ΝΤΑΒΙΝΤ ΑΛΦΑΡΟ ΣΙΚΕΙΡΟ – ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΗ ΤΕΧΝΗ- ΜΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ
Ευρηματικός, ανήσυχο πνεύμα, αγωνιστής, επαναστάτης, καλλιτέχνης. Ο λόγος για τον Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρο, έναν από τους σπουδαιότερους σύγχρονους εικαστικούς, σημαντικός Μεξικανός τοιχογράφος, εκπρόσωπος του κινήματος του μουραλισμού.
Ο μουραλισμός ή αλλιώς τοιχογραφία πρόκειται για ένα ιδιαίτερα πρωτότυπο κίνημα που γεννιέται στο Μεξικό σε μια δύσκολη περίοδο πολιτικού αναβρασμού (επανάσταση του 1911). Σημαντικοί εκπρόσωποι του ρεύματος υπήρξαν ο Ορόσκο, ο Ριβέρα αλλά αυτός που ξεχώρισε ήταν ο Σικέιρος. Οι καλλιτέχνες επέλεγαν να ζωγραφίσουν σε δημόσιους χώρους, κυρίως μεγάλα σε μέγεθος έργα – μνημειώδη θα έλεγε κανείς- με στοιχεία από την προκολομβιανή τέχνη της Νότιας Αμερικής και θεματικό άξονα τους κοινωνικούς προβληματισμούς της εποχής τους.
Μάχιμος και αντισυμβατικός πάλεψε για τις κοινωνικές κατακτήσεις του λαού. Μια ζωή γεμάτη από αγώνες, εξορίες, φυλακές αλλά και τέχνη σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός αγωνιστή αλλά και συγχρόνως και ενός δημιουργού. Ο Σικέιρος υπήρξε και τα δύο. Συμμετείχε στον Εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, στην Μεξικανική Επανάσταση, ενώ ιδεολογικά ανήκε στον κομουνισμό. Η τέχνη του λειτούργησε στα χέρια του ως όπλο πολιτικού αγώνα που είχε στόχο την αφύπνιση των φτωχών και των καταπιεσμένων. Επηρεασμένος από τις σοσιαλιστικές του πεποιθήσεις διοχετεύει μέσα από το έργο του έναν έντονο πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό.
Τοιχογραφίες του υπάρχουν σε δημόσια κτήρια στο Μεξικό, στη Χιλή και στην Κούβα. Το μεγαλύτερο του έργο με τίτλο ‘’ Η πορεία της ανθρωπότητας’’ βρίσκεται στο Πολιτιστικό Πολυφόρουμ του Μεξικού. Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη, ήρθε σε επαφή με σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πικάσο. Σε ηλικία 27 ετών γράφει το δικό του μανιφέστο τέχνης.
Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει είναι το γεγονός ότι ερευνούσε και πειραματιζόταν συνεχώς με σύγχρονα υλικά και τεχνικές. Το ύφος του εμπλουτισμένο με εξπρεσιονιστικά και σουρεαλιστικά στοιχεία παραμένει ρεαλιστικό.
Ο κατάλογος των έργων που φιλοτέχνησε είναι μακρύς. Οι διακρίσεις του σημαντικές. Θεωρείται αξεπέραστος σύγχρονος ζωγράφος πορτρέτων και κέρδισε το ανώτερο βραβείο της 25ης Μπιενάλε της Βενετίας. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι το έργο του Σικέιρου αποτέλεσε παράδειγμα και λειτούργησε ως πηγή έμπνευσης για τους νέους ζωγράφους της αμερικανικής ηπείρου που καταπιάστηκαν με τη δημιουργία τοιχογραφιών σε ανοιχτούς χώρους.
Ωστόσο η κυρίαρχη κουλτούρα όπως σημειώνει και ο Φ. Στάιν στο βιβλίο του πάνω στον Μεξικανό ζωγράφο, δεν μπόρεσε να ανεχτεί τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Η σοσιαλιστική φιλοσοφική προσέγγιση της τέχνης που επιχείρησε να κάνει ο Σικέιρος του κόστισε πολλά χρόνια εξορίας και εγκλεισμού στη φυλακή. Η προμηθεική αγωνία του για το Μεξικό τον έκανε να αφοσιωθεί με πάθος στον αγώνα και να συνδέσει την τέχνη με την κοινωνική δικαιοσύνη. Αν και είναι ένας από τους κορυφαίους τοιχογράφους του σύγχρονου ρεαλισμού και παρόλη την καλλιτεχνική του δημιουργία ελάχιστα απασχόλησε όσους ασχολούνται με την τέχνη και την ιστορία της .
Ο Σικέιρος δημιούργησε μορφές με μεγάλη πλαστική δύναμη, με υψηλή εκφραστικότητα ενώ υπεράσπισε με σθένος την ιδέα ότι κάθε καλλιτεχνικό έργο ενεργεί πάνω στη μάζα και μπορεί να την επηρεάσει. Σήμερα, προβληματισμοί προκύπτουν γύρω από το πώς αντιμετωπίζεται η στρατευμένη τέχνη και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την απήχηση , την αναγνώριση και την μετέπειτα πορεία του καλλιτεχνικού έργου που αφήνει πίσω του ο εκάστοτε δημιουργός. Κατά πόσο ο δημιουργός όταν επιλέγει να θέσει τον εαυτό του και το έργο του στην υπηρεσία ξένων ως προς την τέχνη στόχων χάνει την ελευθερία του επιβάλλοντάς τού περιορισμούς και δεσμεύσεις και αν η στράτευση προς μια συγκεκριμένη ιδεολογική κατεύθυνση αναιρεί την όλη καλλιτεχνική προσπάθεια είναι κάποιοι από αυτούς τους προβληματισμούς. Ωστόσο, η προσφορά του Σικέιρου στον χώρο της τέχνης υπήρξε σπουδαία , και το έργο του αναδεικνύει μια αντιαποικιακή ματιά και την αγωνία του για τις κοινωνικά καταπιεσμένες μάζες.
‘’Αποκηρύσσουμε τη λεγόμενη ζωγραφική του καβαλέτου και όλες τις τέχνες των κύκλων της διανόησης και δοξάζουμε την έκφραση της μνημειακής τέχνης γιατί είναι δημόσια περιουσία. ‘’ Σικέιρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου