Το διοξείδιο του άνθρακα ως πηγή της ζωής, η χυδαία πολιτική προπαγάνδα και η πραγματική ρύπανση

 "Όταν η πολιτική ατζέντα γίνεται θέαμα και η επιστήμη σκηνικό, τότε αρχίζει ο πραγματικός εκφυλισμός της γνώσης"

Dimitrios Pontikas

4 Νοεμβρίου στις 9:40 μ.μ. ·

Το πρόσφατο παράδειγμα του Δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, με τη φωτογραφία όπου κρατά το χέρι του σηκωμένο και γραμμένο πάνω του "338 PPM", είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική απόδειξη αυτής της κατάστασης. Ο συμβολισμός είναι προφανής, γεννήθηκα σε μια εποχή που η ατμόσφαιρα είχε 338 μέρη ανά εκατομμύριο διοξείδιο του άνθρακα, σήμερα φτάσαμε στα 425, πρέπει να δράσουμε. Όμως, πίσω από την εντυπωσιακή εικόνα του δημάρχου και τη συναισθηματική φόρτιση, κρύβεται μια θεμελιώδης διαστρέβλωση της επιστήμης.

Το διοξείδιο του άνθρακα δεν αποτελεί ρύπο, είναι η ίδια η πρώτη ύλη της ζωής. Χωρίς αυτό, δεν υφίσταται φωτοσύνθεση, δεν υπάρχει διαθέσιμη τροφή, δεν υπάρχει αναπνοή. Ακόμα και αυτή που πήρες όσο διαβάζεις το κείμενο αυτό. Αν η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα πέσει κάτω από 180 ppm, η βλάστηση απλώς σταματά να ζει και η ζωή στον πλανήτη καταρρέει. Στον αντίποδα, σε θερμοκήπια όπου τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα φτάνουν τα 800 ή 1000 ppm, η ανάπτυξη των φυτών πολλαπλασιάζεται και οι ρίζες βαθαίνουν, οι καρποί αυξάνονται, ενώ το νερό αξιοποιείται πιο αποδοτικά από τα φυτά. Όλα αυτά δεν είναι θεωρίες συνωμοσίας ούτε αβάσιμοι ισχυρισμοί, είναι απλή γεωπονική γνώση, γνωστή αν ανοίξεις ένα βιβλίο φυτοφυσιολογίας.

Η νοητική σύγχυση προκύπτει επειδή η δημόσια συζήτηση έχει ανακατέψει δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα, τι πρωτότυπο δηλαδή τη σημερινή εποχή. Ποια είναι αυτά; Η τοπική ρύπανση από τη μία ως αποτέλεσμα των πράξεων μας και το παγκόσμιο ισοζύγιο του άνθρακα από την άλλη.

Το ένα αφορά μικροσωματίδια, οξείδια του αζώτου, όζον και βαρέα μέταλλα, ουσίες που πράγματι βλάπτουν την υγεία μας και προκαλούν ασθένειες για τις οποίες δε βλέπουμε ως πολίτες να κόπτονται ιδιαίτερα οι ιθύνοντες. Το άλλο, το διοξείδιο του άνθρακα είναι απλώς ένας δείκτης θερμικής ισορροπίας του πλανήτη, και το έχουμε βαπτίσει ως τοξικό αέριο. Το να τα εξισώνεις αυτά τα δύο είναι σαν να κατηγορείς το οξυγόνο επειδή τροφοδοτεί τις πυρκαγιές, κάτι που είναι λογικά παράλογο.

Όταν λοιπόν ένας καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ειδικευμένος στα ενεργειακά συστήματα και στις βιώσιμες πόλεις, αναπαράγει αυτή την απλουστευτική αφήγηση, προκύπτουν δύο πιθανά ενδεχόμενα, όμως και τα δύο ανησυχητικά. Είτε δεν γνωρίζει τη φυσιολογία του πλανήτη και ακολουθεί άθελα του χαλκευμένες ιδεολογικές παρορμήσεις, είτε τη γνωρίζει και επιλέγει συνειδητά να την παραμορφώνει για επικοινωνιακούς λόγους. Άγνοια ή πρόθεση; Ο ίδιος ο Δήμαρχος γνωρίζει μόνο και κανένας άλλος.

Όταν κάποιος που γνωρίζει τη δύναμη της επιστήμης τη χρησιμοποιεί για να δημιουργήσει εσωτερικές ενοχές και ηθικό εκβιασμό, τότε η γνώση μετατρέπεται σε ψυχρό εργαλείο προπαγάνδας. Το σύνθημα "γεννήθηκα στα 338 ppm" δεν εκπαιδεύει, δεν ενημερώνει, δεν εξηγεί τίποτα. Αντιθέτως, πρόκειται για μια φράση σχεδιασμένη να προκαλέσει ενοχή και συναισθηματικό πανικό και αυτό δεν είναι οικολογία, είναι λογικός παραλογισμός σε στοχευμένο θεατρικό κοινωνικό δρώμενο.

Ο πραγματικά υπεύθυνος λόγος θα έλεγε κάτι πολύ διαφορετικό, αγαπητοί μου συνάνθρωποι. Τι; Ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι θεμελιώδες για τη ζωή, αλλά η ανθρωπότητα οφείλει να διαχειριστεί σοφά την ενέργεια και τη βιομηχανική της δραστηριότητα, ώστε να μην διαταράσσει τις ισορροπίες ακτινοβολίας και κλιματικών ρυθμών χωρίς πανικό, αλλά με πολύπλευρη ισορροπία, χωρίς επιφανειακή επίδειξη, αλλά με κατανόηση, χωρίς φωτογραφίες με σηκωμένα χέρια και φανφάρες, αλλά με σοβαρές πολιτικές μετρήσιμων αποτελεσμάτων.

Η γη μας δεν χρειάζεται σωτήρες με κούφιο σύνθημα, χρειάζεται ανθρώπους που κατανοούν πώς λειτουργεί η ίδια. Όποιος παρουσιάζει το αέριο της ζωής σαν δηλητήριο, δεν υπηρετεί τον πλανήτη μα τον παραπλανά μαζί με όλους εμάς και η άγνοια, όταν ντύνεται με ηθικό μανδύα, είναι πιο επικίνδυνη από κάθε ppm που μετράμε.

Δημήτρης Ποντίκας (απλά ένας άνθρωπος)

Υστερόγραφο: Όσα δέντρα και να θέλεις να φυτέψεις, συνάνθρωπε, αν οι τιμές του διοξειδίου του άνθρακα πέσουν κάτω από ένα όριο, αυτά θα πεθάνουν. Το νιώθεις; Αν όχι, ξαναδιάβασε το!