Καλό Φλεβάρη!

 «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει!.

μα σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει!»

 

Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα 

Ετυμολογία: Ο Φεβρουάριος παράγεται από το λατινικό ρήμα februare, που σημαίνει καθαίρω, εξαγνίζω.
Προστέθηκε στο Ρωμαϊκό έτος ως ο τελευταίος μήνας από τον Πομπίλιο Νούμα.
Είναι μήνας διαβατήριος και αποκαθαρκτικός. 

Το 153 π,χ. μεταφέρθηκε στη θέση που έχει σήμερα (δεύτερος μήνας του έτους), και σε αυτή τη θέση διατηρήθηκε και στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. 

Κατά την διάρκειά του οι Ρωμαίοι διοργάνωναν τελετές καθαρμών και εξαγνισμών.
Η λατινική λέξη februa σημαίνει καθάρσιος-καθαρκτικός και το ουδέτερο πληθυντικού februa, σήμαινε όχι μόνο καθαρτήριος, αλλά και συγκεκριμένα ειδική καθαρτήρια γιορτή που γίνονταν τον μήνα Φεβρουάριο.
Ο μήνας λοιπόν που περιλάμβανε τους καθαρμούς ονομάστηκε Februarious mensis και μετά από παράλειψη του mensis (μήνας) έμεινε η λέξη Φεβρουάριος.
Η Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος αναφέρει ότι
ο Φέβρουος ήταν ο θεός των νεκρών
και η Φεβρούα ήταν η θεά που επόπτευε τους καθαρμούς και τους εξαγνισμούς.

Ο μήνας Φεβρουάριος ήταν αφιερωμένος λοιπόν από τους Ρωμαίους στον εξαγνισμό και επιπρόσθετα, επειδή ήταν πολύ βροχερός τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα.

Στο αρχαίο Σπαρτιατικό ημερολόγιο ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε με τον μήνα Ελευσίνιο,
στους Δελφούς με τον Ποιτρόπιο,
στο Αττικό ημερολόγιο αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Γαμηλιώνα (κατά το παλαιό, το Ιουλιανό, ημερολόγιο) και με το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Ανθεστηριώνα.
Το διάστημα αυτό στην Σπάρτη γιορτάζονταν τα Ελευσίνια.
Στην Αθήνα γιορτάζονταν τα
Θεογάμια, προς τιμή του Δία και της Ήρας.
 Τελούνταν το δεύτερο μισό του μήνα Γαμηλιώνα, για να τιμηθεί ο ιερός γάμος του Δία και της Ήρας.
Ήταν και η καλύτερη περίοδος για γάμους (εξ ού και το όνομα του μήνα), σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.

• Στην Σικελία τιμούσαν τον ιερό γάμο του Άδη και της Περσεφόνης.
• Ανθεστήρια, προς τιμή του Διονύσου.
  Την πρώτη μέρα της γιορτής ανοίγονταν τα πιθάρια με το νέο οίνο, ο οποίος αναμειγνυόταν με νερό για να προσφερθεί ο πρώτος «κεκραμένος οίνος», το πρώτο «κρασί».
  
               Οι μήνες στην αρχαία Ελλάδα:
  

Με την καθιέρωση του Ιουλιανού ημερολόγιου (46 π.χ.) περιορίστηκαν οι μέρες του μήνα αυτού από 30 που ήταν ως τότε σε 29
και την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου του αφαιρέθηκε μια ακόμη ημέρα, που προστέθηκε στον μήνα Αύγουστο προς τιμήν του Αυτοκράτορα.

Κάθε 4 έτη όμως προστίθεται αργότερα μια μέρα (29η) δηλαδή 4έτη επί 6ώρες, γιατί η περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 365 μέρες και 6 ώρες περίπου.
Το έτος αυτό ονομάζεται δίσεκτο και οι δεισιδαίμονες (σημ. Κ.Ντ: λέξη σύνθετη, από το δέος-δείδω=φοβάμαι+δαίμων) το θεωρούν ...γρουσούζικο.

Ονομασίες λαϊκές για το μήνα Φεβρουάριο

Ο λαός μας τον αποκάλεσε Κουτσοφλέβαρο, επειδή έχει λιγότερες από τους άλλους μήνες ημέρες, 28 ή κάθε τέσσερα χρόνια 29.
Κάθε τέσσερα χρόνια που έχουμε δίσεκτο έτος, οι δεισιδαίμονες όπως είπαμε, πιστεύουν ότι είναι κακότυχο. Το δίσεκτο έτος  δεν πρέπει να φυτεύουν αμπέλια οι γεωργοί ούτε να γίνονται γάμοι ούτε να χτίζονται σπίτια.
 Επίσης λέγεται κατά τόπους Φλιάρης, Λειψομήνας, Κουτσός, Κουτσούκης ή Μικρός (Κύπρος).
Στον Πόντο τον ονόμαζαν συνήθως Κούντουρο, γιατί έχει κοντή ουρά, αφού είναι λειψός σε σχέση με τους άλλους. Επίσης σε κάποια μέρη λεγόταν Κούτσουρος, διότι κατά κάποιο τρόπο είναι κουτσουρεμένος.

Οι δύο λέξεις Φεβρουάριος καιΦλεβάρης δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους, άσχετα αν συμπτωματικά ταιριάζουν τόσο ώστε η μια να προέρχεται από την άλλη.

Το "ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ" είναι ρωμαϊκό από τους Ρωμαίους θεούς Φεβρούα των καθαρμών και Φέβρουο των νεκρών.
Το "ΦΛΕΒΑΡΗΣ" βγαίνει από τη λαϊκή ελληνική παράδοση και έχει σχέση με τις φλέβες της γης.
Ο λαός μας κατά τον Δ.Σ. Λουκάτο, παρετυμολόγησε τον μήνα και τον ονόμασε Φλεβάρη, επειδή «ανοίγει τις φλέβες του» και γεμίζει τη γη νερά.

Στην Θράκη υπάρχει το ρήμα φλεβαρίζω= πλημμυρίζω, επειδή τα χωράφια «φλεβαρίζουν από τις βροχές

Λέγεται και Κλαδευτής γιατί στον αγροτικό βίο, ο Φλεβάρης είναι ο μήνας των αμπελιών.
Τότε γίνεται το κλάδεμα, το καθάρισμα και το τσάπισμα των αμπελιών. Τότε βάζουν και καταβολάδες, δηλαδή φυτεύουν αμπέλια.

Για τον άστατο καιρό, ο Φλεβάρης λέγεται επίσης και Μεθυσμένος, γιατί δεν ξέρει τι κάνει.

Γιορτές το μήνα Φεβρουάριο

Του αγίου Τρύφωνα 1 Φεβρουαρίου. Ο άγιος Τρύφωνας θεωρείται φύλακας των αμπελιών.
Της Υπαπαντής 2 Φεβρουαρίου. Γιορτάζεται σε ανάμνηση της συναντήσεως του Συμεών με το παιδίον Ιησού (Λουκ., 2.25).
Τότε γίνονται προβλέψεις. «Ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής, θα βαστάξει σαράντα ημέρες». Αν είναι καλός ο καιρός στις 2 Φεβρουαρίου, ο βαρύς χειμώνας θα διαρκέσει πολύ ακόμα.
Από τις 2 Φλεβάρη σταματούν οι γιορτές και μαζί η αργία και η σχόλη.
Του αγίου Συμεών 3 Φεβρουαρίου. Ο Άγιος τιμάται από τις εγκύους, που έλεγαν παρετυμολογώντας: «για να μη γεννηθεί το παιδί σημειωμένο».
Του αγίου Χαραλάμπους 10 Φεβρουαρίου.

Πρώτη Κυριακή της Αποκριάς «Οι μεταμφιέσεις και οι παράδοξοι χοροί των μασκαράδων γίνονται για να ξυπνήσουν τα πνεύματα της βλαστήσεως» .
H Καθαρά Δευτέρα είναι μια πανάρχαιη γιορτή που σχετίζεται κυρίως με τις πομπές των Κατ' Αγρούς Διονυσίων αλλά και με ορισμένες Απολλώνιες ιδέες λατρευτικού περιεχομένου. Στις μέρες μας συνηθίζεται ο εορτασμός με ομαδική έξοδο στην εξοχή.
Αρχαίες γιορτές ήταν τα Ανθεστήρια, Χόες.
Στην Αττική γιόρταζαν τα πρώτα άνθη της αμυγδαλιάς με διαγωνισμούς οινοποσίας. Άνοιγαν τους πίθους με το κρασί (πιθοίγια) και γέμιζαν τις κρασοκανάτες (χόες). Νικητής ήταν όποιος άδειαζε πρώτος τον χουν που χώραγε περισσότερο από δύο λίτρα.

 (Από το βιβλίο της Α. Κυριακίδου-Νέστορος: « Οι 12 μήνες.
Τα Λαογραφικά», εκδ. Μαλλιάρης - Παιδεία, Αθήνα 1982)

Παροιμίες για τον Φλεβάρη

Χιόνια του Φλεβάρη, χρυσάφι του Αλωνάρη.

Το χιόνι του Φλεβάρη βάνει στάρι στο κελάρι.

Καλοκαιριά της ΄παπαντής, Μαρτιάτικος χειμώνας.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' άνθίσει.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει.
Μ΄ αν το κάνει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.

Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.

Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να φέξει.

Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς,
Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει
μ' αν τις φλέβες του ανοίξει τα πηγάδια θα γεμίσει.