ΠΑΝΆΡΧΑΙΩΝ ΚΑΤΑΒΟΛΩΝ, ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΠΑΛΙΕΣ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ

Από την προσωπική μου συλλογή, όπως έχουν παρουσιαστεί στο ανθολόγιο κρητικής μαντινάδας του Συλλόγου Δασκάλων Χανίων, το οποίο έγραψα και παρουσίασα σε σχετική εκδήλωση το 2006

Κώστας Σ. Ντουντουλάκης

1.Ηρακλείτειο σχήμα ("τα πάντα ρει")

Του ψεύτη κόσμου η χαρά , σαν αστραπή διαβαίνει. 

Σαν το νερό του ποταμού, που πίσω δε γαέρνει!

Ούλα ραϊζου΄ σα΄ γυαλί και σα γ-καπνός διαβαίνου΄!
Δε στέκουνε ασάλευτα μα πηλαλούν και πηαίνου΄...

2.Χάρος-Άδης-Πάνω και Κάτω Κόσμος-Τάρταρα-Αχέροντας:

Γλέντα το ψεύτη το ντουνιά,γιατί ο καιρός διαβαίνει...
Και όποιος μπει στη μαύρη γη , οπίσω δε γαέρνει!

Θέλω τον τάφο μου βαθύ, πλάκα βαριά ΄πό πάνω.
Να μη γροικάται η βοή, του κόσμου τ΄ αποπάνω...

Πες μου βρε νύχτα να χαρείς το μαύρο σου σκοτάδι,
πώς τα περνούν οι νιοί στο΄ βουλισμένον Άδη;

Όποιος τη γ-κάθε ώρα του μ΄ έργο καλό γεμίζει,
το γ-κουτσοπόδη διάολο, στα Τάρταρα γκρεμίζει!

Εμένα θα με (υ)πάγουσι, στο φοβερό κριτήρι,
στο μ-πύρινο το μ-ποταμό, στση Τρίχας το γιοφύρι!

3. Οιδίπους- θεία νέμεσις:

Μην το πιστέψεις πως ποτέ, άθρωπος του παιδιού του,
δε θα τ΄αφήσει μοιρασιά,τσι πράξεις του σογιού του!

4.Μοίρα: 

Με τη μια χέρα η μοίρα σου, σού μοίρασε τα κάλλη
και με την άλλη, μ΄αρρωστιά, σου τα επήρε πάλι.

Δε γ-κλαίνε οι δυνατές καρδιές, η μοίρα όντε τσι δέρνει.
Κατέχουν το πως ο καιρός, κάθε πληγή τη ΄γιαίνει.

5.Ηροδότειο σχήμα (Ύβρις-Άτις-Νέμεσις)

Όποιο πουλί ψηλοπετά, κείνο φωτιά το βρίσκει!
Καίγονται οι φτερούγες του και πέφτει και βαρίσκει...

Χαρές η τύχη σα΄ σκορπά, πόσο φοβούμαι Θέ΄μου,
μη γίν΄η μοίρα σύννεφο και δε λιαστώ ποτέ μου!

Μη καμαρώνεις Άνοιξη, με τα πολλά λουλούδια,
γιατί θα ν-έρθει ο Θεριστής(Ιούνης) να τα μαράνει ούλα.

6.Προ δωδεκάθεου θρησκεία (Μάνα Γη Πατέρας Ουρανός, Ήλιος- Άστρα-Σελήνη θεότητες,ιερόν Πυρ)

Ω Ουρανέ πατέρα μου και Γης, μάνα γλυκιά μου!
Να μην τα δώσετε αλλουνού, τα πάθη τα δικά μου...

Μα τ΄ Άστρα, μα τον Ουρανό, μα τση Φωτιάς τη λό(γ)χη!
Εγώ για σένα χάνομαι, μα συ για μένα όχι...

Τον Ήλιο βάνω μάρτυρα, τον Ουρανό κριτή μου
πως χαλαλίζω αγάπη μου, για σένα τη ζωή μου!

7. Κρηταγενής Ζευς:

Ο Δίας εγεννήθηκε στ΄Ανωγειανό Αόρι! (Όρος)
Κι έκανε και το σπίτι του πάνω στοΠεραχώρι...

8. Αρχαιοελληνική, Επικούρεια και θυμοσοφική αντίληψη για την χαρά ως σκοπό της ζωής:

Γλέντα το ψεύτη το ντουνιά γιατί ο καιρός διαβαίνει
και όποιος μπει στη μαύρη γης, οπίσω δε γαέρνει.

Βρύση φουντάνα(πηγή) η ζωή, το γ-κόσμο δροσερεύγει.
Μα ποιος από το γ-κόσμο αυτό, ξεδιψασμένος φεύγει!...

Χαρείτε νιοί χαρείτε νιες και κάθ΄αργά βραδιάζει
κι οΧάροντας τσι μέρες μας, καλά τσι λογαριάζει!

9. Ερωτική ...λαγνείας

Ο Ευριπίδης (Εκάβη 560) γράφει: "Μαστούς τ΄έδειξε, στέρνα ως αγάλματος κάλλιστα..."
και ο Πάσλεϊ στο βιβλίο του "Ταξίδια στην Κρήτη " τ. Α΄σελ. 201) κατέγραψε αυτή την ίδιας αναφοράς μαντινάδα:

Δε θέλω παράμια φορά τη χέρα μου να βάλω
στα μαρμαρένια σου βυζιά κι απόκειας να ποθάνω!