Ο ιδιοφυής νεαρός Μάικλ Βέντρις…
Επιμέλεια: Λία Βαλάτα – Τσιάμα Ιστορικός-Ερευνήτρια
Έζησε µόνο 34 χρόνια. Στη σύντοµη ζωή του ο ιδιοφυής νεαρός Μάικλ Βέντρις έδωσε στη χώρα µας 7 αιώνες περισσότερη Ιστορία! Από µικρός είχε κλίση στην εκµάθηση γλωσσών, 9 χρονών γνώριζε αρχαία ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, γερµανικά, πολωνικά. Το 1936, σε ηλικία 14 ετών, έτυχε να ξεναγηθεί από τον ανασκαφέα της Κνωσού Σερ Άρθουρ Έβανς σε µια έκθεση Μινωικής Tέχνης και εντυπωσιάζεται, ακούει για πρώτη φορά για την άγνωστη γραφή των Μινωιτών. Ο Έβανς την ονόµασε Γραµµική Β, επειδή χρησιµοποιούσε γραµµικούς χαρακτήρες, όχι εικονιστικούς, όπως τα ιερογλυφικά, και διέφερε από την ακόµα παλιότερη γραφή, τη Γραµµική Α.
Ολόκληρη η επιστηµονική κοινότητα, επηρεασµένη από το κύρος του Έβανς, δέχεται (μέγα λάθος) τη γνώµη του ότι δεν είναι ελληνική, αλλά ξεχωριστή γλώσσα, του Βέντρις όµως γίνεται έµµονη ιδέα να τη διαβάσει.
Στον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο κατατάχτηκε στη Βασιλική Βρετανική Αεροπορία και διέπρεψε στο να σπάζει µυστικούς κώδικες των Γερµανών. Το να λύσει το µεγάλο αίνιγµα, το αποκαλούµενο «Έβερεστ» της Αρχαιολογίας που ταλάνιζε ειδικούς πάνω από 30 χρόνια, ήταν πια θέµα χρόνου. Το γεγονός ότι δεν ήταν αρχαιολόγος αλλά αρχιτέκτονας, αλλά ούτε και πανεπιστηµιακός, τον βοήθησε να διατηρήσει το µυαλό του καθαρό και να ρισκάρει κάνοντας τολµηρές υποθέσεις ότι πράγµατι η Γραµµική Β’ είναι ελληνική γλώσσα, χωρίς τον φόβο της απόρριψης από έναν χώρο, τον Ακαδηµαϊκό, όπου ούτως ή άλλως δεν ανήκε. Επειδή δεν ήταν φιλόλογος δεν θα µπορούσε να συνεχίσει χωρίς τη βοήθεια κάποιου κλασικού φιλολόγου, τον βρήκε όµως στο πρόσωπο του Τζων Τσάντγουικ, υφηγητή στο Πανεπιστήµιο του Καίµπριτζ. Και τα κατάφερε!
Το 1939, εκτός από την Κρήτη, βρέθηκαν και στην ηπειρωτική Ελλάδα γύρω στις 300 πλάκες µε τη Γραµµική Β’. Κάνοντας τη σύγκριση, ο Βέντρις παρατήρησε ότι ορισµένες «λέξεις» υπήρχαν µόνο στις πλάκες της Κρήτης. Έκανε, λοιπόν, την εµπνευσµένη υπόθεση, πως αυτές οι λέξεις ήταν ονόµατα πόλεων και τοπωνύµια, πράγµα που αποδείχτηκε σωστό. Τελικά, ερµήνευσε µε σιγουριά 65 από τα 88 τότε γνωστά σύµβολά της, διατύπωσε τους βασικούς κανόνες ορθογραφίας της και έφερε στο φως την πρώτη ελληνική γλώσσα, 7 αιώνες παλαιότερη από τα Ελληνικά του Οµήρου.
Στην ευφυΐα του Βέντρις οφείλουµε το γεγονός ότι η γραπτή µας Ιστορία δεν αρχίζει, όπως γνωρίζαµε τον 8ο αιώνα, αλλά στα µέσα του 15ου αιώνα, περίπου στο 1450 π.Χ., αφού τότε χρονολογείται το αρχαιότερο κείµενο γραµµένο σε πήλινη πινακίδα που ανακαλύφθηκε το 2010 στην Ίκλαινα της Μεσσηνίας. Συνολικά, έχουν βρεθεί περί τα 5.000 κείµενα σε Γραµµική Β’ (κυρίως πινακίδες αλλά και αγγεία), 3.000 από την Κνωσό, γύρω στα 1.400 από την Πύλο και τα υπόλοιπα από Θήβα, Μυκήνες, Τίρυνθα, Ελευσίνα, Ορχοµενό και αλλού. Περίπου το 87% αυτών των κειµένων έχει διαβαστεί.
Την 1η Ιουλίου του 1952, ο παθιασµένος ερασιτέχνης που δεν ήταν ούτε φιλόλογος, ούτε αρχαιολόγος, ούτε γλωσσολόγος, ανακοίνωσε την ανακάλυψή του σε µια οµιλία του στο BBC. Χαρακτηρίστηκε το φιλολογικό γεγονός του 20ού αιώνα, αφού διαβάστηκαν τα αρχαιότερα γραπτά κείµενα του Ευρωπαϊκού Πολιτισµού!
Στις 6 Σεπτεµβρίου του 1956, ο Βέντρις σκοτώνεται ακαριαία όταν «καρφώνεται», οδηγώντας µε µεγάλη ταχύτητα το αυτοκίνητό του σε σταθµευµένο φορτηγό στα περίχωρα του βόρειου Λονδίνου.
Η Μ. Βρετανία τον τίµησε µε το παράσηµο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Εσείς µπορείτε να βρείτε κάπου µια προτοµή του ή δρόµο στην Ελλάδα που φέρει το όνοµά του;..
ΣHMEΙΩΣΗ: Για να είµαι ακριβής φαίνεται ότι υπάρχει πράγµατι οδός Βέντρις, ένας µικρός και άσηµος δροµάκος σε προάστιο του Ηρακλείου, στενός και κατηφορικός, που κανείς δεν τον προσέχει. Πρόσφατα ένας κύριος, γνώστης και υποψιασµένος, περνώντας από εκεί, ρώτησε ένα νεαρό της γειτονιάς που ρούφαγε τον φραπέ του «Γιατί τον βγάλανε αυτό το δρόµο ΒΕΝΤΡΙΣ; Πού το βρήκαν αυτό το περίεργο όνοµα;» Με κοίταξε για µια στιγµή, µας έγραψε, µε περιεργάστηκε και µετά έστρεψε το βλέµµα του προς την πινακίδα σαν να την έβλεπε κι αυτός για πρώτη φορά… Έσφιξε τα χείλια, µισόκλεισε τα µάτια και συνοφρυώθηκε. Μεσολάβησαν πέντε, έξι δευτερόλεπτα αυτοσυγκέντρωσης και µετά µου απάντησε: «Ξέρεις, πρέπει να ‘ναι παιχνίδι του υπολογιστή, κάτι σαν το παλιό ΤΕΤΡΙΣ… αλλά τώρα έχουνε βγει άλλα… άπαιχτα!»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου