Naomi Klein (για την Ελλάδα): «Σας εκπαιδεύουν να αισθάνεστε ένοχοι γι΄ αυτό που είστε»

Τρίτη, Ιανουαρίου 16, 2018

Το TheShockDoctrine είναι το τελευταίο ντοκιμαντέρ του καταξιωμέμου σκηνοθέτη MichaelWinterbottom, με συν-σκηνοθέτη τον MatWhitecross. Βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Naomi Klein, που υποστηρίζει ότι οι πολιτικές της «ελεύθερης αγοράς» στην Αμερική έχουν σταδιακά κυριεύσει τον κόσμο μέσω της εκμετάλλευσης ανθρώπων και χωρών συγκλονισμένων από την καταστροφή.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Τόσο η ταινία όσο και το βιβλίο υποστηρίζουν ότι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο εκμεταλλεύονται τις φυσικές καταστροφές, τις οικονομικές κρίσεις και τους πολέμους για να επιβάλουν ριζοσπαστικές πολιτικές ελεύθερης αγοράς.

Η Naomi Klein αποκαλεί το φαινόμενο αυτό «καπιταλισμό της συμφοράς» και θεωρεί ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικός στο να σβήνει τη συλλογική μας μνήμη όσο και η ψυχιατρική θεραπεία με ηλεκτροσόκ. Η ταινία αμφισβητεί κατά τρόπο ριζικό το μύθο ότι η παγκόσμια ελεύθερη αγορά έχει θριαμβεύσει βασιζόμενη στις αρχές της δημοκρατίας.

Η Ναόμι Κλάιν μιλάει με μια τόσο απαλή φωνή που δεν μπορείς να φανταστείς ότι κρύβει μέσα της τόσο δυναμισμό. Και επίσης, ούτε ότι αυτή η 40χρονη Καναδέζα θεωρείται από πολλούς μία από τις πιο μαχητικές δημοσιογράφους της εποχής μας, με τέτοια απήχηση στην αμερικανική Αριστερά που πολλοί να τη θεωρούν ακόμη και διάδοχο του Νόαμ Τσόμσκι.

Όταν τη ρωτήσαμε ποια είναι η άποψή της για την εμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην Ελλάδα, υπήρξε καταπέλτης:

«Η Ελλάδα θυσιάστηκε για να σωθεί η ευρωζώνη. Και για να γίνει αυτό, σας εκπαιδεύουν να αισθάνεστε ένοχοι γι΄ αυτό που είστε. Έχουν ήδη διαγνώσει ότι είστε άρρωστοι».

Η κυρία Κλάιν μένει μόνιμα στο Τορόντο του Καναδά, μαζί με τον σύζυγό της Αβι Λιούις. Στην ελληνική γλώσσα κυκλοφορεί το τελευταίο βιβλίο της με τίτλο «Το δόγμα του σοκ» («Τhe Shock Doctrine»), το οποίο αποτελεί μια σκληρή πολεμική εναντίον του «καπιταλισμού της καταστροφής», όπως η ίδια τον αποκαλεί. Στο βιβλίο «Το δόγμα του σοκ» της Ναόμι Κλάιν υπάρχει μια λεπτομερέστατη καταγραφή της δράσης του ΔΝΤ σε διάφορες χώρες την τελευταία 30ετία, όπου αποτυπώνονται οι δραματικές επιπτώσεις της παρέμβασής του, κυρίως στη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Βολιβία), αλλά επίσης στη Ρωσία.

«Παρακολουθώ από πολύ κοντά την ελληνική κρίση και φυσικά την παρέμβαση της τρόικας του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΕυρωπαϊκήςΚεντρικής Τράπεζας. Αυτό που με εντυπωσίασε ιδιαίτερα στην αρχή της κρίσης, ήταν ότι οι Έλληνες αντιστάθηκαν στα όσα πήγαιναν να τους επιβληθούν.Όταν μάλιστα και στις ΗΠΑ είχαμε την κρίση με τις τράπεζες, επεσήμαινα το γεγονός αυτό σε αμερικανούς συνομιλητές μου». [Μετά το κλίμα άλλαξε σταδιακά:]

«Όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν, άρχισε η “εκπαίδευση”. Κατ΄ αρχάς, το ΔΝΤ διέγνωσε ότι είστε άρρωστοι, ότι ο χαρακτήρας των Ελλήνων είναι άρρωστος. Και τώρα σας εκπαιδεύουν να αισθάνεστε ένοχοι γι΄ αυτό που είστε. Πρόκειται για μια τακτική κοινωνικής παθολογίας η οποία δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Επεκτείνεται και στις υπόλοιπες χώρες του μεσογειακού Νότου. Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση όπου οι κυβερνήσεις βρίσκουν το κατάλληλο άλλοθι. Αφού εμείς είμαστε ανίκανοι να τα καταφέρουμε μόνοι μας, ας φέρουμε κάποιους άλλους να το κάνουν για εμάς…

Κατά μία έννοια, «η περίπτωση της Ελλάδας είναι εμβληματική. Στην πορεία ,ο στόχος από την παρέμβαση της τρόικας άλλαξε. Αν το δει κανείς σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν μιλάμε πλέον απλώς για την ιδιωτικοποίηση μεγάλων τομέων της οικονομίας. O σκοπός είναι η απενοχοποίηση των τραπεζών, η μεταφορά του βάρους της αποτυχίας από τους ώμους των ελίτ σε εκείνους των απλών ανθρώπων» λέει η κυρία Κλάιν.

«Σώσατε το ΔΝΤ από τη χρεοκοπία»

«Γιατί το κοστούμι του ΔΝΤ δεν προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε χώρας και είναι ίδιο για όλες;» ρωτήσαμε την κ. Ναομί Κλάιν.

«Πραγματικά δεν μπορώ να σας δώσω ξεκάθαρη απάντηση. Είναι απορίας άξιο πώς δεν κατάλαβαν ας πούμε ότι, καθώς η Ελλάδα δεν μπορούσε να προχωρήσει σε υποτίμηση, ο πληθωρισμός λογικά θα ανέβαινε. Υπάρχει επίσης και κάτι άλλο. Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008,οι περισσότεροι ανέμεναν ότι το ΔΝΤ θα άλλαζε μυαλά. Περιμέναμε ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο θα υπερίσχυε του αμερικανικού. Τώρα γιατί δεν έγινε κάτι τέτοιο παραμένει άγνωστο. Ίσως οι άνθρωποι του ΔΝΤ να έχουν πέσει όλα αυτά τα χρόνια σε μια ιδεολογική παγίδα... Ωστόσο, μετά και την εμπειρία της Αργεντινής, το ΔΝΤ ήταν έτοιμο κυριολεκτικά να χρεοκοπήσει, τόσο ιδεολογικά όσο και χρηματικά. Σε αυτό είχε βοηθήσει και η οικονομική κρίση μετά το 2008. Μην ξεχνάτε ότι το ΔΝΤ είχε αναγκαστεί να πουλήσει ακόμη και χρυσό από τα αποθέματά του. Και βέβαια η εικόνα του στον αναπτυσσόμενο κόσμο ήταν τόσο κακή που οι ηγεσίες των χωρών αυτών δεν ήθελαν να το δουν μπροστά τους. Τώρα όμως, το ΔΝΤ βρήκε μια νέα “αγορά”: την Ευρώπη. Κατάέναν περίεργο τρόπο, σώσατε το ΔΝΤ από τη χρεοκοπία».

Τι λέει για τον Ομπάμα

«Οι νέοι άνθρωποι έχουν χάσει πλέον τον ενθουσιασμό που είχαν για τον Μπαράκ Ομπάμα. Ο Ομπάμα ήταν εκπληκτικός στην προεκλογική εκστρατεία του. Εκανε τους Αμερικανούς να αισθάνονται ότι μπορούν να γίνουν καλύτεροι. Ωστόσο, στην Ουάσιγκτον υπάρχουν ορισμένα θέματα που είναι ταμπού, όπως η Γουόλ Στριτ ή το Ισραήλ. Και ο Ομπάμα δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει αυτό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι Δημοκρατικοί να χάσουν την εμπιστοσύνη της βάσης τους. Πάρτε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τώρα που έφυγε από τον Λευκό Οίκο ο Λάρι Σάμερς οι φήμες λένε ότι θα τον αντικαταστήσει ένα στέλεχος της Γουόλ Στριτ. Ολα αυτά θα κριθούν στις επικείμενες εκλογές για το Κογκρέσο», λέει η κυρία Κλάιν.

Η «Πασιονάρια» του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης

Όταν ήταν μικρή, η Ναόμι Κλάιν συνήθιζε να ψωνίζει συνέχεια. Ποιος να φανταζόταν ότι αρκετά χρόνια αργότερα θα έγραφε ένα βιβλίο που από πολλούς χαρακτηρίστηκε η «Βίβλος» κατά των πολυεθνικών. Το «Νo Logo: Νo Space, no choice, no jobs: Η βίβλος του αντι-εταιρικού ακτιβισμού», που εκδόθηκε το 2000, τη μετέτρεψε ουσιαστικά σε «πασιονάρια» του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης.

Γεννήθηκε το 1970 στο Μόντρεαλ από αριστερή οικογένεια που μετανάστευσε το 1967 από τις ΗΠΑ στον Καναδά λόγω αντίθεσης στον πόλεμο στο Βιετνάμ, και μεγάλωσε σε ένα πολιτικοποιημένο περιβάλλον. Σήμερα ερευνά μανιωδώς διάφορα θέματα και προσφέρει μια εναλλακτική ματιά στα πράγματα.

Το 2007 εκδόθηκε «Το δόγμα του σοκ» και, όπως λέει η ίδια:

«Δεν αποφάσισα εγώ να γράψω αυτό το βιβλίο. “Εκείνο” το αποφάσισε για μένα. Είχα πάει στο Ιράκ όταν ο Πολ Μπρέμερ διοικούσε τη χώρα αμέσως μετά τον πόλεμο. Οι Αμερικανοί είχαν αποφασίσει να εφαρμόσουν την τακτική του “σοκ και δέους” με την οποία κέρδισαν τον πόλεμο και στην οικονομία. Αδιαφόρησαν πλήρως για το τι συνέβαινε στο Ιράκ και ήθελαν να ιδιωτικοποιήσουν αμέσως τα πάντα. Να φανταστείτε ότι ο διερμηνέας μου δεν γνώριζε να υπάρχει λέξη για την ιδιωτικοποίηση στα ιρακινά. Έτσι άρχισα να γράφω για τον καπιταλισμό της καταστροφής γνωρίζοντας από πρώτο χέρι και την εμπειρία της Αργεντινής».

Το νέο βιβλίο της θα έχει θέμα την κλιματική αλλαγή και έχει ήδη αρχίσει έρευνα. Για αυτό και έχει περιορίσει τις διαλέξεις της ανά τον κόσμο αλλά προλαβαίνει να γράφει άρθρα για έντυπα όπως η βρετανική εφημερίδα «Guardian» και το αμερικανικό περιοδικό «Τhe Νation».