Πώς οργανώθηκε η CIA για την παρακολούθηση της Σοβιετικής Ένωσης...
(για να μαθαίνουν και οι παλιότεροι και οι νεότεροι ποιος είναι ποιος)*
Ο υποστράτηγος Ράινχαρτ Γκέλεν, ήταν από το Μάιο του 1942 μέχρι το τέλος σχεδόν του πολέμου επικεφαλής της υπηρεσίας «Ξένες Στρατιές – Ανατολή» (Fremde Heere Ost ή FHO) της στρατιωτικής κατασκοπίας (Abwehr). Επικεφαλής, με άλλα λόγια, των γερμανικών υπηρεσιών πληροφοριών σε όλο το Ανατολικό Μέτωπο.
Ο Γκέλεν ήδη από το καλοκαίρι του 1943 είχε συνειδητοποιήσει την επικείμενη ήττα του Ράιχ και την άνοιξη του 1944 του εξομολογήθηκε τα σχέδιά του για το μέλλον στους στενούς συνεργάτες του: «έπρεπε να γίνει κάτι ώστε να σωθούν οι βασικοί φάκελοι και αρχεία των FHO για τη Δύση».
Εκτιμώντας ότι, μετά τον πόλεμο, ο κόσμος θα χωριζόταν σε δύο στρατόπεδα, είχε ήδη αποφασίσει να προσεγγίσει τους αμερικανούς (προσφέροντάς τους σε αντάλλαγμα την πολύτιμη πείρα του κατά των Σοβιετικών).
Ακολούθησε η διεύρυνση του κύκλου των «μυημένων» ανάμεσα στα επιτελικά στελέχη των ναζιστικών υπηρεσιών. Το Φλεβάρη του 1945 εντάχθηκε στην ομάδα ο πρώην υπαρχηγός του Γκέλεν, συνταγματάρχης Χάιντς Χέρε, επιτελάρχης τότε της μεραρχίας ρώσων γερμανόφιλων του στρατηγού Βλασόφ.
Τις ώρες της κατάρρευσης στρατολογήθηκε στην υπόθεση και ο στρατηγός Βίντερ, αρχηγός της Επιτελικής Διεύθυνσης Νότου της Βέρμαχτ.
Η πρακτική εφαρμογή του σχεδίου προϋπέθετε, πρώτα απ’ όλα, τη διάσωση των πολύτιμων αρχείων του FHO. Η μικροφωτογράφησή τους ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1945 και στις αρχές Μαΐου, λίγες μέρες πριν τη συνθηκολόγηση, το υλικό μεταφέρθηκε σε τρία διαφορετικά κρησφύγετα στις βαυαρικές Αλπεις.
Ακολούθησε η παράδοση του Γκέλεν και των συνεργατών του στον αμερικανικό στρατό και η προσφορά των υπηρεσιών τους.
Η αρχική απόφαση για την «αξιοποίηση» του Γκέλεν και των συνεργατών του αποδίδεται στο στρατηγό Εντουϊν Σίμπερτ, επικεφαλής του Α2 της 12ης αμερικανικής στρατιάς (κι εν συνεχεία των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη).
Καθοριστικό ρόλο όμως έπαιξε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο: ο λοχαγός Τζον Μπόουκερ, γόνος βιομηχάνων της Ν. Υόρκης και απόφοιτος του Γέιλ, με ισχυρές διασυνδέσεις σε πολιτικούς παράγοντες της Ουάσινγκτον. Χάρη στη δική του παρέμβαση κι εμμονή, αποφεύχθηκε η «διάχυση» των αρχείων του FHO στις αρμόδιες υπηρεσίες Ιστορίας του αμερικανικού στρατού, όπως αρχικά προβλεπόταν.
«Υπέδειξα τη μεταφορά ολόκληρης της ομάδας μαζί με τα ντοκουμέντα της στην Ουάσιγκτον, […] Επισήμανα επίσης ότι μεγάλο μέρος της αξίας των ντοκουμέντων θα χανόταν, χωρίς ενδελεχή ανάκριση του δευτεροβάθμιου προσωπικού που τα είχε παραγάγει». Προσπάθησε, τέλος, να εμποδίσει την ανάκριση των συλληφθέντων από το σώμα αντικατασκοπίας (CIC) του αμερικανικού στρατού, καθώς θεωρούσε ότι «αρκετοί από το προσωπικό του CIC ήταν το λιγότερο φιλοσοβιετικοί στις αποκλίσεις τους».
Η ομάδα του Γκέλεν μεταφέρθηκε μεν αεροπορικά τον Αύγουστο στις ΗΠΑ, παρέμεινε όμως συγκροτημένη (μαζί με τα αρχεία της) στο Φορτ Χαντ της Βιρτζίνια. Πίσω στη Γερμανία έμειναν οι Μπάουν και Βέσελ, που ανέλαβαν να συγκεντρώσουν παλιούς τους συνεργάτες, ανασυγκροτώντας ουσιαστικά ένα μέρος του μηχανισμού της Abwehr.
Τον Ιούλιο του 1946, η ομάδα του Γκέλεν επιστρέφει στη Γερμανία και η "Οργάνωση Γκέλεν" οργανώνεται σε σταθερή βάση. Υστερα από τριάμισι χρόνια ζυμώσεων ανάμεσα στις διαδοχικές αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες της εποχής (SSU – CIG – CIA), και παρά τις ενστάσεις που γεννά η de facto αυτονόμησή της, η «Οργάνωση» θα υπαχθεί την 1η Ιουλίου 1949 κανονικά στη CIA.
Σύμφωνα με την Ντιρεκτίβα της 13.10.48, το μοναδικό γραπτό ντοκουμέντο στο οποίο κωδικοποιήθηκαν οι όροι της εκατέρωθεν συνεργασίας, ο Αμερικανός διοικητής του προγράμματος ήταν υπεύθυνος για την παροχή γενικών κατευθύνσεων και τη χρηματοδότηση, ενώ ο Γερμανός διοικητής (δηλαδή ο Γκέλεν) υπεύθυνος για την πρακτική εφαρμογή των οδηγιών και τη διαχείριση των σχετικών κονδυλίων.
Στον Γκέλεν ανήκε επίσης αποκλειστικά η «πειθαρχική εξουσία» πάνω στην οργάνωση, ο δε Αμερικανός προϊστάμενός του μπορούσε απλώς να (του) ζητήσει την αποβολή κάποιου μέλους. Οι ίδιες διατάξεις διατηρήθηκαν και στο «βασικό σύμφωνο» του 1949 για τη «συνεργασία» του όλου μηχανισμού με τη CIA.
Στην πράξη, τα πράγματα ήταν ακόμη απλούστερα. «Το αμερικανικό σκέλος»της οργάνωσης, διαπιστώνει το 1948 η έκθεση Κρίτσφιλντ, ασχολείται πρωταρχικά με την παροχή οικονομικής και λογιστικής υποστήριξης, καθώς και με την αντιμετώπιση προβλημάτων νομιμοποίησης, στέγασης, κάλυψης και μεταφοράς του γερμανικού σκέλους». Το τελευταίο, αντίθετα, «δεν μπορεί πλέον να περιγραφεί επακριβώς σαν μια επιχείρηση συλλογής πληροφοριών», καθώς «στην πραγματικότητα έχει εξελιχθεί σε κανονική Γερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών, στελεχωμένη με πρώην αξιωματικούς της Abwehr και της Βέρμαχτ».
Τελικά, το εγχείρημα του Γκέλεν είχε αίσιο τέλος: τον Απρίλιο του 1956, μετά την είσοδο της ΟΔΓ στο ΝΑΤΟ, η οργάνωσή του μετασχηματίστηκε στην επίσημη Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών (Bundesnachrichtendienst ή BND), τη σημερινή δηλαδή γερμανική ΕΥΠ και ο ίδιος έμεινε επικεφαλής της μέχρι τον Απρίλιο του 1968. Πέθανε το 1979 σε ηλικία 77 ετών, αφού πρώτα κυκλοφόρησε βιβλίο με τα (αυτολογοκριμένα, ως είθισται) απομνημονεύματά του.
*"Στον πόλεμο (και πολλές φορές και στην ειρήνη) το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου