβαίνει όταν το άτομο έχει επενδύσει πόρους (χρήματα, χρόνο, ενέργεια) προσπαθώντας να πετύχει κάποιο σκοπό όπως είναι, π.χ., να κερδίσει στο καζίνο, να σώσει μια ερωτική σχέση που παραπαίει ή, για να δώσουμε ένα επιχειρηματικό παράδειγμα, να συνεχίζει να επενδύει σε κάποιο ζημιογόνο project το οποίο προφανώς δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας.
Η παγίδα αυτή οφείλεται στην τάση των ανθρώπων να αποστρέφονται τις ζημίες και να προσπαθούν να έχουν κέρδη. Ωστόσο, κάποιες φορές είναι καλύτερο να σταματάμε τις ζημίες μας παρά να συνεχίζουμε να κυνηγάμε τα κέρδη χάνοντας έτι περισσότερους πόρους.
7. Επιβεβαίωση
Η επιβεβαίωση (confirmation bias) είναι η τάση να ψάχνουμε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν την αρχική μας άποψη για κάποιο θέμα και να αποφεύγουμε πληροφορίες που δεν την επιβεβαιώνουν. Αυτό, όμως, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μην ανακαλύψουμε σημαντικά λάθη στην άποψή μας ή να παραβλέψουμε άλλες εναλλακτικές απόψεις που μπορεί να είναι ορθότερες.
Κλασικό παράδειγμα αποτελεί το «δίλημμα του σερβιτόρου». Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν σερβιτόρο σε ένα εστιατόριο σε ώρα αιχμής. Λόγω της πολλής δουλειάς δεν μπορεί να εξυπηρετήσει άριστα όλους τους πελάτες οπότε εξυπηρετεί καλύτερα αυτούς που πιστεύει ότι θα του δώσουν καλό φιλοδώρημα. Και έτσι φαίνεται να γίνεται. Μόνο οι πελάτες που πρόβλεψε ότι θα του δώσουν καλό φιλοδώρημα το κάνουν.
Ωστόσο, ο σερβιτόρος δεν συνειδητοποιεί ότι το φιλοδώρημα μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της καλύτερης εξυπηρέτησης που προσφέρει στους συγκεκριμένους πελάτες και άρα η έλλειψη φιλοδωρήματος από τους πελάτες που δεν εξυπηρέτησε καλά οφείλεται στην κακή εξυπηρέτηση.
Λογικά, ο μόνος τρόπος για να εξακριβώσει αν είχε δίκιο εξ αρχής είναι να μην εξυπηρετήσει καλά αυτούς που του φαίνονται ότι θα αφήσουν φιλοδώρημα και να εξυπηρετήσει άριστα αυτούς που του φαίνονται ότι δεν θα δώσουν φιλοδώρημα.
Ακόμα και ο πιο φανατικός οιουδήποτε θρησκευτικού δόγματος "επιστήμονας" ποτέ δεν κατάφερε να τεκμηριώσει (αν το κατάφερνε θα υποκαθιστούσε την πίστη, την αναπόδεικτη δογματική πεποίθηση δηλαδή, με γνήσια επιστημονική, ορθολογική απόδειξη) ότι υπάρχει θεός (ή θεοί). Και μάλιστα πως αυτός (ή αυτοί) δημιούργησαν το σύμπαν. Και πως αυτός (ή αυτοί) είναι ...αυτοδημιούργητος, όχι το σύμπαν.
#Οιαρχαίοι Έλληνες παρά την δογματική όπως όλων των θρησκειών, πίστη τους σε θεούς,
ήταν πνευματικά-πολιτισμικά φιλοσοφικά κι επιστημονικά 18-20 αιώνες μπροστά από τους Εβραίους τουκαθ΄ εικόνα και ομοίωσή τους και ανάλογου με το πολιτισμικό τους επίπεδο Γιαχβέ:
Ενός θεού κατασκευασμένου από την άρχουσα κάστα τους καταπώς την συνέφερε, απολυταρχικού, ακραία ρατσιστικού υπέρ του "περιούσιου λαού" αλλά στυγνά μισάνθρωπου προς τους "μη περιούσιους" λαούς.
#Γιαυτό οι Έλληνες δεν πίστευαν ποτέ αφελή δόγματα περί δημιουργίας -και μάλιστα πριν από μόλις ...5.500 χρόνια κατά την "Γέννεση"- του κόσμου από θεό ή θεούς αλλά αντίθετα, ότι οι θεοί τους, όπως και οι θνητοί άνθρωποι και όλα τα όντα ήταν δημιουργήματα της εντός του σύμπαντος κόσμου ενυπάρχουσας ζωοποιού δύναμης.
Ο δε μέγας #Ηράκλειτος έλεγε πολύ σοφά κι επιγραμματικά-και αυτό ήταν αποδεκτό από όλους τους θρησκευόμενους και μη φιλοσόφους και σοφούς :
"Κόσμον τόνδε, τον αυτόν απάντων, ουδέ τις θεών ουδέ τις ανθρώπων εποίησεν, αλλ΄ ήν και έστι και έσεται πυρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και σβενύμενον μέτρα".
Ελπίζω ο μέσος νεοέλληνας να μπορεί να καταλάβει τι λέει πολύ με πολύ απλά λόγια ο κορυφαίος στοχαστής και φιλόσοφος της φυσιοκρατικής/φυσιολογικής, ερευνητικής και υπέροχα διαλεκτικής σκέψης...
Κώστας Σ. Ντουντουλάκης
*Από το ποιητικό σύγγραμμα της Θεογονίας του Ησιόδου:
"...Αρχικά υπήρχε το Χάος!…
Ακόμη υπήρχε η Γαία. Και τα Τάρταρα στο μυχό της γης.
Αλλά και ο Έρος.
Το Χάος έκανε το Έρεβος και τη Νύχτα: Το Έρεβος και η Νυξ: ο Αιθήρ και η Ημέρη (Ημέρα)
Η Γαία γέννησε τον Ουρανό, τα Όρη και τον Πόντον: Από τον Ουρανό και τη Γαία: ο Ωκεανός, ο Κοίος, ο Κρείος, ο Υπερίων, ο Ιαπετός, η Θεία, η Ρέα, η Θέμις, η Μνημοσύνη, η Φοίβη, η Τηθύς, ο Κρόνος, οι Κύκλωπες (ο Βρόντης, ο Στερόπης και ο Άργης), οι Εκατόγχειρες (ο Κόττος, ο Βριάρεως και ο Γύγης).
Γαία (με τις σταγόνες αίματος από τα κομμένα δια του Κρόνου, μήδεα του Ουρανού): Αι Ερινύς (Ερινύες), οι Γίγαντες, αι Νύμφαι Μελίαι
Ουρανός: Η Αφροδίτη (εκ των μηδέων του, τα οποία κατά πρώτον πλησίασαν τα Κύθηρα [Κυθέρεια] και κατά δεύτερον την Κύπρον [Κυρπογενέα]). Την συνόδεψαν στον Όλυμπο ο Έρος και ο Ίμερος .
Οι Τιτήνας (Τιτάνες)
Νυξ: Ο Μόρος, η Κήρα, ο Θάνατος, ο Ύπνος, το γένος των Ονείρων. Ο Μώμος, ο Οϊζύς .
Αι Εσπερίδες, αι Μοίρες (η Κλωθώ, η Λάχεσις και η Ατροπος), αι Κήρες. Η Νέμεσις. Η Απάτη, η Φιλότητα, το Γήρας, η Έρις.
Έρις: Ο Πόνος, η Λήθη , ο Λιμός, τα Άλγεα (Άλγη), αι Υσμίναι (οι Μάχες), αι Μάχαι, οι Φόνοι, η Ανδροκτασία (ο φόνος ανδρών, ανδροφονία), τα Νείκεα, τα Ψεύδεα, οι Λόγοι, η Αμφιλλογία, η Δυσνομίη, η Άτη, ο Όρκος.
Γαία και Πόντος: Ο Νηρεύς, ο Θαύμας, ο Φόρκυς, η Κητώ , η Ευρυβίη.
Δωρίς και Νηρεύς: Αι Νηρηίδες
Ηλέκτρα (κόρη του Ωκεανού) και Θαύμας: Η Ίρις , αι Αρπυίαι (Αελλώ, Ωκυπέτη)
Κητώ και Φόρκυς : Αι Γραίαι (Πεμφρηδώ, Ενυώ), αι Γοργόνες (Σθεννώ, Ευρυάλη, Μέδουσα), η Έχιδνα
Η κεφαλή Μέδουσας: Ο Χρυσάωρ, ο Πήγασος.
Καλλιρόη (κόρη του Ωκεανού) και Χρυσάωρ: Ο Γηρυονεύς
Τυφάων και Έχιδνα : Ο Όρθος, ο Κέρβερος, η Ύδρη, η Χίμαιρα
Τυφάων και Χίμαιρα: Η Φίκα
Τηθύς και Ωκεανός: 3000 ποταμούς, 3000 Κούραι
Θεία και Υπερίων: Ο Ηέλιος, η Σελήνη, η Ηώς
Ευριβίη και Κρείος : Ο Αστραίος, ο Πάλλας, ο Πέρσης
Ηριγένεια Ηώς και Αστραίος : Ο Ζέφυρος, ο Βορέας, ο Νότος, ο Εωσφόρος
Στυξ (Ωκεανίνη) και Πάλλας : Ο Ζήλος, η Νίκη, ο Κράτος, η Βίη.
Φοίβη και Κοίος: Η Λητώ, η Αστερίη
Αστερίη και Πέρσης : Η Εκάτη
Ρείη και Κρόνος : Η Ιστίη, η Δημήτηρ, η Ήρη, ο Άιδης, ο Εννοσίγαιος, ο Ζευς.
Κλυμένη και Ιαπετός : Ο Άτλας, ο Μενοίτιος, ο Προμηθεύς, ο Επιθημεύς.
Ήρη : Ο Ήφαιστος (με παρθενογέννηση)
Ζευς και Μήτις : Ο Ζευς κατάπιε τη Μήτιδα που ήταν έγκυος για να μην πάρει τη θέση του, τη βασιλική εξουσία, το παιδί της. Από το κεφάλι του ξεπήδησε το παιδί της, η Αθηνά. Γεννήθηκε δε αυτή, στη λίμνη της Λιβύης, Τριτωνίδα.
Ζευς και Θέμις: Αι Ώραι (Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη) και αι μοίραι (Λάχεσις, Άτροπος, Κλωθώ)
Ζευς και Ευρυνόμη (Ωκεανίνη) : Αι Χάριτες (Αγλαΐα, Ευφροσύνη και Θαλίη)
Ζευς και Δημήτηρ: Η Περσεφόνη
Ζευς και Μνημοσύνη: Αι Μούσαι (η Κλειώ, η Θάλεια, η Ευτέρπη, η Τερψιχόρη, η Ερατώ, η Πολύμνια, η Μελπομένη, η Ουρανία και η Καλλιόπη)
Ζευς και Λητώ: Ο Απόλλων, η Άρτεμις
Ζευς και Ήρη: Η Ήβη, ο Άρης, η Ειλείθυια
Εννοσίγαιος (Ποσειδών) και Αμφιτρίτη: Ο Τρίτων
Άρης και Κυθέρεια (Αφροδίτη): Ο Φόβος, ο Δείμος, η Αρμονίη