To "γιάντες"

To "γιάντες!"  Ένα πολύ δημοφιλές τότε, παιχνίδι-άσκηση μνήμης και ετοιμότητας που παιζόταν ως πριν από 30-40 χρόνια,κυρίως  στα χωριά.

Το γιάντες είναι παιχνίδι στο οποίο χάνει ο παίχτης που παίρνει έστω και αρκετές μέρες μετά στα χέρια του ένα αντικείμενο από ένα συμπαίχτη του, χωρίς να πει τη φράση "το ξέρω".
Επίσης, διάβασα ότι σε άλλα μέρη της Ελλάδας το γιάντες είναι το διχαλωτό κόκκαλο του στέρνου της κότας, που αποτελεί παιχνίδι κατά το οποίο οι παίχτες τραβούν από ένα σκέλος και κερδίζει αυτός που θα μείνει με το μεγαλύτερο κομμάτι στο χέρι και παίρνει ένα δώρο.
Το παιχνίδι παίζεται και αλλιώς.
Με το οστό αυτό, όποιου τύχει στο πιάτο κατά τη διάρκεια του γεύματος, αυτός βάζει ένα στοίχημα που επιλέγει ο ίδιος.
Αφού το καθαρίσει καλά από το κρέας, δύο παίχτες, το τραβούν καθένας προς την πλευρά του μέχρι να σπάσει. Αφού κοπεί στα δύο προσφέρει ο καθένας στον άλλο το σπασμένο και λένε: ''Φτύσε, κόλλα το''.

Μετά από αυτό καθένας προσπαθεί να εξαπατήσει τον άλλο προσφέροντάς του κάτι και αν το πάρει και πει ''θυμάμαι ή το ξέρω'', σημαίνει ότι δεν εξαπατάται και το στοίχημα εξακολουθεί να ισχύει. Πολλές φορές αντί να πει "θυμάμαι" μπορεί να σηκώσει τον αντίχειρα του δεξιού χεριού κατά τη στιγμή που παίρνει το προσφερόμενο αντικείμενο. Αν το δεχθεί και δεν πει τη λέξη θυμάμαι σημαίνει ότι το ξέχασε και τότε αυτός που προσφέρει το αντικείμενο λέει θριαμβευτικά ''γεια της!'' οπότε ο άλλος χάνει το στοίχημα και θεωρεί υποχρέωση να δώσει το δώρο που συμφωνήθηκε και χάνει το στοίχημα...
Το στοίχημα εξακολουθεί και μετά το γεύμα για πολύ χρόνο έως ότου κατορθώσει ο άλλος να κάνει τον άλλο να δεχθεί κάτι χωρίς να πει ''θυμάμαι ή το ξέρω''.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ ΤΩΝ ΤΟΠΟΛΙΩΝ ΚΑΙ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ 1933

SADENTREPESE-ΣΑΔΕΝΤΡΕΠΕΣΑΙ !!!: ΜΙΑ ΦΩΤΟ ΤΟΥ 1933: Επειδή πολλά γράφονται αυτές τις μέρες σχετικά με την "σήραγγα των Τοπολίων" και ότι την κατασκεύασαν Γερμανοί το 1941 είναι λά...

Ο γρίφος της περί Ελλήνων αντίφασης του Κορνάρου στην εισαγωγή του "Ερωτόκριτου"

Κώστας Ντουντουλάκης  29/11/2017

Εισαγωγικές στροφές του Ερωτόκριτου

"Tοῦ κύκλου τὰ γυρίσματα, ποὺ ἀνεβοκατεβαίνουν, 
Καὶ τοῦ τροχοῦ, π' ὥρες ψηλὰ κι ὥρες στὰ βάθη πηαίνουν
Μὲ τοῦ καιροῦ τ' ἀλλάματα, ποὺ ἀναπαημὸ δὲν ἔχουν, 
Μὰ στὸ καλό κι εἰς τὸ κακὸ περιπατοῦν καὶ τρέχουν.

Καὶ τῶν ἀρμάτω οἱ ταραχές, ὄχθρητες, καὶ τὰ βάρη, 
Τοῦ Ἔρωτα οἱ μπόρεσες καὶ τσῆ Φιλιᾶς ἡ χάρη.
Αὐτά νὰ  μ’ ἐκινήσασι τὴ σήμερον ἡμέρα, 
Ν’ ἀναθιβάλω καὶ νὰ πῶ τὰ κάμαν καὶ τὰ φέρα

Μιὰ κόρη κι ἕνας ἄγουρος, ποὺ μπερδευτήκα ὁμάδι
Σὲ μιὰ φιλιάν ἀμάλαγη, μὲ δίχως ἀσκημάδι. 

Τσὶ περαζούμενους καιρούς πού Ἕλληνες ὁρίζα
Κι ὁποὺ δὲν εἶχ’ ἡ πίστη τως θεμέλιο μηδὲ ρίζα, 
Τότε μιὰ ἀγάπη μπιστικὴ στὸν κόσμο ἐφανερώθη
Κι ἐγράφτη μέσα στὴν καρδιά κι οὐδὲ ποτὲ τση ελειώθη.

Εἰς τὴν Ἀθήνα ποὺ ἤτονε τσῆ μάθησης ἡ βρώσις
Καὶ τὸ θρονὶ τῆς ἀρετῆς κι ὁ ποταμός τσῆ γνώσης, 
Ῥήγας μεγάλος ὅριζε την ἄξα χώρα ἐκείνη,
Ἡράκλη τον ἐλέγασι, ἐξακουστὸς ἐγίνη.

Ἀπό μικρός παντρεύτηκε καὶ συντροφιάστη ὁμάδι
Μὲ ταίρι ὁποὺ ποτὲ κανεὶς δὲν τοῦ `βρισκε ψεγάδι.
Ἀρτέμη την ἐλέγασι τὴ ῥήγισσαν ἐκείνη, 
Ἄλλη καμιὰ στὴ φρόνεψη ἴσα τση δεν ἐγίνη..."


Στους παραπάνω σημειωμένους με έντονο μελάνι  στίχους, είναι εξόφθαλμη η λογική -εννοιολογική αντίφαση των πρώτων δύο προς τους επόμενους δύο στίχους.
Πώς είναι δυνατό να πιστεύει ο επί βενετοκρατίας της Κρήτης και τουρκοκρατίας της υπόλοιπης Ελλάδας μεγάλος μας ποιητής, αφενός πως όταν ορίζαν την Ελλάδα οι Έλληνες  "δεν είχε η πίστη τους" (φιλοσοφικό, λογικό, ηθικό, συμβολιστικό κλπ) "θεμέλιο μηδέ ρίζα",  αφετέρου όμως  να διαλαλεί πως η Αθήνα  "ἤτονε τσῆ μάθησης ἡ βρώσις καὶ τὸ θρονὶ τῆς ἀρετῆς κι ὁ ποταμός τσῆ γνώσης";...
Αν τα φιλοσοφικά, επιστημονικά, θρησκευτικά, ηθικά, αισθητικά, πολιτισμικά, πολιτικά και θρησκευτικά πιστεύω μιας κοινωνίας, ενός λαού, είναι σαθρά, αν δεν έχουν λογική  τεκμηρίωση και αξία ευγενών στόχων ζωής, είναι ολωσδιόλου αδύνατο να συνιστά μια τέτοια κοινωνία τροφή της μάθησης, θρόνο αρετής και ποταμό γνώσης!
Η αιτία της αντίφασης προφανώς, αν σκεφτούμε τον μεσαιωνικό απολυταρχικό  θρησκοληπτικό σκοταδισμό και μισαλλοδοξία της εποχής που έζησε ο Βιντσέντζος Κορνάρος είναι  πως ο ποιητής,  γνώστης και  θαυμαστής τού πέραν κάθε συγκρίσεως με την εποχή του, ελληνικού πνεύματος, προσπαθεί να μην δώσει λαβή στους Βενετούς μα και Ρωμιούς πολιτικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες. 
Λέω Ρωμιούς γιατί  έτσι και μόνο αυτοπροσδιορίζονταν συλλήβδην όλοι οι πάλαι ποτέ υποτελείς στους Ρωμαίους και μετά στους Οθωμανούς. Η  έννοια και λέξη Έλλην-ελληνικό, τότε ήταν για το αρχοντολόι και για το δυτικό και ανατολικό ανώτερο ιερατείο ύβρις, κάτι το φθονερά μισούμενο. Αρκεί μια ματιά σε βιβλία θαρραλέων φωτεινών μυαλών του 18ου-19ου αιώνα όπως  "Ανωνύμου του Έλληνος-Ελληνική Νομαρχία και  η "Αδελφική Διδασκαλία"-απάντηση του Αδαμαντίου Κοραή το1798 στο πατριαρχικό κήρυγμα υποτέλειας στους Σουλτάνους με τίτλο "Πατρική Διδασκαλία". Μα προπαντός στα "Εφτά αναθέματα κατά Ελλήνων" των "ιερών βιβλίων" κατά την λεγόμενη "Κυριακή της Ορθοδοξίας"-ειδωλολατρικής επαναφοράς των εικόνων από αυτούς που υβρίζουν ως ειδωλολάτρες τάχα τους Έλληνες, που ποτέ δεν απέδιδαν ..."θαυματουργές" ιδιότητες σε μπογιές και ξύλα, σε αγάλματα ή σε ...ρούχα και παπούτσια "αγίων"!...
Έτσι κατάφερε ευφυώς ο Κορνάρος να εξυμνήσει με βαθιά ρομαντική διάθεση την φωτεινή πνευματικότητα και αρετή των φθονούμενων και κατασυκοφαντούμενων Ελλήνων, χωρίς  να μπορεί να κατηγορηθεί γιαυτό...

Κώστας Ντουντουλάκης

Η μεγάλη Κρητική Επανάσταση του 1866, ο Ιούλιος Βερν και ο Φλουράνς

του Κώστα Ντουντουλάκη

Στο πρώτο μέρος του “20.000 λεύγες υπό τη θάλασσα” ( τριλογίας που συμπληρώνεται με “Τα τέκνα του Πλοιάρχου Γκραντ” και τη “Μυστηριώδη Νήσο”) ο υπέρμαχος της ελευθερίας των λαών, ένθερμος φιλέλληνας Ιούλιος Βερν, παρουσιάζει τον κυβερνήτη Νέμο του υποβρυχίου "Ναυτίλος" να ενισχύει οικονομικά την Κρητική Επανάσταση του 1866! 

 Την οποία, ειρήσθω παρόδω,   όπως και όλες τις δεκάδες άλλες κατά των Τούρκων καταχτητών κρητικές επαναστάσεις αγνοεί ή "αγνοεί" θρασύτατα   το ξενόδουλο και δοσίλογο πολιτικό κτήνος, εγγονός του ελεεινού δικτάτορα και συνονόματός του Θεόδωρος Πάγκαλος, με τις γνωστές αισχρές και ιστορικά αναλφάβητες δημόσια εκστομισμένες απόψεις του για την Κρήτη και τους Κρητικούς...                      Ο Πλοίαρχος Νέμο έγινε στην εποχή του Βερν και για πολλά χρόνια μετά, σύμβολο των λαών που αγωνίζονταν για την ελευθερία τους. 

Πόσοι Έλληνες έχουν διαβάσει όμως γιαυτόν και ειδικά εκείνο το τόσο συγκινητικό και συμβολικό επεισόδιο, όταν παραδίδει στον Ελληνα δύτη Νικόλα Πρέσκη από το Ταίναρο ένα κιβώτιο με  ράβδους χρυσού ως  εισφορά του για τον Κρητικό Αγώνα εναντίον της Τουρκοκρατίας;

Η σκηνή αυτή είναι μεν φανταστική αλλά εκτός του συμβολισμού της αντικατοπτρίζει και μιαν  πραγματικότητα.  Οι φιλέλληνες της Γαλλίας βοήθησαν οικονομικά μα μερικοί  και ως ένοπλοι εθελοντές τότε στην Κρήτη  όπως ο μετέπειτα ηρωικά πεσών στην Κομμούνα του Παρισιού Φλουράνς, τον αγώνα των Κρητικών για Λευτεριά και Ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα. 

Κώστας Ντουντουλάκης, 29/11/2017

Η νίκη Τραμπ και τι αυτή σηματοδοτεί

 Δημοσιεύτηκε Χαν. Νέα 12/11/2016

του Κώστα Ντουντουλάκη

Τόσο ο Τραμπ όσο και η Κλίντον εκπροσωπούν ως γνωστό ηγετικές μερίδες της μεγαλοαστικής τάξης των Η.Π.Α. με συγκρουόμενες μεταξύ τους επιδιώξεις και συμφέροντα σε εθνικά και γεωπολιτικά ζητήματα.
Οσα κέντρα διαμόρφωσης της αμερικάνικης και διεθνούς κοινής γνώμης μπήκαν στον χορό της προσωποποιημένης, έντονα, λασπολογικής συχνά, μεταξύ τους αντιπαράθεσης, αποπροσανατόλιζαν όμως την όποια και όση ουσία αντιπαράθεσης.
Η οποία ουσία ήταν αιτία της επί προσωπικών και με επιφανειακές ταμπέλες, ατάκες, απόπειρες γελοιοποίησης αλλήλων, ειδικά του Τραμπ, από όλα τα συστημικά Μ.Μ.Ε.
Οι σημερινές Η.Π.Α., ως κοινωνία, είναι ένα καζάνι που βράζει από προϊούσα φτωχοποίηση ή απειλή φτωχοποίησης όλο και πιο μεγάλου μέρους αφενός της πολυπληθούς παραδοσιακής βιομηχανικής εργατικής τάξης, αφετέρου των ακόμα πιο πολυπληθών, κοινωνικά πλειοψηφικών μεσοστρωμάτων και υπαλληλικής διαστρωμάτωσης. Εκατοντάδες μεγάλες βιομηχανίες και πολυεθνικές έχουν μετακομίσει σε χώρες με χαμηλό κόστος εργατικής δύναμης, πρώτων υλών και εξόδων διακίνησης. Οι αναδυόμενες νέες οικονομικές υπερδυνάμεις των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική) με προεξάρχουσα την Κίνα που ήδη έγινε η ποσοτικά ισχυρότερη οικονομική δύναμη του πλανήτη, μα και οι παλιές βιομηχανικές χώρες (Ιαπωνία, Γερμανία κυρίως) αφαιρούν ραγδαία όλο και μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας πίτας που ενέμετο η οικονομία των Η.Π.Α. παλιότερα.
Η ίδια η τωρινή νέα παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής εμπορίας και κατανάλωσης ξεκίνησε με τις φούσκες των ακινήτων στη Wall Street. Στις ίδιες τις Η.Π.Α. που με έντονη κρατική παρέμβαση (παρά τις αυτοαναιρούμενες έτσι νεοφιλελεύθερες αρχές τους), μα και με το φόρτωμα της κρίσης στις πλάτες όλου του υπό υφεσιακή κρίση διαφορετικών εντάσεων και μορφών, ευρισκόμενου ήδη από τότε υπόλοιπου κόσμου, απέφυγαν προσωρινά, βαριά τραυματισμένες όμως, ένα θανατηφόρο κραχ σαν του 1929.
Κύριος μοχλός ήταν και είναι η επιβολή του δολαρίου ως μέσου παγκόσμιων συναλλαγών, ως του μοναδικού παγκόσμιου συναλλαγματικού μέσου.
Ετσι οι Η.Π.Α. καταληστεύοντας όλο τον πλανήτη ξεπερνούν τα ελλείμματα του εμπορικού τους ισοζυγίου αν και έχουν πρωτοφανή πτώση της παραγωγής δικών τους προϊόντων και της μερίδας τους στο παγκόσμιο εξαγωγικό εμπόριο με παράλληλη υπεραύξηση των εισαγωγών τους (βλ. Βαρουφάκη: “Ο παγκόσμιος Μινώταυρος”).
Η εκτύπωση δολαρίων χωρίς αντίκρισμα σε χρυσό ή σε πραγματική υλική αξία από τη δεκαετία του ’70, είναι το ληστρικό μέσο προσωρινής σωτηρίας της, μιας και όλο και αυξάνονται οι σοβαρές προσπάθειες των BRICS, ειδικά Ρωσίας – Κίνας και “Ευρασιατικού Συμφώνου” για αντίστοιχη Παγκόσμια Τράπεζα, για αποδέσμευση από τον ζυγό του δολλαρίου.
Χώρες που μεμονωμένα κήρυξαν αποδέσμευση από τη μαφιόζικη συναλλαγή σε δολλάρια (Ιράκ, Λιβύη, Συρία, Ιράν, Βόρεια Κορέα, Βενεζουέλα) είτε έγιναν απροκάλυπτα στόχος άμεσης ή υποκινούμενης από τις Η.Π.Α. και συμμάχους τους στρατιωτικής εισβολής είτε στοχοποιήθηκαν και υπονομεύονται για ανατροπή κυβερνήσεων και τοποθέτηση ανδρεικέλων.
Τα περί “ρατσισμού” “μισογυνισμού” κ.λπ. κατά του Τραμπ, όντως συντηρητικού, μα κάθε άλλο παρά φασίστα ή σκοταδιστή σαν αυτούς που υποστηρίζουν φανατικότατα οι “δημοκράτες” των Η.Π.Α.-Ε.Ε. και τα μαφιόζικα Μ.Μ.Ε. τους σε Ουκρανία, Λιθουανία, Εσθονία, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα κ.λπ. είναι αυτά τα ίδια φασιστικού τύπου κιτρινισμός…
Κιτρινισμός αποπροσανατολιστικός, εκπορευόμενος από τα πολιτικά και μιντιακά επιτελεία του ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ, ΚΥΡΙΑΡΧΟΥ, ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΦΑΣΙΣΜΟΥ, ΤΟΥ ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΘΝΟΑΠΟΔΟΜΗΤΙΚΟ – ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ! Το οποίο εκπροσωπούν οι Κλίντον φανατικότατα.
Ο σύζυγος ΚΛΙΝΤΟΝ ΗΤΑΝ ΠΟΥ ΚΑΤΗΡΓΗΣΕ ΝΟΜΟ ΤΟΥ 1932 ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕ ΝΑ ΤΖΙΡΑΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Και τον ακολούθησαν όλες οι προσδεμένες χώρες όπως και η δική μας με τα πασίγνωστα τραγικά αποτελέσματα.
Οι ΚΛΙΝΤΟΝ ΗΤΑΝ ΠΟΥ ΕΦΤΙΑΞΑΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΝ ΕΚΒΙΑΣΤΙΚΑ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΟΥΝ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟ “ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΝ” ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕΣΩ ΚΥΠΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΙΤΩΝ “ΠΡΟΘΥΜΩΝ”…
Τώρα το αστέρι του διεθνοκαπιταλισμού που ακούει στο όνομα Χίλαρι, αφού έδωσε εξετάσεις πολεμοχαρούς εγκληματικής εξωτερικής πολιτικής στο Υπ.Εξ. των Η.Π.Α., αφού στήριξε όλα τα φασιστικά και ισλαμοφασιστικά καθεστώτα, …το παίζει “δημοκράτης” που… νοιάζεται για τους… ομοφυλόφιλους, τους… μετανάστες που ο ληστρικός λαών διεθνοκαπιταλισμός και οι πόλεμοί του δημιουργούν…
Δήλωσε ωμότατα πως θα επιμείνει στη σύγκρουση με Ρωσία, στην ωμή επέμβαση των Η.Π.Α. στη Συρία, στο Ιράν, παντού όπου τα συμφέροντα των πολυεθνικών το ζητούν!
Ο Τραμπ, πλούσιος φιλελεύθερος καπιταλιστής, άλλης όμως τακτικής, εκπρόσωπος συμφερόντων άλλης μερίδας της μεγαλοαστικής τάξης των Η.Π.Α., κατάφερε να αγκαλιάσει συναισθηματικά, εν πολλοίς δημαγωγικά, τα μεσοστρώματα και μεγάλο μέρος της εξαθλιούμενης βιομηχανικής εργατικής τάξης με πρόταγμα πολιτικό το σταμάτημα της αποβιομηχανοποίησης των Η.Π.Α., επαναφορά εκεί των επιχειρήσεων που πήγαν σε άλλες χώρες.
Ο ΤΡΑΜΠ δηλώνει πως ΕΠΙΘΥΜΕΙ (ΜΕΝΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΟΥΜΕ…) ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ ΜΕ ΠΟΥΤΙΝ ΚΙ ΑΥΤΟ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΥΣΤΕΡΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΙΤ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ – ΚΑΖΙΝΟ!
Διακηρύσσει, “εθνικιστικά” κατά τους τζιχαντιστές της παγκοσμιοποίησης, ενασχόληση με το εσωτερικό των Η.Π.Α. και περιορισμό του ρόλου “διεθνούς χωροφύλακα”…
Ε, λοιπόν, αυτά που είναι πασίγνωστα για τους δυο αναμετρηθέντες για προεδρία της μιλιταριστικής υπερδύναμης, μόνο ανίδεους ή ηλίθιους αφήνουν αδιάφορους!
Αν ήμουν πολίτης των Η.Π.Α., δεν θα υποστήριζα κανέναν τους γιατί απλά δεν είμαι φιλελεύθερος λάτρης του καπιταλισμού, όπως και οι δυο τους.
Θα ένιωθα όμως μεγάλη ανακούφιση, σαν αυτή που νιώθω τώρα ως Έλληνας, με τη συντριβή της εκλεκτής των γερακιών και των πολυεθνικών της φασιστικής παγκοσμιοποίησης.
Χωρίς καμιά αυταπάτη για τήρηση φιλολαϊκής πολιτικής από τον Τραμπ φυσικά…

Κώστας Ντουντουλάκης, δάσκαλος

Μεγάλο θέμα ο Ερωτας!

(Το δημοσίευσαν τα Χαν.Νέα στις 1 Μαρτίου 2017)

Κύριε διευθυντά,
ερωτικός άνθρωπος είναι μόνο εκείνος ή εκείνη που αγαπά ό,τι ομορφαίνει ή μπορεί να ομορφύνει και ό,τι δίνει ανώτερο νόημα στην ζωή.
Μόνο τέτοιοι άνθρωποι εξάλλου μπόρεσαν να δημιουργήσουν τα αρτιότερα πνευματικά ή καλλιτεχνικά δημιουργήματα σε πλήρη αντίθεση π.χ. με τα σκυλοκαψουροτράγουδα και την υποκουλτούρα τύπου γιουροβίζιον…
Και μόνο όσοι μπορούν να αγάλλονται (κι ας μην έχουν τέτοιο ταλέντο) απολαμβάνοντας αισθητικά μα και προσφέροντας υλικά, συναισθηματικά και πνευματικά για να νιώσουν, για να μπορέσουν να απολαύσουν και να συμβάλλουν όλοι το “καλό και αγαθό”, για να φωτίσει τα σκοτάδια της ψυχής η κρυμμένη ή εμποδιζόμενη ομορφιά των ανθρώπων, της ζωήςκαι του κόσμου, μόνο αυτοί είναι ερωτικοί άνθρωποι!
Οι άλλοι, όλοι οι εκείνοι που όταν τους δείχνεις το φεγγάρι, μόνο το δάχτυλο βλέπουν, οι του συρμού και του θεαθήναι, της ιδιοτελούς, ατομοκεντρικής χαζοχαρούμενης καψούρας, απλά πασχίζουν να γεμίσουν το κενό του μυαλού και της ψυχής τους με εξιδανικευόμενη κενότητα…
Ταυτίζουν την επιθυμία και την σεξουαλική ορμή με τον Ερωτα, το δέντρο με το δάσος, τον εαυτούλη τους με το… σύμπαν.
Περίπου…
Τεράστια συζήτηση!

Κώστας Ντουντουλάκης

Ελληνοϊταλικός Πόλεμος 1940: Ολη η αλήθεια

(Από τα "Χαν.Νέα" της 19ης Οκτ. 2017)

Κύριε διευθυντά,
τον Μάρτιο του 2005 αποχαρακτηρίσθηκαν και δημοσιοποιήθηκαν από τη βρεταννική κυβέρνηση τα άκρως απόρρητα αρχεία του βρετανικού υπουργείου εξωτερικών της περιόδου 1873 – 1939, εκ των οποίων προκύπτει ότι:

Οι βρεταννικές μυστικές υπηρεσίες είχαν κατορθώσει να διεισδύσουν βαθιά στο φασιστικό καθεστώς που επέβαλε ο Μπενίτο Μουσολίνι στην Ιταλία την περίοδο 1922 – 1943.
Το 1917, ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι, ο οποίος τότε εργαζόταν ως δημοσιογράφος, στρατολογήθηκε από τη βρετανική μυστική υπηρεσία ΜI5, όπως απεκάλυψε σχετική ιστορική έρευνα του δρα Peter Martland, καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (τα πορίσματα της έρευνας αυτής δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα The Guardian, στις 13.10.2009).
Επιπλέον, σύμφωνα με τον φάκελο του Τσιάνο (The Ciano Papers) που υπάρχει στο ιστορικό αρχείο της CIA, ο Γκαλεάτσο Τσιάνο (Galeazzo Ciano) είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας την περίοδο κατά την οποία η Μεγάλη Βρετανία είχε δώσει την συγκατάθεση της στην κατάκτηση της Αιθιοποίας από την Ιταλία, στην επέμβαση της Ιταλίας στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και στην πολιτική προσέγγιση μεταξύ της Ιταλίας και της ναζιστικής Γερμανίας, και κατ’ αυτόν τον τρόπο, υπήρχε ισχυρός δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της βρεταννικής κυβέρνησης και του Τσιάνο.
Σχετικές πληροφορίες περιέχονται στα ημερολόγια του Τσιάνο της περιόδου 1939-1943, που εκδόθηκαν στην αγγλική γλώσσα, το 1946, στην Νέα Υόρκη, από τον εκδοτικό οίκο Doubleday & Co.

– Η Μεγάλη Βρετανία, χειραγωγώντας μυστικώς πτυχές της πολιτικής της Ιταλίας και της Ελλάδος, οδήγησε σε τετελεσμένα γεγονότα που κατέστησαν τον ελληνοϊταλικό πόλεμο αναπόφευκτο, ανοίγοντας έτσι, ένα νέο πολεμικό μέτωπο στις δυνάμεις του Αξονα, με τελικό σκοπό την αποδυνάμωση της ναζιστικής Γερμανίας. Πράγματι, η Ελλάδα αναγκάστηκε να οδηγηθεί σε πόλεμο με την Ιταλία το 1940, γεγονός που, με την σειρά του, οδήγησε στην επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας εναντίον της Ελλάδας το 1941.

Κωνσταντίνος Κ. Κνιθάκης

Η αναστροφή της αλήθειας από τον Τσίπρα για τον Τραμπ και τις Η.Π.Α.

Από τα "Χανιώτικα Νέα" της 27ης Οκτωβρίου 2017

Κύριε διευθυντά,
ο Τσίπρας κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ δήλωσε: «Ο Τραμπ είναι συνεχιστής των δημοκρατικών παραδόσεων του αμερικανικού λαού»…
-Αλήθεια;… Οι πράξεις του νέου πλανητάρχη (όπως και των προηγουμένων) αυτό δείχνουν;…
Δήλωσε ακόμα: «Ο Τραμπ εργάζεται για το καλό»!
Για το καλό ποιων όμως;
Δήλωσε επίσης: «Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ έχουν κοινές αξίες και στόχους»!…
– Από πότε ανακάλυψε ο “αριστερός”  Τσίπρας, που κάποτε φώναζε “Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι”, πως η Ελλάδα έχει κοινές αξίες και στόχους με την μεγαλύτερη και πιο εγκληματική ιμπεριαλιστική δύναμη του κόσμου;…
– Είπε βέβαια μια θλιβερή, ανεστραμμένη αλήθεια:
Η “Ελλάδα” αυτή που εκπροσωπεί αυτή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η “Ελλάδα” – προτεκτοράτο των διεθνών τοκογλύφων, της ολιγαρχικής ανεξέλεγκτης από λαούς Ε.Ε., των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ τους, ναι, αυτή η “Ελλάδα”, η ριζικά αντίθετη με τις αξίες και τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού της, έχει δυστυχώς κοινούς στόχους με τις Η.Π.Α.
– Αυτή η “Ελλάδα” όμως, επ’ ουδενί δεν εκπροσωπεί τους Ελληνες πολίτες, τον ελληνικό λαό, αλλά μια μικρή παρέα οικονομικών ολιγαρχών που έχουν συμμαχήσει με ξένους ολιγάρχες και τραπεζίτες, σε βάρος των συμφερόντων του 80%, τουλάχιστον, του λαού μας αλλά και σε βάρος των άλλων λαών του κόσμου κι όσων χωρών αντιστέκονται στη νέα καπιταλιστική τάξη της εθνοαποδομητικής, κοινωνικά μεσαιωνικής και ηθικά εκφυλιστικής παγκοσμιοποίησης, σε όλο τον κόσμο.
Μπροστά στο κέρδος αδιαφορούν για ανθρώπους, περιβάλλον, πολιτισμούς, αξίες. Εκαναν και κάνουν για τα εγκληματικά τους οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, δεκάδες ολέθριους πολέμους τις τελευταίες δεκαετίες, μασκαρεμένοι θρασύτατα κι από πάνω σε “ανθρωπιστές και δημοκράτες”!
Εμείς έχουμε την υποχρέωση να αντισταθούμε και να καταδείξουμε ότι η Ελλάδα και οι πολίτες της, όπως και όλες οι χώρες του κόσμου και οι πολίτες τους, δεν είναι εμπορεύματα!
Οσο τους αφήνουμε απλά αποθρασύνονται…

Κώστας Ντουντουλάκης,
συντ/χος δάσκαλος

Ένα κλαδί βασιλικός, δυο φυλλαράκια δυόσμος
και μια ματιά σου κάνουνε, Παράδεισο τον κόσμο!

Πόσο εύκολη κι απλή θα ήταν η ευτυχία, πόσο δικαιότερος ο κόσμος, χωρίς ανασφάλειες, παρανοϊκούς, ψυχαναγκαστικούς καταναλωτικούς ανταγωνισμούς κι αλληλοσπαραγμούς, αν ήταν δυνατό να νιώθουν και να πράττουν έτσι όλοι οι άνθρωποι!...

Κ.Ντ.

Πως μοιάζεις με τη μέλισσα, καλή μου συλλογίσου.
Αλλού δίνεις 😉το μέλι σου ...κι εμένα 😀το κεντρί σου!
Η μαμά με τις ακούραστα εργατικές κόρες της...
Η "βασίλισσα", μητέρα όλων των εργατριών και των λίγων κηφήνων μιας κυψέλης, βγαίνει μόνο μια φορά στην ζωή της απ΄την κυψέλη, νεογέννητη, παρθένα λίγων ημερών, για να γονιμοποιηθεί από κηφήνες διάφορων και κατά κανόνα πολύ μακρινών κυψελών και μελισσοκομείων, όχι απ΄τα αδέρφια της. Έτσι αποφεύγεται η εκφυλιστική αιμομιξία. Πετά, όταν η θερμοκρασία αέρα είναι από 20 βαθμούς και πάνω και δεν πνέει ισχυρός άνεμος ούτε βρέχει, σε ύψος 15-30 μέτρα σε απόσταση ως και 5 χιλιόμετρα από την κυψέλη της. Αξιοθαύμαστο είναι πως οι βασίλισσες και οι κηφήνες που πετούν για ..."καμάκι", έχουν πολύ συγκεκριμένους αεροδριάδρομους σε κάθε περιοχή κι έτσι βρίσκονται πολύ εύκολα μεταξύ τους, με την βοήθεια και των φερομονών,αρωματικών ορμονικών εκκρίσεων των "βασιλισσών".Καθεμιά τους ζευγαρώνει στον αέρα με 8-12 κηφήνες εναλλάξ.Οι κηφήνες πεθαίνουν μετά το ζευγάρωμα... Αποθηκεύει το σπέρμα τους για όλη την ζωή της (ως και 5 χρόνια, ενώ οι εργάτριες ζουν μόνο 30-40 μέρες την άνοιξη και καλοκαίρι και ως 4 μήνες περίπου τον χειμώνα!) σε ειδική σπερματοθήκη εντός της. Αν δεν γονιμοποιηθεί από αρκετούς κηφήνες (αν και σπάνιο) μπορεί τις επόμενες μέρες να ξαναβγεί για να κάνει ακόμα μια ή και δυο ...τσάρκες. Μετά ποτέ δεν ξαναβγαίνει, εκτός αν την επόμενη χρονιά παραμεγαλώσει το σμήνος και την αναγκάσουν οι νεαρότερες εγάτριες να φύγουν για δημιουργία νέας φωλιάς, με τον μισό περίπου πληθυσμό μαζί της. Στην παλιά φωλιά έχουν φτιάξει οι εργάτριες "βασιλικά κελιά",σαν βαλανίδια, από τα οποία θα βγουν νέες μάνες. Η πρώτη που θα εκκολαφθεί ή η δυνατότερη (αν βγούν μαζί) εξοντώνει τις άλλες και ...η ζωή συνεχίζεται μετά την παρθενική της πτήση...
Σημειωτέο: Η μάνα μέλισσα που τρέφεται, μόνο αυτή, αποκλειστικά με άφθονο βασιλικό πολτό από νεαρές εργάτριες που τον παράγουν, γενά ως και 1,200-1400 αυγά, 4πλάσια του βάρους της σε περίοδο εντατικής ανάπτυξης του σμήνους την άνοιξη!!! Κάθε αυγό που γεννά, το περνά εντός της από τον σπερματοδόχο σάκκο και γονιμοποιημενο έτσι, γίνεται σκουληκάκι αρχικά τρεφόμενο με γύρη και νέκταρ από παραμάνες εργάτριες, μετά μεταμορφώνεται στο κλειστό πια κελί του σε προνύμφη και εκκολάπτεται ως εργάτρια,θηλυκή άγονη μέλισσα. Όταν θέλει να βγάλει αρσενικές (κηφήνες) η μάνα δεν περνά ορισμένα αυγά από την σπερματοδόχα κύστη της (μυστήριο κι αυτό...) και έτσι, όλα τα αγονιμοποίητα γίνονται κηφήνες μετά...
☺️ Ένας μαγικός κόσμος! Και δεν σας είπα ούτε το 1/100 των βασικότερων πληροφοριών που έχουμε για τον κόσμο αυτό...
Κ.Ντ.

ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΑ 75% ΜΙΝΩΙΤΕΣ ΚΑΙ ΜΥΚΗΝΑΙΟΙ

Σμύρνη-Κωνσταντινούπολη: Οι πολυπληθέστερες πόλεις του Ελληνισμού στις αρχές του αιώνα μας

Τα Εκπαιδευτήρια της Σμύρνης των Ελλήνων

• 
• 
• 
• 
• 
• 

PrevNext

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ
Οι πολυπληθέστερες πόλεις του Ελληνισμού στις αρχές του αιώνα μας μέχρι τη μεγάλη καταστροφή του Γένους, τη Μικρασιατική καταστροφή, ήταν κατά σειρά: Η Σμύρνη 400.000 Έλληνες επί συνολικού πληθυσμού 600.000, η Κων/πολη 346.000 Ελληνες επί συνολικού πληθυσμού 1.000.000 και τέλος η Αθήνα με τον Πειραιά 130.000.
Το δεδομένο αυτό καταδεικνύει ότι το επίκεντρο της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας των Ελλήνων βρισκόταν σε περιοχές που δεν είχαν ενσωματωθεί στο μικρό τότε ελληνικό βασίλειο.
Την εποχή εκείνη ο ελεύθερος ελληνισμός, με βάση τους παραπάνω αριθμούς θα μπορούσε να αποτελέσει την περιφέρεια σε μια μελλοντική εθνική ολοκλήρωση, όπως οραματιζόταν η Μεγάλη Ιδέα.
Η πολιτική δραστηριότητα του Μικρασιατικού Ελληνισμού και της πρώτης πόλης του της Σμύρνης “της γκιαούρ Σμύρνης”, όπως με αγανάκτηση φώναζαν οι Τούρκοι, αποτελεί ένα καθοριστικό κεφάλαιο για τα δεδομένα του νεότερου Ελληνικού πολιτισμού.
Η μελέτη όμως κυρίως της εκπαίδευσης και της πνευματικής κίνησης της Σμύρνης είναι ένα κομβικό σημείο για την κατανόηση της κατάφαντης ελληνικότητας της περιοχής, αλλά και της προοπτικής προ της Μικρασιατικής καταστροφής, να αισιοδοξεί η νύφη του Ερμαίου για το μέλλον της, ως ισχυρότατου άντρου της ελληνικής φυλής.
Μπορεί βέβαια οι Δυτικές Μεγάλες Δυνάμεις να επιδίωκαν τον οικονομικό έλεγχο της περιοχής στο πλαίσιο του νεοαποικιακού ανταγωνισμού, να είχαν οικονομικά διεισδύσει στην περιοχή, αλλά για την Ελλάδα η πανάρχαια Αιολική και Ιωνική γη αποτελούσε κομμάτι ελληνικού εδάφους πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε και άκμασε ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός.
Η Ελλάδα επομένως είχε απαράγραπτα εθνικά δικαιώματα στην περιοχή, αλλά και υποχρεώσεις απέναντι των αλύτρωτων και δοκιμαζόμενων τέκνων της που τόσο είχαν βασανισθεί, και τόσο κακοποιηθεί με το σχέδιο εξόντωσης και αφανισμού που επέβαλλαν οι Νεότουρκοι από το 1908, καθοδηγούμενοι από το μισοελληνικό δόγμα Φον Σάντερς (Γερμανός επιτελής): «Θάνατος στους Ελληνες της Ιωνίας». Απόληξη του οποίου υπήρξε η γενοκτονία των Αρμενίων και των Ποντίων, καθώς επίσης και του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πρωθυπουργός και θεματοφύλακας των ελληνικών δικαιωμάτων είχε κάθε λόγο να θεωρεί ως χρέος και αποστολή του νεότερου ελληνικού κράτους την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας και την απελευθέρωση των αλύτρωτων αδελφών. Με περίσσεια σύνεση και διπλωματική ευστροφία διατύπωσε στο Υπόμνημά του, το 1918, τη θέση ότι: «Η Ελλάδα δεν πηγαίνει εκεί που της λείπει η εθνολογική βάση». Το σχέδιο όμως του Βενιζέλου δεν ήταν η εθνική μονάχα ολοκλήρωση, αλλά ήταν και ο εκσυγχρονισμός, η οργάνωση της Μεγάλης Ελλάδας, ο σταθερός προσανατολισμός σε επίπεδο πολιτιστικής δημιουργίας, αποδεικνύοντας ότι το πολιτιστικό παρελθόν μας μπορεί να ’χει προοπτική, μπορεί να ξαναλάμψει, να γίνει παρόν. Η πίστη του Εθνάρχη στην παιδεία ως κινητήρια δύναμη πραγμάτωσης, αυτού του εξιδανικευμένου σκοπού είναι καταφανής. Η προσπάθειά του στην οργάνωση της Εκπαίδευσης δεν περιορίστηκε, ενόσω ήταν Κυβερνήτης στην Ελληνική Επικράτεια, αλλά το ενδιαφέρον του εκδηλώθηκε σε κάθε εστία του Ελληνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ίδρυση του Ιωνικού Πανεπιστημίου και η επάνδρωσή του με τους πιο κατάλληλους και ικανούς ανθρώπους.

Η ΕΚΠ/ΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Μεγάλο πνευματικό κέντρο η Σμύρνη του Μικρασιατικού Ελληνισμού, εφάμιλλο της Κων/πολης έχει να επιδείξει μια τεράστια παράδοση πνευματικής και πολιτιστικής δημιουργίας από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Μεγάλοι διαφωτιστές και δάσκαλοι του Γένους γεννήθηκαν και έδρασαν στη Σμύρνη, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ιωάννης Κούμας, ο Ιάκωβος Μοισιόδακας κ.ά. Σπουδαία εκπαιδευτήρια, πολιτιστικά κέντρα με ασύγκριτη εθνική προσφορά αναπτύχθηκαν και λειτούργησαν στη Μικρασία και αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον πρωτοφανή ζήλο που επέδειξε ο Ελληνισμός της περιοχής. Η Ευαγγελική Σχολή, το Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης, η Ιωνική Σχολή, η Εμπορική Σχολή, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο, Σχολές ιδιωτικής εκπαίδευσης, τα ορφανοτροφεία, πολλά νυχτερινά σχολεία. Τέλος, το επιστέγασμα της εκπαιδευτικής προσπάθειας το Ιωνικό πανεπιστήμιο. Ολα αυτά είναι ο εκπαιδευτικός πλούτος της πρωτεύουσας του Μικρασιατικού Ελληνισμού «της πόλης των Ελλάδων», όπως αναφώνησε ο Γάλλος δημοσιογράφος Rene Puaux.

Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης ιδρύθηκε το 1717 από το Μητροπολίτη Σμύρνης Ανανία και αποτέλεσε το πρώτο κοινοτικό σχολείο με τη βοήθεια εξεχόντων Σμυρναίων, όπως του Πανταλέοντα Σεβαστοπούλου, του Γεωργίου Ομήρου και του Γεωργίου Βιτάλη. Ο πρώτος δάσκαλος και διευθυντής του σχολείου υπήρξε ο Ιερόθεος Δενδρινός μέχρι το 1780 που απεβίωσε.
Ο μεγάλος διαφωτιστής του Γένους Αδαμάντιος Κοραής φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή και γράφει χαρακτηριστικά για τον τρόπο διδασκαλίας: «Ο διδάσκαλος και το σχολείον ωμοίαζαν όλους τους άλλους διδασκάλους και τα σχολεία της τότε Ελλάδος, ήγουν έδιδον διδασκαλίαν πολλά πτωχήν, συνοδευομένην με ραβδισμόν πλουσιοπάροχον».
Το όνομά της η Ευαγγελική Σχολή το έλαβε το 1908, ενώ τα πρώτα 80 χρόνια της ίδρυσής της η Σχολή πήρε διάφορα ονόματα, όπως Μεγάλον Σχολείον, Ελληνικόν Σχολείον, Ελληνομουσείον, Ευαγγελικόν Φροντιστήριον κ.ά.
Το 1778, ισχυρός σεισμός και πυρκαγιά που επακολούθησε κατέστρεψαν τη Σχολή, με δωρεές όμως και εράνους μεταξύ των φιλογενών Σμυρναίων ανεγέρθηκε νέο κτήριό της. Ο κατάλογος των μεγάλων ευεργετών της Ευαγγελικής Σχολής είναι πολυπρόσωπος. Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται ο Ιωάννης Κανάς, ο Ιωάννης Μαρτζέλλας, ο Δημήτρης Κιουπετζόγλου και πολλοί άλλοι. Η λειτουργία της Ευαγγελικής Σχολής την πρώτη πενταετία είχε πενιχρά αποτελέσματα σε σχέση με τη δεύτερη που η Σχολή θα καταστεί «τηλαυγής φάρος της Ανατολής». Η Σχολή θα συγκεντρώσει μαθητές όχι μόνο από την πόλη της Σμύρνης και της Μικρασιατικής ενδοχώρας αλλά και από τα Ελληνικά γειτνιάζοντα νησιά, αν και υπάρχουν κι άλλες Σχολές στην περιοχή, όπως των Κυδωνιών και της Χίου.
Στις αρχές του 19ου αιώνα η Δ/νση της Σχολής κάλεσε αρχιδιδάσκαλο το Θεόφιλο Καΐρη που άρχισε να διδάσκει Φιλοσοφία και Μαθηματικά.
Σημαντικός σταθμός για την πορεία της Ευαγγελικής Σχολής υπήρξε το 1820, μετά το κλείσιμο του Φιλολογικού Γυμνασίου, όταν οι Δημογέροντες και οι Επίτροποι Σμύρνης συμφώνησαν σε μια σειρά από μέτρα για εκσυγχρονισμό της Σχολής. Τη διεύθυνση μάλιστα ανέλαβε ο Βενιαμίν Λεσβίος. Μετά την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης 1821 έπαυσε για τρία έτη να λειτουργεί, έγινε όμως καταφύγιο για τους διωκόμενους και σφαζόμενους από τους Τούρκους χάρη στην αγγλική προστασία που απολάμβανε.
Το 1833 την επισκέφθηκε ο Βασιλιάς της Ελλάδος Όθων και ενθουσιασμένος είπε: «Επιθυμώ να βλέπω παρόμοια σχολεία εις την Ελλάδα και τους Έλληνες εντός ολίγον να αποτελέσουν σοφόν έθνος». Την εποχή εκείνη Δ/ντής ήταν ο Ομηρόλης και είχε δώσει μια νέα πνοή στο Ίδρυμα.
Το 1861 αναγνωρίσθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση η Ευαγγελική Σχολή ομότιμη προς τα γυμνάσια της Ελλάδος και της απονεμήθηκε το προνόμιο οι απόφοιτοί της να εγγράφονται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, χωρίς εξετάσεις.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η Ευαγγελική Σχολή πέρα από την κλασική μόρφωση πρόσφερε και γνώσεις χρήσιμες για όσους επρόκειτο να ασχοληθούν με επιχειρήσεις ή με εμπόριο ή ως υπάλληλοι τραπεζών και εμπορικών οίκων. Έτσι εισήχθησαν Εμπορικά μαθήματα και στη συνέχεια θα κριθεί απαραίτητο η ίδρυση Εμπορικής καθ’ εαυτό Σχολής. Ήταν άλλωστε επιβεβλημένο να συμβεί κάτι τέτοιο μιας και η Σμύρνη ήταν μεγάλο εμπορικό και οικονομικό κέντρο την περίοδο εκείνη. Όταν τη Δ/νση της Σχολής είχε ο διακεκριμένος παιδαγωγός I. Καπετανάκης 1910-1914, η Ευαγγελική Σχολή απέκτησε και Διδασκαλείο από όπου απεφοίτησαν πολλοί δάσκαλοι που στελέχωσαν σχολεία της Μικράς Ασίας και των Νήσων. Η λειτουργία της Ευαγγελικής Σχολής δεν περιορίστηκε στην πολυμερή Εκπαιδευτική αποστολή της, αλλά ανέπτυξε πολυσχιδή πολιτιστική δραστηριότητα με δημόσιες συζητήσεις για την παιδεία επιμορφωτικές διαλέξεις, για το ευρύτερο κοινό, εκδόσεις περιοδικών. Η Ευαγγελική Σχολή διατηρούσε Μουσείο που περιελάμβανε 3.000 ευρήματα, καθώς επίσης βιβλιοθήκη με 50.000 τόμους και άλλα σπανιότατα χειρόγραφα.
Κατά το 1922 -το τελευταίο έτος της λειτουργίας της- η Ευαγγελική Σχολή με τα παραρτήματά της, είχε 1700 μαθητές. Την ίδια εποχή υπήρχαν στη Σμύρνη και την όλη περιοχή της 237 ελληνικά σχολεία με 1047 καθηγητές και διδασκάλους και 62.770 μαθητές.
Κατά τον Νεόφυτο Δούκα από την Ευαγγελική Σχολή «ξεχύθηκαν πνευματικοί ρύακες, οίτινες υπήρξαν ικανοί να αρδεύσωσι την Ελλάδα» και αυτοί είναι ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Γρηγόριος Ε’, Ν. Αρώνης, ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, ο Μανώλης Καλομοίρης, Στ. Σπεράντζας, ο Ιωάννης Συκουτρής, ο Γ. Σεφέρης. Ακόμη και ο μετέπειτα μεγαλοεφοπλιστής Αριστοτέλης Ωνάσης υπήρξε μαθητής της. Ο Νικόλαος Συκουτρής φιλόλογος μετά τη μικρασιατική καταστροφή θα γράψει: «Η Ευαγγελική Σχολή δεν υπάρχει πλέον και εις την πατρίδα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, πρώτη φορά ύστερα από 3.000 χρόνια ο Φοίβος της Ελληνικής Παιδείας, ουκέτι έχει καλύβην. Αλλά τα έργα του πνεύματος πυρ ή μάχαιρα δεν αφανίζει. Εις τας αναμνήσεις και τας καρδίας των ανθρώπων ζούν».

ΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Αποβλέποντας σε εκπαιδευτική ανανέωση της Ιωνίας ιδρύθηκε το 1803 το Φιλολογικό Γυμνάσιο. Χαρακτηριστικά ο Ν. Βέης γράφει: «Η παλαιά της Σμύρνης Ευαγγελική Σχολή εθεωρήθη πλέον αρχομένου του 19ου αιώνος υπό νεωτεριζόντων και προοδευτικών ανθρώπων της Σμύρνης και τον Αδ. Κοραή καθυστερημένον ίδρυμα, ούτε προς τας ανάγκας της Σμύρνης και του έθνους, ούτε προς ορθάς εκπαιδευτικάς τάσεις δυνάμενον πλέον να ανταποκριθεί. Διά τούτο οι νεωτερίζοντες και προοδευτικοί της Σμύρνης, ών ηγούντο τρείς μάλιστα άνδρες ο Γεώργιος Όμηρος, ο Δημήτρης Τουφεκτζόγλου και ο μετά ταύτα μέτοχος του Αγώνος του 1821 Φίλιππος Κάσπαρης ο Χιος, ίδρυσαν αυτόθι το 1803 τη Νέαν Δημόσιαν Σχολήν, η οποία, μετονομάσθη “Φιλολογικόν Φροντιστήριον” και “Φιλολογικόν Γυμνάσιον».
Με παρέμβαση του Αδαμάντιου Κοραή κάλεσαν διευθυντή τον Kων/νο Κούμα και ως καθηγητήν τον Κων/νο Οικονόμου. Ο Κοραής αποκαλεί τον Κ. Κούμα «σοφότατον και ένα από τους σημαντικότερους Έλληνες της εποχής του».
Για τη λειτουργία του Φιλολογικού Γυμνασίου και την απήχησή του ο Κων/νος Κούμας σε επιστολή του προς τον Κοραή γράφει: «Συντρέχουν πολλοί πολίται καθ’ εκάστην να ακούσωσι των μαθημάτων την παράδοσιν. Αφήνουσι τα εμπορικά των Εργαστήρια και παρευρίσκονται εις την παράδοσιν. Εγώ δε, όταν αθροίζονται πολλοί, παρεκτρέπομαι εις τον περί της παιδείας λόγον, εις τρόπον ώστε οι Σμυρναίοι να με ονομάζουσιν ευεργέτην της πατρίδος τους». Είναι γεγονός ότι το Φιλολογικό Γυμνάσιο τάραξε τα λιμνάζοντα νερά της Παιδείας και έγινε θετικός πόλος έλξη των φιλομαθών Μικρασιατών. Ο Κων/νος Κούμας κατηγορήθηκε, ως άλλοτε ο Σωκράτης στην Αρχαία Αθήνα, ότι εισήγαγε “καινά δαιμόνια” στην Εκπαίδευση. Οι αντιδράσεις της Εκκλησίας και του Πατριαρχείου το 1918 οδήγησαν στην εξασθένιση και διάλυση του Φιλολογικού Γυμνασίου. Ο Γρηγόριος ο Ε’ στο Συνοδικό Τόμο καταφέρεται κατά της διδασκαλίας των νέων επιστημών. Το κλείσιμο του Φιλολογικού Γυμνασίου γίνεται το 1919, αλλά το έργο του θα παραμείνει ανεξίτηλο για τα δεδομένα της Ιστορίας της Μικρασιατικής Εκπ/σης.

ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΑ
Η Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και το φιλολογικό Γυμνάσιο είχαν ως αποστολή τους την εκπαίδευση αγοριών. Ωφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η μακραίωνη σκλαβιά των Ελλήνων στους Τούρκους μαζί με τις αντιλήψεις της εποχής για τη γυναικεία μόρφωση καθυστερεί πολύ την απόφαση των Ελλήνων να στείλουν τα κορίτσια τους στα Σχολεία.
Όταν όμως τον 19ο αιώνα γίνονται δειλά-δειλά τα πρώτα βήματα εξόδου της γυναίκας προς την Εκπ/ση, θα γεμίσει η Μικρά Ασία με παρθεναγωγεία. Έτσι στις αρχές του αιώνα μας σχεδόν όλα τα κορίτσια μαθαίνουν γράμματα.
Η πρώτη Σχολή Θηλέων άρχισε να λειτουργεί το 1830 στον περίβολο του Γραικικού Νοσοκομείου. Το 1837 η σχολή αυτή στεγάστηκε στο οίκημα του Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής και πήρε την ονομασία Παρθεναγωγείο της Αγίας Φωτεινής και αργότερα Κεντρικό Παρθεναγωγείο.
Το 1866 εγκαταστάθηκε σε δικό του διδακτήριο και γίνεται πλήρες γυμνάσιο ενώ ταυτόχρονα διευθύνει όλα τα Παρθεναγωγεία της περιοχής. Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου είναι η Σαπφώ Λεοντιάς και μετά η Σπετσιώτου, η Σαπφώ Λαίλιου. Το πρόγραμμα σπουδών περιελάμβανε Αρχαία Ελληνικά – Νέα Ελληνικά – Θρησκευτικά – Αριθμητική – Γεωμετρία – Γεωγραφία – Φυσική – Γαλλικά. Η Δομή της Σχολής ήταν δημοτικό – γυμνάσιο, αργότερα μια επιπλέον τάξη για μέλλουσες δασκάλες. Το 1910 το Κεντρικό Παρθεναγωγείο αναγνωρίσθηκε από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας ως ισότιμη Σχολή με το Αρσάκειο. Το Κεντρικό Παρθεναγωγείο είχε αρίστη οργάνωση, λαμπρή διδασκαλία προσαρμοσμένη στα πρότυπα του ελευθέρου ελληνικού κράτους. Το μειονέκτημά του ήταν ότι δεν είχε οικοτροφείο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα άπορες κοπέλες ή παιδιά απομακρυσμένων περιοχών.
Το 1922 το Κεντρικό Παρθεναγωγείο διέθετε εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο, τριτάξια αστική σχολή, τριτάξιο διδασκαλείο, τριτάξια Εμπορική Σχολή, κλασικό γυμνάσιο, διτάξιο διδασκαλείο νηπιαγωγών. Είχε ακόμη επτά παραρτήματα κατεσπαρμένα σε διάφορες συνοικίες, στα οποία λειτουργούσε πλήρες δημοτικό.
Το πρώτο σημαντικό οικοτροφείο Παρθεναγωγείο της περιοχής ιδρύθηκε από τον Εμμ. Αθηνογένη κατά το πρότυπο του οικοτροφείου του Αρσακείου των Αθηνών. Η ίδρυσή του ξεκίνησε με την πρωτοβουλία της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1881. Το 1886 με απόφαση του Διοικητικού του Συμβουλίου Φ.Ε. ονομάστηκε Ομήρειο Παρθεναγωγείο.
Σκοπός του Παρθεναγωγείου ήταν η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας των κοριτσιών, η απόκτηση γνώσεων ως μέλλουσες μητέρες για την αγωγή των παιδιών τους. Τέλος, οικοτεχνική αγωγή που μάθαιναν οι κοπέλες (ραπτική, κοπτική, μαγειρική, κέντημα κ.λπ.).

ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΑ
Για παιδιά ορφανά που δεν είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν ούτε ελάχιστα δίδακτρα και έπρεπε να τύχουν της πλήρους προστασίας και φροντίδας του κράτους ιδρύθηκαν ευαγή εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Σημαντική πρωτοβουλία για την ίδρυση των Ορφανοτροφείων διαδραμάτισε μία Αδελφότης Μικρασιατών που είχε κορυφαία μέλη τον Αριστομένη Βεκιανό, τον Νικ. Παλαιολόγο και τον Κων/νο Βαχατώρη. Το Ιδρυμα αρχικά που ιδρύθηκε είχε την επωνυμία ελληνικό Ορφανοτροφείο αρρένων και θηλέων Σμύρνης και άρχισε να λειτουργεί συστηματικά το 1870 σε νοικιασμένο οίκημα. Το 1887 μετεστεγάσθηκε σε δικό του χώρο. Περίπου πάνω από 1.000 ορφανά ανέθρεψε και εκπαίδευσε μέχρι τη Μικρασιατική καταστροφή το “Φιλόπτωχον και Φιλοπρόοδον αυτό Ιδρυμα”.

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σημαντική και εξέχουσα θέση για την Εκπαίδευση του Ελληνισμού της Μ. Ασίας διαδραμάτισαν τα ιδιωτικά σχολεία. Το Αλληλοδιδακτικό σχολείο των Αδελφών Μεθοδίου και Νικολάου Αρώνη (1830) που έφερε την ονομασία και Ελληνογαλλικόν Λύκειον. Το σχολείο του Κων/νου Ροδέ, ιδρυτή της εφημερίδας “Αμάλθεια” (1841), το Παρθεναγωγείο Ιωσήφ Μάγνη με διευθύντρια τη Σαπφώ Λαίλιου (1851), η ιδιωτική σχολή του Βενέδικτου Κωνσταντινίδη (1842), το Ελληνικό Παρθεναγωγείο με δικό του οικοτροφείο ιδρύεται από τον Αντ. Ισηγόνη το 1851, το Ελληνογερμανικόν Λύκειο του Κυριάκου Γιαννίκη, που μέσα στο εκλεκτό επιτελείο δασκάλων του, εντάσσεται και ο Δημ. Γληνός.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ – ΙΩΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Η ανάπτυξη πολιτιστικών κέντρων και πάσης φύσεως Συλλόγων στο Μικρασιατικό Ελληνισμό είναι κάτι το πρωτοφανές. Σκοπός αυτών των πολιτιστικών φορέων είναι «η μετάδοση γνώσεων και μόρφωση – φρονήματος και χαρακτήρα εθνοπρεπή». Τα πιο σημαντικά εξ αυτών είναι η Ιωνική Λέσχη, το Φιλολογικό Μουσείο “Ομηρος”, το Λαϊκό Κέντρο Σμύρνης, το Σωματείο της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας, ο Γυμναστικός Σύλλογος Πανιώνιος και πολλά άλλα.
Μεγάλος οργασμός στον τομέα “εκπαίδευση – πολιτισμός” παρατηρείται την περίοδο της Αρμοστείας 1919-1922, με αποκορύφωμα την ίδρυση του Ιωνικού Πανεπιστημίου.
Ειδικότερα, αναγείρονται νέα σχολεία, μελετώνται και βελτιώνονται τα προγράμματα εκπαίδευσης, ενισχύονται οι φιλεκπαιδευτικοί σύλλογοι.
Την ίδια περίοδο το Υπουργείο της Ελλάδας και Εξωτερικών επιβοηθεί, και ενθαρρύνει την εκπαιδευτική πορεία και πολιτιστική ανάπτυξη του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Αποστέλλονται δωρεάν βιβλία, χάρτες, πίνακες, όργανα φυσικής – χημείας. Σημαντικές επιχορηγήσεις δίδονται από το επίσημο κράτος προς την Ευαγγελική Σχολή, αλλά και στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο. Αναγνωρίζονται ισότιμα με τα Ελληνικά Σχολεία όσα μέχρι τότε δεν είχαν αναγνωρισθεί. Νέα σχολεία την περίοδο της Αρμοστείας είναι το Αρμοστειακό Γυμνάσιο, το Κλασσικό Γυμνάσιο Θηλέων, και το τριτάξιο διδασκαλείο Αρρένων. Η πιο σημαντική όμως δραστηριότητα της Αρμοστείας υπήρξε η προώθηση της Ίδρυσης Ιωνικού Πανεπιστημίου. Με παρέμβαση του Ελ. Βενιζέλου, κλήθηκε ο Κων/νος Καραθεοδωρής από την Αρμοστεία της Σμύρνης και του ανατέθηκε η ίδρυση και οργάνωση του Ιωνικού Πανεπιστημίου.
Βοηθό και συνεργάτη του σ’ αυτή την προσπάθεια ο Κων/νος Καραθεοδωρής, είχε τον μικροβιολόγο Χατζηβασιλείου.
Τα πρώτα σχέδια προέβλεπαν την ίδρυση σχολών που σχετίζονται με την αξιοποίηση της περιοχής (Γεωπονική Σχολή, Σχολή Φυσικών και Μηχανικών Σπουδών, Σχολή Γλωσσών και Υγειονομικό Εργαστήριο). Αργότερα έγινε λόγος για Σχολή Εθνολογίας, Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Τμήμα Εμπορικών Σπουδών. Προβλεπόταν επίσης Πειραματικό Αγρόκτημα και Βιβλιοθήκη. Έμβλημα του πανεπιστημίου το “ex oriente Lux” (εξ Ανατολών το Φως). Η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου γινόταν στη θέση Μπαχρή Μπαμπά προάστιο της Σμύρνης και συνεχίσθηκαν μέχρι τις τελευταίες μέρες της ελληνικής παρουσίας, δεδομένου ότι προγραμματιζόταν να λειτουργήσει.
Οι κτηριακές εγκαταστάσεις το 1922 είχαν ολοκληρωθεί και περιελάμβαναν 70 αίθουσες διαλέξεων, αμφιθέατρο, εργαστήριο, κτήριο διασώσεως.
Το Πανεπιστήμιο ήταν οργανωμένο κατά τα αγγλικά και γερμανικά πρότυπα. Κατά τη μαρτυρία του Αμερικανού Horton, η υλικοτεχνική υποδομή του Πανεπιστημίου λίγο πριν την καταστροφή μπορούσε να συγκριθεί με τις καλύτερες άλλων ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Δυστυχώς όμως, όσο λαμπρή διαφαινόταν η πορεία του, τόσο ανέφικτο και σαρωτικό θα είναι χτύπημα της μοίρας του…
…Ηταν η εποχή που ο ελληνισμός ανέβαινε στα ψηλά για να ακολουθήσει μοιραία και η μεγάλη κάθετη πτώση…

TA ΠΡΩΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ "ΡΕΤΟΥΣΑΡΙΣΜΑ" ΤΩΝ ΠΡΟΔΟΣΙΏΝ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

Άλλο ένα πολύτιμο ιστορικά δημοσίευμα του Γεωργίου Σκουλά!
Που με ώθησε να κάνω και το παρακάτω ιστορικό σχόλιο:

"Πολύ εύστοχη Γιώργο η γνώμη σου ότι :
"...δόθηκε η άδεια από τον Φωτιάδη πασσά, ώστε να «ρετουσαριστεί» η εικόνα του Διονύσιου σε Κρήτη, και Ελλάδα, και να σκεπαστούν υπό το πέπλο της εκκλησίας οι μεγάλες προδοσίες του, ώστε να γίνει αποδεκτός ως Οικουμενικός Πατριάρχης. Πράγματι το 1887, ο Διονύσιος καταλαμβάνει τον θρόνο του Οικουμενικού Πατριάρχη."... Όποιος έχει διαβάσει τα απομνημονεύματα των πρωτεργατών της επανάστασης (απομν. Κολοκοτρώνη, Μακρυγιάννη, μα και του ίδιου του Π.Π.Γερμανού) που ξεκίνησε στις 18 Μαρτίου 1821 στην Πελοπόννησο (στις 23 είχαν ήδη απελευθερωθεί Καλαμάτα και Πάτρα, όπου, στην πλατεία Αγ.Γεωργίου, τελέστηκε, 23 Μαρτίου, ευχαριστήρια δοξολογία με τον ΠΠΓερμανό...) καταλαβαίνει πολύ καλά και ποια ανάλογη σκοπιμότητα εξυπηρετεί η τεράστια διαστρέβλωση περί δήθεν κήρυξης της επανάστασης ...7 μέρες μετά την έναρξή της!!! Στις 25 και ...στην Αγ. Λαύρα τάχα! Κι επειδή η Ελλάδα είναι γεμάτη ανιστόρητους φανατικούς, όποιος αμφιβάλλει, ας ξεφυλλίσει τα απομνημονεύματα του ίδιου του Π.Π.Γερμανού (κυκλοφορούν από πολύ παλιά σε πολλές εκδόσεις) να διαπιστώσει πως έντιμα ποιών, πουθενά απολύτως ούτε αυτός δεν αναφέρει περί συναθροίσεως για λήψη απόφασης έναρξης επανάστασης στομοναστήρι της Αγίας Λαύρας. ϊσα ίσα αναφέρει (και αυτός, άλλοι πολύ πιο λεπτομερώς) πως αρχές Μαρτίου έγινε συνάθροιση για λήψη απόφασης από Κολοκοτρώνη και άλλους οπλαρχηγούς στην Βοστίτσα, σημερινό Αίγιο! Στην οποία, ως γνωστό σε όσους μελετούν λιγάκι την Ιστορία, ο Πατρών Γερμανός και οι περισσότεροι προεστοί και μητροπολίτες προέβαλαν πλείστες αντιρρήσεις και γιαυτό ο Κολοκοτρώνης, δεδομένης και της πρόσκλησης του πασά προς αυτούς να πάνε στην Τρίπολη να ...τους πει, έβαλε τον Σολιώτη και χτύπησε Τούρκους φοροεισπράκτορες, άρχισαν επεισόδια, και επέσπευσε την επανάσταση με κατάληψη Καλαμάτας, Πατρών, πολιορκία Τρίπολης κλπ ώστε όσοι προεστοί και εκκλησιαστικά στελέχη είχαν σκοπό να πάνε στον πασά, να αλλάξουν γνώμη αφού και οι δρόμοι ήταν κλεισμένοι μα και τα κεφάλια τους θα κινδύνευαν από τους εξαγριωμένους Τούρκους... Μα κι από τους επαναστάτες..."
Κ.Ντ.

TA ΠΡΩΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ.

Ο Γεώργιος Σκουλάς είναι ο συγγραφέας του βιβλίου "ΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ" ΤΟΜΟΣ Α΄. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΥΣΤΙΣ ΤΗΛ: 281034645

ΦΩΤΟ: Η εφημερίδα <<ΑΡΚΑΔΙΟΝ>> του Ρεθύμνου η οποία κάλυψε δημοσιογραφικά τα μνημόσυνα, τα έτη 1884 και 1885 σε Ρέθυμνο και Ιερά Μονή Αρκαδίου. Η Τουρκική διοίκηση για το λόγο αυτό έκλεισε την εφημερίδα.

Δεκαοκτώ χρόνια μετά την ανατίναξη της ιεράς μονής Αρκαδίου, το 1884, οι τουρκικές αρχές της Κρήτης δίνουν άδεια να τελεστεί μνημόσυνο στο Αρκάδι υπέρ αναπαύσεως της ψυχής των θυσιασθέντων. Διοικητής στην Κρήτη ήταν ο Φωτιάδης πασάς, ο πρώην πρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα κατά την περίοδο της επανάστασης του 1866 – 69. Ήταν αυτός που ειδοποίησε την τουρκική κυβέρνηση για την δεύτερη κάθοδο του Πετροπουλάκη στην Κρήτη, τον Νοέμβριο του 1868 με τα γνωστά αποτελέσματα. Το μνημόσυνο επαναλήφθηκε και την επόμενη χρονιά, 1885, και έκτοτε από τις πληροφορίες που έχω δεν επαναλήφθηκε ξανά.
Τα μνημόσυνα κάλυψε δημοσιογραφικά η εφημερίδα του Ρεθύμνου «ΑΡΚΑΔΙΟΝ». Οι Τούρκοι μετά το δεύτερο μνημόσυνο, το 1885, έκλεισαν την εφημερίδα και ο εκδότης της, εάν είναι σωστές οι πληροφορίες μου, αναγκάστηκε να αλλάξει τίτλο, εκδίδοντάς την πλέον ως «ΠΑΡΡΗΣΙΑ».
Όπως θα δει ο αναγνώστης, ως πυρπολητής τιμήθηκε ο ηγούμενος Γαβριήλ. Παρόλο που όλοι γνώριζαν, κυρίως οι διασωθέντες του Αρκαδίου, που παρακολούθησαν τις τελετές, ότι ήταν νεκρός πριν εισβάλλουν οι Τούρκοι στην Μονή. Άρα δεν θα μπορούσε να είναι ο πυρπολητής. Γιατί σιώπησαν; Γιατί ανέχθηκαν αυτή την εξόφθαλμη διαστρέβλωση της πραγματικότητας; Τι τους εμπόδιζε να αντιδράσουν; Τι πιέσεις τους ασκήθηκαν για να σιωπήσουν;
Όπως έχουμε ξαναδεί, τα χωριά του Μυλοποτάμου αντέδρασαν στην διαστρέβλωση αυτή και δεν συμμετείχαν στα μνημόσυνα αυτά, αλλά μαζεύονταν στο σπήλαιο του Μελιδονίου κάθε 25 Μαρτίου, ημέρα της εθνικής εορτής, και τιμούσαν τους νεκρούς της επαρχίας, από το 1821 έως και την επανάσταση του 1866 – 69, τιμώντας τον Μανώλη τον Σκουλά, ως πυρπολητή. Η τελετή αυτή συνεχίστηκε και επί κρητικής πολιτείας και ατόνισε μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, λόγω της μακροχρόνιας εμπόλεμης κατάστασης που ακολούθησε.
Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι δόθηκε η άδεια από τον Φωτιάδη πασσά, ώστε να «ρετουσαριστεί» η εικόνα του Διονύσιου σε Κρήτη, και Ελλάδα, και να σκεπαστούν υπό το πέπλο της εκκλησίας οι μεγάλες προδοσίες του, ώστε να γίνει αποδεκτός ως Οικουμενικός Πατριάρχης. Πράγματι το 1887, ο Διονύσιος καταλαμβάνει τον θρόνο του Οικουμενικού Πατριάρχη.
ΕΦ. «ΑΡΚΑΔΙΟΝ»
Μνημόσυνον επιφανές ετελέσθη εν τη ημετέρα πόλει τη παρελθούση Πέμπτη, επετείου της ολοκαυτώσεως του Αρκαδίου, υπέρ των εν τη ιερά Μονή και τη λοιπή Κρήτη πεσόντων υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Ιερόν το μνημόσυνον τούτο τη ημέρα ταύτη τελούμενον. Διότι ο μεν αγών του 1866 εδόξασεν την Κρήτην, και περιέβαλλεν αυτήν με κλέος αιώνιον∙εκείνο δ’ όπερ ενέπλησεν ενθουσιασμού πάσαν καρδίαν ελληνικήν ή φιλέλληνα, εκείνο όπερ εκίνησε τον θαυμασμόν και αυτών των εχθρών μας ήτο το Αρκάδιον. Αρκάδιον! Όνομα γλυκύ, όνομα πλήρες ποιήσεως, πλήρες δόξης, όνομα αναπνέον ανδρείαν και ηρωισμόν απαράμιλλον, όνομα διεγείρον ενθουσιασμόν εις τα στήθη παντός Έλληνος! Άγιον θυσιατήριον, εν ώ προσηνέχθη η εγκαρδιωτέρα προς τον Θεόν και την πατρίδαν θυσία! Τόπος εκλεκτός ένθα ο χριστιανισμός έδωκε ράπισμα φοβερόν εις την βαρβαρότητα! Εις το πυρ τριάκοντα χιλιάδων φονικών όπλων αντέταξαν τα γενναία στήθη των διακόσιοι πεντήκοντα ήρωες φρουρούντες την Μονήν και προστατεύοντας 1500 γυναίκας και παίδας. Αγών απεγνωσμένος! Επολέμησαν ως λέοντες. Ορκίσθησαν εκεί ν’ αποθάνωσι. Έρεε το αίμα των∙ έσβηνεν η ζωή των, αλλ’ εμάχοντο. Και αι γυναίκες εβοήθουν τους μαχητάς και ενεθάρρυνον αυτούς! Ήλθε το τέλος. Υπερίσχυσεν ο αριθμός, τα τηλεβόλα ηνέωξαν ρήγματα και αι φάλαγγες των εχθρών εισήλασαν εις τον περίβολον.
Απελπισία. Ξιφήρης τότε ο φρούραρχος Δημακόπουλος και ο αρχηγός Κούβος ώρμησαν και θανατώσαντες όσους ηδυνήθησαν έπεσαν και αυτοί θανατωθέντες. Ωρκίσθησαν εκεί ν’ αποθάνωσι. Πιστός εις τον όρκον σου, ανδρείε στρατιώτα του Ευαγγελίου αοίδημε Γαβριήλ, έσπευσας κρατών εις την χήραν σου φλόγα, ήτις έμελλε ν’ αναβιβάση εις τα ουράνια Σε και πάντας τους εκεί συνηγμένους λάτρεις του Ιησού. Θαρραλέος και ενθουσιών έρριψας την φλόγαν εις την πυρίτιδα, και διά του θανάτου εκείνου απέκτησας μετά των λοιπών την αθανασίαν . Ο τρομερός κρότος αντήχησεν εις της οικουμένης τα πέρατα και αι θλίψεις των υπό τα δεσμά της δουλείας στεναζόντων εκραύνθησαν, και εφοβήθησαν της γης οι δυνάσται.
Κλίνωμεν το γόνυ προ του υπερανθρώπου και υψηλού εκείνου δράματος, και προσκυνήσωμεν το μυστήριον, όπερ ετελέσθη εν τω ιερώ εκείνω τόπω. Κλίνωμεν το γόνυ, και μετ’ ευλαβείας θρησκευτικής μνημονεύσωμεν των υπέρ πίστεως και πατρίδος αποθανώντων. Μνημονεύομεν των αγώνων και θυσιών Σας, Άγιοι Μάρτυρες, και υμνούμεν τα υπερύμνητα έργα Σας, και προσκυνούμεν τους τόπους, εις ντους οποίους κείνται τα οστά Σας.
Σεις υπήρξατε οι λεοντόθυμοι σκαπανείς του μέλλοντος ημών. Σεις ωραίσατε την ιστορίαν της Κρήτης μας. Σεις ατρόμητοι μονομάχοι, ετιμήσατε και εδοξάσατε το όνομα του Κρητός. Σεις εχύσατε υπέρ ημών το τίμιον αίμα Σας, και περιβληθέντες του μαρτυρίου τον αμάραντον στέφανον, κατελείπετε ημάς εκτελεστάς της διαθήκης των προπατόρων μας. Ω Σεις, ένθεσι λάτρεις της αμώμου ημών πίστεως και της ελευθερίας, οίτινες ενδυθέντες την στολήν των αγγέλων ανήλθετε εις τον ουρανόν και ελάβετε την ευλογίαν του παντοκράτορος, καταπέμψατε ημίν άνωθεν τας ευλογίας υμών και ενισχύσατε ημάς εις ευώδωσιν του έργου ημών.

Εν τη Εκκλησία.
Τα της τελετής του μνημοσύνου έχουσιν ως εξής.

Τη 9η πρωϊνή ώρα της παρελθούσης Πέμπτης 8ης Νοεμβρίου ημίσειαν ώραν μετά την ιεράν λειτουργίαν, οι κώδωνες του ναού πενθίμως ηχήσαντες εκάλεσαν τους χριστιανούς εις το μνημόσυνον. Και άνδρες και γυναίκες, και μικροί και μεγάλοι έσπευσαν εις την εκπλήρωσιν καθήκοντος ιερού. Εν τω μέσω του Ναού είχε στηθή, ωραίον κενοτάφιον επί του οποίου ανηγείρετο οβελίσκος. Επί της εμπροσθίας προσόψεως του οβελίσκου εντός στεφάνου ήσαν γεγραμμένα «8η Νοεμβρίου 1866».
Κάτωθι δε του στεφάνου «Γαβριήλ, Δημακόπουλος και οι συν αυτοίς». Επί της οπισθίας προσόψεως του οβελίσκου «των γενναίων της πατρίδος μαχητών αγήρως η μνήμη».
Επί των δύο πλαγίων προσόψεων του οβελίσκου και άνω των επιγραμμάτων της τα εμπροσθίας και οπισθίας προσόψεως κοσμήματα κατάλληλα επηργυρωμένων.
Επί δε των τεσσάρων προσόψεων του κενοταφίου εντός στεφάνων αι χρονολογίαι 1821, 1841, 1858 και 1878.
Προς τα δεξιά του οβελίσκου ήτο ανηρτημένη σημαία μέλαινα φέρουσα το επίγραμμα:
«κλεύσεται ποτ’ ήμαρ»
Προς δε τα αριστερά του οβελίσκου κυανόλευκος φέρουσα το επίγραμμα:
«Αμύνεσθε περί Πάτρης».
Αι λαμπάδες ανήφθησαν και η τελετή ήρξατο. Πρώτος προσήλθεν ο Αρχιερεύς εις το κενοτάφιον καταθέσας τον στέφανον του Συλλόγου Ρεθύμνης. Είτα δ’ ο εις μετά τον άλλον οι αντιπρόσωποι διαφόρων σωματείων και συντεχνιών καταθέτοντες στεφάνους εκ δάφνης με ταινίας κυανάς και λευκάς.
Κατέθεντο δε στεφάνους:
1) Ο εν Ρεθύμνη σύλλογος αι «Μούσαι».
2) Οι αγωνισταί του 1821.
3) Η σπουδάζουσα Νεότης (εξ ανθέων).
4) Το παρθεναγωγείον Ρεθύμνης.
5) Η Τμηματική εφορία Ρεθύμνης.
6) Η Χριστιανική Δημογεροντία Ρεθύμνης.
7) Τα Χριστιανικά μέλη του Πρωτοδικείου Ρεθύμνης.
8) Η Δημοτική Σχολή Ρεθύμνης.
9) Τα Χριστιανικά μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνης.
10) Το σωματείον των εν Ρεθύμνη εμπόρων.
11) Η Συντεχνία των χρυσοχόων, σιδηρουργών και χαλκέων.
12) Η Συντεχνία των υποδηματοποιών.
13) Η Συντεχνία των μαραγκών και βαρελοποιών.
14) Η Χριστιανική κοινότης και ο Κρητικός φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Ηρακλείου.
15) Τα Χριστιανικά μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων.
16) Τα Χριστιανικά μέλη του Γενικού Διοικητικού Συμβουλίου και του Εφετείου Κρήτης.
17) Αι Επαρχίαι Κυδωνίας, Κισσάμου, Σφακίων και Αποκορώνου.
18) Η Εφημερίς «Αρκάδιον».
Μετά την κατάθεσιν των στεφάνων, ήρξατο ψαλλόμενη η νεκρώσιμος ακολουθία, ταύτης δε περαιωθείσης ο θεοφιλέστατος Επίσκοπος ημών κ. Ιερόθεος διά λόγου συγκινητικωτάτου εξήρε μεν το έργον και την θυσίαν των υπέρ ών το μνημόσυνο, πολλάς δ’ ενθέρμους ευχάς ανέπεμψεν εις τον Ύψιστον υπέρ της πατρίδος.
Και ούτω έληξεν η εν τη Εκκλησία τελετή εν τω μέσω βαθύτατης συγκινήσεως και θαλερών δακρύων.
Εν τω Σχολείω.
Κατά το υπό του Συλλόγου εκδοθέν πρόγραμμα την εσπέραν έμελλον ν’ απαγγελθώσι λόγοι προσήοντες τη περιστάσει εν τη Δημοτική των αρρένων Σχολή. Η Σχολή αύτη διεσκευάσθη μετά πολλής φιλοκαλλίας και λαμπρότητος. Άνωθεν της έδρας ήν ανηρτημένη η νεικών του αοιδίμου Γαβριήλ, εκατέρωθεν δε αι εικόνες των βασιλέων Γεωργίου και Όλγας. Εικών επίσης παριστώσα τον Πατριάρχην Γρηγόριον προσευχόμενον, έτερα δε παριστώσα αυτόν απαγώμενον εις την αγχόνην. Κύκλω ανηρτήθησαν οι επί του κενοταφίου κατατεθέντες στέφανοι. Ένθεν και ένθεν της έδρας αι δύο σημαίαι, αίτινες ήσαν εκατέρωθεν του οβελίσκου. Διάφοροι δ’ άλλας εικόνες παριστώσαι το δράμα του Αρκαδίου και άλλας σκηνάς του ιερού αγώνος και κλάδοι δάφνης εκόσμουν την αίθουσαν. Άπασαι αι θέσεις κατελήφθησαν, πλείστοι ίσταντο, και ο περίβολος ήν πλήρης ανθρώπων. Οι δ’ εκ της πόλεως εις το εν Μονή Μνημόσυνον μεταβάντες επανήλθον ίνα παρευρεθώσιν εν τη τελετή ταύτη. Και πρώτον μεν χορός παίδων έψαλλεν υπό την διεύθυνσιν του διδασκάλου δύο άσματα. Είτα δ’ απηγγέλθησαν οι λόγοι, και μετ’ αυτούς το «Αρκάδιον» του αοιδίμου ποιητού Δ. Παπαρρηγόπουλου. Απήλθον δε μετά το τέλος άπαντες εν άκρα συγκινήσει ευχόμενοι τη φίλη πατρίδι τα βέλτιστα.
Την δε τελετή του εν τη Μονή μνημοσύνου περιγράφει ως εξής ο εκή παραστάς φίλος Φοίνιξ.
Η εν Αρκαδίω πάνδημος εορτή.

Επιφανεστάτη εορτή ετελέσθη τη 8η Ν/βρίου σε εν τη ιερά και ενδόξω του Αρκαδίου Μονή και οία ουδέποτε άλλοτε εν Κρήτη.
Ο ευπαίδευτος ηγούμενος της Ιεράς Μονής Γαβριήλ Μαναρής προσεκάλεσεν εν τω ιερώ εκείνω και τετιμημένων περιβόλω πάντας τους πιστούς, άρχοντας και ιδιώτας ίνα προσέλθουσι και αναπέμψωσι τας ευχάς αυτών προς τον ύψιστον υπέρ των γενναίων εκείνων οίτινες έχυσαν εκεί μαρτυρικώς το αίμα των ίνα αναστήσωσι την πατρίδα.
Ο ιδιότροπος Νοέμβριος, ο μην ούτος όστις παρέδωκε την ιεράν Μονήν και τους εν αυτή γενναίως αγωνισαμένους προμάχους εις την αθανασίαν, ο μην ούτος καθ’ όν η φύσις απεκδυομένη την λαμπράν στολήν της περιβάλλεται τον πένθιμον χειμερινόν χιτώνα της, εφάνη ευμενής και ήπιος τη ημέρα εκείνη και παρέσχεν ημίν την πολύτιμον ευκαιρίαν ίνα μεταβώμεν και προσκυνήσωμεν ευλαβώς τα σεπτά λείψανα των προμάχων της πατρίδος.
Άμα τω μεγάλω αγγέλματι αι καρδίαι πάντων ηλεκτρίσθηκαν αναμνησθέντων ημερών τιμής και δόξης αλλά και δοκιμασιών, πίκρας και βασάνων μεστών.
Διοικητικοί Σύμβουλοι, πρωτοδίκαι, τα μέλη της Σ. Χριστ. Δημογεροντίας Ρεθύμνης, δημοτικοί σύμβουλοι της πόλεως, βουλευταί, οι πλείστοι των δημάρχων του τμήματος, πάντες οι επιζήσαντες εκ της φοβεράς εκείνης καταστροφής, πλείστοι αγωνισταί και αρχηγοί επαναστάσεων, οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι των αγίων εκείνων μαρτύρων, πολλοί εκ της πόλεως Ρεθύμνου και ουκ ολίγοι άνδρες εκ των πέριξ επαρχιών, προσέδραμον αθρόοι, πλήρεις συντριβής καρδίας, ίνα παραστώσι κατά την επέτειον του φοβερού εκείνου δράματος, και ευχηθώσι υπέρ των πεσόντων εκεί στέφανω δάφνης τον τάφον των γενναίων και ευχηθώσιν υπέρ της πατρίδος.
Η ιερά Μονή ήτο ενδεδυμένη τα εορτάσιμα. Η μεγαλοπρεπής και επιβάλλουσα όψις του ιερού εκείνου περιβάλου εγέννα εν τη ψυχή του προσκυνητού μυρία συναισθήματα. Ο τάφος της ενδόξου φρουράς δαφνοστεφής εις απόστασιν διακοσίων περίπου μέτρων εκτός της ιεράς Μονής υψηλά, υψηλά υπερήφανος περιέκλειε τα λείψανα των ανδρών εκείνων οίτινες υπερδιακόσιοι μόλις έταξαν τα στήθη των κατά της δυσμυρίου φάλαγγας του εχθρού, ομόσαντες τον άγιον των πατέρων όρκων «ελευθερία ή θάνατος».
Η βορεία πύλη αυτή εκείνη ήτις φεύ! Ηναγκάσθη να πέση τέλος εις μυρία συντρίμματα υποκύπτουσα εις το φοβερόν διήμερον πύρ των εχθρικών πυροβόλων ήτο εστολισμένη ως νύμφη και με ανεπεταμένην αγκάλην προσεκάλει τον λαόν εις προσευχήν. Επί του ανωφλίου εσημαίνετο δια μύρτου η ιστορική πλέον ημέρα της 8ης Ν/βρίου του 1866 και ανωτέρω έτι το σεπτόν του Αρκαδίου όνομα.
Εκεί αφιππεύσουσι πάντες: διότι ουδ’ αν αυτοκράτωρ ή πατριάρχης ή προσκυνητής δύναται να εισέλθη έφιπος εις τον ιερόν χώρον. Μετέβημεν πρώτον εις τον τάφον και προσεκυνήσαμεν τα σεπτά λείψανα των γενναίων προμάχων. Ο σεβασός ηγούμενος και οι άγαν φιλόξενοι μοναχοί εδεξιούντο τους προσκυνητάς, οίτινες παρέστησαν εις τον εσπερινόν και ο ιερεύς ηύξατο μετά κατανύξεως «υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των ενταύθα υπέρ πίστεως πατρίδος και ελευθερίας πεσόντων αδελφών ημών».
Η εσπέρα εκείνη παρήλθε μεστή συγκινήσεων. Εκεί ηδύνατο τις να ίδη και να ακούση τους ολίγους εκείνους σεβαστούς άνδρας ών η μοίρα δεν ηυδόκησε να συναποθάνωσι μετά των λοιπών. Εκεί ηδύνατο τις να ακούση τα φοβερά επεισόδια του μεγάλου εκείνου δράματος. Μετά συγκεκινημένης καρδίας διηγούντο οι άνδρες εκείνοι τον διήμερον εκείνον φρικαλέον αγώνα και μετά δακρύων ηκροώντο πάντες τας φοβεράς σκηνάς. Η εσπέρα κείνη παρήλθε τέλος.
Ότι δε η ροδοδάκτυλος ηώς, ήρξατο υποφώσκουσα το σήμαντρον προσεκάλει τους πιστούς εις προσευχήν. Πάντες ηγέρθησαν και μετά κατανύξεως μετέβησαν εις το ιερόν θυσιαστήριον.
Όποια συγκίνησις, οπόσα δάκρυα. Εις το μέσον του ιερού ναού επί πολυτελούς τραπέζης ένθεν και ένθεν της οποίας ήσαν αργυρά λαμπαδοπήγια, έκειτο το κόλλυβον της γενναίας φρουράς . Άνω του κολλύβου ίστατο επί του ιστού της υπερήφανος η ιερά σημαία της φρουράς , ο μάρτυς εκείνος του φοβερού δράματος, το ιερόν εκείνο κειμήλιον, το σεβαστόν λάβαρον της παλιγγενεσίας ημών. Ράκος ούτως ειπείν, αλλά ράκος πολυτιμότερον βασιλικής πορφύρας∙ Αι εχθρικαί σφαίραι έχουσαι διατρήση αυτήν πανταχού, είνε αυτό τούτο «κόσκινον» κατά την κοινήν έκφρασιν. Πόσα αναμιμνήσκει προς ημάς το ιερόν εκείνο κειμήλιον! Διεσώθη εκ των χειρών του εχθρού και υπερήφανος εκάλυπτε το κόλλυβον των προμάχων αυτής.
Αλλ’ η συγκίνησις εκορυφώθη μετά το τέλος της λειτουργίας ότε ήρξαντο η νεκρώσιμος αίτησις. Κηρία διανεμήθησαν εις τον λαόν και ο ηγούμενος μετά της συνοδίας αυτού και των παρευρεθέντων ιερέων, ήρξατο της ακολουθίας. Οποία στιγμή∙ οι εκ της φοβεράς καταστροφής επιζήσαντες ολίγοι ανελώθησαν εις δάκρυα, οι γονείς, οι αδελφοί, οι φίλοι και οι συγγενείς αυτών αγέρωχοι αλλά συγκεκινημένοι έχυσαν άφθονα δάκρυα∙ ουχί δάκρυα λύπης επί τω θανάτω των, αλλά δάκρυα χαράς, επί τη δόξη μεθ’ ής εστεφάνωσεν αυτούς η πατρίς.
Οι αγωνισταί συνεκινήθησαν ωσαύτως αναμνησθέντες παλαιών ημερών και τα δάκρυα πάντων έρραινον το κόλλυβον.
Εκκαίδεκα στέφανοι δάφνης κατατέθηκαν επί του κολλύβου.
Την πρώτην θέσιν τούτων κατείχεν ο της ιεράς Μονής μέγας στέφανος μετά της επιγραφής. «Η ιερά Μονή Αρκαδίου τοις γενναίοις προμάχοις» είτα είποντο Στέφανος των αγωνιστών μετά της επιγραφής «οι Κρήτες αγωνισταί τη γεναία φρουρά Αρκαδίου».
Στέφανος των εν Αθήναις Κρητών μετά της επιγραφής «οι εν Αθήναις Κρήτες τοις εν Αρκαδίω πεσούσι» πολυτιμώτατος εκ τεχνητών ανθέων πεπλεγμένων μετά παλμών εθνικής συγκινήσεως στέφανος του λαού της Κρήτης μετά της επιγραφής «οι ευγνωμονούντες Κρήτες τοις εν Αρκαδίω και αλλαχού της Κρήτης πεσούσιν αδελφοί Έλλησιν».
Τέσσαρες στέφανοι εκ των τεσσάρων επαρχιών της Κρήτης, Μυλοποτάμου, Ρεθύμνης, Αμαρίου, και Αγίου Βασιλείου μετά των επιγραφών «τοις εν Αρκαδίω γενναίοις αγωνισαμένοις και πεσούσι». Των Επαρχιών εκείνων αίτινες απώλεσαν τους πλείστους άνδρας κατά την ιεράν ολοκαύτωσιν.
Στέφανος της Χριστ. Δημογεροντίας Ρεθύμνης μετά τη επιγραφής «τοις εν Αρκαδίω και αλλαχού της Κρήτης πεσούσιν Έλλησι και Φιλλέλλησιν».
Στέφανος εκ μέρους των λειτουργών, της παιδείας μετά της επιγραφής «ο διδασκαλικός κλάδος τοις εν Αρκαδίω εγενναίως υπέρ πίστεως, πατρίδος, και ελευθερίας αγωνισαμένοις και πεσούσιν».
Έτερος εκ μέρους των χριστιανών βουλευτών του τμήματος Χανίων μετά της επιγραφής «οι Χριστιανοί βουλευταί του τμήματος Χανίων τοις εν Αρκαδίω πεσούσιν ήρωσιν».
Στέφανος εκ μέρους των Χριστιανών βουλευτών του τμήματος Ρεθύμνης μετά της επιγραφής «οι χριστιανοί βουλευταί του τμήματος Ρεθύμνης τοις εν Αρκαδίω πεσούσιν ήρωσιν».
Είτα είπετο στέφανος εκ μέρους της χριστ. Κοινότητος και του φιλεκπαιδευτικού συλλόγου Ηρακλείου μετά της επιγραφής «ο φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος και η χριστ. Κοινότης Ηρακλείου τη γενναία φρουρά Αρκαδίου».
Έτερος εκ μέρους των χριστ. λειτουργών της Θέμιδος μετά της επιγραφής «οι χριστ. λειτουργοί της Θέμιδος τοις ηρωϊκώς εν Αρκαδίω πεσούσι προμάχοις».
Είτα της νεολαίας μετά της επιγραφής «η ευγνωμονούσα νεότης τοις εν Αρκαδίω γενναίως πεσούσιν».
Και τέλος εκ μέρους των συντεχνιών της πόλεως Ρεθύμνης μετά της επιγραφής «αι συντεχνίαι της πόλεως Ρεθύμνης τοις εν Αρκαδίω ήρωσιν».
Τοιαύτοι ήσαν οι κατατεθέντες στέφανοι. Μετά το τέλος της αιτήσεως υπέρ αναπαύσεως των ψυχών της γενναίας φρουράς, εγένετο επισημότατη και λίαν επιβλητική η έξοδος του λαού και η μετάβασις προς τον τάφον∙ της ακολουθίας προηγείτο υπερήφανος η ιερά και ένδοξος του Αρκαδίου σημαία ήν έφερεν εις των πρωταγωνιστησάντων εν τω φοβερώ εκείνω δράματι ο επιζήσας ήρως Νικόλαος Βενιανάκης∙ μετ’ αυτήν είποντο τα εξαπτέρυγα∙ αμέσως κατόπιν ο ηγούμενος μετά των μοναχών και ιερέων φέρων δια μεν της δεξιάς την ποιμαντορικήν ράβδον δια δε της ετέρας τον επιβλητικόν της ιεράς Μονής στέφανον∙ είτα έπετο ο στέφανος των αγωνιστών όν συνώδευον πλείστοι αγωνισταί, γεραρά της πατρίδος τέκνα, πλήρη συγκινήσεως∙ μετά ταύτα πολύτιμος στέφανος των εν Αθήναις Κρητών όν κατετέθηκε επί του τάφου ο ηγούμενος∙ είτα ο στέφανος των υπέρ της πατρίδος ημών πεσόντων αδελφών Ελλήνων∙ κατόπιν ο της Σ. Χριστ. Δημογεροντίας Ρεθύμνης, όν έφερον οι δημογέροντες∙ μετ’ αυτών οι στέφανοι Μυλοποτάμου, Ρεθύμνης, Αμαρίου, και Αγίου Βασιλείου συνοδευόμενοι υπό των δημάρχων και άλλων επιφανών προσώπων. Μετ’ αυτόν οι στέφανοι των βουλευτών Ρεθύμνης και Χανίων ούς έφερον οι παρευρεθέντες βουλευταί. Μετά τούτον ο στέφανος της Χριστ. Κοινότητος και του φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ηρακλείου, όν έφερον επιτετραμμένον πρόσωπον. Κατόπιν ο του διδασκαλικού κλάδου συνοδευόμενος υπό των διδασκάλων. Είτα είπετο ο των λειτουργών της Θέμιδος παρακολουθούμενος υπό των παρευρεθέντων δικηγόρων και δικολάβων∙ μετά τούτου ο της νεότητος συνοδευόμενος υπό νέων σφιγώντων προς μεγάλα έργα∙ και τέλος ο των συντεχνιών συνοδευόμενος υπό Ρεθυμνίων διαφόρων επαγγελματιών και όπισθεν αυτών ο λαός.
Εν τοιαύτη τάξει μετέβησαν πάντες εις τον τάφον. Η είσοδος του κοιμητηρίου ανεώχθη και εκεί επάνω εις τα οστά των γενναίων εψάλη και Δευτέρα αίτησις πλήρης συγκινήσεως∙ επ’ αυτού δε εκυμάτιζεν αγέρωχος η σημαία, καλύπτουσα τα οστά των προμάχων της.

Μετά την αίτησιν εξεφωνήθη επί του τάφου ο πανηγυρικός της ημέρας υπό του κ. Ν. Παλιεράκη καθηγητού και κατάλληλον ποίημα υπό του κ. Γεωρ. Σκουλούδη δικηγόρου∙ Εν τη εκκλησία εξεφώνησε προηγουμένως κατάλληλον λόγον ο κ. Ιάκωβος Πλουμής ιεροδιάκονος.
Μετά ταύτα ο ηγούμενος συγκεκινημένος μέχρι δακρύων επλησίασε προς τον τάφον και κατέθηκε τον στέφανον της Ιεράς Μονής προσφωνήσας τάδε. «Πολυύμνηστε διδάσκαλε μου Χατζή Γαβριήλ και υμείς γενναίοι μάρτυρες οι μετ’ αυτού συναγωνισάμενοι και πεσόντες ενταύθα υπέρ της πατρίδος. Εστρέψατε στεφάνω αμαράντω την ιεράν ταύτην Μονήν διο και αύτη στέφει ημάς σήμερον∙ ετιμήσατε την πατρίδα διό και η πατρίς τιμά υμάς. Αιωνία η μνήμη υμών και το κλέος αϊδιον».
Κατόπιν δ’ ο ηγούμενος λαβών τον εξ Αθηνών αποστελλόμενον στέφανον εκ μέρους των εκεί παρεπιδημούντων Κρητών προσεφώνησε τάδε «δέχθητε άγιοι μάρτυρες τον στέφανον τούτον όν οι μακράν ημών διαμένοντες αδελφοί αποστέλλουσιν υμίν μετά παλμών συγκινήσεως ως αϊδιον ευγνωμοσύνης φόρον»∙ οι αδελφοί ημών αύτοι οι μακράν της πεφιλημένης πατρίδος διαμένοντες προσφωνούσι δι’ εμού∙ τη ιερά υμών σκιά τάδε. Μεθ’ ό απήγγειλε την επομένην προσφώνησιν αποσταλείσαν υπ’ αυτών.
Άγιοι Μάρτυρες, οι εν Αρκαδίω ηρωϊκώς πεσόντες την ογδόην Νοεμβρίου 1866 υπέρ του Ελληνικού μεγαλείου και της Κρητικής ελευθερίας πιστοί εις τον προαιώνιον όρκον των πατέρων∙ αποκαλύπτομεν τας κεφαλάς, κλίνομεν γόνυ ευσεβώς και προσκυνούμεν τα άγια υμών οστά, τον ασάλευτον τούτον εις τον αιώνα θεμέλιον της ελευθερίας της γενετείρας ημών ταύτης νήσου και ημείς οι εν τη πρωτευούσης της ελευθέρας πατρίδος παρεπιδημούντες αδελφοί!
Υμνούντες τα αθάνατα τρόπαια υμών εκείνα, γεραίροντες τας απαραμίλλους της ανδρείας και φιλοπατρίας αρετάς υμών εκείνας, παραδίδομεν τα ονόματα Υμών, Άγιοι Μάρτυρες του Αρκαδίου μετά πάντων των πεσόντων κατά τον μέγιστον εκείνον Κρητικόν αγώνα εις την αθανασίαν της εθνικής ευγνωμοσύνης και την αιώνιον λατρείαν των επιγινομένων της Κρήτης γενεών! Ομνύοντες δ’ επί τω αγίων ημών οστέων τούτων ότι πιστώς και απαρασαλεύτως θα τηρήσωμεν εν ταις καρδίαις αι επιγενόμεναι της Κρήτης γενεαί ακοίμητον το πυρ του ιερού όρκου υμών καταθέτομεν σήμερον ευλαβώς επί του αγίου υμών τάφου τούτου στέφανον αθανάτου δόξης και τιμής αϊδίου, όν επλέξαμεν μετά των ευγενεστέρων εθνικών πόθων και παλμών της καρδίας.
Μετά ταύτα προσήρχοντο κατά σειράν πάντες οι παρακολούθου τους στεφάνους και εις την κατάθεσιν εκ ου προσεφωνούντο κατάλληλοι προσλαλίαι.
Ούτως ήξεν η μεγάλη αύτη και πάνδημος τελετή∙ έκτη συγκινήσεων και αισθημάτων παντοίων. Μετά ταύτα το σήμαντρον προσεκάλεσε τους προσκυνητάς εις κοινήν τράπεζαν όπου προπόσει διάφοροι υπέρ της πατρίδος άσματα ηρωϊκά εξυμνούντα τας αρετάς των πατέρων επεσφράγισαν το επίσημον της ημέρας.
ΦΟΙΝΙΞ.

ΑΡΚΑΔΙΟΝ

ΕΝ ΡΕΘΥΜΝ ΤΗ 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1884. ΑΡ. 9. Σελ
Λόγος απαγγελθείς εν τη Εκκλησία της Ιεράς Μονής Αρκαδίου τη 8η Νοεμβρίου υπό του ιεροδιακόνου κ. ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΛΟΥΜΗ.
Αποσπάσματα
«… Τα ίχνη των προκατόχων του ακολουθών πιστώς κα ο ηγούμενος ΓΑΒΡΙΗΛ ανεμίχθη αμέσως εις την επανάστασιν του 1866 και την επιτροπήν του τμήματος συγκεντρώσας τον ιερόν τούτον τόπον, αδιαφορήσας παντάπασι περί της επικείμενης καταστροφής, απεφάσισε, μετά της περί εαυτόν ιεράς Συνοδίας να ανεγείρη βωμόν της ελευθερίας, βωμόν της δόξης και της τιμής».
«… Σύ, όθεν Ηγούμενε της Μονής ταύτης Γαβριήλ, συ Δημακόπουλε, συ Άνθιμε ιερομόναχε Λουρωτέ όστις πληγωμένος ών εξηκολούθεις μαχόμενος, σεις οι λοιποί Σαουνάτσε Γεώργιε, Εμμανουήλ Σκουλά ευκλεή γόνε της ηρωϊκής γενεάς των Σκουλάδων, Γεώργιε Πορτάλιε, Ιωάννη Κούβε, Κυριάκε Βαλέριε, Δημήτριε Κοκκινοδημήτρη, Χαιρέται Γεώργιε και Ζαχαρία Δασκαλάκη, σεις πάντες οι ενταύθα και έξοθεν της Μονής ταύτης πεσόντες υπέρ πατρίδος. Συ ηρωϊκέ Παύλε Ντεντιδάκη, όστις ικανώς αθλήσας παραδίνων το πνεύμα, παρέδωκας την Στρατιωτικήν αρχηγίαν του Μαλεβυζίου εις τον Λεοντόκαρδον Ηρακλέα Κοκκινίδη, Σύ Παπά Νικόλαε Κρανιώτη, Σταυριανέ Μαλικούτση, Γεώργιε και Αντώνιε Δασκαλάκη, Χατζή Παναγιώτη, Κυριάκε Φρουδαράκη, Σύ Σαβόπουλε, Κωνσταντίνε Καμπουράκη, Κωνσταντίνε Τιρτιράκη, Σύ γενναιόψυχε ιεροδιάκονε Ευμένιε, παππά Μιχαήλ Σκουλά, συ Πραϊδη και πάντες οι αρχηγοί και στρατιώται υπέρ ών τελείται το ιερόν τούτο μνημόσυνον, Σεις λέγω πάντες οίτινες ηξιώθητε τον αμάραντον στέφανον της δόξης, διηθήτε προς τον ύψιστον και υπέρ ημών των επιζώντων και υπέρ της φιλτάτης πατρίδος, εμπνεύσατε και εις ημάς τον φλογερόν εκείνον και ένθεον ζήλον της ελευθερίας όν υμείς εμφορούμενα περιεφρονήσατε πάντα τα αγαθά της γης και όντως ηξιώθητε να συναιρφαίνησθε μετά των αγίων μαρτύρων της πίστεως και της πατρίδος.
Είπατε εις την Μεγάλην εκείνην γενεάν του ’21 ότι η πατρίς ημών μένει εισέτι υπό το βάρος της μαύρης δουλείας και ότι δεν θα παύσωμεν ποτέ ευγνωμονούντες προς αυτούς και ενεργούντες υπέρ της τελειώσεως του υψηλού έργου όπερ αφήκεν εις ημάς κληρονομίαν.
Ημείς δε αδελφοί εν τη ιερά ταύτη σιγή ας ακουσθή, μία φωνή, η φωνή των καρδίων μας.
Αιωνία η μνήμη των υπέρ πατρίδος πεσόντων αδελφών ημών Χριστιανών!
Αιωνία εθνική ευγνωμοσύνη προς τους μάρτυρας, της πατρίδος τους πεσόντας εν τη ιερά ταύτη Μονή!
Αιωνία η Μνήμη!
*Πλήρης συναισθημάτων η ομιλία του ιεροδιάκονου κ. Ιακώβου στο πρώτο μνημόσυνο που τελέστηκε στο Αρκάδι. Κάνει αναφορά σε βασικούς συντελεστές του δράματος. Αναγορεύει όμως σε πυρπολητή τον Ηγούμενο Γαβριήλ. Δεν γνώριζαν οι διασωθέντες του Αρκαδίου ότι ο Ηγούμενος Γαβριήλ ήταν νεκρός όταν έγινε η ανατίναξη; Γιατί δεν το ανέφεραν;
Δείχνει επίσης να γνωρίζει καλά την ιστορία της περιοχής του 1866 καθώς αναφέρεται στον Παύλο Ντεντιδάκη, τον Ηρακλή Κοκκινίδη κλπ. Τον Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη φαίνεται να τον αγνοεί ως όνομα 18 χρόνια μετά την ανατίναξη του Αρκαδίου.
Αναφορά στον Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη γίνεται στο φύλλο της επόμενης χρονιάς.

ΑΡΚΑΔΙΟΝ

ΕΝ ΡΕΘΥΜΝΗ ΤΗ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1885 ΑΡ. 52 (Σελ. 1)
ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ

«… Και αθρόοι έσπευσαν από σύμπαντος του πανελληνίου να εκφράσωσιν τον σεβασμόν των, να προσενέγκωσι λιβανωτόν να προσκυνήσωσι νοερώς τα μαρτυρικά λείψανα των προμάχων της ελευθερίας, ν’ αφιερώσωσιν εις το μνημόσυνον αυτών στεφάνους δάφνης, ευγνωμοσύνης και θαυμασμού προς τον ιερομάρτυρα δράκα του Γαβριήλ, Δημακόπουλου, των Διόσκουρων Χαιρετών, των ατρομήτων Δασκαλάκιδων, του Βενιανάκη, του Κουτρούλη, του ήρωως Παχλά, του Κούβου του Δεληδράκου, του Σ. Καλαματιανού, του Γιαμπουδάκη, του Άνθιμου, του Σαουάτσου, του Ζαχαρίου, ισοτίμων προς τους επ’ ίσης μεγακλεείς της Κρήτης μας άνδρας, Διογένην, Κωστή Τσλεπάκην, Σαββόπωλον, Αλεβυζάκην, Τεντιδάκην, παπά Κρανιώτην, Κοκκινίδη και λοιπά ιερά κατά της τυραννίας θύματα».
Και στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας (16 Νοεμβρίου 1885) ΑΡ. 53 ο ανταποκριτής της εφημερίδας αφού συνεχίζει την περιγραφή του μνημοσύνου στο τέλος περιγράφει και την επιστροφή στο Ρέθυμνο.
«… αναπαυθέντες εκεί επί μικρόν επανελάβαμεν την πορείαν δι’ οδού ομαλής τετμημένης εν μέσω πελωρίων ελαιοδέντρων και γιγαντιαίων βαλανιδιών εφθάσαμεν εν τη κώμη Πηγή, εκτισμένη επί επιπέδου μέρους παρά την όχθην ποταμίου, και εχούσι οικοδομάς κατά το μάλλον και ήττον ευπροσώπους∙ μετά βραχυχρόνιον διαμονήν απήλθαμεν και μετά μίαν και ημίσειαν περίπου ώραν διελθόντες δια του τερπνού χωρίου Άδελε και του λίαν επιμήκους προαστείου της πόλεως Περβόλια εισερχόμεθα εν τη πόλει δια της πύλης της άμμου».
Ο Ανταποκριτής περνάει από την γενέτειρα του Κ. Γιαμπουδάκη, το χωριό Άδελε. Καμία όμως αναφορά περί πυρπολητή.
-Τη πρόθεση τους να συμμετέχουν στο μνημόσυνο εξέφρασαν και οι επαρχίες του Νομού Χανίων. Τους λόγους που δεν πρόλαβαν να παραστούν στο πρώτο μνημόσυνο μας τους αναφέρει ο τότε ηγούμενος της Μονής Αρκαδίου, Γαβριήλ Μαναρής, σε ανακοίνωσή του στην ίδια εφημερίδα.

ΑΡΚΑΔΙΟΝ

Εν Ρεθύμνη τη 17 Νοεμβρίου 1884. αρ. Φύλλου 8, σελ.2
Μετ' ευχαριστήσεως επληροφορήθημεν ότι και επαρχίαι Σφακίων, Αποκορώνου , Σελίνου, Κισσάμου και Κυδωνίας ενετείλαντο τηλεγραφικώς, ίνα τη 8η Νοεμβρίου, ε.ε. του εν τη ιερά ημών μονή τελεσθέντος μνημοσύνου υπέρ των εν τη αυτή κατα το 1866 ολοκαυτοθέντων αδερφων ημών, κατατεθή, και εκ μέρους αυτών στέφανος δάφνης εν τω τάφω των μαρτύρων τούτων.
Το τηλεγραφημα δυστηχώς εληφθη λίαν αργά! Ουχ ήττον όμμως εκφράζομεν τας θερμάς ευχαριστίας ημών και προς τας εν λόγω επαρχίας, ως και προς πάντας τους προσελθόντας και στέψαντες τόν τάφον των πεσόντων.
Εν τη Ιερά Μονή Αρκαδίου τη 13 Νοεμβρίου 1884.
Ο ηγουμενος της Ιεράς Μονής,
ΓΑΒΡΙΉΛ ΜΑΝΑΡΗΣ

Συμμετείχαν όμως και κατέθεσαν στεφάνι οι επαρχίες των Χανίων την επόμενη χρονιά. Αναφέρεται στο λόγο που δημοσιεύει η εφημερίδα:
ΑΡΚΑΔΙΟΝ
Εν Ρεθύμνη τη 9 Νοεμβρίου 1885 αρ. Φύλλου 52
<<...Εγερθήτε ιερά σφάγια, ιδέτε γονυκληνή ενώπιον υμών των λέοντα του Αποκορώνου Μαθιόν με συντετριμμένην καρδίαν και μετά λυγμών προσφωνούντα υμίν. Ατενίσατε τόν Κισσαμίτην συμπολεμιστή σας Κνηθάκην δάφνας, μυρσίνας και δάκρυα προσφέροντα...>>