Ο Ιούλης-Αλωνάρης

 Ο Ιούλιος πήρε το όνομά του από τον Αύγουστο Καίσαρα ο οποίος ήθελε να τιμήσει τον Ιούλιο Καίσαρα και του έδωσε το όνομά του.
Μέχρι τότε ονομαζόταν στα λατινικά Quintilis και ήταν ο πέμπτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. 

Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας, ονομαζόταν Εκατομβαιών και είχε διάρκεια τριάντα ημερών που αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου ως 23 Ιουλίου.

Για τους αρχαίους, μα και ως πριν από 60-70 χρόνια, που έδιναν μεγάλη σημασία στην γεωργία και στις δουλειές, που είχαν σχέση με αυτή, ο Ιούλιος είναι ο μήνας που γίνεται το αλώνισμα και για το λόγο αυτό, ονομάζεται και Αλωνάρης ή και Αλωνιστής.

Το αλώνισμα των δημητριακών γινόταν σε χώρο που φυσούσαν οι περισσότεροι άνεμοι, το αλώνι είχε σχήμα κυκλικό και στη μέση βρισκόταν το ξύλινο δοκάρι (στρέτζερο ή στρογερό) γύρω από το οποίο βάδιζαν τα ζώα (άλογα, βόδια, μουλάρια ή γαϊδούρια) τα οποία ήταν ζεμένα το ένα δίπλα στο άλλο ή μόνα τους και γυρνούσαν γύρω από ένα κεντρικό στύλο πατώντας τα στάχυα. Στην συνέχεια με τη βοήθεια ενός εργαλείου που λεγόταν δικράνι (κάτι σαν φτιάρι) γινόταν το λίχνισμα, ο διαχωρισμός δηλαδή του καρπού από το άχυρο, πάντα με τη βοήθεια του ανέμου.

Αξίζει να αναφέρουμε πως σύμφωνα με το έθιμο ή τη δεισιδαιμονία, δεν επιτρεπόταν να πάει γυναίκα με ρόκα γνέθοντας στο αλώνι γιατί θα έδιωχνε τον άνεμο και έτσι δεν θα μπορούσαν να λιχνίσουν.
Κάποια από τα έθιμα του αλωνισμού προέρχονται από τα αρχαιοελληνικά Θαλύσια που γίνονταν προς τιμήν της θεάς Δήμητρας.

Στις 20 του μήνα είναι "του Άη Λιά" που εκκλησιές του βρίσκονται σε κορυφές βουνών όπου από την αρχαιότητα  υπήρχαν κέντρα λατρείας ταυτιζόμενα με τον Δία που έλεγχε τα μετεωρολογικά φαινόμενα και παρουσιάζεται στα αγάλματα και στα αγγεία με τις περίφημες αστραπές στο χέρι του.
Αυτές οι ιδιότητες προσδόθηκαν αργότερα στον προφήτη Ηλία από τους Έλληνες και τους Σλάβους αν και διατηρούνται ακόμα αρχαίες ονομασίες,  του "Άη Ζήνα" ή του "Αη Δίκιου", από τα αρχαία "ο Ζευς, τον Ζήνα" ή "του Διός", αφού εξάλλου το χριστιανικό εορτολόγιο δεν αναφέρει κανέναν άγιο Ζήνα ούτε άγιο Δίκαιο, ούτε υπάρχουν σε βουνοκορφές εκκλησίες εκκλησιαστικών αγίων πλην του "προφήτη Ηλία" κι αυτές όπου ήταν χαλασμένοι από τους Ρωμαίους 'χριστιανούς" κατακτητές ελληνικοί ναοί του Ηλίου είτε του Διός.

Ο Γ. Αικατερινίδης, δρ Λαογραφίας αναφέρει χαρακτηριστικά λαϊκές δεισιδαιμονίες (κακές αντιγραφές από αγράμματο λαό,  των αρχαίων περί Αιόλου):

«Οι βροχές και τ’ αστροπελέκια από τον ...προφήτη Ηλία γίνονται. Ξαπλώνει στα σύννεφα και κοιμάται, όταν είναι να καλοσυνέψει ο καιρός. Μα όταν είναι για νερό, τρέχει με τ’ αμάξι του στον ουρανό και γι’ αυτό βροντάει… Όταν βροντάει, είναι που με το πύρινο αμάξι του κυνηγάει τη Λάμια να τη σκοτώσει, για να μην καταστρέψει τα σπαρτά των ανθρώπων. Οι αστραπές που πέφτουνε τότες είναι οι πύρινες σαγίτες που ρίχνει στη Λάμια ο άγιος»!


Η ανθρωπολόγος κ. Λ. Παπαγαλάνη εξηγεί:
«Η θρησκευτική λαϊκή παράδοση κρατά ζωντανή τη θαυματουργική χαριτοδότηση των αγίων, όπως και των αρχαίων θεοτήτων. Με ευχές, τελετικά δρώμενα και προσφορές, οι πιστοί προσπαθούν, σ’ ένα συνδυασμό ευλάβειας, πίστης, φόβου και προσωπικής ωφέλειας, να διασφαλίσουν την συνεπικουρία των θείων δυνάμεων».

Στις μέρες μας, ο Ιούλιος είναι μαζί με τον ακόλουθό του Αύγουστο, ο μήνας που ξεκινούν οι διακοπές,
 τα σαββατοκύριακα στη θάλασσα, η φυγή από τις αστικές μεγαλουπόλεις και η ξεκούραση για τους περισσότερους από μας, τους πιο τυχερούς ίσως...

Σας εύχομαι έναν όμορφο και ξένοιαστο μήνα!

Κ.Ντ.