Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025

Αεροπορία Στρατού, ελικόπτερα 1961-1985 Bell H-13 Sioux και άλλα τινά περί των τότε αεροσκαφών και πτήσεων,,.

 




ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΣΟΥ ΓΡΑΦΩ ‘’ΣΦΥΡΙΖΟΥΝ’’ ΑΚΟΜΗ ΜΕΣΑ ΣΤ’ ΑΥΤΙΑ ΜΟΥ…

Με τη φράση αυτή ξεκίνησε την αφήγησή του για τις πρώτες μέρες της επιστράτευσης του 1974 ο φίλος του ιστολογίου και συνάδελφος της Αεροπορίας Στρατού Στέφανος Ατσαλός.

Ο Στέφανος που σήμερα ζει στην Ν. Υόρκη των ΗΠΑ, είναι ένας από τους 18 ΔΕΑ που κλήθηκαν, το καλοκαίρι του 1974 για να φοιτήσουν στην 29η Εκπαιδευτική σειρά Αεροσκαφών Σταθερών Πτερύγων, στη ΣΑΣ και ένας από τους 5 ΔΕΑ τελικά που απεφοίτησαν από αυτήν στις 26-4-1975.

(σημ Army Aviator :  Μέσα σε αυτούς του 5 ήταν και ο συγχωρεμένος ο Βασίλης Χαμιτζίδης που στις 17-6-2002, απόστρατος πλέον, φονεύθηκε στο αεροπορικό ατύχημα του  Ε/Π Agusta A-109 του ΕΚΑΒ, στην Ν. Ανάφη). 

Η εκπαιδευτική του σειρά (η 29η) περιλάμβανε εφέδρους από 2 σειρές την 73 Γ και την 73 Δ. Ο Στέφανος μαζί με άλλους 7 ήταν της 73 Δ και ανήκαν στην οργανική δύναμη της ΣΑΣ, ενώ οι υπόλοιποι 11 που ανήκαν στην 73 Γ ήταν με απόσπαση στη ΣΑΣ και με το που κηρύχθηκε η επιστράτευση, πήραν φύλλο πορεία γα τις Μονάδες που ανήκαν.

Αποστρατεύθηκε το 1980 και όπως αναρωτιέται ακόμη και σήμερα… «αλήθεια γιατί»;

Από τότε εργάστηκε στην πολιτική αεροπορία σε εταιρίες αεροψεκασμών μέχρι που τελείωσε την πτητική του καριέρα το 1993.

Η περίπτωση του Στέφανου, όπως μας την διηγείται, παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί η σειρά του ήταν αυτή που – μαζί και με άλλους που υπηρετούσαν στην ΣΑΣ εκείνη την εποχή – τους έπιασε η επιστράτευση της 20-7-1974.

« μόλις βάλαμε 6-7 ώρες πτήσης ο καθένας, μεσολάβησε η επιστράτευση. ‘Όλα σταμάτησαν.. ….Εκείνη την ημέρα (σημ. Army Aviator: το Σάββατο 20-7-1974), ορκιζόταν στη Σχολή η σειρά του Φωτιάδη (σημ. Army Aviator: Φονεύθηκε στο αεροπορικό ατύχημα του Ε/Π Augusta A-109 toy EKAB τη νύκτα 10 προς 11 Φεβρουαρίου 2003 λίγο πριν τη τελική προσέγγιση στο Α/Δ της Ν. Ικαρίας). Γινόταν η τελετή της απονομής των διακριτικών πτερύγων στη σειρά αυτή, ήταν παρόντες όλοι οι Αξιωματικοί, οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευόμενοι, εκτός από τον Υποδιοικητή της Σχολής τον Γιάννη τον Μπαμπασάκη που ήταν στα τηλέφωνα με το Αρχηγείο (σημ. Army Aviator: Αρχηγείο Στρατού, το σημερινό ΓΕΣ). Στη διάρκεια της τελετής, ζήτησαν τον Διοικητή της Σχολής δύο φορές, τη δεύτερη φορά μόλις γύρισε από το τηλεφώνημα, τον ακούμε να λέει στον Ιερέα, ΄΄πάτερ να συντομεύουμε΄΄… Τότε καταλάβαμε ότι τα πράγματα είναι σοβαρά, το έβλεπες άλλωστε στο πρόσωπό του. Έγινε εν συντομία η τελετή, πήραν τα φύλλα πορείας και έφυγαν για τις μονάδες τους. Μαζί όμως μ’ αυτούς έφυγαν και όλοι οι αξιωματικοί που βρισκόταν στη Σχολή με απόσπαση. Άδειασε η Σχολή, έμειναν όσοι από το μόνιμο προσωπικό είχαν οργανική θέση και βέβαια οι 8 της σειράς μου…….Τότε ακούσαμε ότι πρέπει να εκκενωθεί το στρατιωτικό τμήμα του Α/Δ Αγρινίου και έτσι όλα τα αεροπορικά μέσα αυτοί οι λίγοι Αξιωματικοί-χειριστές που είχαν μείνει, τα μεταστάθμευσαν δίπλα στο πολιτικό τμήμα του Α/Δ που τότε λειτουργούσε κανονικά με πτήσεις της Ολυμπιακής, με τα YS-11. Βάλαμε τα αεροπορικά μέσα δεξιά και αριστερά του διαδρόμου μέσα στα χόρτα με την σειρά, Στήθηκαν κάποιες σκηνές για τους Αξιωματικούς και στρατιώτες και έτσι ο χώρος αυτός έγινε το καινούριο μας σπίτι….

Κάποιο βράδυ ο ελεγκτής του Α/Δ που ήταν επίστρατος (παλιός ασυρματιστής του εμπορικού ναυτικού) μας λέει : Ρε λεβέντες έχετε κάτι ασυρμάτους GRR-5 (σημ. Army Aviator: είναι δέκτες για την υλοποίηση του σχεδίου έγκαιρης προειδοποίησης) να συντονιστούμε με το BBC να δούμε τι γίνεται…;…..έτσι σε λίγο ακούγαμε BBC….

Εδώ να πω και για αποστολή που έγινε με το AEROCOMMANDER….

Κάποια μέρα σούρουπο, Αύγουστος πρέπει να ήταν, χτυπάει το τηλέφωνο του Πύργου, Μπροστά του ήταν παρκαρισμένο το αεροφωτογραφικό, στη θέση εκεί που παρκάριζε και η Ολυμπιακή. Ζήτησαν τον υπαξιωματικό μηχανοσυνθέτη του αεροσκάφους που ήταν σε επιφυλακή συνέχεια. Σε λίγο ήρθε και το πλήρωμα ο Γουδίρας κυβερνήτης και ο Καρακώστας συγκυβερνήτης, οι μόνοι διαθέσιμοι στον τύπο. Απογειώθηκαν εμείς δεν ξέραμε που πάνε, σιγή ασυρμάτου τότε και ραδιοναυτιλιακών συστημάτων, αλλά τους βλέπουμε να ξαναπροσγειώνονται στο διάδρομο της πολεμικής, χωρίς φώτα διαδρόμου, μόνο με το φως του φεγγαριού, κάτι κάνουν στο διάδρομο και απογειώνονται, για Αλεξανδρούπολη όπως μάθαμε αργότερα, να φέρουν τον Αντιστράτηγο Ιωάννη Ντάβο στην Αθήνα. Δύσκολη αποστολή, χωρίς ραδιοβοηθήματα, νύκτα και από Αγρίνιο-Αλεξανδρούπολη-Αθήνα, δεν είναι πτήση τοπικής…., αλλά ο Γουδίρας ήταν από αυτούς που είχαν περάσει εκπαίδευση IFR στην Αμερική και θεωρείτε πολύ καλό χέρι.…την άλλη μέρα έγινε στη Αθήνα η συνάντηση με το Αβέρωφ κι άλλους πολιτικούς παρουσία και του Στρατηγού Γκιζίκη και αποφασίστηκε η επιστροφή του Κ. Καραμανλή στην Ελλάδα…

Τον Οκτώβριο του 1974, όταν η κατάσταση ηρέμησε με υπεράνθρωπες προσπάθειες του Διοικητή της ΣΑΣ τότε, του κ. Σ.Σ, μεταστάθμευσε η Σχολή στο Στεφανοβίκειο. Χαώδης η κατάσταση εκεί, το μόνο πράγμα που είχε παραδοθεί για χρήση ήταν ο διάδρομος προσγείωσης, τα κτίρια είχαν ελλείψεις και πολύ – πολύ λάσπη. Για να πας από το ένα κτίριο στο άλλο …ψήλωνες 3-4 πόντους από τη λάσπη που κολλούσε στα άρβυλα….

Και έτσι άρχισε πάλι η εκπαίδευση αλλά δυστυχώς για εμάς, δεν μας χαρίστηκαν οι 6-7 ώρες που είχαμε πετάξει στο Αγρίνιο, και είχαμε αποχή από τις πτήσεις για περίπου 3-4 μήνες. Έπρεπε να συνεχίσουμε από εκεί που σταματήσαμε. Αποτέλεσμα; Από τους 18 να βγούμε μόνο 5, η μικρότερη σειρά στην ιστορία της ΣΑΣ…..

Μετά την αποφοίτησή μου από την ΣΑΣ, αν θυμάμαι καλά γύρω στο τέλος Μαρτίου του 1975, μετατέθηκα στην Κομοτηνή, στην τότε 21η Διμοιρία Αεροπορίας Στρατού που ανήκε και υποστήριζε την ΧΧΙ Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία. Ένα χρόνο αργότερα πήρα μετάθεση για τον 11ο ΛΑΣ, στο Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα στην Καβάλα. Τότε η Αεροπορία Στρατού, είχε σε κάθε μία Μεραρχία Πεζικού από έναν ΛΑΣ που έπαιρνε, κατά βάση τον αριθμό της Μεραρχίας που υποστήριζε. Έτσι εμείς, στον 11ο ΛΑΣ, υποστηρίζαμε την ΧΙ Μ.Π, ο 10ος ΛΑΣ, υποστήριζε τη Χ Μ.Π στις Σέρρες κ.λπ. Βέβαια μετά από λίγο καιρό, ο 11ος ΛΑΣ, μετονομάστηκε, μέσα στα πλαίσια αναδιοργάνωσης των Μονάδων της ΑΣ, σε 3η Διμοιρία του 23 ΛΑΣ, που είχε έδρα το Α/Δ του Σέδες. Την ίδια εποχή θυμάμαι είχε φύγει ο 20ος ΛΑΣ, που υποστήριζε την ΧΧ Τεθωρακισμένη Μεραρχία, από το Σέδες και μεταστάθμευσε στο Α/Δ Αλεξανδρούπολης. Στρατηγός όταν πήγα στον 11ο ΛΑΣ, ήταν ο Στρατηγός Κατσαδήμας ο οποίος πετούσε πολύ, αλλά όπως είχαμε ακούσει από τους συναδέλφους του 23 ΛΑΣ, ο Στρατηγός Ντάβος (σημ. Army Aviator: ο τότε Διοικητής του Γ’ΣΣ), ήταν ο πιο τολμηρός. Ποτέ δεν ματαίωσε αποστολή λόγω καιρού. Το Cessna να πηδάει σαν κατσίκι από τις αναταράξεις και ο Ντάβος τσιμουδιά…

Σε ότι αφορά τα πρόχειρα πεδία προσγειώσεως ή ‘’χωράφια’’ όπως τα λέγαμε είχαμε στον 11ο ΛΑΣ, πολλά που συνήθως τα συντηρούσαν τα πλησιέστερα σε αυτά Τάγματα Πεζικού. Είχαμε τους Σιταγρούς, του Νευροκοπίου και ένα μικρό δίπλα στα στρατόπεδα της Δράμας κοντά στο χωριό Καλίφυτος (σημ. Army Aviator: αναφέρεται στον πρόχειρο διάδρομο μπροστά από την τότε αμερικανική βάση). Μια φορά θυμάμαι στρατοπεδεύσαμε στο πρόχειρο διάδρομο των Σιταγρών για μια βδομάδα, με Διοικητή της Διμοιρίας τον Γιώργο τον Κυριακάκη. Περάσαμε ωραία, ωραίες εποχές. Το φαγητό των στρατιωτών, θυμάμαι, το έφερνε ο Σπύρος ο Χατζησπύρου με το ελικόπτερο από το αεροδρόμιο Αμυγδαλεώνα.Τι πολυτέλεια Θεέ μου, 6 φαντάροι όλοι κι’ όλοι και 6 Αξιωματικοί. Σημεία ανεφοδιασμού δεν είχαμε τότε γιατί τα αεροπλάνα είχαν αρκετό καύσιμο για την βδομάδα που μείναμε. Το βυτιοφόρο δεν χρειάσθηκε να το κινήσουμε, αλλά ανεφοδιάζαμε όλα τα Ε/Π του Τάγματος (σημ. Army Aviator: εννοεί του 1ου ΤΕΑΣ) που περνούσαν από την Καβάλα για τον Έβρο για διάφορες αποστολές. »

ΥΓ 

Ευχαριστώ, από βάθους καρδιάς τον Στέφανο για τη θέλησή του να μοιρασθεί μαζί μας τις αναμνήσεις του από το πέρασμά του από την Αεροπορία Στρατού. Μας βρήκε τυχαία, σερφάροντας στον παγκόσμιο ιστό και θέλησε μόλις του κάναμε την πρόταση να θυμηθεί και να μας αφήσει το παραπάνω κείμενο που δημοσιεύεται με τη δική του έγκριση.Δεν το κρύβω ότι η ‘’συνάντηση’’ μαζί του, από το πρώτο σχόλιο που άφησε αλλά και μετά η επικοινωνία μας μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων, μας έφερε πιο κοντά και μπορώ να πω μας έβαλε στον μικρόκοσμο των ΛΑΣ που πολλοί από μας δεν γνωρίσαμε.

Σε ευχαριστώ και πάλι Στέφανε

Army AviatorΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ..


metafora-asthenoys001a.jpg

Συνέχεια από τη σελίδα: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΤΣΑΛΟΣ

(στην ανάρτηση του ιστολογίου με τίτλο ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ, ο Στέφανος Άτσαλος ‘εγραψε ορισμένα σχόλια με γενικό τίτλο ΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ, αναφερόμενος στην καθημερινότητα των πτήσεων με L-21B και U-17. Θα αρχίσω να αφαιρώ τα σχόλια του, αρχίζοντας από όσα μας λέει για τις πτήσεις με τα L-21B και να τα μετατρέπω σε ποστ. Ας τον διαβάσουμε μια και μας έκανε τη τιμή, έστω και περιληπτικά να αφήσει στο ιστολόγιό μας, την καθημερινότητα εκείνων των εποχών).

Army Aviator

 

ΜΕΡΟΣ 1Ο

 L-21 B

Ας υποθέσουμε ότι είχαμε να πετάξουμε ένα L-21 B από τη Κομοτηνή στο Λόχο του ΤΣΥΑΥ, που είχε έδρα στο Α/Δ ΣΕΔΕΣ, για προγραμματισμένη ή έκτακτη συντήρηση.Έπρεπε να πάρουμε τηλέφωνο στη Λάρισα και να πάρουμε τον καιρό. Αν όλα ήταν εντάξει, κάναμε άλλο τηλέφωνο στο Α/Δ της Αλεξανδρούπολης, τις ώρες που ήταν ανοικτό και αν ήταν κλειστό, τηλέφωνο στο Α/Δ της Θεσσαλονίκης για να καταθέσουμε το σχέδιο πτήσης.

Απογειωνόμαστε χωρίς επικοινωνίες (το L-21 B δεν είχε σταθμούς ασυρμάτου) και «δώστο να φάει και βάρατο να πάει». 135 άλογα όλα κι’ όλα και πιος ξέρει πόσα από αυτά ήταν «ψόφια» και πόσα «κουτσά», 90 μίλια ενδεικνυόμενη ταχύτητα αέρα…., όσο για την ταχύτητα εδάφους ;;;;;;;!!

Μέχρι την Ρεντίνα όλα ήταν καλά, σεργιάνι και απόλαυση της διαδρομής. Μετά την Ρεντίνα όμως ανοικτά τα μάτια, μπαίναμε στην περιοχή πτήσεων του 23 ΛΑΣ (σημ. ArmyAviator, που υποστήριζε το Γ’ ΣΣ)  και του 20 ΛΑΣ (σημ. ArmyAviator, που υποστήριζε την   ΧΧ Τεθ. Μεραρχία), εκεί στη περιοχή των λιμνών και του πρόχειρου διαδρόμου του Κολχικού πετούσαν όλοι αλλά και η αερολέσχη Θεσσαλονίκης. Προσοχή χρειαζόταν να μην μας κάνει κανείς «σουβλάκι».Περνούσαμε τα υψώματα του Χορτιάτη και άνοιγαν περισσότερο τα μάτια μας, μπαίναμε σε ελεγχόμενη περιοχή. Στα 1000 πόδια, διέλευση πάνω από τον Πύργο Ελέχγου του Α/Δ ΣΕΔΕΣ και τα μάτια καρφωμένα στον Πύργο να δούμε το ALTISLAMP για να πάρουμε το πράσινο και συγχρόνως να δούμε και το ανεμούριο να ξέρουμε πιος είναι ο εν ενεργεία διάδρομος.Αν ήταν όλα πράσινα (τα φώτα του ALTISLAMP) προσγειωνόμαστε και τροχοδρόμηση για τον Λόχο Επισκευών του ΤΣΥΑΥ, αν όμως ήταν κόκκινο, δεν ερχόσουν για προσγείωση ή έκανες επανακύκλωση, αν ήταν διακοπτόμενο άσπρο το φως, κρατούσαμε στον κύκλο μέχρι να πρασινίσει…

Κανονικές Διαδικασίες Απώλειας επικοινωνιών, τρόπος ζωής για μας να πετάς το L-21 B, χωρίς επικοινωνίες…

Τις χειμωνιάτικες μέρες, ήθελε ιδιαίτερη προσοχή με τις χαμηλές θερμοκρασίες και την ορατή υγρασία, για να μη πάθουμε παγοποίηση, στον carburetor. Γι’ αυτό και κατά διαστήματα ενεργοποιούσαμε το σύστημα ‘’θερμό-ψυχρό’’ για να κρατάμε την εισαγωγή αέρα στον carburetor, ζεστή.

Από όργανα ναυτιλίας, μια πυξίδα και είχε και GYRO το ‘’σκασμένο’’.

Δείκτες καυσίμων είχε 2 γυάλινα σωληνάκια στη βάση των φτερών στο σημείο που ενώνονται με την άτρακτο και μέσα στα σωληνάκια, από ένα ‘’στραγάλι’’, για να δείχνει τη περιεκτικότητα των δεξαμενών σε καύσιμα. Τώρα αν περιμέναμε τα ‘’στραγάλια’’ να σου δείχνουν τα καύσιμα…καλά κρασιά..

Έπρεπε να έχεις τον νου σου και μετά από 2 ώρες πτήσης να γυρίσεις τον διακόπτη καυσίμων από τη μία δεξαμενή στην άλλη, διότι οι δεξαμενές ήταν ανεξάρτητες μεταξύ τους και δεν υπήρχε και κανένα σύστημα εναλλαγής …… Μερικές φορές ‘’κολλούσαν τα ‘’στραγάλια’’ και σε έπιανε κρύος ιδρώτας…

Τέτοια ωραία …..

Τα L-21 B έκαιγαν βενζίνη 80-87 οκτανίων, κόκκινο χρώμα, γύρω στα 1976-1977, με μια μετατροπή που τους κάνανε, καίγανε βενζίνη 100-130 οκτανίων, πράσινο χρώμα, για λόγους ασφαλείας.Η επιστροφή στη Κομοτηνή ακολουθούσε την αντίστροφη σειρά των διαδικασιών…..

11 Φεβρουαρίου 2008 

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΤΣΑΛΟΣ




ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ

Συνέχεια από τη σελίδα:ΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ

ΜΕ ΤΑ CESSNA

ΜΕΡΟΣ 2o 

  Στην Αεροπορία Στρατού, είχαμε 2 τύπους CESSNA 

τα U-17Α  πολιτικός τύπος SKYWAGON CESSNA 180με κινητήρα εξακύλινδρο Teledyne Continental IO-470 με 225 άλογα και 

 τα U-17Bπολιτικός τύπος SKYWAGON CESSNA 185με κινητήρα εξακύλινδρο Teledyne Continental IO-520 D με 300 άλογα 

Ήταν πράγματι ‘’άλογα εργασίας’’. Μπορούσες να βασισθείς επάνω τους, προσγειωνόσουν σε οποιοδήποτε πεδίο χωρίς πρόβλημα, για μεταφορά μέχρι και 6 επιβατών, με 5 ώρες αυτονομία και 140 μίλια ταχύτητα, προπέλα μεταβλητού βήματος, επικοινωνίες VHF και FM για τις βολές με το πυροβολικό και από ασυρμάτους και ναυτιλία ADF με δυνατότητα λήψης και ραδιοφωνικών σταθμών. Όλοι είχαμε στις σημειώσεις μας τις συχνότητες των ρ/φ σταθμών και τα πράγματα γινόταν εύκολα πετώντας HOMING. Εδώ θα ήθελα να πω πως την εποχή τη δική μου δεν υπήρχαν ρ/φ σταθμοί στα   FM, όπως σήμερα. Όλοι οι σταθμοί ήταν της ΕΙΡ και της ΥΕΝΕΔ και η εκπομπή τους ήταν στα μεσαία (έτσι για να σας βάλω λίγο στο πνεύμα της εποχής). Πολύ καλό βοήθημα λοιπόν το ADF, άκουγες και κανένα τραγούδι ή καμιά είδηση πετώντας, μάθαινες επιτέλους τι γινόταν στη γη, όχι όπως τα L-21 B που ήσουν χαμένος στον αέρα..

Τα  U-17 B ήταν πιο βελτιωμένος τύπος, είχαν και ραδιοναυτιλιακό βοήθημα το V.O.R, αλλά μου φαίνεται ότι είχαμε λίγα από δαύτα, 3 είχε ο 23 ΛΑΣ και καμμιά 4-5 είχε η ΣΑΣ. 

Πάντως ένα πράγμα είναι γεγονός.

Τα bestsellers σήμερα αεροπλάνα στην Αμερική είναι τα PA-18 (τα δικά μας piperL-21 B), τα  CESSNA 180-185 (τα δικά μας δηλαδή U17 A και B), τα BEAVERS (τα δικά μας U-6) και τα ελικόπτερα BELL-47 (τα δικά μας τα ΟΗ-13)!!!!! 

ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΙΧΕ & ΕΧΕΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ !!!!! 

Θα ήθελα ακόμη να πω, πως τα CESSNA 180 και 185, είναι οι τύποι αεροπλάνων με τα περισσότερα S.T.C ( Supplemental Type Certificate). Κάθε αεροπλάνο που βγαίνει από το εργοστάσιο, μετά από ελέγχους και δοκιμές της FAA που κρατούν πολύ καιρό, το αεροπλάνο παίρνει το λεγόμενο TYPE CERTIFICATE (πιστοποιητικό τύπου) το οποίο και θεωρείται η βίβλος του αεροπλάνου. Τα CESSNA λοιπόν έχουν επιπρόσθετα πιστοποιητικά (S.T.C), για πλωτήρες, σκι, ψεκασμούς και γάντζο για έλξη ανεμουρίου (για διαφημίσεις κ.λ.π).

Γι’ αυτό τον λόγο και όσοι τα έχουν τα ‘’νταντεύουν’’ καλά.

Μπορείς επίσης να βάλεις κινητήρα 300 και 310 ίππων με υπερσυμπιεστή και τρίφυλλη προπέλα για λιγότερο θόρυβο και καλύτερο ‘’τράβηγμα στον ανήφορο’’.

Διαμάντια σας λέω.

Αυτά για τα CEESSNAKIA…… 

  Συνέχεια από τη σελίδα: ΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ (μέρος 2ο)

ΜΕ ΤΑ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ

Στην Αεροπορία Στρατού είχαμε 2 τύπους ελικοπτέρου, τα ΟΗ-13 S και τα ΟΗ-13 Η, ο ένας από τους δύο τύπους είχε υπερσυμπιεστή, δεν θυμάμαι ποιος, επίσης τον έναν τύπο τον έλεγαν ‘’Γερμανό’’ αλλά δεν έμαθα ποτέ τον λόγο. Κάποιο από τα δύο ήταν λίγο μεγαλύτερο (μερικά πόδια), τι διάολο θυμάμαι τελικά….;

(σημ. Δημήτρη Σαμπάνη: Υπερσυμπιεστή είχε το ΟΗ-13 S.
 Τα κοντά ήταν τα -Η με κινητήρα Lycoming VO-435-23 με 250 άλογα,
 ενώ τα -S είχαν τον 
Lycoming TVO-435-25 των 260 αλόγων με υπερσυμπιεστή (Turbo superchargedengine) και με ένα μήκος μεγαλύτερο κατά 14 ίντσες. Εξωτερικά ήταν εμφανής η διαφορά από τον εξοπλισμό (κεραίες, κινητήρας, κτλ). Τα -Η είχαν αριθμό κλήσης απο 1.. ενώ τα -S από 7.. Τα -Η ενσωματώθηκαν στην ΑΣ το 1961 ενώ τα -S το 1969. Θυμάμαι τα -Η με αμερικάνικα σήματα μόλις είχαν φτάσει (μάλλον από τις αμερ. δυνάμεις της Γερμανίας, για αυτό ίσως και το παρατσούκλι «Γερμανός») που ήταν παρκαρισμένα δίπλα-δίπλα από την πίσω πλευρά του υπόστεγου του τότε 25ου ΛΑΣ στην Πάχη αναμένοντας την ενσωμάτωσή τους και τα νέα τους διακριτικά.).

σημ. ΤΟΜΑΡΑ ΧΡΗΣΤΟΥΤα ΟΗ-13S ήλθαν στο αεροδρόμιο της Πάχης τον Φεβρουάριο με Μάρτιο του 1970 συσκευασμένα . Εκεί έγινε η αποσυσκευασία και συναρμολόγηση και πρώτη δοκιμή. Τα πέταξε όλα, αν θυμάμαι καλά, ο Δ/τής της Σχολής ο κ. Γρύσπος. ΄Ολα ήταν καινούργια από το εργοστάσιο, μετά τις δοκιμές κατανεμήθηκαν στους ΛΑΣ . Τότε ήμουν εγώ στο Βασικό.). (18 Οκτ 2009)

Λέτε εκτός από ‘’ρετάρισμα’’ να έκαψα και βαλβίδες..;

Είχα όμως την τύχη να πετάξω αρκετές φορές με τον παλιό και καλό συνάδελφο Σπύρο Χατζησπύρου στην Καβάλα. Η πρώτη φορά ήταν …εμπειρία.Συνηθισμένος από τα αεροπλάνα να βλέπεις μπροστά σου τον κινητήρα και δεξιά και αριστερά τα φτερά, με αυτό το ‘’πράμα’’, ήταν σαν να είσαι στον γκρεμό…Ουάου.. έβλεπες μπροστά από τα πόδια το έδαφος, ούτε κινητήρα, ούτε φτερά, ούτε … πούπουλα….Κάπου εμπρός και απάνω έβλεπες το στροφείο να γυρνάει με 325 σαλ…. Πάντα στα πράσινα.

Πάντως την ορατότητα που είχες σε αυτό το ελικόπτερο, δεν την συνάντησα σε άλλο μέσο. Αλλά και αυτές οι κατακόρυφες δονήσεις, αμάν, 2 ώρες ταξίδι και ήθελες 10 μέρες αναρρωτική. Ταχύτητα ; χα, χα, χα 60 μίλια (Κ.Ντ/"Αντίλογος": Έχοντας εκπαιδευθεί το 1973 για 48 ώρες-οι 8 σόλο σε αυτά, διευκρινίζω, είναι μίλια όχι ξηράς, αλλά ναυτικά των 1852 μ έκαστο=110χλμ περίπου ως μέση ταχύτητα πτήσεως, η δε μέγιστη-μη επιτρεπόμενη όμως πάνω από 70... ήταν ως 90 ενώ 55-65 ναυτικά μίλια η κανονική...) όλα και όλα. Έλεγα στον Σπύρο, κόψε λίγο ταχύτητα, ζαλίζομαι. Γυρνούσε, μ’ έβλεπε και έλεγε ‘’δεν πας στον δ….., άντε να μην σε κατεβάσω κάτω και γυρίσεις με τα πόδια’’. Κατάλαβες ; θύμωνε κιόλας η…. σουβλίτσα.

Είναι αλήθεια ότι το ελικόπτερο στην Καβάλα πετούσε. Όπως έγραψα και σε άλλο ποστ, ο Στρατηγός Κατσαδήμας Μέραρχος της ΧΙ Μεραρχίας Πεζικού, πετούσε αρκετά προς τα φυλάκια της Ελληνο–Βουλγαρικής μεθορίου και επειδή το αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα, ιδιαίτερα τον χειμώνα, έπιανε ομίχλες, το ελικόπτερο πήγαινε από την προηγούμενη στο ελικοδρόμιο της Μεραρχίας, στην Καβάλα, για να είναι σίγουρο ότι η αποστολή θα εκτελεσθεί. Έπρεπε λοιπόν ο χειριστής να έρθει νωρίτερα, να τηλεφωνήσει στην Μεραρχία για να μάθει τις λεπτομέρειες της αποστολής (πoιο φυλάκιο, ώρες κλπ.), μετά να τηλεφωνήσει στο Τάγμα που ήταν υπεύθυνο για το ή τα φυλάκια και μετά στον αρχιφύλακα του φυλακίου, να πάρει τον καιρό. Με όλες αυτές τις πληροφορίες και κοντά 2 ώρες αυτονομία, έφευγε για τα ελικοδρόμια της παραμεθορίου, που ήταν σε μεγάλα υψόμετρα και μερικά από αυτά ήταν one way στην προσέγγιση. Ο Στρατηγός, γνωρίζοντας τον περιορισμό του ελικοπτέρου σε καύσιμα, πάντοτε ρωτούσε τον χειριστή για το ποια φυλάκια και σε πoιο μπορούσαν να προσγειωθούν, μερικές φορές πήγαιναν μόνο σε ένα και άλλες φορές σε δύο, σπάνια σε τρία φυλάκια μέσα στην ίδια μέρα. Είναι πάντως αλήθεια ότι όταν γυρνούσε το ελικόπτερο, ήταν στεγνό από καύσιμα, με την ψυχή στο στόμα, που λέμε… Έλεγε ο μηχανικός, ‘’ευτυχώς που ο Σπύρος είναι ελαφρύς και του φτάνουν πάντα τα καύσιμα, αν ήταν κανένας ‘’θρεμμένος’’ έπρεπε να κινήσουμε το βενζινοφόρο’’. Από όργανα, μια πυξίδα. ‘Έτσι έβγαιναν αυτές οι αποστολές με τα 13άρια.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΤΣΑΛΟΣ

ΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ (4ο)

Συνέχεια από τη σελίδα: ΠΩΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ (μέρος 3ο)

ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΤΑ ΠΑΘΗΜΑΤΑ, ΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΩΝ ΓΕΦΥΡΙΑ.

ΦΕΒΡ-29-2008

Αγαπητοί συνάδελφοι

Για να καταλάβετε την δική μας εποχή , έτσι για να «μπείτε και στα δικά μας παπούτσια» η να θέλετε στα δικά μας «άρβυλα» πρέπει να πάτε 30-40 γιατί όχι και 50 χρόνια πίσω που μερικοί από εσάς μπορεί να μην είχατε γεννηθεί η φορούσατε ακόμη κοντά παντελόνια. Το λέω αυτό για να μπορέσετε να καταλάβετε ότι όχι μόνο η Αεροπορία Στρατού ήταν πίσω αλλά και όλες οι υπηρεσίες που σήμερα εξυπηρετούν τα αεροπορικά μέσα ήταν και αυτές πίσω. Μετεωρολογία , Εναέριος κυκλοφορία , Radar , Σωστικά μέσα , Αεροδρόμια , και κάθε είδους υπηρεσία που σήμερα εσείς έχετε με το πάτημα ενός κουμπιού.

Σε σχέση με εσάς ήμασταν στην εποχή του χαλκού. Οι αποστολές, μπορεί να ήταν λίγες ,είχαν όμως τις ίδιες απαιτήσεις . Έπρεπε να πετάξεις με την ίδια δυνατή ασφάλεια που πετάς και σήμερα. Η υπηρεσία έδινε λίγα βοηθήματα στους χειριστές που με αυτά έπρεπε να πορευτείς. Εκείνο όμως που δεν είχαμε ή αν θέλετε δεν το είχαμε στον βαθμό που έπρεπε, ήταν ο επαγγελματισμός.

Δεν μας έδωσε η Σ.Α.Σ αυτήν τη νοοτροπία. Εκεί υπήρχε…κενό.

Μας έμαθαν πως να το απογειώνουμε και να το προσγειώνουμε , λίγες τεχνικές γνώσεις, λίγο θεωρία πτήσεως ,λίγο μετεωρολογία , και πολύ χώρο για να πετάμε. Αυτό μας το έδωσαν με το παραπάνω.

Τι θα κάναμε όμως σε αυτόν τον χώρο… ο Θεός ξέρει.

Ασφάλεια πτήσεων……………τι είναι αυτό ?

Έχει φτερά ? ………………………..έχει

Έχει προπέλα?………………………έχει

Έχει τροχούς ?………………………έχει

Έχει βενζίνη ?……………………….έχει ………………………φύγαμε.

Εδώ μπορεί να πει κάποιος………καλά πως ζείτε ?

Έπρεπε να το πείτε το …..ποίημα.

Ε…δεν το είπαμε !!!! και είμαστε εδώ για να σας λέμε τις………..μαμακούλες που κάναμε να μας ακούτε και να μαθαίνετε (όσοι θέλετε βεβαία) . Σε πολλές δε περιπτώσεις οι πτήσεις ήταν δια της μεθόδου της δόκιμης και του λάθους. (trialanderrormethod ). Κάναμε όμως κάτι απλό, και τα απλά είναι και τα πλέον αποτελεσματικά. Από τα «στραπάτσα» που τρώγαμε και από αυτά που έφαγαν οι παλαιότεροι, έγιναν οι άγραφοι κανόνες ασφάλειας πτήσεων, που πήγαιναν από στόμα σε στόμα, θαρρείς και δεν είχαμε μολύβια και χαρτιά να τα γράψουμε. (εποχή χαλκού είπαμε).

Διαβάστε «μερικούς από τους κανονισμούς»

1 Αν θέλεις να πετάξεις σε εκείνη την περιοχή πρέπει να πας πρωί (καιρός)

2 Αν θέλεις να γυρίσεις πρέπει να φύγεις την …τάδε ώρα (καιρός)

3 Αν είναι κλειστός ο Χορτιάτης να πας από το Αγριοβόρι.

4 Προσοχή στην Ρεντίνα βγάζει ομίχλες το πέρασμα και έχει ένα καλώδιο υψηλής τάσης επάνω από τον δρόμο, μην πετάξεις μέσα στην κοιλάδα.

5 Μην πετάς πάνω από θάλασσα , δεν θα σε βρουν ποτέ.

6 Εκεί που πας αν σου συμβεί κάτι έχει 2 πρόχειρα πεδία, τα ξέρεις?

7 Όταν κάνεις μεγάλα ταξίδια να κάνεις περισσότερα σκέλη αλλά να πετάς πάνω από μέρη που γνωρίζεις ώστε αν χαθείς να βρεις γρήγορα τον δρόμο σου.

8 Αν κλειστείς από καιρό μην διστάσεις να γυρίσεις πίσω, δεν είναι ντροπή.

9 Πάρε τον δικό μου χάρτη που έχω σημειωμένα όλα τα πεδία βολής.

10 Εκεί που πας μόνο το τάδε.. Radar σε ακούει, έχεις την συχνότητα?

11 Μην πετάς ΟΝ ΤΟP αν δεν είσαι σίγουρος ότι το α/δ προορισμού είναι ανοιχτό.

12 Αν μπεις στα σύννεφα κάνε αμέσως 180.

13 Αν χαθείς και δεν ξέρεις που βρίσκεσαι κάνε μια χαμηλή διέλευση σε ένα χωριό και θα δεις την ονομασία του χωριού στην επιγραφή του σχολειού η στον σταθμό του τρένου.

14 Αν δεν ξέρεις από που φυσάει ο άνεμος σίγουρα θα δεις στο χωριό κάποια απλωμένη «μπουγάδα» για να μπορέσεις να δεις τον άνεμο και να προσγειωθείς στο πεδίο αν δεν έχει ανεμούριο. Το γραφείο της κοινότητας του χωριού έχει πάντοτε σημαία.

15 Μην εμπιστεύεσαι την ραδιοπυξίδα όταν πετάς κοντά στο Παγγαίο , επηρεάζεται από τα μεταλλεύματα που έχει.

16 Μην εμπιστεύεσαι την ραδιοπυξίδα όταν έχει καταιγίδα η περιοχή.

17 Όταν πετάς Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, αν χαθείς, πετά νότια , θα βγεις στην θάλασσα.

18 Αν πέσεις σε δυνατή βροχή να βλέπεις από τα πλαϊνά παράθυρα ιδιαίτερα στην προσγείωση.

19 Σε ισχυρές αναταράξεις να πατάς δυνατά τα ποδωστήρια, ανακουφίζουν το αεροπλάνο από πλευρικές αναταράξεις.

20 Εκτός από τα μάτια σου έχεις την όσφρηση να καταλάβεις αν έχεις κάποια διαρροή η αν κάποιο καλώδιο καίγετε.

21 Αν μυρίσεις κάτι σαν κλούβιο αυγό να ξέρεις ότι η μπαταρία σου έχει πρόβλημα και σύντομα θα μείνεις από ρεύμα.

22 Στην τοπική να πετάς τουλάχιστον 1000 πόδια.

23 Αν κατεβείς χαμηλότερα μην πετάς κόντρα στον ήλιο διότι δεν θα δεις τα καλώδια υψηλής τάσης Και άλλες πολλές τέτοιες ενέργειες, σκέψεις και συμβουλές που ακούγαμε από τους παλαιότερους και τις περνούσαμε στους νεωτέρους.

Αυτά μας έκαναν σοφούς, έμπειρους και ασφαλείς στο μετρό που επιδιώκαμε να είμαστε ασφαλείς. Όπως έγραψα και παλαιοτέρα πετούσαμε και πετούσαμε αρκετά.Οι συχνές προσγειώσεις σε πρόχειρα πεδία, έστω και με την μορφή της μπαλαρίνας, είχε και τα καλά της. Σε καταστάσεις ανάγκης δεν διστάζαμε να προσγειωθούμε και το μάτι μας «έκοβε» αν ένα χέρσο μέρος μας παίρνει να προσγειωθούμε χωρίς να είναι εγκεκριμένο πεδίο σε μια κατάσταση ανάγκης.

Το σπουδαιότερο δε από όλα ήταν ότι στην μονάδα συζητούσαμε μεταξύ μας και δεν κρυβόμασταν. Υπήρχε ένα πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των συναδέλφων. Συμβούλευε ο ένας τον άλλον. Οι νέοι άκουγαν και γινόταν «σφουγγάρια» , για αυτές τις λιγοστές εμπειρίες που αποκόμιζαν από εμάς και εμείς από τους παλαιότερους.

Όπως λοιπόν βλέπετε αυτές οι απλές σκέψεις «δούλευαν» και έφερναν αποτέλεσμα. Μην ντρέπεστε λοιπόν για τους «πρόγονους» σας. Εγώ πάντως δεν ντρέπομαι για τους δικούς μου. Μπορεί να κάναμε τα λάθη μας αλλά μάθαμε να επιβιώνουμε με αυτά που η υπηρεσία μας έδινε με το μυαλό που διαθέταμε και σας δώσαμε μια Αεροπορία Στρατού όπως σας την δώσαμε , καλή, κακή ,μετρία, ανοργάνωτη η αν θέλετε χωρίς πρότερο έντιμο βίο.

Την βρήκατε όμως , δεν την διαλύσαμε.

Καιρός λοιπόν εσείς να μας αποδείξετε ότι είστε άξιοι απόγονοι.

Η ιστορία μας έχει και καλές και κακές σελίδες.

Για τις καλές είμαστε υπερήφανοι αλλά για τις κακές δεν ντρεπόμαστε. Διδασκόμαστε από αυτές.

Μια σοφή παροιμία λέει: ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΤΑ ΠΑΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΩΝ ΓΕΦΥΡΙΑ.

Σας εύχομαι μέσα από την κάρδια μου να αφήσετε ΠΟΛΛΑ και ΣΩΣΤΑ στους δικούς σας απογόνους.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΤΣΑΛΟΣ

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΠΟ ARMY AVIATOR 

Τις πιο θερμές μου ευχαριστίες, στον Στέφανο που μέσα σε 1025 λέξεις όλες κι’ όλες κατέγραψε νοήματα όπως…

η ΣΥΝΑΔΕΛΦΙΚΟΤΗΤΑ,

η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΚΑΤΟΧΟΥΣ,

η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ,






From Wikipedia, the free encyclopedia

H-13 Sioux
An OH-13 over RIAT, 2022
RoleLight observation helicopter
National originUnited States
ManufacturerBell Aircraft
Bell Helicopter
First flight8 December 1945 (Bell 47 prototype)[1]
StatusRetired
Primary usersUnited States Army
United States Air Force
United States Navy
British Army [Iran]
Number builtAt least 2,407
Developed fromBell 47
VariantsBell 201
Developed intoBell 207 Sioux Scout

The Bell H-13 Sioux is an American single-engine light helicopter built by Bell Helicopter and manufactured by Westland Aircraft under license for the British military as the Sioux AH.1 and HT.2. It was the first helicopter to be certified for civil use.[2]

Development

[edit]

In 1947, the United States Army Air Forces (later the United States Air Force) ordered the improved Bell Model 47A. Most were designated YR-13 and three winterized versions were designated YR-13A. The United States Army first ordered Bell 47s in 1948 under the designation H-13. These would later receive the name Sioux.[3]

Initially, the United States Navy procured several Bell 47s, designated HTL-1, between 1947 and 1958. The United States Coast Guard evaluated this model, and procured two HTL-1s for multi-mission support in the New York Harbor. The most common U.S. Navy version of the 47 was designated the HTL-4, and dispenses with the fabric covering on the tail boom. The U.S. Coast Guard procured three HTL-5s in 1952 (similar to the HTL-4 but powered by a Franklin O-335-5 engine) and used these until 1960.[4] The Coast Guard procured two of Bell's Model 47G and designated them HUL-1G in 1959.[4]

The H-13 was one of the principal helicopters used by the U.S. Army during the Korean War, with the H-13D variant being the most prevalent. During the war it was used in a wide variety of roles including observation, reconnaissance, and medivac. From its role in medevac flights, it gained the nickname "Angel of Mercy". It was also used as an observation helicopter early in the Vietnam War, before being replaced by the Hughes OH-6 Cayuse in 1966.

The Bell 47 was ordered by the British Army as the Sioux to meet specification H.240, with licensed production by Westland Helicopters. In order to comply with the terms of its licence agreement with Sikorsky Aircraft, which prevented it building a U.S. competitor's aircraft, Westland licensed the Model 47 from Agusta, who had purchased a license from Bell.[5] the first contract was for 200 helicopters. The first 50 helicopters of the contract were built by Agusta at Gallarate in Italy followed by 150 built by Westland at Yeovil. The first Westland Sioux made its maiden flight on 9 March 1965.[6]

Design

[edit]

The Sioux is a single-engine single-rotor three-seat observation and basic training helicopter. In 1953 the Bell 47G design was introduced. It can be recognized by the full "soap bubble" canopy (as its designer Arthur M. Young termed it),[7] exposed welded-tube tail boom, saddle fuel tanks and skid landing gear. In its UH-13J version, based on the Bell 47J, it had a metal-clad tail boom and fuselage and an enclosed cockpit and cabin.

The H-13 and its military variants were often equipped with medical evacuation panniers, one to each skid, with an acrylic glass shield to protect the patient from wind.

The development of the Sioux was helped greatly by Bell's implementation of a short weighted gyro-stabilizer bar at 90° beneath and to the main rotor. It had streamlined counterweights at both tips and was linked so it determined which plane the rotor was in and kept it horizontal.[8] The stabilizer, which was connected to the cyclic pitch control, acted as a hinged flywheel using gyroscopic inertia to keep the rotor blades in plane and independent of fuselage movement due to wind. It ensured that the system had enough inertia due to flight as well, so autorotation would function in case of engine failure.[9]

A single 260 hp Lycoming VO-435 piston engine was fitted to the 47G variant. Fuel was fed from two high-mounted external tanks. A single two-bladed rotor with short inertial stabilising minor blades was used on the Sioux.[6]]

Specifications (Sioux AH.1)

3-view line drawing of the Bell YR-13
3-view line drawing of the Bell YR-13
3-view line drawing of the Bell H-13G Sioux

3-view line drawing of the Bell H-13G Sioux

Data from Newark Air Museum,[102] Britains Small Wars.[103]

General characteristics

  • Crew: 1
  • Capacity: 3
  • Length: 31 ft 7 in (9.63 m)
  • Height: 9 ft 8 in (2.95 m)
  • Gross weight: 2,952 lb (1,339 kg)
  • Powerplant: 1 × Lycoming TVO-435-A1A six-cylinder, horizontally opposed piston, 260 hp (190 kW)
  • Main rotor diameter: 37 ft 0 in (11.28 m)

Performance

  • Maximum speed: 105 mph (169 km/h, 91 kn)
  • Cruise speed: 84 mph (135 km/h, 73 kn)
  • Range: 273 mi (439 km, 237 nmi)
  • Service ceiling: 16,100 ft (4,900 m)

Armament
Twin .30 in (7.62 mm) Machine guns[b]

[edit]

The H-13 has appeared, and played key roles, in many film and television productions. It has been associated with both the M*A*S*H TV series (1972–1983) and the film of the same name (1970), prominently featuring the H-13 in its opening credits, and played a central role in the series finale, which still holds the record as the highest rated single episode broadcast in America.[105][106] The series helped popularize the H-13 as the helicopter most people now associate with the Korean War.[107] The H-13 also played a key role in the Whirlybirds TV series (1957–1959).[108][109]

See also

[edit]

Related development

Aircraft of comparable role, configuration, and era

Related lists

Notes

[edit]
  1. ^ In the military of the United States, the Bell 47 carried several designations prior to 1962. R-13 was the first designation by the United States Army Air Forces, while the Navy designated their training version as HTL. In 1948, the United States Air Force changed the designation to H-13 which was also adopted by the Army, adding the name Sioux. The Navy and Coast Guard designated utility models as HUL.
    In 1962, under a joint designation system created by the Department of Defense, the designations for all of the helicopters were changed to a mission symbol followed by the vehicle type designator creating a two-letter prefix (OH, UH, XH, etc.), but the Bell 47 retained its original series number, 13 and the Army's popular name. To denote different models, a letter suffix was appended to the designation.
    [10]
  2. ^ The OH-1 was capable of carrying twin M37C .30 caliber machine guns, or twin M60 machine guns.[104] They rarely did so however, because according to a Military Channel documentary on the AH-1 attack helicopter ("World's Deadliest Aircraft" series), the guns' recoil was too great a strain on the engines.

Δεν υπάρχουν σχόλια: