O Xριστιανισμός στη Mάνη
(από το Mani Voice)
Του N. Kαλαποθαράκου
O Χριστιανισμός στη Μάνη εμφανίστηκε κατα μια άποψη γύρω στον 5 μ.Χ. αιώνα. Oι ανασκαφές στο Τηγάνι του Μεζάπου εντός του κάστρου αποκάλυψαν εκκλησία ρυθμού Βασιλικής του 5ου αιώνα μ.Χ. Επίσης, η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως παλαιοχριστιανικές Βασιλικές του 5ου και 6ου αιώνα στην Καινήπολη (Άλυκα), στον Κότρωνα, στο Γύθειο, στοOίτυλο.
Όλες αυτές οι εκκλησίες ήταν στα παράλια. Κατασκευές υψηλής τεχνικής που οι περισσότερες είχαν υλικά από αρχαίους ναούς, όπως έχουν και αρκετές σήμερα που σώζονται εντοιχισμένα τμήματα σε εμφανή σημεία τοιχοδομών.
Μετά την εμφάνιση των ναών αυτής της περιόδου (5ου και 6ου αιώνα) δεν υπάρχουν κτίσματα του 7ου, 8ου, 9ου αιώνα αλλά επανεμφανίζονται ναοί του 10ου, 11ου, 12ου αιώνα... και συνέχεια! Υπάρχει σκοτεινή περίοδος της ιστορίας.
Το κοινό των Ελευθερολακώνων λειτουργεί τον 5ο αιώνα, σύμφωνα με όσα μας αναφέρει ο ιστορικόςΠροκόπιος το 532, που συνόδευε το βυζαντινό αυτοκράτορα Βελισσάριο και απότισε φόρο τιμής στους Μανιάτες που νίκησαν το 476 μ.Χ. το πολυάριθμο στρατό των βανδάλων του Γιζέριχου.
O αυτοκράτορας Διοκλητιανός με το σύνολο των μεταρρυθμίσεων που έκανε στη διοίκηση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κατήργησε το κοινό των Ελευθερολακώνων. Η σκοτεινή περίοδος του 7ου και 8ου αιώνα συνδυάζεται με τις συνεχείς επιθέσεις των Γότθων - Βησιγότθων για τη διάλυση της ειδωλολατρικής Σπάρτης και νότιας Λακωνικής (Μάνης).
O βυζαντινός πρωθυπουργός Ρουφίνος έστειλε παλιότερα τις γοτθικές ορδές του Αλάριχου και κατέστρεψαν την αρχαία “ειδωλολατρική Σπάρτη για να επιβληθούν ως καλοί Χριστιανοί”.
Επίσης, συνδυάζεται με τους σεισμούς στην περιοχή και καταποντισμό της αρχαίας Καινήπολης και του Γυθείου, καθώς επίσης και με την κάθοδο των Σλάβων και τις πειρατικές επιθέσεις των Αράβων - Σαρακηνών. Έτσι, οι Σπαρτιάτες και οι κάτοικοι της νότιας Λακωνικής αναγκάσθηκαν για να επιβιώσουν να αποσυρθούν στα υψώματα του Ταϋγέτου, οι δε Μανιάτες να απομακρυνθούν από τα παράλια του Ταϋγέτου και να ανέβουν στα βουνά. Έτσι, αποτραβηγμένοι ζουν σε οργάνωση οικονομικοκοινωνική - γεωργοκτηνοτροφική με το φόβο των ξένων επιδρομέων Σαρακηνών, Γότθων Βισηγότθων και άλλων!
O Χριστιανισμός στη Μάνη εμφανίστηκε κατα μια άποψη γύρω στον 5 μ.Χ. αιώνα. Oι ανασκαφές στο Τηγάνι του Μεζάπου εντός του κάστρου αποκάλυψαν εκκλησία ρυθμού Βασιλικής του 5ου αιώνα μ.Χ. Επίσης, η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως παλαιοχριστιανικές Βασιλικές του 5ου και 6ου αιώνα στην Καινήπολη (Άλυκα), στον Κότρωνα, στο Γύθειο, στοOίτυλο.
Όλες αυτές οι εκκλησίες ήταν στα παράλια. Κατασκευές υψηλής τεχνικής που οι περισσότερες είχαν υλικά από αρχαίους ναούς, όπως έχουν και αρκετές σήμερα που σώζονται εντοιχισμένα τμήματα σε εμφανή σημεία τοιχοδομών.
Μετά την εμφάνιση των ναών αυτής της περιόδου (5ου και 6ου αιώνα) δεν υπάρχουν κτίσματα του 7ου, 8ου, 9ου αιώνα αλλά επανεμφανίζονται ναοί του 10ου, 11ου, 12ου αιώνα... και συνέχεια! Υπάρχει σκοτεινή περίοδος της ιστορίας.
Το κοινό των Ελευθερολακώνων λειτουργεί τον 5ο αιώνα, σύμφωνα με όσα μας αναφέρει ο ιστορικόςΠροκόπιος το 532, που συνόδευε το βυζαντινό αυτοκράτορα Βελισσάριο και απότισε φόρο τιμής στους Μανιάτες που νίκησαν το 476 μ.Χ. το πολυάριθμο στρατό των βανδάλων του Γιζέριχου.
O αυτοκράτορας Διοκλητιανός με το σύνολο των μεταρρυθμίσεων που έκανε στη διοίκηση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κατήργησε το κοινό των Ελευθερολακώνων. Η σκοτεινή περίοδος του 7ου και 8ου αιώνα συνδυάζεται με τις συνεχείς επιθέσεις των Γότθων - Βησιγότθων για τη διάλυση της ειδωλολατρικής Σπάρτης και νότιας Λακωνικής (Μάνης).
O βυζαντινός πρωθυπουργός Ρουφίνος έστειλε παλιότερα τις γοτθικές ορδές του Αλάριχου και κατέστρεψαν την αρχαία “ειδωλολατρική Σπάρτη για να επιβληθούν ως καλοί Χριστιανοί”.
Επίσης, συνδυάζεται με τους σεισμούς στην περιοχή και καταποντισμό της αρχαίας Καινήπολης και του Γυθείου, καθώς επίσης και με την κάθοδο των Σλάβων και τις πειρατικές επιθέσεις των Αράβων - Σαρακηνών. Έτσι, οι Σπαρτιάτες και οι κάτοικοι της νότιας Λακωνικής αναγκάσθηκαν για να επιβιώσουν να αποσυρθούν στα υψώματα του Ταϋγέτου, οι δε Μανιάτες να απομακρυνθούν από τα παράλια του Ταϋγέτου και να ανέβουν στα βουνά. Έτσι, αποτραβηγμένοι ζουν σε οργάνωση οικονομικοκοινωνική - γεωργοκτηνοτροφική με το φόβο των ξένων επιδρομέων Σαρακηνών, Γότθων Βισηγότθων και άλλων!
O εκχριστιανισμός θα γίνει με μύριους τρόπους, βίαιους και ήπιους επί της βασιλείας του Βασιλείου Α’ του Μακεδόνα και αργότερα από τον “Νίκων τον μετανοείτε” ο οποίος εκβίαζε τους Μανιάτες και Oρεισίβιους Σλάβους με το θανατικό της χολέρας των ποντικών.Τον 10ο αιώνα μ.Χ. ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κων/νος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος γράφει για τους κατοίκους της Μάνης:
“Oι του κάστρου Μαΐνης οικήτορες ουκ εισίν από της γενεάς των Σλάβων 1 αλλ’ εκ των εντοπίων. Έλληνες προσαγορεύονται δια το εν τοις προπαλαίοις χρόνοις ειδωλολάτρας είναι και προσκυνητής των ειδώλων κατά τους παλαιούς Έλληνας, οίτινες επί της βασιλείας του αοιδίμου Βασιλείου βαπτισθέντες χριστιανοί γεγόνασιν” εννοώντας την περίοδο της Βασιλείας του Βασιλείου Α’ του Μακεδόνα (867-886). Κατά τονΠορφυρογέννητο, μέχρι τον 9ο αιώνα οι Μανιάτες ήταν ειδωλολάτρες.
“Oι του κάστρου Μαΐνης οικήτορες ουκ εισίν από της γενεάς των Σλάβων 1 αλλ’ εκ των εντοπίων. Έλληνες προσαγορεύονται δια το εν τοις προπαλαίοις χρόνοις ειδωλολάτρας είναι και προσκυνητής των ειδώλων κατά τους παλαιούς Έλληνας, οίτινες επί της βασιλείας του αοιδίμου Βασιλείου βαπτισθέντες χριστιανοί γεγόνασιν” εννοώντας την περίοδο της Βασιλείας του Βασιλείου Α’ του Μακεδόνα (867-886). Κατά τονΠορφυρογέννητο, μέχρι τον 9ο αιώνα οι Μανιάτες ήταν ειδωλολάτρες.
Η ιεραποστολική δραστηριότητα για τον εκχριστιανισμό της περιοχής συνεχιζόταν όλους αυτούς τους αιώνες, όπου άρχισε να ονομάζεται ολόκληρη η Ταινάρια χερσόνησος, Μάνη.
Ιστορικά ήταν δύσκολη η αποδοχή του Χριστιανισμού των εντοπίων στην περιοχή, διότι συνδεόταν με βίαιη υποδούλωση, με οικονομική καταπίεση, καταστροφές και εξανδραποδισμό. O εκχριστιανισμός της Νότιας Πελοποννήσου γενικά και ιδιαίτερα της Μάνης δεν έγινε ομαλά, όπως έγινε στις πόλεις της Ανατολής, όπως π.χ. η Αντιόχεια, η Αλεξάνδρεια κ.λ.π.
Ιστορικά ήταν δύσκολη η αποδοχή του Χριστιανισμού των εντοπίων στην περιοχή, διότι συνδεόταν με βίαιη υποδούλωση, με οικονομική καταπίεση, καταστροφές και εξανδραποδισμό. O εκχριστιανισμός της Νότιας Πελοποννήσου γενικά και ιδιαίτερα της Μάνης δεν έγινε ομαλά, όπως έγινε στις πόλεις της Ανατολής, όπως π.χ. η Αντιόχεια, η Αλεξάνδρεια κ.λ.π.
Εμείς μπορούμε να πούμε ότι:
α) Η Μάνη ζούσε απομονωμένη από ξηράς ενώ από τη θάλασσα οι επαφές της ήταν πειρατικές και βίαιες. Η αυτοκρατορία του Βυζαντίου ήθελε τις ακραίες περιοχές της, όπως τη Μάνη, κυρίως για έλεγχο της διέλευσης των αντίπαλων εμπορικών στόλων.
β) Η φυσική απομόνωση και η διαβίωση στο εσωτερικό και όχι στα παράλια μείωναν τις όποιες επιρροές σε θέματα της νέας θρησκείας και η εμμονή στους αρχαίους θεούς δεν εμπόδιζε την όλη κοινωνική και γεωργοκτηνοτροφική ζωή τους.
γ) Η διατήρηση ηθών και εθίμων από την αρχαιότητα στη Μάνη χωρίς να τους αντιστρατεύεται η νέα θρησκεία του Χριστιανισμού, είναι ένδειξη αργής αφομοίωσης της. Σήμερα στη Μάνη υπάρχουν σε τοιχογραφίες και ανάγλυφα “ειδωλολατρικά” σύμβολα σε πολλές εκκλησίες! Τέλος, υπάρχει κάποια ασυνέχεια των εκκλησιών από τον 5ο έως τον 9ο αιώνα. Επίσης οι εικονομαχίες έδρασαν ανασταλτικά για να εισχωρήσει ο χριστιανισμός στη Μάνη.
δ) Το 997 τοποθετήθηκε διοικητής της Πελοποννήσου ο Βασίλειος Αποκαυκός ο οποίος κάλεσε τον Νίκωνα στην Κόρινθο για να συνεργαστούν για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων Μελιγγών του Ταϋγέτου. Έτσι, αρχίζει μεθοδικά και επίμονα η Βυζαντινή Αυτοκρατορία τον εκχριστιανισμό των Σλάβων και όλων των ορειβίων ντόπιων.
Το πρόβλημα δεν είναι πότε συγκεκριμένα χρονικά οι Μανιάτες έγιναν Χριστιανοί αλλά πότε ως πίστη, θρησκεία και πολιτισμός λειτούργησε κοινωνικά και αυτό φαίνεται ότι εγινε την περίοδο από τον 9ο έως τον 13ο αιώνα μ.Χ.
Δεκάδες ναών που είναι διάσπαρτοι σε όλη τη Μάνη, είναι καλλιτεχνικά δημιουργήματα.
Αυτό σημαίνει ότι τους προηγούμενους αιώνες ο Χριστιανισμός είχε μικρότερη επιρροή στους κατοίκους της Χερσονήσου και φούντωσε από τον 9ο αιώνα και ύστερα υπό την μεθοδευμένη κατεύθυνση του Βυζαντίου δια μέσου του “Νίκωνα του μετανοείτε” που η βία και οι λοιπές μέθοδοι που χρησιμοποίησε δεν ήταν πάντοτε χριστιανικές.
Αυτό σημαίνει ότι τους προηγούμενους αιώνες ο Χριστιανισμός είχε μικρότερη επιρροή στους κατοίκους της Χερσονήσου και φούντωσε από τον 9ο αιώνα και ύστερα υπό την μεθοδευμένη κατεύθυνση του Βυζαντίου δια μέσου του “Νίκωνα του μετανοείτε” που η βία και οι λοιπές μέθοδοι που χρησιμοποίησε δεν ήταν πάντοτε χριστιανικές.
Περισσότερες λεπτομέρειες
στο Λεύκωμα του N. Kαλαποθαράκου
«MANH φωτεινός και ελεύθερος τόπος»
στο Λεύκωμα του N. Kαλαποθαράκου
«MANH φωτεινός και ελεύθερος τόπος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου