Σελήνη και Ενδυμίων. Ένας από τους εκατοντάδες "άγνωστους" στους νεοέλληνες -ως σκόπιμα μη διδασκόμενους στα σχολεία- υπέροχους ελληνικούς Μύθους...

 Στην Ελληνική μυθολογία και Ελληνική Εθνική Θρησκεία η Σελήνη, ή Μην εξ ού το αγγλικό moon (από τη σεληνιακή μηνολόγηση) ή Πασιφάη (στη Λακωνία και Κρήτη εξ ού το όνομα Πασιφάη της συζύγου του Μίνωα), είναι τιτανική οντότητα.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας και αδέλφια της ήταν η Ηώς (Αυγή) και ο Ήλιος (Φοίβος, Απόλλων).

Το όνομά της αιτιολογείται από το σέλας (φως, λαμπερό).

Όπως και ο αδελφός της ακολουθεί και αυτή την ίδια κυκλική τροχιά. Την ασημένια άμαξά της τραβούν άλογα ή βόδια που από τη μια πλευρά είναι άσπρα (τα βλέπει ο ήλιος ) και από την άλλη μαύρα.

Ο μεγάλος έρωτάς της ήταν ο θνητός Ενδυμίων , ο βασιλιάς της Ήλιδας , όπως αναφέρει ο Παυσανίας , ή ο βοσκός Ενδυμίων που ζούσε σε μια σπηλιά στην Καρία (σύμφωνα με τον Οβίδιο).

Όπως και να έχει το θέμα, η ιστορία είναι ίδια.

Η Σελήνη κατέβαινε κάθε βράδυ να συναντήσει τον όμορφο αγαπημένο της. Τον αγαπούσε τοσο πολύ που ζήτησε για χάρη από το Δία να τον έχει πάντα κοντά της, χωρίς χάσει την ομορφιά του και τη νεότητά του. Για να γίνει ομως αυτό, ο Ενδυμίων θα έπρεπε να κοιμάται αιώνια.

Ο Δίας της έκανε τη χάρη, και έτσι απέκτησαν πενήντα κόρες, (οι σεληνιακοί μήνες ανάμεσα σε δύο αρχαίες Ολυμπιάδες).

Στο θεολογικό και συμβολικό επίπεδο, η Θεά Σελήνη αποτελεί τη θηλυκή αρχή της δημιουργίας του Κόσμου, καθώς και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της ανθρωπότητaς και του Σύμπαντος, προς εκείνο δηλαδή που μένει άφατο στη συνηθισμένη θέαση της Φύσεως. Υπό αυτή την έννοια θεωρείται ότι στοιχειώνει άμεσα το φαντασιακό και το υποσυνείδητο.
Στην αθηναϊκή της λατρεία τής προσέφεραν σπονδές καθαρού ύδατος και μικρούς άρτους σε σχήμα ημισελήνου (σελήνιοι πλακούντες). Ιερό χρώμα της το ασημένιο και το λευκό, και ιερό της μέταλλο ο άργυρος

Σελήνη και Ενδυμίων. Πηγή εικόνας: upload.wikimedia.org

Ομηρικός Ύμνος – Εις Σελήνην

«Την μακροφροφτέρουγη Σελήνη ακολουθήστε, Μούσες,

γλυκόλαλες κόρες του Κρονίδη Δία, γνώστριες τη ωδής.

Λάμψη ουρανόφαντη χύνεται γύρω στη γη από εκείνην,

από τα αθάνατο κεφάλι της, και πολλή χάρη ξεσικώνεται

με τη δική της λάμψη. Ο σκοτεινός αέρας λαμπυρίζει

απο το χρυσό στεφάνι της. Οι ακτίνες της φεγγοβολούν,

όσο, αφού λούσει στον Ωκεανό το όμορφο κορμί της

κι αφού ντυθεί ρούχα που λάμπουν, η θεϊκή Σελήνη

ζεύει στα αμάξι τους δασύτριχους, λαμπρούς ίππους

και βιαστικά κάνει να τραβήξουν μπροστά οι ομορφότριχοι

ίπποι, βραδινή κι ολοφέγγαρη. Η μεγάλη πορεία της είναι

γεμάτη κι οι λαμπρές ακτίνες της, καθώς μεγαλώνει,

απλώνονται από τον ουρανό. Ένδειξη και σημάδι έχουν οι θνητοί.

Με αυτήν κάποτε έσμιξε σε κλίνη του Κρόνου ο γιός.

Εκείνη γκαστρώθηκε και γέννησε την Πάνδεια,

που είχε μορφή ξεχωριστή ανάμεσα στους αθανάτους.

Νε έχεις χαρές, αρχόντισαα, ασπροχέρα θεά Σελήνη,

καλοδιάθετη, ομορφοπλέξουδη. Με εσένα αρχή θα μιλήσω

για δόξες ημίθεων, που έργα τους τραγουδιστές δοξάζουν,

των Μουσών οι υπηρέτες, με τις γοητευτικές φωνές τους.»

Από την ιστορία του Ενδυμίωνα εμπνεύστηκε ο Καβάφης και έγραψε το ποιήμα ''Ενώπιον του αγάλματος του Ενδυμίωνος":
"Επί άρματος λευκού που τέσσαρες ημίονοι
πάλλευκοι σύρουν, με κοσμήματ’ αργυρά,
φθάνω εκ Μιλήτου εις τον Λάτμον.
Ιερά τελών - θυσίας και σπονδάς - τω Ενδυμίωνι,από την Aλεξάνδρειαν έπλευσα εν τριήρει πορφυρά.
-Ιδού το άγαλμα. Εν εκστάσει βλέπω νυν
του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν.
Ιάσμων κάνιστρα κενούν οι δούλοι μου· κι ευοίωνοι επευφημίαι εξύπνησαν αρχαίων χρόνων ηδονήν."

               Endymion sleeping on Mount Latmos, μάρμαρο, 2ος αι. μ.Χ

                 

Στη Ρώμη υπήρχε λαμπρός ναός της Σελήνης και μπροστά στο άγαλμά της έκαιγε ''ακοίμητος λυχνία".

Ορφικός Ύμνος Σελήνης

«Άκουσε, θεά βασίλεια, φαεσφόρε, δία Σελήνη,

ταυρόκερως Μήνη, νυκτιδρόμε, που συχνάζεις στον αέρα,

εννυχία, δαδούχε, κόρη, ευάστερε, Μήνη,

αυξομένη & λειπομένη, θυληκή & αρσενική,

αυγάστειρα, φίλλη των ίππων, μητέρα του χρόνου, φερέκαρπε,

ηλεκτρίς, βαρύθυμε, καταυγάστειρα, νυχία,

πανδερκής, φιλάγρυπνε, που είσαι πλήρης καλών άστρων,

που χαίρεσαι με την ησυχία και τους ολβιόμοιρους εύφρωνες,

λαμπετία, χαριδώτι, τελεσφόρε, νυκτός άγαλμα, αστράρχη,

τανύπεπλε, ελικοδρόμε, πάνσοφη κόρη,

ελθέ μακάρια, εύφρων, ευάστερη, που λάμπεις με τριπλό φέγγος, σώζοντας τους νέους ικέτες σου, κόρη.»

Σαπφώ:

"Ἀστέρων πάντων ὁ κάλλιστος

Ἕσπερε, πάντα φέρων, ὄσα φαίνολις ἐσκέδασ᾽ Αὔως,

φέρεις οἴν, φέρεις αἶγα, φέρεις ἄπυ ματέρι παῖδα."

-Απόδοση στα Νέα Ελληνικά από τον Οδυσσέα Ελύτη:

"Απʼ όλα τʼ άστρα το πιο ωραίο, Αποσπερίτη,

που όλα όσα σκόρπισε η αυγή τα φέρνεις πίσω,

φέρνεις το πρόβατο φέρνεις και την κατσίκα,

φέρνεις σε μάνας αγκαλιά και το παιδάκι."

Σελήνη και Ενδυμίων: Σαρκοφάγος (Εθν.Αρχαιολ. Μουσείο Νάπολης, 2ος αι. μ.Χ.)

Selene and Endymion

Selene (Moon) was daughter of the Titans Hyperion and Theia, sister of Helios (Sun ), and Eos (Aurora). According to Hesiod, like her brother Helios, she circles the sky on a chariot pulled by horses or bulls , that they are black on the one side and white on the other.

According to Pausanias Selene fall in love with the mortal Endymion ,the king of Elis or according to Ovid Endymion, a shepherd from Caria (Asia ). The thing is that the story was the same. Endymion was young and handsome and Selene fell in love with him . She begged Zeus to keep him young and beautiful because she wanted him for ever. The only thing is that Endymion had to sleep for ever!. They had 50 daughters (the lunar months between two ancient Olympiads). The Orphic Hymn to Selene (shiny).says

"A glow of heaven pours around the earth from her ,from her divine head ,and much grace is stirred with her own radiance.....

The marble statue of the goddess ,2nd c AD. Vatican ,Museo Chiaramonti . It was for few months for an exhibition in the Acropolis Museum